Ισπανία: Η πραγματικότητα πίσω από ένα ακόμη ‘Success Story’

Μετά το ιρ­λαν­δι­κό ‘success story’ [1] έρ­χε­ται τώρα και η σειρά του ισπα­νι­κού ‘success story’. Στις 31 Δε­κεμ­βρί­ου του 2013 η Ισπα­νία βγήκε εκτός μη­χα­νι­σμού στή­ρι­ξης σύμ­φω­να με επί­ση­μη ανα­κοί­νω­ση του Ευ­ρω­παϊ­κού Μη­χα­νι­σμού Στα­θε­ρό­τη­τας (ΕΜΣ-το τα­μείο δη­λα­δή που κα­τα­φεύ­γουν πτω­χευ­μέ­να κράτη μέλη για ‘οι­κο­νο­μι­κή στή­ρι­ξη’). Συμ­φώ­να με το δη­μο­σί­ευ­μα «το σχέ­διο διά­σω­σης του ΕΜΣ για την Ισπα­νία τερ­μα­τί­ζε­ται σή­με­ρα με με­γά­λη επι­τυ­χία. Από την έναρ­ξη του προ­γράμ­μα­τος ο ΕΜΣ κα­τέ­βα­λε 41,3 δις ευρώ στην ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση για την ανα­κε­φα­λαιο­ποί­η­ση του τρα­πε­ζι­κού τομέα της. Η Ισπα­νία δεν θα ζη­τή­σει επι­πλέ­ον πρό­γραμ­μα διά­σω­σης». Ο επι­κε­φα­λής του ΕΜΣ Κλά­ους Ρέ­γκλινγκ δή­λω­σε ότι «η έξο­δος της Ισπα­νί­ας από το πρό­γραμ­μα είναι ένα εντυ­πω­σια­κό success story και πρό­σθε­σε ότι παρά τις προ­κλή­σεις που έχει να αντι­με­τω­πί­σει η Ισπα­νία, είμαι σί­γου­ρος ότι η στή­ρι­ξη του ΕΜΣ σε συν­δυα­σμό με τις διαρ­θρω­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, θα επι­τρέ­ψουν στην οι­κο­νο­μία της χώρας να πε­τύ­χει στα­θε­ρό­τη­τα και βιώ­σι­μη ανά­πτυ­ξη». Ση­μειώ­νε­ται, επί­σης, ότι ο ΕΜΣ θα συ­νερ­γα­στεί στενά με την ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση για να δια­σφα­λί­σει την πλήρη εξό­φλη­ση του χρέ­ους.

Για να κα­θο­ρί­σου­με πόσο ‘successful’ είναι η ισπα­νι­κή πε­ρί­πτω­ση θα αρ­χί­σου­με με μία σύ­ντο­μη ιστο­ρι­κή ανα­δρο­μή πίσω στο 2012 όταν η χώρα ανα­γκά­στη­κε να κα­τα­φύ­γει στο μη­χα­νι­σμό στή­ρι­ξης. Στη συ­νέ­χεια, θα πα­ρου­σιά­σου­με κά­ποια οι­κο­νο­μι­κά στοι­χεία τα οποία θα μας βοη­θή­σουν να κα­τα­λά­βου­με σε πρώτο στά­διο τι κρύ­βε­ται πίσω από το ισπα­νι­κό ‘success story’.

Η Ισπα­νία βρέ­θη­κε στη ‘αγκα­λιά’ του μη­χα­νι­σμού στή­ρι­ξης το Μάιο του 2012 όταν το κρά­τος πτώ­χευ­σε, δε­δο­μέ­νου ότι έπρε­πε να ανα­λά­βει τα τε­ρά­στια χρέη του τρα­πε­ζι­κού τομέα ο οποί­ος κερ­δο­σκο­πού­σε δα­νεί­ζο­ντας στους ερ­γο­λά­βους την πε­ρί­ο­δο της με­γά­λης φού­σκας στην ισπα­νι­κή αγορά ακι­νή­των. Όταν η φού­σκα έσπα­σε το 2008 με τη πτώση στις τιμές των ακι­νή­των, οι τρά­πε­ζες ήρθαν αντι­μέ­τω­πες με ένα τε­ρά­στιο όγκο μη εξυ­πη­ρε­τού­με­νων δα­νεί­ων. Τότε το δά­νειο του ΕΜΣ πήρε την εξής μορφή: Αρ­χι­κά, η Ευ­ρω­παϊ­κή Κε­ντρι­κή τρά­πε­ζα δά­νει­ζε τις ισπα­νι­κές τρά­πε­ζες με επι­τό­κιο 1%. Όμως όσα δά­νεια και να δώσει κά­ποιος σε μια πτω­χευ­μέ­νη τρά­πε­ζα το πρό­βλη­μα δε λύ­νε­ται, απλώς κερ­δί­ζε­ται χρό­νος. Γι αυτό το λόγο η ΕΕ απο­φά­σι­σε ότι το ισπα­νι­κό κρά­τος θα δα­νεί­ζε­ται με 5% από τον ΕΜΣ για να τα δίνει στις τρά­πε­ζες υπό τη μορφή ‘ανα­κε­φα­λαιο­ποί­η­ση­ς’. Αλλά επει­δή το πτω­χευ­μέ­νο ισπα­νι­κό κρά­τος δεν μπο­ρεί να αντέ­ξει άλλα δά­νεια η ΕΕ πρό­τει­νε μία ‘ευ­φά­ντα­στη’ λύση. Συ­γκε­κρι­μέ­να, πρό­τει­νε στο κρά­τος να δα­νεί­ζε­ται με 6% επι­τό­κιο από τις πτω­χευ­μέ­νες τρά­πε­ζες!

Η σχι­ζο­φρέ­νεια, όμως, δε στα­μα­τά­ει εδώ. Προ­σέξ­τε το θα­νά­σι­μο φαύλο κύκλο που δη­μιουρ­γεί­ται από αυτή τη δια­δι­κα­σία. Όπως ανα­φέρ­θη­κε οι τρά­πε­ζες δα­νεί­ζο­νται -με φτηνό επι­τό­κιο από την ΕΚΤ- χρή­μα­τα τα οποία στη συ­νέ­χεια δα­νεί­ζουν με ψη­λό­τε­ρο επι­τό­κιο στο ισπα­νι­κό κρά­τος. Ακρι­βώς επει­δή το κρά­τος είναι πτω­χευ­μέ­νο, οι τρά­πε­ζες γνω­ρί­ζουν ότι η πι­θα­νό­τη­τα μη απο­πλη­ρω­μής είναι τε­ρά­στια. Αυτό ση­μαί­νει ότι θα χρε­ώ­νουν ένα πολύ με­γα­λύ­τε­ρο επι­τό­κιο από αυτό του 6%, δε­δο­μέ­νου ότι υπάρ­χει υψηλό ρίσκο μη απο­πλη­ρω­μής. Το κρά­τος όμως δεν είναι σε θέση να πλη­ρώ­σει το νέο ψη­λό­τε­ρο επι­τό­κιο γε­γο­νός που το ανα­γκά­ζει να κα­τα­φύ­γει σε νέο δά­νειο. Το ίδιο ισχύ­ει και για τις τρά­πε­ζες, εφό­σον και αυτές θα ζη­τή­σουν νέο δά­νειο από την ΕΚΤ δε­δο­μέ­νου ότι το κρά­τος δεν είναι σε θέση να απο­πλη­ρώ­σει τα χρω­στού­με­να προς αυτές χρή­μα­τα. Ο ίδιος φαύ­λος κύ­κλος επα­να­λαμ­βά­νε­ται με τις τρά­πε­ζες να δα­νεί­ζο­νται για να δα­νεί­σουν στο κρά­τος, χρε­ώ­νο­ντας ένα ακόμη πιο υψηλό επι­τό­κιο πριν κα­τα­φύ­γουν ξανά και αυτές και το ισπα­νι­κό κρά­τος σε νέα δά­νεια.

Το Πρό­γραμ­μα ΟΜΤ

Με αυτά τα δε­δο­μέ­να είναι ανα­με­νό­με­νη τόσο η αύ­ξη­ση του κρα­τι­κού χρέ­ους όσο και η αύ­ξη­ση των μη εξυ­πη­ρε­τού­με­νων δα­νεί­ων καθώς η μεί­ω­ση των μι­σθών (χάρη στα μέτρα λι­τό­τη­τας που έρ­χο­νται ‘πα­κέ­το’ με αυτά τα δά­νεια) κα­θι­στούν αδύ­να­τη την απο­πλη­ρω­μή χρεών και μειώ­νουν το κρα­τι­κό φο­ρο­λο­γη­τέο ει­σό­δη­μα. Όπως φαί­νε­ται και από τα στοι­χεία, τα μη εξυ­πη­ρε­τού­με­να δά­νεια αυ­ξή­θη­καν από 6% του συ­νό­λου των δα­νεί­ων το 2010 σε 12% το Νο­έμ­βριο του 2013 σύμ­φω­να με τη Bloomberg. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα το πο­σο­στό είναι με­γα­λύ­τε­ρο διότι οι τρά­πε­ζες κα­τέ­τασ­σαν μέχρι πρό­σφα­τα μη εξυ­πη­ρε­τού­με­να δά­νεια στο ενερ­γη­τι­κό τους με το να μειώ­νουν επι­τό­κια και να προ­ε­κτεί­νουν την ημε­ρο­μη­νία απο­πλη­ρω­μής. Επι­πλέ­ον, σύμ­φω­να με στοι­χεία της Eurostat το κρα­τι­κό χρέος -που υπο­λο­γί­ζε­ται με την ανα­λο­γία χρέ­ους προς ΑΕΠ (debt to GDP ratio)- αυ­ξή­θη­κε από 35% το 2008 σε 95%. Τέλος, η Ισπα­νία είδε μία ρα­γδαία αύ­ξη­ση της ανερ­γί­ας από 7% το 2007 στο 26% το 2013 σύμ­φω­να με δε­δο­μέ­να της ισπα­νι­κής στα­τι­στι­κής υπη­ρε­σί­ας.

Είναι εν­δια­φέ­ρον, όμως, το γε­γο­νός ότι από τον Ιού­λιο του 2012 έχουν πα­ρα­τη­ρη­θεί δρα­μα­τι­κές μειώ­σεις στο spread [2] των ισπα­νι­κών ομο­λό­γων και άρα δρα­μα­τι­κές μειώ­σεις στα επι­τό­κια δα­νει­σμού, παρ” όλη την καλ­πά­ζου­σα αύ­ξη­ση του κρα­τι­κού χρέ­ους! Σύμ­φω­να και πάλι με στοι­χεία της Bloomberg το spread των ισπα­νι­κών ομο­λό­γων μειώ­θη­κε από το 7.5% τον Ιού­λιο του 2012 στο εξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λό 2.9% τον Μάρ­τιο του 2013.

Το ερώ­τη­μα που τί­θε­ται, λοι­πόν, είναι γιατί ένα κρά­τος που βλέ­πει το χρέος του να αυ­ξά­νε­ται τόσο δρα­μα­τι­κά φέρ­νο­ντας το πιο κοντά στη πτώ­χευ­ση, βλέ­πει τα επι­τό­κια δα­νει­σμού του να κα­τε­βαί­νουν τη στιγ­μή που θα πε­ρί­με­νε κα­νείς να συμ­βαί­νει το αντί­θε­το εφό­σον το ρίσκο μη απο­πλη­ρω­μής είναι αυ­ξη­μέ­νο; Για να απα­ντη­θεί αυτό το ερώ­τη­μα πρέ­πει να εξε­τά­σου­με τι συ­νέ­βη από τον Ιού­λιο του 2012 μέχρι σή­με­ρα.

Αυτό που αδιαμ­φι­σβή­τη­τα εξη­γεί σε ένα βαθμό την πτώση των επι­το­κί­ων δα­νει­σμού είναι η δή­λω­ση του προ­έ­δρου της ΕΚΤ Mario Draghi τον Ιού­λιο του 2012 ότι «θα κάνει ότι χρεια­στεί για να δια­σώ­σει την Ευ­ρω­ζώ­νη», καθώς και η ανα­κοί­νω­ση της έναρ­ξης του προ­γράμ­μα­τος ΟΜΤ τον Σε­πτέμ­βριο του 2012. Το ΟΜΤ απο­τε­λού­σε στην ουσία μία απει­λή προς τους σπε­κου­λα­δό­ρους (με­γά­λες αμε­ρι­κά­νι­κες και ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες) που στοι­χη­μά­τι­ζαν σε μία πτώ­χευ­ση των πε­ρι­φε­ρεια­κών χωρών [3], ότι εάν χρεια­στεί, η ΕΚΤ θα αγο­ρά­σει τα ομό­λο­γα των χωρών αυτών για να τους επι­φέ­ρει ζη­μιές. Παρ’ όλο που ο Draghi δεν υλο­ποί­η­σε την απει­λή του, η απει­λή ήταν αρ­κε­τή για να ανα­γκά­σει τους σπε­κου­λα­δό­ρους να υπο­χω­ρή­σουν, μειώ­νο­ντας συ­νά­μα τα επι­τό­κια δα­νει­σμού των ομο­λό­γων. Άρα η πτώση των ομο­λό­γων εξη­γεί­ται, εν μέρει, από την ει­σα­γω­γή του ΟΜΤ. Το­νί­ζου­με, όμως, και πάλι ότι η πτώση εξη­γεί­ται μόνο κατά ένα μέρος από το ΟΜΤ, διότι πτώση υπήρ­ξε σε όλα τα επι­τό­κια δα­νει­σμού όλων των ομο­λό­γων της πε­ρι­φέ­ρειας. Οι μόνες χώρες, όμως, που βγή­καν από το ΕΜΣ είναι η Ιρ­λαν­δία και η Ισπα­νία, τα δύο πε­ρί­φη­μα ‘success stories’. Η πλη­ρέ­στε­ρη απά­ντη­ση προ­ϋ­πο­θέ­τει μία επι­σκό­πη­ση της πο­ρεί­ας των επι­το­κί­ων δα­νει­σμού των ισπα­νι­κών ομο­λό­γων, αντι­τάσ­σο­ντας ταυ­τό­χρο­να και τους λό­γους πίσω από τις αυ­ξο­μειώ­σεις στα επι­τό­κια δα­νει­σμού.

Ανι­χνεύ­ο­ντας τις αγο­ρές

Με την πτώση του επι­το­κί­ου δα­νει­σμού των ισπα­νι­κών ομο­λό­γων από το 7.5% τον Ιού­λιο του 2012 στο 2.9% το Μάρ­τιο του 2013, το επι­τό­κιο συ­νέ­χι­σε τη κά­θο­δο ως τις 25 Ιου­νί­ου του 2013 οπότε και σκαρ­φά­λω­σε στο 5%. Αυτό συ­νέ­βη διότι σύμ­φω­να με δη­μο­σί­ευ­μα της Wall Street Journal, το ΔΝΤ ‘πα­ρό­τρυ­νε’ την ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση να επι­τα­χύ­νει τις ‘με­ταρ­ρυθ­μί­σει­ς’ στην αγορά ερ­γα­σί­ας. Πα­ράλ­λη­λα, υπήρ­χε η πι­θα­νό­τη­τα να δια­κο­πεί το πρό­γραμ­μα της ‘πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­ση­ς’, δηλ. το πρό­γραμ­μα όπου η Αμε­ρι­κά­νι­κη Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα προ­σφέ­ρει χρήμα με μη­δε­νι­κά επι­τό­κια που οι τρά­πε­ζες χρη­σι­μο­ποιούν για να επεν­δύ­ουν σε αξιό­γρα­φα σε όλο το κόσμο συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των ισπα­νι­κών ομο­λό­γων. Από τις 25 Ιου­νί­ου το επι­τό­κιο επα­νήλ­θε σε κα­θο­δι­κές τά­σεις φτά­νο­ντας κάτω του 4% στις 30 Οκτω­βρί­ου, όταν κα­τέ­στη σαφές ότι η Ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση θα επι­τά­χυ­νε τις ‘με­ταρ­ρυθ­μί­σει­ς’ ενώ η Αμε­ρι­κά­νι­κή Κε­ντρι­κή τρά­πε­ζα θα συ­νέ­χι­ζε το πα­ρα­σι­τι­κό πρό­γραμ­μα της.

Στις 30 Οκτω­βρί­ου η ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση ανα­κοί­νω­σε την ‘έξο­δο’ της από τη κρίση χάρη σε μία ισχνή αύ­ξη­ση του ΑΕΠ κατά 0.1%. Η αύ­ξη­ση αυτή οφεί­λε­ται σε κάτι που ο Ισπα­νός Πρω­θυ­πουρ­γός Mariano Rajoy ονο­μά­ζει ‘εξα­γω­γέ­ς’ και θα εξε­τά­σου­με σε λίγο. Τον Οκτώ­βρη η ισπα­νι­κή στα­τι­στι­κή υπη­ρε­σία δή­λω­σε έναν ανύ­παρ­κτο πλη­θω­ρι­σμό της τάξης του 0.1% ενώ η ισπα­νι­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα δή­λω­σε ότι οι επεν­δύ­σεις και η κα­τα­να­λω­τι­κή ζή­τη­ση συ­νέ­χι­σαν να παίρ­νουν τη κα­τη­φό­ρα. Τέλος, τον Ια­νουά­ριο του 2014 η Bloomberg ανέ­φε­ρε ότι το επι­τό­κιο συ­νέ­χι­σε τη κα­θο­δι­κή πο­ρεία διότι υπάρ­χουν «εν­δεί­ξεις που υπο­δει­κνύ­ουν αύ­ξη­ση της βιο­μη­χα­νι­κής πα­ρα­γω­γής» χωρίς να υπάρ­χει ανα­φο­ρά σε συ­γκε­κρι­μέ­να στοι­χεία, καθώς και αύ­ξη­ση της ζή­τη­σης για ισπα­νι­κά ομό­λο­γα λόγω του εξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λού πλη­θω­ρι­σμού.

Εάν υπάρ­χει μια «αύ­ξη­ση της βιο­μη­χα­νι­κής πα­ρα­γω­γής» θα οφεί­λε­ται μόνο στις εξα­γω­γές, δε­δο­μέ­νου ότι η κα­τα­να­λω­τι­κή ζή­τη­ση στην Ισπα­νία είναι σε μη­δε­νι­κά επί­πε­δα. Δεν ξέ­ρου­με όμως για τι εί­δους εξα­γω­γές μι­λά­με και γι αυτό το λόγο θα προ­σπα­θή­σου­με να απο­κτή­σου­με μια ει­κό­να μέσα από μία δια­σταύ­ρω­ση δε­δο­μέ­νων που θα μας επι­τρέ­ψει να ερ­μη­νεύ­σου­με τα στοι­χεία που έχου­με μα­ζέ­ψει όσο το δυ­να­τό κα­λύ­τε­ρα γί­νε­ται.

spanish success story

Το‘’Success Story’’

Αρ­χί­ζο­ντας από τις εξα­γω­γές αυτό στο οποίο ανα­φέ­ρε­ται η ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση όταν μιλά για εξα­γω­γές είναι η ισπα­νι­κή αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία. Κα­ταρ­χήν, οι συ­νο­λι­κές πω­λή­σεις αυ­το­κι­νή­των έχουν ση­μειώ­σει δρα­στι­κή μεί­ω­ση από 1.1 εκα­τομ­μύ­ριο το 2010 σε 700.000 το 2012 και στις 180.000 το 2013. Υπήρ­ξε μία αύ­ξη­ση στις εξα­γω­γές αλλά αυτές απο­τε­λούν ένα πολύ μικρό πο­σο­στό του συ­νό­λου των πω­λή­σε­ων που όπως φαί­νε­ται και από το δε­δο­μέ­να, δεν ήταν αρ­κε­τή για να αντι­στρέ­ψει την πτώση στις πω­λή­σεις. Η τε­ρά­στια πλειο­ψη­φία των πω­λή­σε­ων απορ­ρο­φά­ται από την εγ­χώ­ρια αγορά η οποία αυτή τη στιγ­μή είναι κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νη.

Τι γί­νε­ται όμως με την “αύ­ξη­ση της βιο­μη­χα­νι­κής πα­ρα­γω­γής»;

Και πάλι η ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση όταν μι­λά­ει για αύ­ξη­ση της βιο­μη­χα­νι­κής πα­ρα­γω­γής ανα­φέ­ρε­ται στην αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία. Συ­γκε­κρι­μέ­να, από το 2011 πα­ρα­τη­ρή­θη­κε 10% αύ­ξη­ση της πα­ρα­γω­γής από ξένες αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νί­ες, όπως Renault, GΜ και Volkswagen, οι οποί­ες ανα­βαθ­μί­ζουν τα ερ­γο­στά­σια τους στη χώρα. Μά­λι­στα, σύμ­φω­να με στοι­χεία της ισπα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης οι επεν­δύ­σεις έχουν δη­μιουρ­γή­σει 2400 θέ­σεις ερ­γα­σί­ας. Όμως για τις 2400 θέ­σεις που έχουν κερ­δη­θεί, 100.000 έχουν χαθεί από τους υπό­λοι­πους βιο­μη­χα­νι­κούς το­μείς της οι­κο­νο­μί­ας οι οποί­οι δια­λύ­ο­νται. Επι­πλέ­ον, οι λόγοι για τους οποί­ους επεν­δύ­ουν οι πο­λυ­ε­θνι­κές δεν είναι και οι ευ­γε­νέ­στε­ροι. Από το 2010 οι επο­νο­μα­ζό­με­νες ‘με­ταρ­ρυθ­μί­σει­ς’ στην αγορά ερ­γα­σί­ας έχουν αυ­ξή­σει την ‘αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα’ των Ισπα­νών ερ­γα­ζο­μέ­νων επι­τρέ­πο­ντας στις αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νί­ες να προ­σαρ­μό­ζο­νται σε πε­ριό­δους αυ­ξη­μέ­νης και μειω­μέ­νης ζή­τη­σης. Πιο απλά οι ερ­γα­ζό­με­νοι έχουν γίνει λά­στι­χο, με το ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό να απα­σχο­λεί­ται μόνο σε πε­ριό­δους ζή­τη­σης, οι μό­νι­μες συμ­βά­σεις αντι­κα­τα­στά­θη­καν με προ­σω­ρι­νές στο 10% του ερ­γα­τι­κού δυ­να­μι­κού, ενώ και οι ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις έχουν γίνει συ­νο­λι­κά πιο ‘ελα­στι­κέ­ς’ αφού επι­τρέ­πε­ται στους ερ­γο­δό­τες να μειώ­νουν μι­σθούς και συ­ντά­ξεις χωρίς νο­μι­κά κω­λύ­μα­τα. Οι ‘με­ταρ­ρυθ­μί­σει­ς’ αυτές οδή­γη­σαν σε δρα­στι­κή μεί­ω­ση των μι­σθών τη στιγ­μή, μά­λι­στα, που οι Ισπα­νοί ερ­γα­ζό­με­νοι βλέ­πουν το βιο­τι­κό τους επί­πε­δο να χτυ­πιέ­ται ανε­λέ­η­τα από τα μέτρα λι­τό­τη­τας.

Το ισπα­νι­κό success story είναι, λοι­πόν, η εφαρ­μο­γή του τρι­το­κο­σμι­κού μο­ντέ­λου ανά­πτυ­ξης στην Ευ­ρώ­πη όπου το διε­θνές βιο­μη­χα­νι­κό κε­φά­λαιο ελ­κύ­ε­ται από τους χα­μη­λούς μι­σθούς, την ερ­γο­δο­τι­κή ασυ­δο­σία και την ‘ελα­στι­κό­τη­τα’ της αγο­ράς ερ­γα­σί­ας. Ανα­μέ­νε­ται, όμως, να υπάρ­ξουν επι­πλέ­ον μειώ­σεις μι­σθών δε­δο­μέ­νης της με­γά­λης ανερ­γί­ας, εφό­σον οι ερ­γο­δό­τες δια­θέ­τουν πε­ρισ­σό­τε­ρη δύ­να­μη για εκ­βια­σμούς σε ένα τέ­τοιο πε­ρι­βάλ­λον (οι ερ­γα­ζό­με­νοι ανα­γκά­ζο­νται να δε­χθούν πιο χα­μη­λούς μι­σθούς για μία θέση ερ­γα­σί­ας). Άρα η μεί­ω­ση της ζή­τη­σης και των τιμών είναι κάτι το βέ­βαιο.

Σε αυτό το ση­μείο ερ­χό­μα­στε πίσω στα στοι­χεία του δεύ­τε­ρου σκέ­λους του άρ­θρου. Όπως έχει ήδη ανα­φερ­θεί, οι ‘αγο­ρέ­ς’ (δη­λα­δή το διε­θνές τρα­πε­ζι­κό κε­φά­λαιο) αντέ­δρα­σαν αρ­νη­τι­κά στην εί­δη­ση ότι η Ισπα­νία δεν προ­χω­ρού­σε με πιο γορ­γούς ρυθ­μούς στις ‘με­ταρ­ρυθ­μί­σει­ς’ στην αγορά ερ­γα­σί­ας, ενώ αντέ­δρα­σε θε­τι­κά στην εί­δη­ση της ‘βιο­μη­χα­νι­κής ανα­γέν­νη­ση­ς’ της Ισπα­νί­ας (που όπως πε­ρι­γρά­ψα­με είναι στην ουσία το τρι­το­κο­σμι­κό μο­ντέ­λο ανά­πτυ­ξης) και στον εξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λό πλη­θω­ρι­σμό της χώρας. Αυτό που το διε­θνές τρα­πε­ζι­κό κε­φά­λαιο βρί­σκει ελ­κυ­στι­κό στην όλη ιστο­ρία, είναι τον πολύ χα­μη­λό πλη­θω­ρι­σμό που δια­σφα­λί­ζε­ται από τους χα­μη­λούς μι­σθούς που μο­νι­μο­ποιού­νται στη βάση του τρι­το­κο­σμι­κού μο­ντέ­λου ανά­πτυ­ξης. Συ­γκε­κρι­μέ­να, ο πλη­θω­ρι­σμός μειώ­νει την αγο­ρα­στι­κή αξία των προ­σό­δων που λαμ­βά­νει ο κά­το­χος των ομο­λό­γων ο οποί­ος κα­λύ­πτει αυτό το ρίσκο θέ­το­ντας ένα πιο ψηλό επι­τό­κιο. Άρα όταν αυ­ξά­νε­ται ο πλη­θω­ρι­σμός αυ­ξά­νε­ται το επι­τό­κιο δα­νει­σμού των ομο­λό­γων ενώ όταν μειώ­νε­ται ο πλη­θω­ρι­σμός μειώ­νε­ται το επι­τό­κιο. Αυτός είναι και ο λόγος, σε συν­δυα­σμό με το πρό­γραμ­μα ΟΜΤ, για τον οποίο υπάρ­χει ζή­τη­ση για ισπα­νι­κά ομό­λο­γα.

Συ­μπε­ρα­σμα­τι­κά η φτω­χο­ποί­η­ση και η ανερ­γία του ισπα­νι­κού λαού εξυ­πη­ρε­τεί και το διε­θνές βιο­μη­χα­νι­κό κε­φά­λαιο, αλλά και το διε­θνές τρα­πε­ζι­κό κε­φά­λαιο. Μέσα σε αυτό το πλαί­σιο δεν είναι τυ­χαίο ότι το ισπα­νι­κό κρά­τος στη προ­σπά­θεια του να ‘προ­λά­βει’ μελ­λο­ντι­κές δια­μαρ­τυ­ρί­ες και να δη­μιουρ­γή­σει ένα κλίμα φόβου, πρό­τει­νε στις 20 Νο­εμ­βρί­ου το πε­ρί­φη­μο νο­μο­σχέ­διο Φερ­νά­ντες. Αυτό το νο­μι­κό τε­ρα­τούρ­γη­μα τσου­βα­λιά­ζει ποι­νές για όσους συ­ναλ­λάσ­σο­νται με πόρ­νες σε δη­μό­σιους χώ­ρους που βρί­σκο­νται κοντά στα σχο­λεία μαζί με την ποι­νι­κο­ποί­η­ση των δια­δη­λώ­σε­ων! Συ­γκε­κρι­μέ­να, προ­νο­εί 30.000 ευρώ πρό­στι­μο σε πε­ρί­πτω­ση που πο­λί­της ‘προ­σβά­λει’ αστυ­νο­μι­κό, και πρό­στι­μα ανα­λό­γου ύψους για όσους συμ­με­τέ­χουν σε πο­ρεί­ες δια­μαρ­τυ­ρί­ας, δια­δη­λώ­νουν μπρο­στά από το ισπα­νι­κό κοι­νο­βού­λιο, καίνε κά­δους απορ­ριμ­μά­των κ.α

Επί­λο­γος

To ισπα­νι­κό ‘success story’, όπως και το ιρ­λαν­δι­κό αντί­στοι­χο πε­ρι­γρά­φουν το θρί­αμ­βο της φτώ­χειας, του αυ­ταρ­χι­σμού και των συμ­φε­ρό­ντων του διε­θνούς κε­φα­λαί­ου πάνω στην ερ­γα­τι­κή τάξη. Η δική μας υπο­χρέ­ω­ση και προ­ϋ­πό­θε­ση επι­βί­ω­σης και τα­ξι­κής αντε­πί­θε­σης είναι να τους χα­λά­σου­με τη γιορ­τή. Το βέ­βαιο είναι ότι ο ισπα­νι­κός λαός έχει μπει σε αυτή την τρο­χιά. Η ανα­κοί­νω­ση του ‘success story’ δεν προ­κά­λε­σε γιορ­τές και πα­νη­γύ­ρια στην Ισπα­νία. Μπο­ρεί να φταί­ει και το γε­γο­νός ότι -όπως ανα­φέ­ρει η El Pais- οι επι­θε­ω­ρή­σεις θα συ­νε­χί­ζο­νται μέχρι την απο­πλη­ρω­μή των 3/4 της οι­κο­νο­μι­κής βο­ή­θειας …

Όπως και να έχει η ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση και οι εντο­λο­δό­χοι της δεν κά­νουν πε­ρί­πα­το. Δίπλα στους για­τρούς και τους δα­σκά­λους που δια­δη­λώ­νουν ενά­ντια στη λι­τό­τη­τα στην προ­στέ­θη­καν χι­λιά­δες άν­θρω­ποι που δια­δη­λώ­νουν ενά­ντια στο νο­μο­σχέ­διο Φερ­νά­ντες με κε­ντρι­κό σύν­θη­μα «Όχι στο νόμο – ο φα­σι­σμός θέλει να φι­μώ­σει το λαό». Η κυ­βέρ­νη­ση και οι αστοί από την πλευ­ρά τους κα­τα­δι­κά­ζουν αυτές τις δια­δη­λώ­σεις ως πα­ρά­νο­μες. Εμείς, από την πλευ­ρά μας, στε­κό­μα­στε αλ­λη­λέγ­γυοι στους Ισπα­νούς δια­δη­λω­τές που ετοι­μά­ζο­νται για τη δική μας γιορ­τή, για «το πα­νη­γύ­ρι των κα­τα­πιε­σμέ­νων» που έλεγε και ένας πα­λιός.

Υπο­ση­μειώ­σεις

[1] βλέπε: http://​granazi.​org/​irlandiko_​success_​story/

[2] Τα spread είναι ένας τρό­πος κα­θο­ρι­σμού της πι­στο­λη­πτι­κής ικα­νό­τη­τας ενός κρά­τους. Απο­τε­λεί τη δια­φο­ρά των επι­το­κί­ων δα­νει­σμού του συ­γκε­κρι­μέ­νου κρά­τους από ένα κρά­τος με υψηλή πι­στο­λη­πτι­κή ικα­νό­τη­τα (όπως η Γερ­μα­νία) που δα­νεί­ζε­ται με πολύ χα­μη­λό επι­τό­κιο και το οποίο κρά­τος λει­τουρ­γεί σαν ση­μείο ανα­φο­ράς. Όσο αυ­ξά­νε­ται το ρίσκο πτώ­χευ­σης κά­ποιου κρά­τους ανε­βά­ζο­ντας τα επι­τό­κια δα­νει­σμού, τόσο αυ­ξά­νε­ται η δια­φο­ρά, δη­λα­δή το spread.

[3] Συ­γκε­κρι­μέ­να που­λού­σαν ομό­λο­γα της πε­ρι­φέ­ρειας, γε­γο­νός που εκτό­ξευε τα επι­τό­κια δα­νει­σμού στα ύψη και έφερ­νε τις χώρες πιο κοντά στη πτώ­χευ­ση. Το έκα­ναν για να λά­βουν την ασφά­λεια που είχαν πάνω σε αυτά τα ομό­λο­γα τα γνω­στά ως CDS (Credit Default Swaps).

φωτό:Δια­δή­λω­ση ενά­ντια στο νόμο Φερ­νά­ντες στις 14 του πε­ρα­σμέ­νου Δε­κέμ­βρη