Η σημασία των Επιτροπών Υπεράσπισης της Ρεπούμπλικα

Είχε προη­γη­θεί η γε­νι­κή απερ­γία που κά­λε­σαν «εναλ­λα­κτι­κές» συν­δι­κα­λι­στι­κές δυ­νά­μεις, έξω από την CCOO και την UGT (τις με­γα­λύ­τε­ρες, πλειο­ψη­φι­κές συ­νο­μο­σπον­δί­ες), η οποία με την υπο­στή­ρι­ξη των Επι­τρο­πών Υπε­ρά­σπι­σης της Ρε­πού­μπλι­κα (CDR) είχε 20% συμ­με­το­χή και συ­νο­δεύ­τη­κε από απο­κλει­σμούς κε­ντρι­κών δρό­μων και μέσων με­τα­φο­ράς στην πρω­τεύ­ου­σα, όπως και από απο­κλει­σμούς ει­σό­δων/εξό­δων στα σύ­νο­ρα. Αυτά που ανα­φέ­ρα­με είναι τα κο­ρυ­φαία ση­μεία των τε­λευ­ταί­ων εβδο­μά­δων, αλλά γε­νι­κό­τε­ρο τον τε­λευ­ταίο μήνα έχουν γίνει εκα­το­ντά­δες πρω­το­βου­λί­ες σε το­πι­κό ή εθνι­κό επί­πε­δο ενά­ντια στην κρα­τι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα, για να μην μένει αυτή ανα­πά­ντη­τη. 

Ένα μήνα μετά την κα­τα­λα­νι­κή εξέ­γερ­ση, συ­νε­χί­ζου­με να ζούμε –σε δια­φο­ρε­τι­κή έντα­ση– μια λι­γό­τε­ρη ή πε­ρισ­σό­τε­ρο διαρ­κή δυ­να­μι­κή κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων και δρά­σε­ων. Είναι μια σαφής αλ­λα­γή ρυθ­μού, σε σχέση με την «κα­τα­λα­νι­κή δια­δι­κα­σία», όπως την γνω­ρί­ζα­με πριν από τον Οκτώ­βρη. Αυτές οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις ωστό­σο, προ­κύ­πτουν μόνο ως αντί­δρα­ση στις κα­τα­σταλ­τι­κές ενέρ­γειες από το Ισπα­νι­κό Κρά­τος. 

Αλλά γιατί η κυ­βέρ­νη­ση Ραχόι με το δι­κα­στι­κό και αστυ­νο­μι­κό σώμα έχουν επι­λέ­ξει έναν τέ­τοιο ανοι­χτά κα­τα­σταλ­τι­κό δρόμο; Η ουσία βρί­σκε­ται στο ότι η αυ­το­διά­θε­ση δεν «χω­ρά­ει» στο υπάρ­χον σύ­νταγ­μα. Το σύ­νταγ­μα του 1978 απο­κρυ­στάλ­λω­νε συμ­βι­βα­σμούς που έγι­ναν σε ένα πλαί­σιο αγώ­νων του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και ισχυ­ρών εθνι­κών κι­νη­μά­των στις πε­ρι­φέ­ρειες του Κρά­τους. Ήταν μια συμ­φι­λί­ω­ση με­τα­ξύ πα­λιών και νέων ελίτ που επι­χει­ρού­σε να κα­τευ­νά­σει την θέ­λη­ση για ανα­μέ­τρη­ση με τις δε­κα­ε­τί­ες δι­κτα­το­ρί­ας. Ο «κα­τα­λα­νι­σμός» επι­χει­ρεί έκτο­τε να αντι­με­τω­πί­σει το ζή­τη­μα της αυ­το-δια­κυ­βέρ­νη­σης, με μια προ­σέγ­γι­ση που ως το 2010 επι­χει­ρού­σε να κι­νη­θεί μέσα στα πε­ρι­θώ­ρια που επέ­τρε­πε το σύ­νταγ­μα: το κα­θε­στώς διευ­ρυ­μέ­νης αυ­το­νο­μί­ας. Ένα κα­θε­στώς που υπο­σκά­πτε­ται και πε­ριο­ρί­ζε­ται συ­στη­μα­τι­κά. Αυτό το «μπλο­κά­ρι­σμα» έρ­χε­ται από πολύ μα­κριά και κά­ποια στιγ­μή θα οδη­γού­σε σε έκρη­ξη. Η πρό­κλη­ση του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος ήταν μια δη­μο­κρα­τι­κή πρό­κλη­ση και έθεσε επί τά­πη­τος τον αντι­δη­μο­κρα­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα του κα­θε­στώ­τος. Ωστό­σο αυτή η πρό­κλη­ση δεν αφορά μόνο μια νέα νο­μι­κή ή εδα­φι­κή-θε­σμι­κή σχέση, αλλά βάζει σε αμ­φι­σβή­τη­ση γε­νι­κά το κοι­νω­νι­κό συμ­βό­λαιο του 1978. Αυτός είναι ο λόγος που η ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση αρ­νεί­ται συ­στη­μα­τι­κά το δι­καί­ω­μα στην αυ­το­διά­θε­ση. Η αντι­δρα­στι­κή στρο­φή του Λαϊ­κού Κόμ­μα­τος, η άνευ όρων υπο­στή­ρι­ξη των Ciudadanos και η υπό­κλι­ση του Σο­σια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος, δη­μιούρ­γη­σαν μια συ­νταγ­μα­τι­κή συμ­μα­χία αντι­δη­μο­κρα­τι­κής κοπής. Επι­χει­ρούν να βά­λουν τέλος στην πο­λι­τι­κή κρίση του κα­θε­στώ­τος η οποία συ­νε­χί­ζε­ται αφό­του ξέ­σπα­σε το κί­νη­μα 15Μ και από την εμ­φά­νι­ση του Πο­δέ­μος. Γι’ αυτό και στην Κα­τα­λο­νία επι­χει­ρεί­ται να εμπε­δω­θεί η αυ­ταρ­χι­κή στρο­φή γιατί αλ­λιώς το ρήγμα στο κα­θε­στώς δεν θα γί­νε­ται να αντι­στρα­φεί. 

Ωστό­σο, τα εμπό­δια που αντι­με­τω­πί­ζου­με δεν είναι λίγα. Κα­ταρ­χήν η στάση της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης. Αν και αρ­κε­τά διε­θνή ΜΜΕ κα­τέ­γρα­ψαν την κα­τα­στο­λή του Ισπα­νι­κού Κρά­τους, η με­γά­λη πλειο­ψη­φία των κρα­τών-με­λών, όπως και η ίδια η ΕΕ, στά­θη­καν στο πλευ­ρό της ισπα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης. Η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, η Ευ­ρώ­πη-φρού­ριο του κε­φα­λαί­ου, απέ­δει­ξε για άλλη μια φορά τον αντι­δη­μο­κρα­τι­κό της χα­ρα­κτή­ρα. Μια στάση που κα­τα­βύ­θι­σε τις εκτι­μή­σεις που είχαν για αυτήν οι Κα­τα­λα­νοί. Στο τε­λευ­ταίο «βα­ρό­με­τρο γνώ­μης» για την ΕΕ στην Κα­τα­λο­νία, μόνο 3 στους 10 οπα­δούς της ανε­ξαρ­τη­σί­ας έχουν θε­τι­κή γνώμη για αυτήν. Ένα ση­μα­ντι­κό στοι­χείο, με δε­δο­μέ­νο ότι η επί­ση­μη γραμ­μή του κα­τα­λα­νι­σμού ήταν πως η Ευ­ρώ­πη θα σώσει την κα­τά­στα­ση, μόνο που αυτό δεν συ­νέ­βη. 

Ένα άλλο εμπό­διο είναι η έλ­λει­ψη των κα­τάλ­λη­λων δομών που θα επι­τρέ­ψουν να ανα­πτυ­χθεί μια «συ­ντα­κτι­κή δια­δι­κα­σία». Η πα­ρε­νό­χλη­ση και η κα­τα­στο­λή του κα­θε­στώ­τος, με την πο­λι­τι­κή και οι­κο­νο­μι­κή «ασφυ­ξία» των κα­τα­λα­νι­κών θε­σμών, συν­δυα­σμέ­νη με την έλ­λει­ψη πρό­βλε­ψης (και θέ­λη­σης) της κα­τα­λα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης να πάει σε ρήξη, έχουν δη­μιουρ­γή­σει μια κα­τά­στα­ση αδιε­ξό­δου. Ο συν­δυα­σμός της υπε­ρά­σπι­σης των κα­τα­λα­νι­κών θε­σμών που δέ­χο­νται πα­ρεμ­βά­σεις από το κρά­τος, με τη δη­μιουρ­γία «χώρων» λαϊ­κής ορ­γά­νω­σης από τα κάτω που θα επι­τρέ­πουν την ανά­πτυ­ξη μιας συ­ντα­κτι­κής δια­δι­κα­σί­ας, είναι το «κλει­δί» για να πα­ρα­με­ρι­στεί αυτό το εμπό­διο που θα συ­νε­χί­σει να υπάρ­χει μετά τις εκλο­γές στις 21 Δε­κέμ­βρη. 

Αυτοί οι «χώροι» από τα κάτω πρέ­πει να στη­ρι­χθούν στις δομές που ήδη έχουν προ­κύ­ψει. Γύρω από το στόχο της υπε­ρά­σπι­σης του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος δη­μιουρ­γή­θη­καν μα­ζι­κές συ­νε­λεύ­σεις: οι Επι­τρο­πές Υπε­ρά­σπι­σης του Δη­μο­ψη­φί­σμα­τος, που σή­με­ρα λέ­γο­νται Επι­τρο­πές Υπε­ρά­σπι­σης της Ρε­πού­μπλι­κα (CDR). Οι CDR ήταν η δύ­να­μη που απο­τέ­λε­σε το «κλει­δί» στη δια­σφά­λι­ση της ψη­φο­φο­ρί­ας την 1η Οκτώ­βρη, ορ­γα­νώ­νο­ντας χι­λιά­δες αν­θρώ­πους τις μέρες πριν το δη­μο­ψή­φι­σμα, κα­τα­λαμ­βά­νο­ντας τα μισά εκλο­γι­κά τμή­μα­τα σε όλη την Κα­τα­λο­νία. Συμ­με­τεί­χαν ακτι­βι­στές, πο­λι­τι­κοί αγω­νι­στές, αλλά πάνω απ’ όλα, άν­θρω­ποι των γει­το­νιών που δεν είχαν ξα­να­συμ­με­τά­σχει σε μια πα­ρό­μοια δράση. Μετά την πρώτη τους μέρα, οι Επι­τρο­πές απο­τέ­λε­σαν ένα θε­με­λιώ­δες τμήμα της κι­νη­το­ποί­η­σης, όπως και στις δύο γε­νι­κές απερ­γί­ες (στις 3 Οκτώ­βρη και στις 8 Νο­έμ­βρη). 

Οι CDR έχουν μια πολύ πλα­τιά σύν­θε­ση και είναι ανοι­χτές στη συμ­με­το­χή ευ­ρύ­τε­ρων ιδε­ο­λο­γι­κών ρευ­μά­των, αν και πα­ρα­μέ­νει υψηλή η συμ­με­το­χή των με­σαί­ων στρω­μά­των και ισχυ­ρή η φι­λο-ανε­ξαρ­τη­σια­κή άποψη. Από την άλλη, αν και υπάρ­χει με­γά­λη ανι­σο­μέ­ρεια από πε­ριο­χή σε πε­ριο­χή, υπάρ­χουν ήδη 300 Επι­τρο­πές σε όλη την Κα­τα­λο­νία και κάθε βδο­μά­δα αυ­ξά­νο­νται. Οι CDR μπο­ρούν δυ­νη­τι­κά να πε­ρά­σουν από την αντι­κα­τα­σταλ­τι­κή άμυνα γύρω από την οποία κι­νού­νται οι δυ­να­μι­κές της κι­νη­το­ποί­η­σης, προς την ανά­πτυ­ξη μιας συ­ντα­κτι­κής δια­δι­κα­σί­ας. Είναι μια δύ­να­μη που θα πρέ­πει να πα­ρα­τά­ξου­με.

Το τε­λευ­ταίο εμπό­διο είναι η ανά­γκη να διευ­ρυν­θεί η κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία. Την 1η Οκτώ­βρη, ψή­φι­σε το 42% των εγ­γε­γραμ­μέ­νων, ένα εντυ­πω­σια­κό πο­σο­στό αν σκε­φτού­με το πε­ρι­βάλ­λον κα­τα­στο­λής και πο­λι­τι­κών διώ­ξε­ων εκεί­νες τις μέρες, όπως και τις αστυ­νο­μι­κές επι­θέ­σεις που εξε­λί­χθη­καν σε όλη την Κα­τα­λο­νία την ίδια τη μέρα του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος. Παρ’ όλα αυτά, για να αντι­με­τω­πι­στεί η κα­τα­στο­λή και να υπάρ­ξει πραγ­μα­τι­κή υπε­ρά­σπι­ση μιας Ρε­πού­μπλι­κα, είναι ανα­γκαίο να επε­κτα­θεί η πλειο­ψη­φία σε τμή­μα­τα της κοι­νω­νί­ας που τα­λα­ντεύ­ο­νται. Το «κυ­βερ­νη­τι­κό» ανε­ξαρ­τη­σια­κό κί­νη­μα συ­ντη­ρεί ένα μό­νι­μο εμπό­διο σε αυτό το στόχο: δεν συ­σχε­τί­ζει την οι­κο­δό­μη­ση της Ρε­πού­μπλι­κα με το τι μο­ντέ­λο κοι­νω­νί­ας κρύ­βε­ται πίσω από αυτήν. Σε αυτό το επί­δι­κο θα ξε­δι­πλω­θούν οι δια­φο­ρές ανά­με­σα στην κα­τα­λα­νι­κή Δεξιά (που περνά τη δική της εκλο­γι­κή και κοι­νω­νι­κή κρίση), την κα­τα­λα­νι­κή σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία και τις πτέ­ρυ­γες που είναι υπέρ της κοι­νω­νι­κής ρήξης. Πώς θα συν­δυα­στούν τα δύο βα­σι­κά κοι­νω­νι­κά και πο­λι­τι­κά ρεύ­μα­τα που δια­τρέ­χουν την πρό­σφα­τη ιστο­ρία της Κα­τα­λο­νί­ας -το κί­νη­μα 15Μ και η κα­τα­λα­νι­κή δια­δι­κα­σία;

Η εφαρ­μο­γή του Άρ­θρου 155 συν­δυά­ζει έναν κα­τα­σταλ­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα (φυ­λα­κί­σεις, διά­λυ­ση της κυ­βέρ­νη­σης και του κοι­νο­βου­λί­ου, πα­ρεμ­βά­σεις στους κα­τα­λα­νι­κούς θε­σμούς) με την έκ­κλη­ση για πε­ρι­φε­ρεια­κές εκλο­γές. Εκλο­γές οι οποί­ες έβρι­σκαν αντί­θε­τες όλες τις ανε­ξαρ­τη­σια­κές δυ­νά­μεις και εκλο­γές τις οποί­ες όλες αυτές οι δυ­νά­μεις υπο­χρε­ώ­θη­καν να απο­δε­χθούν. Πώς θα προ­κύ­ψουν όχι απλώς κά­ποια σχε­τι­κά δια­φο­ρο­ποι­η­μέ­να απο­τε­λέ­σμα­τα, αλλά διευ­ρυ­μέ­νες πλειο­ψη­φί­ες για τις 21 Δε­κέμ­βρη; Προς το παρόν, καμιά από την ανε­ξαρ­τη­σια­κές δυ­νά­μεις δεν έχει ανα­κοι­νώ­σει τα σχέ­διά της για μετά τις εκλο­γές. Ωστό­σο είναι θε­με­λιώ­δης η ανά­γκη να δια­μορ­φω­θεί ένα ευρύ συ­ντα­κτι­κό μπλοκ ανά­με­σα στις δυ­νά­μεις της ανε­ξαρ­τη­σί­ας και αυ­τούς που υπε­ρα­σπί­ζο­νται την λαϊκή κυ­ριαρ­χία και την αυ­το­διά­θε­ση της Κα­τα­λο­νί­ας. Ένα συ­ντα­κτι­κό μπλοκ που θα ανοί­ξει το ζή­τη­μα του ποια κοι­νω­νι­κή πο­λι­τι­κή πρέ­πει να ακο­λου­θη­θεί. Όπου όλες οι δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς πρέ­πει να θέ­σουν στο προ­σκή­νιο την ανά­γκη για ένα έκτα­κτο σχέ­διο-σοκ απέ­να­ντι στην κοι­νω­νι­κή κα­τά­στα­ση εκτά­κτου ανά­γκης, που θα μπο­ρεί να απευ­θυν­θεί σε λαϊκά στρώ­μα­τα που πα­ρα­μέ­νουν ανα­πο­φά­σι­στα. Η δια­μόρ­φω­ση ενός τέ­τοιου μπλοκ ωστό­σο, θα απαι­τή­σει πο­λι­τι­κή γεν­ναιο­δω­ρία και από τις δύο πλευ­ρές, σε ένα πλαί­σιο ισχυ­ρών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων. Ένα κα­θή­κον εξί­σου δύ­σκο­λο όσο και επεί­γον. 

* μέλος των Anticapitalistas στην Κα­τα­λο­νία