Η εύθραστη κατάπαυση του πυρός και η επόμενη μέρα

[βλ. 15 μήνες γενοκτονικού πολέμου: Ένας απολογισμός]

Αυτό γεννά τα δύο μεγάλα ερωτήματα που συνοδεύουν την ανακούφιση για τη συμφωνία: Γιατί έγινε τώρα δεκτή από τον Νετανιάχου, εφόσον είχε απορρίψει μια παρόμοια από τον Μάη του 2024; Τι επιφυλάσσει το μέλλον; 

Η αποδοχή της συμφωνίας

Καταρχήν, όπως εξηγεί ο Ταουφίκ Χαντάντ: «Το τίμημα που άρχισε να πληρώνει η ισραηλινή κοινωνία σε αίμα, ασφάλεια, οικονομική σταθερότητα και φήμη, συνδυασμένο με το ερώτημα ποιος θα τα “πληρώσει” αυτά, κατέληξε στη διαμόρφωση των δύο πλατιών πολιτικών τάσεων που βλέπουμε στην σημερινή Ισραηλινή πολιτική σκηνή: Ανάμεσα σε αυτούς που ιεραρχούσαν ψηλότερα την “ολοκληρωτική νίκη” και “να τελειώσει η δουλειά” με κάθε κόστος, και εκείνους που καλούσαν να ιεραρχηθεί ψηλότερα μια κατάπαυση του πυρός, γιατί αλλιώς θα χάνονταν ακόμα περισσότεροι αιχμάλωτοι και το Ισραήλ θα βυθιζόταν ακόμα πιο βαθιά “στο βάλτο της Γάζας”». 

Αυτά πιστώνονται στην ανθεκτικότητα του λαού της Γάζας και της Αντίστασής του. 

Όμως υπάρχουν πτυχές που ρίχνουν τη «σκιά» τους πάνω στην αποδοχή της συμφωνίας. Πράγματι, οι IDF αντιμετώπιζαν ένα στρατιωτικό αδιέξοδο μέσα στο «βάλτο της Γάζας» που έγινε πολύ πιο σαφές με την κλιμάκωση της δράσης της Αντίστασης μέσα στο Γενάρη. Όμως επί 15 μήνες, οι IDF «αναπλήρωναν» τις αποτυχίες τους ενάντια στην ένοπλη αντίσταση με την ένταση της καταστροφής της Γάζας. Σε αυτόν το στόχο, η πικρή αλήθεια είναι ότι δεν είχαν μείνει και πολλά πλέον να κάνει το Γενάρη του 2025. Όταν ο Νετανιάχου απέρριπτε τη συμφωνία τον Μάη, ήλπιζε ακόμα να διαλύσει τη Χαμάς, αλλά ήξερε επίσης ότι η καταστροφή της Γάζας δεν ήταν ακόμα ολοσχερής. Επιδίωξε για 8 μήνες ακόμα αυτούς τους στόχους, απέτυχε στον πρώτο, αλλά ολοκλήρωσε τον δεύτερο. Σε αυτήν τη συνθήκη προστέθηκε ο παράγοντας Τραμπ, που απαίτησε από τον καλό του φίλο Νετανιάχου ως «δώρο» μια κατάπαυση του πυρός πριν την ορκωμοσία του, για να σκοράρει επικοινωνιακούς πόντους απέναντι στον Μπάιντεν. 

Είναι γνωστό ότι ο Νετανιάχου επεδίωκε να «αντέξει» ως τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, ελπίζοντας στην εκλογή Τραμπ. Σύμφωνα με τον Ζιλμπέρ Ασκάρ, η άρνηση αποδοχής μιας κατάπαυσης του πυρός νωρίτερα αφορούσε και αυτόν τον εκλογικό υπολογισμό: να μην δώσει κανένα προεκλογικό «δώρο» στο Δημοκρατικό Κόμμα. Σε κάθε περίπτωση, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός γνωρίζει (από τα πεπραγμένα της προηγούμενης θητείας Τραμπ και από τη στελέχωση της νέας κυβέρνησής του από έξαλλους Χριστιανοσιωνιστές) ότι η νέα αμερικανική ηγεσία μπορεί να τον στηρίξει απροκάλυπτα στα πιο έξαλλα στρατηγικά σχέδια στη διάρκεια της επόμενης 4ετίας και δεν είχε κανένα λόγο να αρνηθεί ένα προσωρινό δωράκι στον άνθρωπο του οποίου η εκλογική νίκη πανηγυρίστηκε δημόσια στο σιωνιστικό κράτος με τις γιγαντοαφίσες «Συγχαρητήρια Τραμπ, Κάνε Ξανά το Ισραήλ Μεγάλο!».

Η επισφαλής πρώτη φάση

Αυτά κάνουν την κατάπαυση του πυρός επισφαλή. Ακόμα και η πρώτη φάση (ανταλλαγή Παλαιστινίων κρατουμένων με πολίτες και γυναίκες στρατιώτες, αναδίπλωση του στρατού Κατοχής, επιστροφή των εκτοπισμένων στη βόρεια Γάζα, μαζική είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας) έχει αποδειχθεί εύθραστη, με τον Νετανιάχου να εγείρει ζητήματα κάθε τόσο (για την τάδε αιχμάλωτη, για τη σειρά με την οποία επιλέγει η Χαμάς να απελευθερώνει κλπ) και να απειλεί με αναστολή των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει το Κράτος του Ισραήλ. Αυτά ως τώρα έχουν ξεπεραστεί, με σημαντικότερη στιγμή το συγκλονιστικό ανθρώπινο ποτάμι εκατοντάδων χιλιάδων Γαζαίων που επιστρέφει προς τη βόρεια Γάζα. Η πρώτη φάση πιθανότητα θα ολοκληρωθεί. 

Θα υπάρξει δεύτερη;

Αλλά δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που να θεωρεί δεδομένο ότι θα υλοποιηθεί η δεύτερη (ανταλλαγή Παλαιστινίων κρατουμένων με αιχμάλωτους άντρες στρατιώτες και πλήρης αποχώρηση των IDF από τη λωρίδα της Γάζας με μόνιμη λήξη εχθροπραξιών), ενώ δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν σχεδόν δεδομένη την κατάρρευσή της και την επανέναρξη των σιωνιστικών επιθέσεων. Ο Μπεν Γκβιρ, αποχωρώντας από τον κυβερνητικό συνασπισμό καταγγέλοντας τη συμφωνία, δήλωσε έτοιμος να επανέλθει «αν ξαναρχίσει ο πόλεμος». Ο Σμότριτς, κατάπιε το πικρό ποτήρι της συμφωνίας, δηλώνοντας δημόσια ότι παραμένει στην κυβέρνηση προσδοκώντας την επανέναρξη του πολέμου «μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης». Είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο και το πέρασμα από την πρώτη στη δεύτερη φάση θα είναι μια πρώτη κρίσιμη «καμπή» στην οποία πρέπει να έχει στραμμένα τα μάτια του το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης. 

Το μπλοκ της «ολοκληρωτικής νίκης» είναι έτοιμο να δείξει με το δάχτυλο την δημόσια επίδειξη δύναμης της Χαμάς και την μαζική επιστροφή των Παλαιστινίων στη βόρεια Γάζα για να επιμείνει στην ανάγκη «να επιστρέψουμε στη δουλειά». Είναι επίσης έτοιμο να δηλώσει στην ισραηλινή κοινή γνώμη ότι ο θάνατος είναι «κομμάτι της δουλειάς» για τους στρατιώτες που θα παραμένουν αιχμάλωτοι. Υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις σε μια τέτοια εξέλιξη. Το μπλοκ της «επιστροφής των ομήρων» συνεχίζει τις επίμονες κινητοποιήσεις του προληπτικά, επιμένοντας στην ανάγκη να επιστρέψουν «όλοι». Η υπαναχώρηση της Παλαιστινιακής Αντίστασης από την απαίτηση για ρητή δέσμευση του Ισραήλ για άμεση αποχώρηση από τη Γάζα, συνδυάστηκε από αυτήν την διατήρηση αιχμαλώτων προς ανταλλαγή στη δεύτερη φάση, ως ελάχιστη αποτροπή του σεναρίου «πήραμε πίσω τους δικούς μας και συνεχίζουμε». Επιπλέον, όσοι εκτιμούν ότι η Γάζα είναι «βάλτος» και ότι η παράταση του πολέμου αυξάνει το κόστος για το Ισραήλ, θα δυσκολευτούν να αποδεχθούν μια επιστροφή σε αυτόν, με την θολή υπόσχεση ότι θα επιτευχθεί αυτό που δεν επιτεύχθηκε επί 15 μήνες. Το Ισραήλ διαθέτει 6 βδομάδες να ανασυνταχθεί, αλλά όπως σκούζουν διάφοροι σιωνιστές στα Ισραηλινά ΜΜΕ, ειδικά βλέποντας τους Γαζαίους να συρρέουν στα βόρεια, το ίδιο ισχύει και για την Παλαιστινιακή Αντίσταση («θα πρέπει να ξαναρχίσουμε από την αρχή και αυτήν τη φορά θα είναι ακόμα πιο έτοιμοι»). 

Τι θα σημαίνει η τρίτη;

Αν αυτοί οι υπολογισμοί αποτρέψουν μια άμεση επανέναρξη της σιωνιστικής εκστρατείας και η κατάπαυση του πυρός παραμείνει σε ισχύ, θα έρθει στο προσκήνιο το «πολιτικό πρόβλημα» που άφησε αναπάντητο η συμφωνία. Η τρίτη φάση θα αφορά, λέει, την «ανοικοδόμηση της Γάζας». Από ποιους; Υπό ποια διοίκηση; Σε τι καθεστώς; 

Από την έναρξη της εισβολής, ο Ζιλμπέρ Ασκάρ επεσήμανε ότι η πλήρης ταύτιση ΗΠΑ-Ισραήλ στους στρατιωτικούς σκοπούς (συντριβή της Χαμάς) συνυπήρχε με την πολιτική απόκλιση: Νεκρανάσταση του Όσλο (και μιας πολιτικής «διαχείρισης» του Παλαιστινιακού) ή Μεγάλο Ισραήλ (με ολοκλήρωση της εθνοκάθαρσης); 

Η επίθεση των δυνάμεων ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής ενάντια στις ένοπλες αντιστασιακές ομάδες στην Τζενίν ήταν μια «δήλωση προθέσεων» από τον Μαχμούντ Αμπάς (προς τις ΗΠΑ), που στέλνει μήνυμα για το πώς σκοπεύει να κυβερνήσει τη Γάζα, όταν διεκδικεί να αναλάβει τη διοίκησή της η Παλαιστινιακή Αρχή. Εκτός από χυδαία, η προσπάθεια είναι και αξιολύπητη: Το Ισραήλ δεν ανέχεται την ενοποίηση των παλαιστινιακών εδαφών ούτε καν υπό αυτήν την δοσιλογική Π.Α., γιατί θα αφήνει ανοιχτό το σενάριο παλαιστινιακού κράτους, ενώ η κλιμάκωση της δράσης του στη Δυτική Όχθη και η διαρκής προσπάθεια αρπαγής γης και σχεδίων προσάρτησης υπενθυμίζει πόσο (δεν) υπολογίζει η σιωνιστική ηγεσία την Π.Α. 

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που έχουν εξελιχθεί στον πιο πρόθυμο φίλο του Ισραήλ και που διαθέτουν τα κεφάλαια για ανοικοδόμηση, δηλώνουν πρόθυμα να στηρίξουν μια «διεθνή δύναμη» που θα αναλάβει «μεταβατικά» την Γάζα. Τα ΗΑΕ αποτελούν επίσης την έδρα του εξόριστου Μοχάμεντ Νταλάν. Αυτό το καλόπαιδο, πρωτοστάτησε στο πραξικόπημα ανατροπής της εκλογικής νίκης της Χαμάς το 2006, έφυγε ως ανεπιθύμητος μετά την εδραίωση του Ισλαμικού Κινήματος στη Γάζα, τελικά ήρθε σε ρήξη και με την ηγεσία του Μαχμούντ Αμπάς και κατέφυγε στα ΗΑΕ. Από εκεί ελπίζει πάντα να επιστρέψει στη Γάζα, καβάλα σε ξένες/αραβικές λόγχες και βαλίτσες με πετροδολάρια. 

Η στρατιωτική ανθεκτικότητα της Χαμάς και η πολιτική της ισχυροποίηση μετά από αυτόν τον πόλεμο δυσκολεύουν αυτά τα σχέδια. Το Ισλαμικό Κίνημα έχει ήδη παράξει και δημοσιεύσει τα δικά του πλάνα ανοικοδόμησης της Γάζας, χωρισμένα σε «βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σχέδια», δηλώνοντας ετοιμότητα αλλά και πρόθεση να διατηρήσει τον ρόλο της στην πολιτική διοίκηση της Λωρίδας. Άνθρωποι σαν τον Αμπάς ή τον Νταλάν δεν μπορούν εύκολα να «σταθούν» στη Γάζα. Ενώ το σύνολο των παλαιστινιακών παρατάξεων, αντιπολιτεύσεις της Φατάχ, αλλά και η παλαιστινιακή κοινωνία (με πρόσφατη επιστολή φορέων κ.ά), επιμένουν σε μια πολιτική διοίκηση της Γάζας που θα είναι ενωτική, θα προκύψει ως αμιγώς παλαιστινιακή υπόθεση και θα είναι προσανατολισμένη σε μια πολιτική αντίστασης. 

Το μεγαλύτερο όπλο στα χέρια των εχθρών του Παλαιστινιακού λαού είναι σήμερα η ολοκληρωτική καταστροφή της Γάζας. Οι θηριώδεις αναγκαίοι πόροι και τα υλικά που θα απαιτηθούν για να γίνει στοιχειωδώς βιώσιμη, μπορούν να λειτουργήσουν ως το πεδίο εκβιασμού με το οποίο θα επιχειρηθεί να επιβληθούν λύσεις «ειρήνευσης» της Γάζας που δεν μπόρεσαν να επιβάλουν τα όπλα. Εναλλακτικά, η σκόπιμη-συνειδητή αποστέρηση αυτών των πόρων και υλικών, μπορεί να αξιοποιηθεί για να επιβληθεί η άλλη λύση που δεν πέτυχαν τα όπλα: η εθνοκάθαρση. Να παραμείνει η Γάζα αβίωτη, με στόχο να εξαναγκαστούν οι άνθρωποί της  να φύγουν. 

Ένα άλλο κρίσιμο σημείο αφορά το μέλλον της Δυτικής Όχθης. Πρόκειται για τα εδάφη που ορέγεται ιστορικά ο Σιωνισμός (η Γάζα υπήρξε πάντα «πρόβλημα») και το κατά πόσο -αν στρέψει εκεί την προσοχή του- θα είναι σε θέση η ηγεσία της ρημαγμένης και αιματοβαμμένης Γάζας να σπάσει την εκεχειρία για να συνδράμει (έστω από μακριά), όπως έκανε στο παρελθόν (πχ 2021), ή αν το Ισραήλ θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τον κατακερματισμό του Παλαιστινιακού μετώπου.  

Κίνδυνοι και προκλήσεις

Έτσι αντιλαμβάνονται το μέλλον οι οπαδοί της λύσης του «Μεγάλου Ισραήλ», που προσδοκούν ότι η υλική καταστροφή της Γάζας θα αποτελέσει το πρελούδιο της εξαφάνισής της ως παλαιστινιακή πολιτική-κοινωνική οντότητα. 

Η ομάδα που συγκρότησε ο Τραμπ για τη Μέση Ανατολή αποτελείται από φανατικούς χριστιανοσιωνιστές που δεν πιστεύουν ότι υπάρχει «κατοχή» και  αναγνωρίζουν ανοιχτά το «βιβλικό δικαίωμα» του Ισραήλ σε όλη την ιστορική Παλαιστίνη, και από μεγαλομεσίτες που αντιμετωπίζουν τη Γάζα ως ενδιαφέρον «οικόπεδο».

Οι δηλώσεις του ίδιου ανέδειξαν το συγκερασμό αυτών των στρατηγικών. Προτείνει τον μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων σε Ιορδανία ή/και Αίγυπτο για να «καθαρίσουμε τον τόπο». Ισχυρίζεται ότι η Λωρίδα της Γάζας πρέπει να ανοικοδομηθεί αλλά «όχι όπως πριν». Στόχος του είναι να μπορέσει να «αξιοποιηθεί το παραλιακό μέτωπο». [Rp: το άρθρο γράφτηκε πριν την συνάντηση με τον Νετανιάχου και την πολύ πιο ωμή διατύπωση αυτών των προθέσεων] Μαζί με την άρση των αμερικανικών κυρώσεων σε κάποιους διαβόητους εξτρεμιστές εποίκους, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι ξεμπλοκάρει την παράδοση των υπερ-καταστροφικών μεγα-βομβών που κάποια στιγμή υποχρεώθηκε να «παγώσει» ο Μπάιντεν. Ενώ οι απειλές του για απελάσεις όλων των αλλοδαπών φοιτητών-τριών που έδρασαν στο κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη δεν είναι μόνο «ρεβανσισμός» για το παρελθόν, αλλά και «μήνυμα» για το άμεσο μέλλον. 

Με έναν τέτοιο σύμμαχο στο Λευκό Οίκο βρίσκεται πλέον το πολιτικό ρεύμα που ο Ιλάν Παπέ περιγράφει πλέον ως «νέο-Σιωνισμό». Σύμφωνα με τον ιστορικό μελετητή, πρόκειται για την τάση να επιδιωχθούν οι ιστορικοί, διαχρονικοί στόχοι του Σιωνισμού, αλλά εγκαταλείποντας τη «σταδιακή» προσέγγιση και ακολουθώντας μια τακτική δραματικής «επιτάχυνσης». Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει η Παλαιστινιακή Υπόθεση είναι τεράστιος. Η πρόκληση μπροστά μας είναι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να δικαιώσουμε έναν άλλο ισχυρισμό του Παπέ: ότι αυτή η «έξαλλη» φάση τέτοιων εγχειρημάτων αποτελεί ιστορικά το «τελευταίο στάδιο» πριν την κατάρρευσή τους…

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά