Η εξόντωση του Ναβάλνι, η Ρωσία του Πούτιν, ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο ευρωατλαντισμός

Επί­σης δεν έχουν κα­νέ­να εν­δια­φέ­ρον οι υπο­κρι­τι­κές κραυ­γές των ηγε­τών της Δύσης, που βρή­καν ευ­και­ρία να κά­νουν επί­δει­ξη «αν­θρω­πι­σμού» και «δη­μο­κρα­τι­κό­τη­τας» κα­ταγ­γέ­λο­ντας τον Πού­τιν, μέσα σε μια ψυ­χρο­πο­λε­μι­κή όξυν­ση που υπάρ­χει και θα υπάρ­χει για γε­ω­πο­λι­τι­κούς λό­γους κατά πολύ σο­βα­ρό­τε­ρους από τον θά­να­το του Να­βάλ­νι. Εκεί όπου με­τριέ­ται η όποια «αξία» των ηγε­τών της Δύσης, στο χώρο που μπο­ρούν άμεσα να επη­ρε­ά­σουν με τις απο­φά­σεις τους, στην ανε­λέ­η­τη σφαγή του πλη­θυ­σμού της Γάζας από το Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ, οι «δη­μο­κρα­τι­κές» ηγε­σί­ες της Ευ­ρώ­πης και της Αμε­ρι­κής απο­δει­κνύ­ουν κα­θη­με­ρι­νά τον πιο απί­στευ­το απάν­θρω­πο κυ­νι­σμό.

Όμως και αντί­στρο­φα, μια αρ­θρο­γρα­φία μέσα στους κύ­κλους της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, που ισχυ­ρί­ζε­ται ότι τε­λι­κά «δεν τρέ­χει και τί­πο­τα» με τον θά­να­το του Να­βάλ­νι, απο­δει­κνύ­ε­ται κυ­νι­κή. Θα λέ­γα­με το ίδιο αν αύριο πχ. η Με­λό­νι άρ­χι­ζε να εξο­ντώ­νει στε­λέ­χη της (αστι­κής) αντι­πο­λί­τευ­σης, ή θα βγά­ζα­με συ­μπε­ρά­σμα­τα για προ­φα­νείς κιν­δύ­νους;

Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που κά­ποιοι αρ­θρο­γρά­φοι του «βα­θέ­ως αντι-ιμπε­ρια­λι­σμού» (της βερ­σιόν που ταυ­τί­ζει τον ιμπε­ρια­λι­σμό με τις ΗΠΑ, άντε και 2-3 με­γά­λες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες) προ­χώ­ρη­σαν στη βα­θυ­στό­χα­στη διά­γνω­ση ότι τον Να­βάλ­νι τον φά­γα­νε οι… δυ­τι­κές μυ­στι­κές υπη­ρε­σί­ες για «να προ­βο­κά­ρουν τον Πού­τιν». Το επι­χεί­ρη­μά τους είναι, τάχα, ακλό­νη­το: στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία, λέει, ο θά­να­τος του Να­βάλ­νι δεν ήταν προς το συμ­φέ­ρον του Πού­τιν.

Όσοι σκέ­φτο­νται έτσι δεν κα­τα­νο­ούν το πα­ρα­μι­κρό από τις πραγ­μα­τι­κό­τη­τες στη ση­με­ρι­νή Ρωσία. Το κα­θε­στώς του Πού­τιν, στο εσω­τε­ρι­κό της Ρω­σί­ας, δεν κρύ­βει αλλά αντί­θε­τα προ­βά­λει επι­δει­κτι­κά τη δυ­να­τό­τη­τά του να εξο­ντώ­νει κάθε αντί­πα­λο, πραγ­μα­τι­κό ή υπο­θε­τι­κό, ακόμα κι αν αυτός ή αυτή θε­ω­ρεί ότι είναι προ­στα­τευ­μέ­νος/νη από μια δη­μο­σιό­τη­τα ή δη­μο­φι­λία. Άλ­λω­στε, το έχει κάνει πολ­λές φορές μέχρι σή­με­ρα, με θύ­μα­τα δη­μο­σιο­γρά­φους, δι­κη­γό­ρους, ακτι­βι­στές, αντι­πο­λι­τευό­με­νες προ­σω­πι­κό­τη­τες, ενο­χλη­τι­κούς εθνι­κι­στές, «φάλ­τσους» αξιω­μα­τι­κούς, ακόμα και ολι­γάρ­χες. Η επί­δει­ξη αυτής της θα­να­τη­φό­ρας ικα­νό­τη­τας, υπε­ρά­νω «νόμων και θε­σμών», είναι συ­στα­τι­κό στοι­χείο του κα­θε­στώ­τος που ο μέχρι πριν λίγα χρό­νια «γκρί­ζος καρ­δι­νά­λιος» του Πού­τιν, ο Βλα­ντι­σλάβ Σουρ­κόφ ονό­μα­σε «κυ­ριαρ­χι­κή δη­μο­κρα­τία». Για τον Πού­τιν και τους αν­θρώ­πους του, που είναι στην εξου­σία χωρίς διάλ­λει­μα από το 1999, η κα­τη­γο­ρία ότι εξο­ντώ­νουν αντι­πά­λους δεν θε­ω­ρεί­ται σο­βα­ρή ή επι­βλα­βής. Αντί­θε­τα θα θε­ω­ρού­σαν επι­κίν­δυ­νη και δια­βρω­τι­κή την κα­τη­γο­ρία ότι επί των ημε­ρών τους οι δυ­τι­κές «υπη­ρε­σί­ες» μπο­ρούν να δο­λο­φο­νούν κά­ποιον φυ­λάσ­σε­ται σε συν­θή­κες ακραί­ας επι­τή­ρη­σης στη Σι­βη­ρία.

Για όποιον εξα­κο­λου­θεί να σκέ­φτε­ται λο­γι­κά, δεν μπο­ρεί να υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι οι ευ­θύ­νες για τον θά­να­το του Να­βάλ­νι βα­ρύ­νουν απο­κλει­στι­κά το κα­θε­στώς του Πού­τιν. Αυτό ισχύ­ει ακόμα και στο «κα­λύ­τε­ρο» σε­νά­ριο, όπου ο θά­να­τός του θα απο­δει­χθεί απο­τέ­λε­σμα των συν­θη­κών κρά­τη­σης σε μια από τις πιο βάρ­βα­ρες φυ­λα­κές του κό­σμου.

Ο Να­βάλ­νι δεν ήταν ασφα­λώς αντι­κα­πι­τα­λι­στής, ούτε καν ένας ρι­ζο­σπά­στης ακτι­βι­στής. Προ­σπά­θη­σε να χτί­σει πο­λι­τι­κή επιρ­ροή πο­ντά­ρο­ντας πάνω στην «κα­ταγ­γε­λία της δια­φθο­ράς». Είχε φι­λε­λεύ­θε­ρο-δυ­τι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, και στις αρχές της στα­διο­δρο­μί­ας του βρί­σκο­νται οι σχέ­σεις με το δεξιό συ­να­σπι­σμό του «Για­μπλό­κο» και με τους ολι­γάρ­χες της επο­χής των ρα­γδαί­ων ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων.

Όμως αυτό ισχύ­ει για όλο το πο­λι­τι­κό προ­σω­πι­κό που «φύ­τρω­σε» στη Ρωσία της με­τα­σο­βιε­τι­κής κα­τάρ­ρευ­σης. Ο ίδιος ο Πού­τιν έκανε το άλμα από άση­μος πρά­κτο­ρας της KGB στην ηγε­σία της FSB και στη συ­νέ­χεια στην εξου­σία, μέσω της υπο­στή­ρι­ξης των ολι­γαρ­χών Τσου­μπάις και Μπε­ρε­ζόφ­σκι, ενώ ορί­στη­κε ως διά­δο­χος του Γιέλ­τσιν από τον ίδιο τον… Μπό­ρις Γιέλ­τσιν και την κλει­στή «οι­κο­γέ­νεια» που έλεγ­χε την από­λυ­τη εξου­σία στη Ρωσία μέχρι το 1999, όταν ανα­δεί­χθη­κε ως «υπη­ρε­σια­κός πρό­ε­δρος» ο Πού­τιν.

Το πο­λι­τι­κό εν­δια­φέ­ρον αρ­χί­ζει όταν εντά­ξου­με την εξό­ντω­ση του Να­βάλ­νι στη «με­γά­λη ει­κό­να» για το τι συμ­βαί­νει σή­με­ρα στη Ρωσία.

Από την ημέρα της ει­σβο­λής του ρω­σι­κού στρα­τού στην Ου­κρα­νία, κά­ποιες δε­κά­δες Ρώσοι ολι­γάρ­χες έπα­θαν σύν­δρο­μο «αιφ­νί­διας αυ­το­κτο­νί­ας». Πολ­λοί «αυ­το­κτό­νη­σαν» μαζί με τα παι­διά και τις συ­ζύ­γους τους (δη­λα­δή χωρίς να αφή­νουν αδιαμ­φι­σβή­τη­τους κλη­ρο­νό­μους). Ανά­με­σά τους ξε­χω­ρί­ζει στα­τι­στι­κά, ο με­γά­λος αριθ­μός αυ­το­κτο­νη­μέ­νων στε­λε­χών της Gazprom και της LukOil. Οι ρω­σι­κές εξα­γω­γές πε­τρε­λαί­ου και φυ­σι­κού αε­ρί­ου πράγ­μα­τι συ­νε­χί­στη­καν μετά το 2022 αμεί­ω­τες, στρί­βο­ντας προς την Κίνα και την Ινδία, αλλά πλέον στις τιμές πε­ρί­που στο 40% εκεί­νων που δια­σφά­λι­ζαν όταν κα­τευ­θύ­νο­νταν προς τη Γερ­μα­νία και την ΕΕ. Οι απώ­λειες προ­κά­λε­σαν «αστά­θειες» μέσα στην κυ­ρί­αρ­χη τάξη, αλλά κάθε «ερω­τη­μα­τι­κό» αντι­με­τω­πί­στη­κε με θα­να­τη­φό­ρα πυγμή από το κα­θε­στώς.

Οι αντι­πο­λε­μι­κές δια­δη­λώ­σεις στο εσω­τε­ρι­κό της Ρω­σί­ας αντι­με­τω­πί­στη­καν από την αρχή με γυμνή κα­τα­στο­λή. Οι (μι­κρές) ορ­γα­νώ­σεις της άκρας Αρι­στε­ράς και οι αναρ­χι­κές ομά­δες υπο­λο­γί­ζουν σε αρ­κε­τές εκα­το­ντά­δες τους ακτι­βι­στές που συ­νε­λή­φθη­σαν και κα­τα­δι­κά­στη­καν σε πο­λύ­χρο­νες ποι­νές σε φυ­λα­κές-κό­λα­ση. Οι αυ­θόρ­μη­τες πυρ­πο­λή­σεις των «γρα­φεί­ων στρα­το­λό­γη­σης» κλη­ρω­τών, ει­δι­κά στις φτω­χές απο­μα­κρυ­σμέ­νες αγρο­τι­κές πε­ριο­χές, αντι­με­τω­πί­στη­καν με κύμα βίας της αστυ­νο­μί­ας και των φα­σι­στι­κών συμ­μο­ριών. Ο Μπό­ρις Κα­γκαρ­λί­τσκι, από τους πιο γνω­στούς διε­θνώς Ρώ­σους μαρ­ξι­στές δια­νο­ού­με­νους, πα­ρό­τι αρ­χι­κά υιο­θέ­τη­σε μια απο­λο­γη­τι­κή θέση για τον πό­λε­μο, μόλις δια­τύ­πω­σε κρι­τι­κές πα­ρα­τη­ρή­σεις για την πο­ρεία του και για την κτη­νω­δία που τον συ­νο­δεύ­ει, συ­νε­λή­φθη και φυ­λα­κί­στη­κε.

Εν­δια­φέ­ρο­ντα πράγ­μα­τα για την πραγ­μα­τι­κή πο­ρεία του πο­λέ­μου στην Ου­κρα­νία δεί­χνουν οι κλι­μα­κού­με­νες αντι­δρά­σεις της ρω­σι­κής εθνι­κι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς. Ο αδί­στα­κτος μπρά­βος του Πού­τιν, ο Πρι­γκό­ζιν της Βά­γκνερ, δή­λω­σε ότι ο πό­λε­μος στην Ου­κρα­νία, με τους αρ­χι­κούς στό­χους που είχε θέσει ο Πού­τιν, έχει ήδη κρι­θεί αρ­νη­τι­κά. Η «εξέ­γερ­ση» της Βά­γκνερ ελέγ­χθη­κε και ο Πρι­γκό­ζιν δο­λο­φο­νή­θη­κε μαζί με κά­ποιους έμπι­στους υπο­στη­ρι­κτές του. Το Γε­νά­ρη του ’24 κα­τα­δι­κά­στη­κε σε 5 χρό­νια φυ­λα­κή ο «αστέ­ρας» της ρω­σι­κής ακρο­δε­ξιάς και ηγέ­της του «Συν­δέ­σμου Θυ­μω­μέ­νων Πα­τριω­τών», Ιγκόρ Γκίρ­κιν ή Στρέλ­κοφ. Πρό­κει­ται για τον αρ­χη­γό των «εθε­λο­ντι­κών» ρω­σι­κών δυ­νά­με­ων που έδρα­σαν στην ανα­το­λι­κή Ου­κρα­νία μετά το 2014. Ο Γκίρ­κιν δια­τέ­λε­σε υπουρ­γός Άμυ­νας της λε­γό­με­νης «Λαϊ­κής Δη­μο­κρα­τί­ας του Ντο­νιέ­τσκ» και ανα­κλή­θη­κε στη Ρωσία μετά το 2016-17, όταν κρί­θη­κε ότι είχε έρθει η ώρα να πά­ρουν το πάνω χέρι πιο «θε­σμι­κές» δυ­νά­μεις. Ο Γκίρ­κιν ή Στρέλ­κοφ θε­ώ­ρη­σε ότι η προϊ­στο­ρία του τον προ­στά­τευε και έκανε το σφάλ­μα να κα­τη­γο­ρή­σει δη­μό­σια τον Πού­τιν ως ανί­κα­νο να οδη­γή­σει σε μια «με­γά­λη ρω­σι­κή νίκη» στην Ου­κρα­νία. Ένας συ­μπο­λε­μι­στής του Γκίρ­κιν, ο Αλε­ξά­ντερ Ρου­μπίν, ηγε­τι­κός στην ένο­πλη δράση στο Λου­γκάνσκ το 2014-16, βρέ­θη­κε στις 9/1/2024 νε­κρός σε ένα χα­ντά­κι στο Ρο­στόφ, κοντά στα ρω­σο-ου­κρα­νι­κά σύ­νο­ρα. Μετά από μια πε­ριο­δεία του στη Μα­ριού­πο­λη είχε κα­ταγ­γεί­λει στα ρω­σι­κά ακρο­δε­ξιά-φι­λο­πό­λε­μα sites την «απί­στευ­τη δια­φθο­ρά» που διέ­κρι­νε στην ανοι­κο­δό­μη­ση της πόλης και τη δια­πί­στω­ση ότι «για τους ρω­σό­φω­νους πλη­θυ­σμούς, η κα­τά­στα­ση σή­με­ρα είναι χει­ρό­τε­ρη απ’ ό,τι ήταν πριν το 2022».

Ο κρα­τι­κός μη­χα­νι­σμός και η Ορ­θό­δο­ξη Εκ­κλη­σία έχουν ήδη κη­ρύ­ξει τον Ισλα­μι­σμό ως «εχθρι­κή δύ­να­μη» για το ρω­σι­κό έθνος. Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι στη ρω­σι­κή επι­κρά­τεια ζουν, πε­ρί­που, 15 εκα­τομ­μύ­ρια μου­σουλ­μά­νοι. Η κυ­βέρ­νη­ση και η Εκ­κλη­σία έχουν ήδη κη­ρύ­ξει τους ομο­φυ­λό­φι­λους αν­θρώ­πους ως απει­λή: οι επι­θέ­σεις σε χώ­ρους συ­νά­ντη­σης των ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται, τα σχε­τι­κά σύμ­βο­λα ή χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά απω­θού­νται στην πα­ρα­νο­μία. Αυτή η υπερ­συ­ντη­ρη­τι­κή πο­λι­τι­κή επε­κτεί­νε­ται στα­δια­κά σε όλα τα πεδία της ελεύ­θε­ρης σε­ξουα­λι­κό­τη­τας. Η έκτρω­ση έχει απα­γο­ρευ­τεί στις ιδιω­τι­κές κλι­νι­κές, ενώ στα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία έχει ως προ­ϋ­πό­θε­ση μια «τεκ­μη­ρί­ω­ση» αυτής της επι­λο­γής.

Μέσα σε αυτήν την ελ­λει­πτι­κή συ­νο­λι­κό­τε­ρη ει­κό­να, η εξό­ντω­ση του Να­βάλ­νι, που κά­πο­τε θε­ω­ρού­ταν ο μο­να­δι­κός πι­θα­νός εκλο­γι­κός αντί­πα­λος του Πού­τιν (έχο­ντας πάρει πα­λιό­τε­ρα στη Μόσχα το 27% των ψήφων), είναι ένα ξε­κά­θα­ρο κα­θε­στω­τι­κό πο­λι­τι­κό μή­νυ­μα: Οι επερ­χό­με­νες προ­ε­δρι­κές εκλο­γές θα είναι τμήμα μιας ει­κο­νι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας. Ο Πού­τιν θα (πρέ­πει να) πάρει κάτι γύρω στο 80% των ψήφων, και το υπό­λοι­πο 20% θα δια­μοι­ρα­στεί στις δυ­νά­μεις της «νο­μι­μό­φρο­νος αντι­πο­λί­τευ­σης». Οτι­δή­πο­τε πέραν αυτού δεν είναι ανε­κτό. Έτσι δου­λεύ­ει η χει­ρα­γω­γη­μέ­νη «κυ­ριαρ­χι­κή δη­μο­κρα­τία» που εμπνεύ­στη­κε ο Σουρ­κόφ. Η δύ­να­μη λύνει τα πραγ­μα­τι­κά ζη­τή­μα­τα εξου­σί­ας, ενώ όλα τα άλλα με­τα­τρέ­πο­νται σε μια θε­α­τρι­κή ανα­πα­ρά­στα­ση «δη­μο­κρα­τί­ας», με στόχο τον συ­μπλη­ρω­μα­τι­κό απο­προ­σα­να­το­λι­σμό των μαζών. Στον πυ­ρή­να της, αυτή η λει­τουρ­γία είναι σε ισχύ και στις δυ­τι­κές «δη­μο­κρα­τί­ες», αλλά στη Ρωσία δου­λεύ­ει χωρίς φραγ­μούς και προ­σχή­μα­τα, είναι πα­ρού­σα στη σκηνή ολό­γυ­μνη.

Αυτή η κα­τρα­κύ­λα στον αυ­ταρ­χι­σμό, γί­νε­ται τα­χύ­τε­ρη και πιο άγρια λόγω των ανα­γκών του πο­λέ­μου στην Ου­κρα­νία. Ο Ρώσος μαρ­ξι­στής Ίλια Μπου­ντράι­τσκις την χα­ρα­κτη­ρί­ζει ως «πο­ρεία φα­σι­στι­κο­ποί­η­σης του κα­θε­στώ­τος». Και προ­βλέ­πει ότι θα εντα­θεί: η δε­ξα­με­νή των «εθε­λο­ντών» που πο­λε­μούν με (καλό) μισθό στην Ου­κρα­νία, έχει εν πολ­λοίς εξα­ντλη­θεί. Η προ­α­ναγ­γελ­θεί­σα εα­ρι­νή επί­θε­ση των ρω­σι­κών δυ­νά­με­ων προ­ϋ­πο­θέ­τει αυ­ξη­μέ­νη επι­στρά­τευ­ση (άμι­σθων) κλη­ρω­τών που, κατά τον Μπου­ντράι­τσκις, θα γίνει με εξα­να­γκα­σμό στις φτω­χό­τε­ρες πε­ριο­χές της ρω­σι­κής υπαί­θρου.

Σε ποιο ση­μείο, όμως, βρί­σκε­ται ο πό­λε­μος στην Ου­κρα­νία; Μετά από δύο χρό­νια, με τρο­μα­κτι­κές απώ­λειες και για τις δύο πλευ­ρές, που όμως βα­ρύ­νουν αντι­κει­με­νι­κά πε­ρισ­σό­τε­ρο τους ασθε­νέ­στε­ρους Ου­κρα­νούς, το ρω­σι­κό κρά­τος πα­νη­γυ­ρί­ζει για την απο­τυ­χία της ου­κρα­νι­κής επί­θε­σης μέσα στο έδα­φος του… Ντον­μπάς! Πράγ­μα­τι, η υπο­χώ­ρη­ση του ου­κρα­νι­κού στρα­τού, που μοιά­ζει να ξε­μέ­νει από πυ­ρο­μα­χι­κά και άν­δρες, μπο­ρεί να οδη­γή­σει στη ρω­σι­κή κα­τά­λη­ψη με­γά­λου μέ­ρους αυτής της αι­μα­το­βαμ­μέ­νης Πε­ρι­φέ­ρειας. Ο ρω­σι­κός Τύπος δη­λώ­νει ότι μια επι­τυ­χη­μέ­νη ρω­σι­κή επί­θε­ση κατά την φε­τι­νή Άνοι­ξη, θα πρέ­πει να έχει ως στόχο την κα­τά­λη­ψη των ου­κρα­νι­κών εδα­φών ανα­το­λι­κά του πο­τα­μού Δνεί­πε­ρου, πε­ρι­γρά­φο­ντας έτσι μια «συ­νο­ρια­κή γραμ­μή» ως βάση μελ­λο­ντι­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων ανα­κω­χής.

Για να κα­τα­νο­ή­σου­με τι ση­μαί­νουν πο­λι­τι­κά αυτά τα πο­λε­μι­κά ανα­κοι­νω­θέ­ντα, θα πρέ­πει να θυ­μη­θού­με τους αρ­χι­κούς στό­χους της ρω­σι­κής ει­σβο­λής που έθεσε το διάγ­γελ­μα του Πού­τιν.

Το χει­μώ­να του 2022, η επί­θε­ση στην Ου­κρα­νία πα­ρου­σια­ζό­ταν σαν μια σχε­τι­κά σύ­ντο­μα «Ει­δι­κή Στρα­τιω­τι­κή Επι­χεί­ρη­ση». Η κα­τά­λη­ψη της ανα­το­λι­κής Ου­κρα­νί­ας φαι­νό­ταν ως αυ­το­νό­η­τα εύ­κο­λη υπό­θε­ση και ως «μί­νι­μουμ» στό­χος. Ο Πού­τιν δεν πε­ριο­ρι­ζό­ταν σε αυτό. Η ρη­το­ρι­κή περί «απο­να­ζι­στι­κο­ποί­η­σης» της Ου­κρα­νί­ας έθετε ως στόχο τον πο­λι­τι­κό έλεγ­χο του συ­νό­λου της χώρας μέσα από την επι­βο­λή ενός κα­θε­στώ­τος-μα­ριο­νέ­τας, ενώ η συ­μπλη­ρω­μα­τι­κή ρη­το­ρι­κή περί «απο­στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­σης» του ου­κρα­νι­κού κρά­τους πε­ριέ­γρα­φε μια προ­ο­πτι­κή ημι-αποι­κί­ας της Μό­σχας. Γι’ αυτό άλ­λω­στε τα ρω­σι­κά τανκς έφτα­σαν στην πρώτη φάση του πο­λέ­μου στα πρό­θυ­ρα του Κιέ­βου.

Όμως αυτοί οι ευ­ρύ­τε­ροι στό­χοι συ­νά­ντη­σαν την απο­φα­σι­στι­κή απόρ­ρι­ψη της συ­ντρι­πτι­κής πλειο­ψη­φί­ας του πλη­θυ­σμού της Ου­κρα­νί­ας, που επέ­λε­ξε να «μα­τώ­σει» για να δια­τη­ρή­σει την ανε­ξαρ­τη­σία του. Αξί­ζει να ση­μειω­θεί ότι αυτό το φαι­νό­με­νο υπήρ­ξε ισχυ­ρό και στην ανα­το­λι­κή Ου­κρα­νία, όπου η «ρω­σό­φω­νη» συ­νι­στώ­σα του πλη­θυ­σμού είναι ισχυ­ρή αλλά όχι κυ­ρί­αρ­χη, αφού ση­μα­ντι­κά τμή­μα­τα στο Ντον­μπάς εξα­κο­λου­θούν να επι­μέ­νουν στην επι­λο­γή της ου­κρα­νι­κής εθνι­κό­τη­τας. Αυτός ο πο­λι­τι­κός πα­ρά­γο­ντας με­γά­λης ση­μα­σί­ας, έχει ενι­σχυ­θεί από τις αι­μα­τη­ρές εμπει­ρί­ες δύο χρό­νων πο­λέ­μου, και θα απο­τε­λεί ισχυ­ρό υπό­βα­θρο της αστά­θειας όποιας «λύσης» (λι­γό­τε­ρο ή πε­ρισ­σό­τε­ρο «προ­σω­ρι­νής») που μπο­ρεί να προ­κύ­ψει δια της δι­πλω­μα­τί­ας και μιας πι­θα­νής «ανα­κω­χής». Με πο­λι­τι­κούς και όχι στρα­τιω­τι­κούς όρους, η Ου­κρα­νία, μια σχε­τι­κά ανα­πτυγ­μέ­νη χώρα με 42 εκατ. πλη­θυ­σμό, μπο­ρεί να απο­δει­χθεί για τη Ρωσία πολύ πιο επι­κίν­δυ­νη πα­γί­δα από ό,τι ήταν το Αφ­γα­νι­στάν για την (τότε) ΕΣΣΔ.

Αλλά αυτός ο πα­ρά­γο­ντας δεν είναι ούτε ο μόνος, ούτε ο κα­θο­ρι­στι­κός, για μια εκτί­μη­ση για τον χα­ρα­κτή­ρα του πο­λέ­μου. Μετά τη Σύ­νο­δο Κο­ρυ­φής της Μα­δρί­της (Άνοι­ξη του 2022), το ΝΑΤΟ προ­χώ­ρη­σε στο μα­ζι­κό εξο­πλι­σμό του ου­κρα­νι­κού στρα­τού, προ­σα­να­το­λί­στη­κε στη διεύ­ρυν­ση στις σκαν­δι­ναυι­κές χώρες, επι­τά­χυ­νε τη στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των προ­ϋ­πο­λο­γι­σμών όλων των χω­ρών-με­λών της ΕΕ, και με­τέ­φε­ρε ση­μα­ντι­κές μά­χι­μες δυ­νά­μεις στο «τόξο ανά­σχε­σης» της Ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης και των Βαλ­κα­νί­ων. Ο πό­λε­μος στην Ου­κρα­νία με­τα­τρά­πη­κε σε σύ­γκρου­ση «δι’ αντι­προ­σώ­πων» με­τα­ξύ του ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμού και της Ρω­σί­ας, με επί­δι­κο την κυ­ριαρ­χία και τις ισορ­ρο­πί­ες στις κρί­σι­μες πε­ριο­χές της Ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης και της Μαύ­ρης Θά­λασ­σας.

Η «άτυπη», αλλά υπαρ­κτή, δια­πραγ­μά­τευ­ση για το μέλ­λον της Ου­κρα­νί­ας ήδη έχει πε­ρά­σει πάνω από τα κε­φά­λια των Ου­κρα­νών και διε­ξά­γε­ται με­τα­ξύ Μό­σχας-Ουά­σινγ­κτον-Βρυ­ξελ­λών.

Μια δη­μό­σια πε­ρι­γρα­φή των όρων αυτής της δια­πραγ­μά­τευ­σης έδωσε η πρό­σφα­τη συ­νέ­ντευ­ξη του Πού­τιν στον Αμε­ρι­κα­νό (και φίλο του Τραμπ…) δη­μο­σιο­γρά­φο Τάκερ Κάρλ­σον. Η δή­λω­ση του Πού­τιν ότι η Ρωσία «είναι αδύ­να­το να ητ­τη­θεί», απο­κω­δι­κο­ποιεί­ται από τους Δυ­τι­κούς ως υπό­μνη­ση του πυ­ρη­νι­κού οπλο­στα­σί­ου της. Όχι τυ­χαί­ως, ο δυ­τι­κός Τύπος προ­χώ­ρη­σε σε «απο­κα­λύ­ψεις» ότι ο Πού­τιν είχε επι­σή­μως δια­μη­νύ­σει στον Μπάι­ντεν και στον Σολτς ότι, αν η Ρωσία ζο­ρι­ζό­ταν ιδιαί­τε­ρα στα μέ­τω­πα του Ντον­μπάς, δεν θα απέ­κλειε ένα «πε­ριο­ρι­σμέ­νης ισχύ­ος» πυ­ρη­νι­κό πλήγ­μα. Αν αυτά πε­ρι­γρά­φουν το ένα άκρο, το ερώ­τη­μα των συ­νε­πειών μιας ρω­σι­κής ήττας, εξί­σου εκρη­κτι­κό είναι το αντί­στρο­φο ερώ­τη­μα των συ­νε­πειών μιας ρω­σι­κής νίκης. Ο Πού­τιν επέ­μει­νε να υπο­γραμ­μί­ζει ότι δεν έχει πρό­θε­ση «επί­θε­σης σε όποια, άλλη, γει­το­νι­κή χώρα». Όμως οι πολ­λές εμ­μέ­σως απει­λη­τι­κές ανα­φο­ρές του στην Πο­λω­νία (στην πιο ισχυ­ρή και, για ιστο­ρι­κούς λό­γους, «πρό­θυ­μη» να πο­λε­μή­σει χώρα της «γει­το­νιάς»…) λει­τούρ­γη­σαν ανά­πο­δα: σαν προει­δο­ποί­η­ση για μια δο­κι­μα­σία των ανα­κλα­στι­κών σχε­τι­κά με το Άρθρο 5 του Κα­τα­στα­τι­κού του ΝΑΤΟ. Ο υπουρ­γός Άμυ­νας της Πο­λω­νί­ας προ­α­νήγ­γει­λε «κόκ­κι­νο συ­να­γερ­μό» του πο­λω­νι­κού στρα­τού, ενώ ο υπουρ­γός Άμυ­νας της Σου­η­δί­ας κά­λε­σε τον πλη­θυ­σμό «να προ­ε­τοι­μα­στεί ψυ­χο­λο­γι­κά και υλικά» για συν­θή­κες πο­λέ­μου. Δεν υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι τέ­τοιες δη­λώ­σεις εμπε­ριέ­χουν πο­λι­τι­κά­ντι­κη δη­μα­γω­γία, αλλά είναι επί­σης ισχυ­ρές εν­δεί­ξεις της επι­κιν­δυ­νό­τη­τας που εμπε­ριέ­χει η συ­γκυ­ρία.

Στην πρό­σφα­τη Διά­σκε­ψη Ασφα­λεί­ας του Μο­νά­χου, εκ­δη­λώ­θη­καν και οι δύο ισχυ­ρές προ­βλη­μα­τι­κές μέσα στον ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμό σχε­τι­κά με τις εξε­λί­ξεις στην Ου­κρα­νία και στη Ρωσία.

Αφε­νός, τα αντι­ρω­σι­κά «γε­ρά­κια» έβα­λαν την έμ­φα­ση στην ανά­γκη για τα­χύ­τε­ρη και χωρίς «πε­ριο­ρι­σμούς» (πχ τη διά­κρι­ση με­τα­ξύ αμυ­ντι­κών και επι­θε­τι­κών) πα­ρο­χή όπλων και πυ­ρο­μα­χι­κών στην Ου­κρα­νία. Με τα προ­βλή­μα­τα που αντι­με­τω­πί­ζει ο Μπάι­ντεν με τις αντιρ­ρή­σεις των Ρε­που­μπλι­κά­νων στο Κο­γκρέ­σο (και υπό την απει­λή της εκλο­γι­κής νίκης του Τραμπ), το βάρος αυτής της έμ­φα­σης αρ­χί­ζει να πέ­φτει στους Ευ­ρω­παί­ους, που δεν απο­κλεί­ουν πλέον την απο­στο­λή βα­ριών τε­θω­ρα­κι­σμέ­νων, πυ­ραυ­λι­κών συ­στη­μά­των, ακόμα και μα­χη­τι­κών αε­ρο­σκα­φών. Πρό­κει­ται για όπλα που μπο­ρούν να επι­φέ­ρουν πλήγ­μα­τα στο έδα­φος της Ρω­σί­ας, κάτι που ο Πού­τιν έχει επα­νει­λημ­μέ­να ορί­σει ως «κόκ­κι­νη γραμ­μή» σχε­τι­κά με το εν­δε­χό­με­νο επέ­κτα­σης του πο­λέ­μου.

Αφε­τέ­ρου, οι «ρε­α­λι­στές» που, κρυφά ή φα­νε­ρά, πρι­μο­δο­τούν ένα «διά­λο­γο» με στόχο μια ανα­κω­χή, χωρίς να αρ­νού­νται τη συ­νέ­χεια του εξο­πλι­σμού των Ου­κρα­νών, αλλά κυ­ρί­ως με «αμυ­ντι­κά» όπλα.

Όλοι αυτοί παί­ζουν με τη φωτιά. Στην ιστο­ρία συχνά, οι οπα­δοί του εν­δοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κού «δια­λό­γου» οδή­γη­σαν σε κλι­μά­κω­ση των συ­γκρού­σε­ων, γιατί προ­α­παι­τού­με­νο ακόμα και μιας «προ­σω­ρι­νής» ανα­κω­χής είναι η κα­το­χύ­ρω­ση των κερ­δών και η ανά­δει­ξη κά­ποιου «νι­κη­τή» στη σύ­γκρου­ση που προη­γή­θη­κε. Ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο η επι­δί­ω­ξη μιας «κα­θα­ρής νίκης», μπο­ρεί να ανοί­ξει την πόρτα του τρε­λο­κο­μεί­ου: ακόμα και ένα μικρό «θερμό επει­σό­διο» σή­με­ρα στη Μολ­δα­βία, στη Φιν­λαν­δία, ή στα ου­κρα­νο-πο­λω­νι­κά σύ­νο­ρα, μπο­ρεί τα­χύ­τα­τα να οδη­γή­σει σε ανε­ξέ­λεγ­κτη επέ­κτα­ση του πο­λέ­μου.

Ταυ­τό­χρο­να όλοι αυτοί τζο­γά­ρουν με το αίμα των Ου­κρα­νών. Η Ου­κρα­νία σή­με­ρα επι­στρα­τεύ­ει ηλι­κί­ες ακόμα και 60 χρο­νών! Αυτό ση­μαί­νει ότι οι νε­ό­τε­ροι άν­δρες της έχουν χαθεί από τις πό­λεις και τα χωριά, έχουν σφα­για­στεί στις μάχες 2 χρό­νων. Κατά τον διε­θνή Τύπο η στρα­το­λό­γη­ση γί­νε­ται πλέον και στην Ου­κρα­νία με εξα­να­γκα­στι­κό τρόπο, καθώς η φρίκη του πο­λέ­μου έχει εξα­ε­ρώ­σει τον εν­θου­σια­σμό της πρώ­ι­μης φάσης.

Η ανά­γκη για την επι­βο­λή μιας άμε­σης ει­ρή­νευ­σης είναι προ­φα­νής. Όπως είναι προ­φα­νές το ότι η επι­βο­λή δί­καιων λύ­σε­ων σε όλα τα ζη­τή­μα­τα, θα πρέ­πει να είναι άμεσα συν­δε­δε­μέ­νη με τα πο­λι­τι­κά και δη­μο­κρα­τι­κά μέσα, με τη δράση και τις επι­λο­γές των απλών αν­θρώ­πων και όχι με την κτη­νώ­δη δύ­να­μη των εξο­πλι­σμών. Όμως μια τέ­τοια λύση άμε­σης ει­ρή­νης και δί­και­ης ει­ρή­νευ­σης, θα μπο­ρού­σε να υπα­γο­ρεύ­σει μόνο ένα διε­θνές ισχυ­ρό αντι­πο­λε­μι­κό κί­νη­μα που θα πίεζε απει­λη­τι­κά τόσο τους ευ­ρω­α­τλα­ντι­στές όσο και το κα­θε­στώς του Πού­τιν. Για την ύπαρ­ξη ενός τέ­τοιου κι­νή­μα­τος είναι από­λυ­τη προ­ϋ­πό­θε­ση η πλή­ρης ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή ανε­ξαρ­τη­σία της Αρι­στε­ράς απέ­να­ντι τόσο στους «χορ­τά­τους» όσο και στους «πει­να­σμέ­νους» ιμπε­ρια­λι­στές που συ­γκρού­ο­νται σή­με­ρα στα πεδία της Ου­κρα­νί­ας. Αλλά και η εγκα­τά­λει­ψη όλων των αυ­τα­πα­τών ότι το δο­λο­φο­νι­κό κα­θε­στώς του Πού­τιν τάχα δια­τη­ρεί μια κά­ποια, οποια­δή­πο­τε, σχέση συ­νέ­χειας με αυτό που, 100 χρό­νια πριν, ξε­κι­νού­σε στην επα­να­στα­τι­κή Ρωσία.