Κιβωτός πόνου και υποκρισίας

Εκατοντάδες παιδιά ήταν για χρόνια εγκαταλειμμένα στην τύχη τους σε μια δομή που μοναδικό της διαπιστευτήριο ήταν η ευλογία του θεού και η στωικότητα του πατέρα-Αντωνίου. Όλα αυτά στον «προηγμένο δυτικό καπιταλισμό του 2022», που βαυκαλίζεται για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μιλάμε για ντροπή.

Άνοδος και πτώση της Κιβωτού 

Η Κιβωτός του κόσμου -και πόσες άλλες άραγε αντίστοιχες δομές- δεν κατέβηκε από τον ουρανό με κάποια θεία παρέμβαση, αλλά είναι ένα ανθρώπινο και εν πολλοίς συστημικό δημιούργημα. Επί μία εικοσαετία ένα ολόκληρο πολιτικό, επιχειρηματικό και μιντιακό κατεστημένο στήριζε το εγχείρημα του πατέρα-Αντωνίου με οικονομικές δωρεές, με εκτενή ρεπορτάζ και αφιερώματα, με ξέπλυμα των πάσης φύσεως πολιτικών προσώπων που το έριχναν στην πρόσκαιρη φιλανθρωπία. Όλοι αυτοί σήμερα πέφτουν από τα σύννεφα ο ένας μετά τον άλλον. Ίσως γιατί τους ενδιέφερε περισσότερο η δημιουργία ενός αφηγήματος που θέτει τη θρησκεία στο επίκεντρο, το κράτος σε συνειδητή εξαφάνιση και την εικόνα των σωτήρων και ευεργετών σε διαμόρφωση υποδείγματος. 

Κάπως έτσι όλοι σήμερα μένουν άφωνοι με τις αποκαλύψεις που έρχονται στο προσκήνιο. Και εδώ συναντούμε την πλήρη αντίφαση. Με τα ίδια υλικά που χτίστηκε η εικόνα της Κιβωτού, πλέον γκρεμίζεται. Ρίχνονται όλοι στην τηλεοπτική αρένα για τα νούμερα τηλεθέασης. Τηλεοπτικοί ψυχολόγοι, εξαγριωμένοι παππάδες, τηλεσχολιαστές μπάτσοι, διακεκριμένοι δικηγόροι, εξαπατημένοι ευεργέτες, celebrity εθελοντές, εργαζόμενοι της δομής, ανήξεροι γείτονες. Όλοι στο καζάνι του θεάματος. Όμως και πάλι. Δεν φτάνουν όλοι αυτοί. Το θέμα είναι κορεσμένο. Πρέπει να προχωρήσει πιο βαθιά. Στο όνομα της έρευνας, οι πανελίστες δε διστάζουν να βγάζουν στο γυαλί κακοποιημένα και ιδρυματοποιημένα παιδιά προσπαθώντας να αποσπάσουν μια ακόμη «σοκαριστική» εξομολόγηση. Δε διστάζουν να εργαλειοποιούν τον πόνο γονιών που έχασαν την επιμέλεια των παιδιών τους.

Ιδρυματοποίηση στην Ελλάδα 

Είναι απορίας άξιο ότι κανείς από όλους αυτούς τους τηλεοπτικούς ειδήμονες, δεν έθεσε στο επίκεντρο της κουβέντας το ζήτημα του κράτους. Τόσο στο κομμάτι του ελέγχου των υπαρχουσών δομών με τη μορφή των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων, όσο και στο ζήτημα των ανύπαρκτων ή ελλιπών κοινωνικών υπηρεσιών και μονάδων φροντίδας των ανέστιων και κακοποιημένων παιδιών. Σε πρόσφατη συνέντευξή της σε πρωινή εκπομπή, η υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και Αλληλεγγύης, Δόμνα Μιχαηλίδου, δήλωσε ανερυθρίαστα: «Πριν το Μάιο του 2022 είχαν κανόνες τα γηροκομεία, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, οι δομές ΑΜΕΑ, τα περίπτερα, τα μαγαζιά εστίασης. Οι μόνες δομές που δεν είχαν κανόνες ήταν τα ορφανοτροφεία». Είναι ασύλληπτο ότι στη χώρα που όλοι οι φιλήσυχοι πολίτες αναπαράγουν την κλισέ ατάκα «σε τι κόσμο μεγαλώνουν τα παιδιά μας;», οι δομές παιδικής προστασίας λειτουργούσαν τελείως ανεξέλεγκτα. Και αυτό το παραδέχεται η πολιτικά αρμόδια επί του θέματος!

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει ένας ακριβής αριθμός σχετικά με τον πληθυσμό των παιδιών που ζουν σε ιδρυματική φροντίδα, ενώ υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή λειτουργούν περίπου 100 ιδρύματα ποικίλων κατηγοριών σε όλη τη χώρα. Σε αυτά, δεν υπάρχει θεσπισμένος αριθμός κοινωνικών λειτουργών ανά συγκεκριμένο αριθμό παιδιών, δεν υπάρχει σε ποικίλες περιπτώσεις βρεφοκόμος για τα φιλοξενούμενα βρέφη, ενώ δεν υπάρχει η υποχρέωση ύπαρξης συμβεβλημένων γιατρών για την κάλυψη των αναγκών των μονάδων. Τα παιδιά και οι νέοι διαμένουν στα ιδρύματα παιδικής προστασίας κάτω από εξωφρενικές συνθήκες αυστηρά μέχρι την ενηλικίωση τους. Μετά από αυτή την ηλικία εγκαταλείπονται κυριολεκτικά στην τύχη τους. Δεν υπάρχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες από το κράτος για τους νέους που μόλις αποχώρησαν από το ίδρυμα όπως οικονομική βοήθεια, απασχόληση ή περαιτέρω διαμονή. 

Δεν υπάρχει επίσης καμία πρόνοια αποϊδρυματοποίσης. Ποικίλες επιστημονικές έρευνες έχουν αναδείξει ότι ο εγκλεισμός παιδιών σε δομές χωρίς την επαρκή μέριμνα και φροντίδα, λειτουργεί τραυματικά τόσο για την ψυχοσύνθεσή τους, όσο και για τη συνολικότερη υγεία τους. Στην Ελλάδα αντί οι δομές παιδικής προστασίας να αποτελούν έναν ενδιάμεσο σταθμό στη ζωή του παιδιού, αποτελούν μια φυλακή που εκτείνεται σε όλο το χρονικό εύρος μέχρι την ενηλικίωση. Αυτό εξυπηρετεί τα ιδρύματα και τους εκάστοτε διαχειριστές τους, να εξασφαλίζουν επιχορηγήσεις και δωρεές χωρίς να υπάρχει κανένας απολύτως έλεγχος στα πεπραγμένα τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ερευνών Ρίζες, ο αριθμός των υιοθεσιών δεν ξεπερνά τις 70 τον χρόνο όσον αφορά δημόσια ιδρύματα, οι δε αναδοχές ανά έτος είναι λιγότερες.

Διεκδίκηση κρατικής μέριμνας

Θα είναι ολέθριο λάθος η ριζοσπαστική Αριστερά να μπει στην κουβέντα της σκανδαλολογίας και του ντετεκτιβισμού. Είναι σίγουρο ότι στην υπόθεση της Κιβωτού έχουν γίνει ολέθρια λάθη από πεντακόσιες διαφορετικές πλευρές. Την κύρια ευθύνη όμως φέρουν εκείνοι που δημιούργησαν το υπόβαθρο ώστε να λειτουργούν τέτοιες δομές χωρίς έλεγχο. Και δεν είναι άλλοι από τις κυβερνήσεις που διαχρονικά αδιαφόρησαν για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών και τώρα βγαίνουν να αντλήσουν πολιτική υπεραξία από μια υπόθεση φρίκης. Αυτή η φρίκη έχει ονοματεπώνυμο και λέγεται κρατική ανυπαρξία.

Χιλιάδες παιδιά αφήνονται για δεκαετίες στο έλεος ευαίσθητων παππάδων, φιλάνθρωπων εφοπλιστών, εκκολαπτόμενων ΜΚΟ και ελλιπών κρατικών δομών. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα κριτήρια με τα οποία στελεχώνονται αυτές οι δομές δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα παιδιά που φιλοξενούν και τη μέριμνα που χρειάζονται. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Κιβωτού, της οποίας πλέον προΐσταται μια… εφοπλίστρια. Κάπως έτσι από το διαπιστευτήριο της θρησκευτικότητας και της χριστιανικότητας περάσαμε στο διαπιστευτήριο του χρήματος και του κεφαλαιοκρατίας. Με διαφορετικά γαλόνια του ίδιου συστήματος θα πορευθεί η Κιβωτός και η κάθε Κιβωτός, μέχρι την επόμενη καταγγελία που θα έρθει στο φως της δημοσιότητας και θα μας ρίξει πάλι από τα σύννεφα.

Απέναντι σε αυτή τη βιομηχανία εκμετάλλευσης και υποκρισίας πρέπει να απαντήσουμε με σαφή αιτήματα ξεκινώντας από τη θέσπιση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα αφορά στην προστασία παιδιών. Είναι κομβικής σημασίας να ζητήσουμε την κρατικοποίηση όλων των εκκλησιαστικών και μη κρατικών ιδρυμάτων που παίζουν με τα παιδιά ανάλογα με τα συμφέροντα του επικεφαλής-εμπνευστή τους. Να απαιτήσουμε τη χρηματοδότηση νέων μεγάλων και στιβαρών δημόσιων δομών παιδικής φιλοξενίας και προστασίας με προσλήψεις εξειδικευμένων παιδαγωγών, παιδικών ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Να επιμείνουμε στους διαρκείς και διεξοδικούς ελέγχους αυτών των δομών με γνώμονα την προστασία των παιδιών και τη σταδιακή αποϊδρυματοποίησή τους. Να μην αφήσουμε η Κιβωτός της ντροπής να γίνει ο αποδιοπομπαίος τράγος ενός συστηματικού εγκλήματος.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά

**Φωτό: Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε [για την παραχώρηση κτιρίου του ΕΦΚΑ στην Κιβωτό του Κόσμου]: «Δεν μπορούσα να παραμείνω απαθής απέναντι σε αυτήν την γραφειοκρατική εκκρεμότητα. Πολύ περισσότερο λαμβάνοντας υπόψη το σπουδαίο έργο που κάνει η Κιβωτός του Κόσμου και ο πατήρ Αντώνιος».

Από δημοσίευμα του Ο.Τ., στις 21/9/2022,