Κίνημα Βαρουφάκη για τον «εκδημοκρατισμό της Ευρώπης»: Μανιφέστο αυταπατών

Μέσα σε συσκότιση και με έναν μόνο προβολέα να τον φωτίζει, σαν άλλος «σταρ», ο πρώην υπουργός Οικονομικών διάβασε το Μανιφέστο του Κινήματος για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη 2025. Ξεκινώντας από το υπαρκτό έλλειμμα δημοκρατίας, όπου τα διευθυντήρια των Βρυξελλών και οι υπόλοιποι μηχανισμοί της άρχουσας τάξης αποφασίζουν για τις ζωές μας χωρίς κανέναν έλεγχο των λαών της Ευρώπης, πρότεινε μια δέσμη προτάσεων για την επιστροφή της ΕΕ «στις βασικές αρχές της»:

Πλήρης διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων (π.χ. με ζωντανές αναμεταδόσεις των συζητήσεων στο Eurogroup και το Ecofin και δημοσιοποίηση των πρακτικών των συνεδριάσεων της ΕΚΤ).

Ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης της Ευρωζώνης εντός των ισχυουσών Συνθηκών της ΕΕ, στην κατεύθυνση της σταθεροποίησης.

Συντακτική Ευρωπαϊκή Συνέλευση, με στόχο την εκπόνηση Ευρωπαϊκού Συντάγματος και εφαρμογή των αποφάσεων της Συνέλευσης έως το 2025.

Ως υποκείμενο των αλλαγών αυτών, στο ίδιο Μανιφέστο, ορίζονται «οι πολίτες της Ευρώπης» που δημιουργώντας το πανευρωπαϊκό αυτό κίνημα, θα υποτάξουν τη «γραφειοκρατική διοίκηση των Βρυξελλών» στη βούληση ενός κυρίαρχου ευρωπαϊκού λαού.

Κατά τη διάρκεια της τετράωρης παρουσίασης, ο Βαρουφάκης πλαισιώθηκε μεταξύ άλλων από τη συμπρόεδρο της γερμανικής Αριστεράς (Die Linke) Κάτια Κίπινγκ, το ιστορικό στέλεχος των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών (SPD) Γκεζίνε Σβαν, το μέλος του ΔΣ του συνδικάτου IG Metall Χανς-Γιούργκεν Ούρμπαν, την βουλευτή των Βρετανών Πρασίνων Καρολάιν Λούκας, τον ευρωβουλευτή των Podemos Μιγκέλ Ουρμπάν, το μουσικό παραγωγό Μπράιαν Ένο και τον Κροάτη φιλόσοφο Σρέτσκο Χόρβατ, ενώ έγινε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση με τον εμπνευστή των Wikilieaks Τζούλιαν Ασάνζ και μεταδόθηκαν μηνύματα του Σλοβένου φιλοσόφου Σλαβόι Ζίζεκ και της δημάρχου της Βαρκελώνης Άντα Κολάου.

Μεταπολιτική και ανεδαφικός ρεαλισμός

Στο ιντερνετικό κάλεσμα του Γιάνη, έχουν ανταποκριθεί περισσότερα από 10.000 άτομα, τα οποία έχουν γίνει μέλη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Diem 25, χαρακτηριστικό που κατατάσσει το εγχείρημα στα μορφώματα της μεταπολιτικής, όπου η καθημερινή πολιτική δράση και η αυτοπρόσωπη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, αντικαθίσταται από την «ιντερνετική δημοκρατία».

Πέρα από αυτό όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα στις -κατά τα άλλα καλές- προθέσεις της κίνησης του Βαρουφάκη και των συνεργατών του, είναι ο πολιτικός προσανατολισμός και τα όρια της πολιτικής τους πρότασης. Είναι ποτέ δυνατόν η διέξοδος από την κρίση προς όφελος των εργαζομένων να επαφίεται στις υπαρκτές ευρωσυνθήκες που υπάρχουν ακριβώς για να θωρακίζουν την πανευρωπαϊκή λιτότητα; Η «διαφάνεια» στις συνεδριάσεις θα μετέτρεπε τον Σόιμπλε σε αριστερό ή θα οδηγούσε τον Ντράγκι στο να λάβει μέτρα κατά του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου; Η «σταθεροποίηση» της καπιταλιστικής οικονομίας, άρα και της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, πόσο μπορεί να εξανθρωπίσει ένα σύστημα που στον πυρήνα του βρίσκεται η εργασιακή εκμετάλλευση και η εργοδοτική αυθαιρεσία;

Οι ιδέες αυτές καθόρισαν την πορεία του Βαρουφάκη, όπως και της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, το πρώτο εξάμηνο του 2015. Οι διαβεβαιώσεις του Γιάνη και του Μαξίμου, ότι η «έξυπνη διαπραγμάτευση» θα κάμψει τις απαιτήσεις των δανειστών, ενίσχυσαν τα φαινόμενα ανάθεσης και κινηματικής παράλυσης. Ο τυφλός «ευρωπαϊσμός», η επιδίωξη ενός «έντιμου συμβιβασμού» με τους εταίρους στο «κοινό ευρωπαϊκό σπίτι» και η αποφυγή της σύγκρουσης, τόσο με το εγχώριο καθεστώς όσο και με τις ευρωηγεσίες, οδήγησε στη συμφωνία της 20ής Φλεβάρη, που άνοιξε το δρόμο για την επιβολή του μνημονίου Τσίπρα το περασμένο καλοκαίρι. Ήταν αυτή η «Αριστερά», του ανεδαφικού ρεαλισμού, που ηττήθηκε πανηγυρικά και όχι γενικώς η Αριστερά, όπως ισχυρίστηκε στην ομιλία του ο πρωτεργάτης του DIEM 25.  

Μπορεί όντως ο ίδιος ο Βαρουφάκης να μην έκλεισε τις τράπεζες, αλλά υπέγραψε για τη μεταφορά 11 δισ. του ΤΧΣ στον EFSF και δεν επέβαλε κανένα έλεγχο στη φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό, ούτε διεκδίκησε ένα τραπεζικό σύστημα υπό δημόσιο-κοινωνικό έλεγχο. Μπορεί να έμεινε πιστός στην κεϊνσιανή αντίληψη του «win-win» και να μην προσχώρησε (όπως η μεγάλη πλειοψηφία των κυβερνητικών στελεχών) στο Τ.Ι.Ν.Α., μπορεί να ετοίμαζε «ηλεκτρονικές πληρωμές» κόντρα στη φράξια Δραγασάκη, αλλά δεν διανοήθηκε ποτέ ένα συνολικό σχέδιο ρήξης με την Ευρωζώνη.

«Εκδημοκρατισμός» της Ε.Ε.;

Οι αυταπάτες για το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» και την «ΕΕ-λίκνο δημοκρατίας», είναι επαναφορά γνωστών σοσιαλδημοκρατικών προτάσεων, που φυσικά παρέμειναν κενά συνθήματα. Από την αρχή της ύπαρξής της, η ΕΕ ήταν και είναι μια ένωση καπιταλιστικών κρατών, που υπερασπίζεται τα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων κάθε χώρας-μέλους της και το συνολικό συμφέρον των «από πάνω». Αποτελεί ανώτατο θεσμό ενοποίησης των Ευρωπαίων καπιταλιστών, που συγκροτεί νομικά και υλοποιεί την επίθεση στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των λαών της ηπείρου, έχοντας αναγάγει το νεοφιλελεύθερο δόγμα σε «μονόδρομο». Βαθαίνει τις κοινωνικές ανισότητες για να «ταΐζει» τραπεζίτες και κάθε είδους κερδοσκόπους. Οικοδομεί κράτος έκτακτης ανάγκης και αντιμετωπίζει τις κοινωνικές αντιστάσεις με αυταρχισμό και καταστολή. Οργανώνει και συμμετέχει σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Υψώνει ρατσιστικά τείχη σε πρόσφυγες και μετανάστες και πνίγει γυναικόπαιδα στις ακτές της. Αυτό το αντιδραστικό τερατούργημα, είναι πλέον φανερό ότι δεν μεταρρυθμίζεται, δεν «εκδημοκρατίζεται», αλλά μόνο ανατρέπεται.

Το πολιτικό εγχείρημα του Βαρουφάκη συγκαταλέγεται στις δυνάμεις που αμφισβητούν την αυταρχική λιτότητα, διαβλέπουν τους κινδύνους αναζωπύρωσης των εθνικισμών στην Ευρώπη και βάζουν την κοινωνία και την πολιτική πάνω από τις εταιρίες και τις «τεχνοκρατικές λύσεις». Αλλά είναι βέβαιο, ότι σε συνθήκες γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης, οι «ενδιάμεσες» θέσεις με όραμα την (καπιταλιστική) ανάπτυξη που θα φέρει μια κάποια «ευημερία», είναι εντελώς ανεπαρκή «όπλα» για τον κόσμο μας, που βιώνει τη βαρβαρότητα ενός ανελέητου ταξικού πολέμου.