Μια πολύ επικίνδυνη κυβέρνηση

Όπως και να’ ναι μπαίνουμε στο τελευταίο καλοκαίρι της παρούσας κυβέρνησης. 

Ο Μητσοτάκης επιστρέφοντας από τις ΗΠΑ, άρχισε τις «διαρροές» για επικείμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό ή και πρόωρη καταφυγή στις κάλπες μέσα στο ερχόμενο φθινόπωρο, λίγες μόνο εβδομάδες μετά τις πρωθυπουργικές διαβεβαιώσεις ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της κυβερνητικής θητείας, δηλαδή την άνοιξη του 2023.

Για την ώρα καμιά από τις «διαρροές» δεν επιβεβαιώνεται, αλλά ούτε και διαψεύδεται πειστικά. Στα καθεστωτικά επιτελεία, η διχογνωμία συνεχίζεται: Αφενός, η συγκυρία είναι κυριολεκτικά εκρηκτική και κατά συνέπεια θα ήταν ανεύθυνη επιλογή η συγκέντρωση της προσοχής των πολιτικών ηγεσιών στις εκλογές. Αφετέρου, όλες οι προβλέψεις είναι ότι η συγκυρία θα επιδεινωθεί με αποτέλεσμα η αναβολή των εκλογών να δημιουργεί για τη ΝΔ τον κίνδυνο ενός «περάσματος» από τις συνθήκες όπου η αυτοδυναμία έχει γίνει από πολύ δύσκολη ως ανέφικτη, στις συνθήκες όπου δεν θα είναι πλέον δεδομένο ότι η ΝΔ θα αναδειχθεί στις εκλογές ως πρώτο κόμμα. Η τακτικίστικη αντιμετώπιση του διλλήματος είναι να αναζητείται «παράθυρο ευκαιρίας», μια μικρο-συγκυρία βολική για το αφήγημα του Μητσοτάκη, που θα επέτρεπε μια εκλογική διαδικασία-εξπρές. Όμως ούτε τέτοιο «παράθυρο» διαφαίνεται στις εξελίξεις, ούτε τα αποτελέσματα ενός εκλογικού «αιφνιδιασμού» είναι δεδομένα. Ο Μητσοτάκης κινδυνεύει να πάει για μαλλί -μια ανανέωση της κυβερνητικής αυτοδυναμίας της Δεξιάς, με ηγέτη τον ίδιο- και να βγει κουρεμένος -με την καταγραφή εκλογικού αποτελέσματος αδιέξοδης πολιτικής αστάθειας. 

Γράφαμε σε προηγούμενο φύλλο της «Ε.Α.» ότι ο Μητσοτάκης βυθίζεται στην κινούμενη άμμο των πολλαπλών ταυτόχρονων συστημικών κρίσεων. Αυτή η διαπίστωση όχι μόνο συνεχίζει να ισχύει, αλλά οι άτακτες και αντικρουόμενες «κινήσεις» στο συστημικό υπόβαθρο όπου στηρίζεται ο Μητσοτάκης γίνονται ταχύτερες, πιο αντιφατικές και επικίνδυνες. 

Η κυβέρνηση επιχειρούσε να στηρίξει τις νεοφιλελεύθερες αντιμεταρρυθμίσεις της με τον ισχυρισμό ότι «σε λίγο καιρό» θα αποδειχθεί ότι έτσι, μεγαλώνοντας συνολικά η συστημική πίτα, θα μεγαλώσει και το «μερίδιο» του καθενός και καθεμιάς από τους απλούς ανθρώπους. Και φτάνουμε σε πληθωρισμό μεγαλύτερο του 10%, με τις προβλέψεις για «ανάπτυξη» να αναθεωρούνται ταχύτατα προς τα κάτω, ενώ πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για επερχόμενη δριμύτερη λιτότητα. 

Η αφρόκρεμα της ελίτ του διεθνούς καπιταλισμού που μαζεύτηκε στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, προειδοποίησε τα νοικοκυριά στην αναπτυγμένη Δύση (!) ότι θα χρειαστεί «να ζήσουν ως φτωχότερα». 

Όπως άλλωστε δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην παρούσα συγκυρία οι υπερχρεωμένες χώρες (και πρώτα η Ιταλία και η Ελλάδα) είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν «πρωτοφανείς κινδύνους». 

Η κυβέρνηση, λοιπόν, θα συνεχίσει σταθερά την πολιτική της λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων, κοροϊδεύοντας ασύστολα τον κόσμο σχετικά με την ακρίβεια (με μέτρα του τύπου «επιδοτήσεις» προς λίγους και φτωχότερους των φτωχών…). 

Αυτό έχει πολιτικές συνέπειες. Ακόμα και σε «φιλικές» δημοσκοπήσεις (όπως αυτή στο Mega του Β. Μαρινάκη) εμφανίζονται ποσοστά όπως το 63% που δηλώνει αγωνία για την ακρίβεια ή το 73% (!) που δηλώνει ότι δυσφορεί με την κυβερνητική «αντιμετώπιση» του πληθωρισμού. Με το πέρασμα του χρόνου αυτή η δυσφορία μπορεί να μετατραπεί σε πολιτική απόρριψη. 

Αυτή η πραγματικότητα εξηγεί την καταφυγή του Μητσοτάκη στην κατασταλτική επιθετικότητα, όπως με αγριότητα εμφανίζεται στα Πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση δεν κάνει αποσπασματικά «υπερ-δεξιά» λάθη, αλλά προετοιμάζει συστηματικά, μια πολιτική πυγμής ενάντια στις μαζικές αντιστάσεις, γιατί γνωρίζει ότι θα χρειαστεί τους μηχανισμούς «πυγμής». Οι οπαδοί του «λιγότερου κράτους» προσλαμβάνουν κατά συρροή αστυνομικούς για τα ΑΕΙ, ειδικούς φρουρούς, συνοριοφύλακες κ.ο.κ. Οι παράνομες παρακολουθήσεις των τηλεφώνων και της αλληλογραφίας των πολιτών από τις κρατικής υπηρεσίες έχουν αυξηθεί κατά 33% σε σχέση με το 2019 (και μόνο ως προς τα στοιχεία που έχουν γίνει γνωστά…). 

Δυστυχώς, όμως, οι οπαδοί του «λιγότερου κράτους» κάνουν την επιλογή της πυγμής και στον πιο επικίνδυνο τομέα, αυτόν των εξοπλισμών. 

Ελληνοτουρκικά

Ο Μητσοτάκης γύρισε από τις ΗΠΑ κουβαλώντας το «δώρο» της ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα παραγωγής των αμερικανικών F-35. Πρόκειται για τα υπερσύγχρονα αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη 5ης γενιάς, με τεράστια ακτίνα δράσης, μεγάλη ηλεκτρονική υπεροχή και τρομερή καταστρεπτική δύναμη πυρός. Ακόμα και οι φιλομιλιταριστές «ειδικοί» θεωρούν τα F-35 ως επιθετικά όπλα, παντελώς άσχετα με αμυντικές δράσεις στις περιορισμένες αποστάσεις του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Βεβαίως αυτή η «πολυτέλεια», της ένταξης στους ευρύτερους νατοϊκούς σχεδιασμούς, είναι πανάκριβη: τα πρώτα F-35 αναμένεται να έχουν παραδοθεί μέχρι το 2027, ενώ οι πληρωμές θα δεσμεύουν τη χώρα για μια νέα υπερδεκαετή περίοδο (αρχίζοντας από το 2023). 

Την ίδια στιγμή στον Τύπο έπεσε μπαράζ δημοσιευμάτων που χαρακτήριζαν «ακραία πρόκληση» το αίτημα του Ερντογάν για να ενταχθεί η Τουρκία στο πρόγραμμα «εκσυγχρονισμού» των F-16, όπως έγινε με τα ελληνικά F-16, αλλά 5 χρόνια πριν, όταν ακόμα στο Υπ.Εθ.Α. ήταν ο Καμμένος και στο Υπ.Εξ. ο Νίκος Κοτζιάς…

Αυτή η αίσθηση ότι μόνο «εμείς» δικαιούμαστε συμμετοχής στους εγκληματικούς νατοϊκούς υπερεξοπλισμούς, ήταν τμήμα μιας γενικότερης στρατηγικής. Από την εποχή του Σαμαρά (και αμερικανοτραφών «συμβούλων» όπως ο Χρ. Λαζαρίδης), η ελληνική διπλωματία ταυτιζόμενη απολύτως με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ επιχείρησε να αξιοποιήσει τις ρωγμές στις σχέσεις Ερντογάν-Δύσης, επιδιώκοντας την απομόνωση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν η στρατηγική του East Med και των συμμαχικών «αξόνων» με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τις μοναρχίες του Κόλπου, που μετέτρεψε τον ελληνικό γεωγραφικό χώρο σε ανεξέλεγκτο Νατοϊκό εργοτάξιο. 

Αυτή η στρατηγική κατέρρευσε στις συνθήκες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Τουρκία με τις εκτεταμένες ακτές στη Μαύρη Θάλασσα και το μεγάλο πληθυσμό (και στρατό) σε εγγύτητα με τη Ρωσία, γίνεται χώρα «απαραίτητη» για το ΝΑΤΟ. Η επανασύσταση της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ έχει ήδη γίνει σταθερά της ευρωατλαντικής πολιτικής. Και αυτό πιέζει ήδη και θα πιέσει περισσότερο στο άμεσο μέλλον τους Μητσοτάκη και Ερντογάν για δρόμους «συνεννόησης». 

Στα χαρούμενα χρόνια του East Med, η ελληνική διπλωματία χρησιμοποίησε κατά κόρον το ιδεολόγημα περί Διεθνούς Δικαίου, που -τάχα- νομιμοποιούσε όλα τα «δικά μας» αιτήματα. Σήμερα αυτό μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι. 

Είναι γνωστό ότι οι μεγάλες Συνθήκες (κυρίως της Λοζάνης, αλλά και του Παρισιού), που όρισαν το «δίκαιο» κυριαρχίας στην περιοχή, δεν ήταν κείμενα του κατηχητικού. Γράφτηκαν από ιμπεριαλιστές, νικητές πολέμων, με πρώτο κριτήριο τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Λοζάνη δίνει στην Ελλάδα και στην Τουρκία «εθνικά ύδατα» εύρους 3 ναυτικών μιλίων, λύνει το πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου που αναφέρει ονομαστικά, απαγορεύει τη στρατιωτικοποίησή τους επιτρέποντας σε αυτά μόνο δυνάμεις χωροφυλακής (!) και κατοχυρώνει καθεστώς ελεύθερης ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο και στα Στενά. 

Είναι κοινό μυστικό ότι η ειρήνη στην περιοχή στηρίχτηκε στο γεγονός ότι η Τουρκία και η Ελλάδα ανέχθηκαν επί δεκαετίες μια «ελαστική» ανάγνωση της Λοζάνης. Σήμερα η Τουρκία, μετά την κατάρρευση του μαξιμαλιστικού σχεδίου East Med, απειλεί να στρέψει το «όπλο» του Διεθνούς Δικαίου και των Συνθηκών κατά των ελληνικών επιδιώξεων, κατηγορώντας την Αθήνα για «αναθεωρητισμό» της Λοζάνης, ειδικά στην ανάπτυξη επιθετικών όπλων στα νησιά καις την αξίωση για «εθνικό εναέριο χώρο» 10 ν. μιλίων, πάνω από «εθνικά ύδατα» 6 ν. μιλίων. Και βέβαια αυτή η «διαπραγμάτευση» δεν περιορίζεται σε ευγενή ανταλλαγή νομικών επιχειρημάτων, αλλά συνοδεύεται με το επικίνδυνο παιχνίδι των υπερπτήσεων-αναχαιτίσεων εξοπλισμένων αεροσκαφών. 

Το πώς θα αντιδράσει η Αθήνα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα είναι κρίσιμο ερώτημα. Προς το παρόν ακούγονται και οι «δύο φωνές». Οι ψύχραιμοι, που εκτιμούν ότι το διεθνές πλαίσιο, μετά την Ουκρανία, είναι απαγορευτικό για ανεύθυνες κλιμακώσεις, αλλά και οι θερμοκέφαλοι που αδιαφορούν για τις συνέπειες: το mainstream «συστημικό» Βήμα, στο editorial της 29/5, ζητά να «συναντήσει [η Τουρκία] απροσπέλαστο τείχος φωτιάς και σιδήρου» (!!). Και μόνο να ακούγονται τέτοιες φωνές, από «φίλους» του κυβερνητικού περιβάλλοντος, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό. 

Τόσο ο Μητσοτάκης όσο και ο Ερντογάν μπαίνουν σε παρατεταμένη και αμφίρροπη προεκλογική περίοδο. Οι καθεστωτικές πολιτικές ηγεσίες, όταν παλεύουν για την αναπαραγωγή τους, συχνά έχουν αποδειχθεί ανεύθυνα και τυχάρπαστα τυχοδιωκτικές. Η καθυστέρηση να ανατρέψουμε την αντιδραστική, νεοφιλελεύθερη, φιλοϊμπεριαλιστική κυβέρνηση της Δεξιάς μπορεί να πληρωθεί ακριβά, σε όλα τα πεδία που αφορούν τη ζωή των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων. 

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά