Καζάνι που βράζει η Ιερουσαλήμ

Το ξέσπασμα της βίαιης αντιπαράθεσης των κατοίκων της ανατολικής Ιερουσαλήμ με τις αρχές ασφαλείας της κατέχουσας δύναμης, δηλαδή του Ισραήλ, φέρνουν καθημερινά ολοένα και πιο κοντά την επισημοποίηση της τρίτης ιντιφάντα. Αν και τα ανατολικά Ιεροσόλυμα πλησιάζουν στο σημείο κορύφωσης αυτής της αντιπαράθεσης, εντυπωσιάζει το γεγονός πως οι παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης παρακολουθούν, διατηρώντας αποστάσεις από τους δρόμους και τις εξελίξεις.

Την Πέμπτη το βράδυ και αφού είχε περάσει ένα εικοσιτετράωρο από την επίθεση Παλαιστίνιου κατά του ραβίνου Γιεχούντα Γκλικ, κατηφόρισα από το Όρος των Ελαιών προς τους δρόμους που συνορεύουν με τα τείχη της Παλαιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ. Κόσμος στους δρόμους, έφηβοι με τα πρόσωπα καλυμμένα, φωτιές που τελείωναν τα απομεινάρια των σκουπιδιών στους κάδους και λάστιχα που στο κάψιμό τους έστελναν κύματα μαύρου καπνού ανάλογα με τη φορά του αέρα, άλλοτε ψηλά στον ουρανό κι άλλοτε στα σοκάκια δεξιά κι αριστερά του κεντρικού δρόμου. Στο βάθος, κάθε λογής αστυνομικές δυνάμεις του Ισραήλ. Έφιπποι με πλήρη εξάρτυση και προστατευτικά καλύμματα στο κεφάλι και τα γόνατα των αλόγων, συνοριοφύλακες και δυνάμεις καταστολής δίπλα σε δεκάδες αξιωματικούς της αστυνομίας που ανάλογα με τις περιστάσεις μετακινούσαν τις δυνάμεις στα επίμαχα σημεία.

Στις πέτρες που εκσφενδονίζονταν από την πλευρά των Παλαιστίνιων απαντούσαν χειροβομβίδες κρότου - λάμψης και δακρυγόνα των δυνάμεων του Ισραήλ. Οι συμπλοκές βρίσκονταν σε εξέλιξη για περισσότερο από τρεις ώρες όταν εγώ έφτασα εκεί και από τον αριθμό των νεαρών που έσπευδαν στο σημείο από διαφορετικές γειτονιές των ανατολικών Ιεροσολύμων ήταν ξεκάθαρο πως θα είχαν διάρκεια. Το ξέσπασμα των επεισοδίων είχε πυροδοτήσει η επιχείρηση των Ισραηλινών για τη σύλληψη του 32χρονου Μουτάζ Χιτζάζι. Επρόκειτο για τον άνθρωπο στον οποίο οδηγούσαν όλες οι υποψίες για την απόπειρα εκτέλεσης του ραβίνου, το προηγούμενο βράδυ.

Ο Χιτζάζι έχασε τη ζωή του όταν, σύμφωνα με την αστυνομία του Ισραήλ, άνοιξε πυρ κατά των αστυνομικών που επιχείρησαν τη σύλληψή του. Σύμφωνα με τους Παλαιστίνιους γείτονες, η σύλληψη ουδέποτε επιχειρήθηκε, αφού κατηγόρησαν τους αστυνομικούς πως εξ αρχής άνοιξαν πυρ εναντίον του. Η νεκροψία αποκάλυψε περισσότερες από είκοσι σφαίρες από διαφορετικά όπλα στο σώμα του 32χρονου υπόπτου για την απόπειρα εκτέλεσης του ραβίνου.

Ο ακροδεξιός, γνωστός από τα παλιά στις αρχές ασφαλείας της παλαιάς πόλης της Ιερουσαλήμ, ραβίνος Γιεχούντα Γκλικ, ανήκει στην κατηγορία εκείνων που συχνά - πυκνά επισκέπτονταν το Όρος του Ναού, όπως είναι η επίσημη ονομασία του ή αλλιώς το Τέμενος του Αλ Άκσα, το τρίτο ιερότερο μέρος για τους μουσουλμάνους, για το οποίο διεκδικούσε το δικαίωμα της προσευχής και για τους Εβραίους, αφού το σημείο αναφέρεται στις γραφές ως ιερός τόπος και των Ιουδαίων.

Αν και οι Παλαιστίνιοι είχαν αποδεχθεί το καθεστώς πρόσβασης από αλλόθρησκους στο Όρος του Ναού, αντιδρούσαν στις επισκέψεις των ακροδεξιών που είχαν βλέψεις και διεκδικούσαν αλλαγή του ισχύοντος καθεστώτος. Οι ενέργειες αυτές είχαν αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα, καθώς και οι επισκέψεις ακροδεξιών ομάδων στο Τέμενος του Αλ Άκσα, υπό την προστασία πάντα της αστυνομίας. Απλώς για την ιστορία υπενθυμίζω ό,τι τον Σεπτέμβριο του 2000 η δεύτερη ιντιφάντα είχε ξεσπάσει από αντίστοιχη επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού Αριέλ Σαρόν στο εν λόγω σημείο.

Οι ενέργειες αυτές από πλευράς Ισραήλ, σε συνδυασμό με την αύξηση του εποικιστικού προγράμματος στα ανατολικά Ιεροσόλυμα και τον εκτοπισμό οικογενειών με παραδοσιακούς δεσμούς με την περιοχή και καταστροφή των πατρογονικών εστιών τους, δεν συνάδουν με τη ρητορική Ισραηλινών αξιωματούχων που κάνουν λόγο για διάθεση διαλόγου με τους Παλαιστίνιους στην κατεύθυνση της εξεύρεσης μόνιμης και βιώσιμης λύσης.

Επίσης, η απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης να απαγορεύσει σε όλους την πρόσβαση στο Τέμενος του Αλ Άκσα κατόπιν της κλιμάκωσης της έντασης, ήταν δεδομένο πως θα είχε ως αποτέλεσμα περισσότερη βία. Το μέτρο ίσχυσε μόλις 24 ώρες και κατόπιν και της έμμεσης παρέμβασης (οι σχέσεις δεν είναι οι καλύτερες δυνατές) του Αμερικανού ΥΠΕΞ Τζον Κέρι αναιρέθηκε.

Την Παρασκευή, αν και με περιορισμό στην ηλικία (μόνο οι άνω των 50 ετών), οι Παλαιστίνιοι απέκτησαν και πάλι πρόσβαση στο Όρος του Ναού. Τα επεισόδια εξακολούθησαν, αν και σε μικρότερη ένταση. Ωστόσο, αν δεν υπάρξει αλλαγή ρότας από πλευράς Νετανιάχου -όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν και αρκετοί ξένοι διπλωμάτες-, η τρίτη ιντιφάντα, θα είναι αποτέλεσμα των δικών του χειρισμών. Ίσως μάλιστα η στάση του αυτή να σχετίζεται και με ένα άνοιγμα προς το ακροδεξιό κοινό του Ισραήλ, το οποίο έχει στραφεί στον Αβιγκντόρ Λίμπερμαν και εν όψει πιθανόν εκλογών ο Νετανιάχου επιχειρεί να τους οικειοποιηθεί.