Κυρίαρχος του παιχνιδιού ο Ερντογάν

Αυτή τη φορά, η επένδυση στο φόβο των ψηφοφόρων και η επιστράτευση της καταστολήςεναντίον της κάθε απόχρωσης αντιπολίτευσης απέδωσαν. Ο Ταγίπ Ερντογάν αναδείχθηκε για άλλη μία φορά σε αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο του πολιτικού παιχνιδιού στην Τουρκία, καθώς το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) που κυβερνάει τη χώρα από το 2002 σάρωσε στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, ανακτώντας την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία που είχε απωλέσει στις εκλογές της 7ης Ιουνίου.Με καταμετρημένο το 97% των ψήφων, το ΑΚΡ συγκέντρωνε το 49,1% και 312 έδρες σε σύνολο 550, σημειώνοντας άνοδο οκτώ ποσοστιαίων μονάδων μέσα σε πέντε μήνες. Δεύτερο ερχόταν, σχεδόν στάσιμο, το Κεμαλικό CHP με 25,7% και τρίτο το ακροδεξιό- εθνικιστικό ΜΗΡ με 12,16%, χάνοντας το ένα τέταρτο της εκλογικής του δύναμης. Το αριστερό, φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) που είχε προκαλέσει τη μεγάλη ανατροπή τον Ιούνιο με το 13% των ψήφων, κατάφερε κι αυτή τη φορά να μπει στη Βουλή, ξεπερνώντας οριακά το ελάχιστο όριο του 10% με επίδοση γύρω στο 10,5%.

Παρά την πτώση του, το ποσοστό αυτό μπορεί να θεωρηθεί επίτευγμα, καθώς το HDP χρειάστηκε να περάσει από φωτιά και σίδερο για να μπει στη Βουλή. Εκμεταλλευόμενη την επιστροφή της ένοπλης, αυτονομιστικής οργάνωσης των Κούρδων ΡΚΚ στον ένοπλο αγώνα, η κυβέρνηση Ερντογάν- Νταβούτογλου εξαπέλυσε κύμα διώξεων εναντίον του HDP στις κατά πλειοψηφία κουρδικές περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας, φυλακίζοντας χιλιάδες στελέχη του κόμματος. Το HDP υποχρεώθηκε να ματαιώσει όλες τις ανοιχτές, προεκλογικές συγκεντρώσεις του μετά το μακελειό της 10ης Οκτωβρίου στην Άγκυρα, με τη διπλή επίθεση αυτοκτονίας εναντίον συγκέντρωσης του κόμματος και άλλων προοδευτικών οργανώσεων, που άφησε πίσω της 102 νεκρούς. Αρκετές περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας συνέχιζαν να βρίσκονται υπό στρατιωτικό νόμο και στη διάρκεια των εκλογών, με τεθωρακισμένα έξω από τα εκλογικά τμήματα.

Πέρα από την επιστράτευση του αυταρχισμού, που έπληξε και τα αντιπολιτευόμενα μέσα ενημέρωσης, οι Ερντογάν- Νταβούτογλου εκμεταλλεύθηκαν την ατμόσφαιρα φόβου που προκάλεσε η πυράκτωση του Κουρδικού και επένδυσαν στη σκληρή γραμμή έναντι των αυτονομιστών για να κερδίσουν ψήφους σε βάρος κυρίως του ακροδεξιού- εθνικιστικού ΜΗΡ (πρώην Γκρίζοι Λύκοι). Η τακτική αυτή απέδωσε, όπως δείχνει το εκλογικό αποτέλεσμα, που αναδεικνύει το ισλαμικό- νεοοθωμανικό ΑΚΡ ως τον κύριο εκφραστή του τουρκικού εθνικισμού, στη θέση του παραδοσιακού κοσμικού- Κεμαλικού κατεστημένου (CHP και ΜΗΡ).

Βασικό ρόλο στην εκλογική επιτυχία του ΑΚΡ έπαιξε και η σιωπηρή ανοχή της Δύσης στοναπολυταρχικό κατήφορο του Ερντογάν, τον οποίο η Άνγκελα Μέρκελ δεν δίστασε να «αβαντάρει» επισκεπτόμενη την Κωνσταντινούπολη μία εβδομάδα μετά τη σφαγή της Άγκυρας και δύο εβδομάδες προ των εκλογών, κάτι που εξόργισε την αντιπολίτευση. Αλλά και ο αμερικανικός Τύπος, που ήταν λαλίστατος εναντίον του Ερντογάν μετά τη σύγκρουσή του με το Ισραήλ, αυτή τη φορά υπήρξε άκρως διακριτικός απέναντί του. Η σύμπτωση συμφερόντων ΗΠΑ - Τουρκίας στο Συριακό, ιδίως μετά τη δυναμική επέμβαση της Ρωσίας και ο πανικός των Ευρωπαίων για τα 2,3 εκατομμύρια προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία εξηγούν εν μέρει αυτή τη στάση των Δυτικών.

Πάντως, η είσοδος του HDP στη Βουλή στερεί από το ΑΚΡ την ποθητή αυτοδυναμία των τριών πέμπτων, η οποία θα του επέτρεπε να προωθήσει τη συνταγματική αλλαγή και την καθιέρωση ισχυρά προεδρικού συστήματος, κατά το γαλλικό πρότυπο, όπως διακαώς επιθυμεί ο Ερντογάν. Απομένει να δούμε αν ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρήσει «μεταγραφές» (ή και εξαγορές) βουλευτών ώστε να προωθήσει την αναθεώρηση ή αν αρκεστεί στο ρόλο του ντε φάκτο «σουλτάνου», ο οποίος θα μπορεί να επιβάλει τη θέλησή του χάρη στην απόλυτη πλειοψηφία του ΑΚΡ, έστω κι αν δεν έχει τις ανάλογες συνταγματικές εξουσίες.

φωτό από τις συγκούσεις που ξέσπασαν μετά το αποτέλεσμα, μεταξύ νεαρών Κούρδων διαδηλωτών και αστυνομίας, στο Ντιγιάρμπακιρ