Στις 2 Δεκεμβρίου 2016 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και μαζική προσέλευση η ημερίδα της Επιτροπής Αγώνα με θέμα: «Αθήνα πόλη εχθρική στα πάρκα και το πράσινο», σε αίθουσα στο Πάρκο ΚΑΠΑΨ, Λάκωνος 9.
Παρουσιάστηκαν οι παρακάτω τρεις(3) εισηγήσεις από ισάριθμους εισηγητές:
1. Αντώνης Μαούνης (Αρχιτέκτονας, Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων – Τμήμα Αττικής) με θέμα: «Ιστορική αναδρομή στην υφαρπαγή του ελεύθερου δημόσιου χώρου».
2.Γεράσιμος Σκλαβούνος (ΔΡ πολεοδόμος – χωροτάκτης) με θέμα: «Διεκδικητικό κίνημα για τους ελεύθερους χώρους. Οι αγώνες οι ήττες και οι νίκες».
3. Γιώργος Βοζικάκης (Μέλος της Γραμματείας της Επιτροπής Αγώνα) με θέμα: «Ενημέρωση για τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή».
Α. Ο Αντώνης Μαούνης τόνισε ότι η υφαρπαγή του ελεύθερου δημόσιου χώρου έχει ταυτόχρονη ιστορία με το ελληνικό κράτος. Από τον Καποδίστρια και τους Βαυαρούς έγινε κάποια προσπάθεια διανομής, αλλά πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε πολιτική προικοδότηση σε διάφορους γηγενείς, με πρόσχημα την τιμητική αποκατάσταση αγωνιστών του 21 και των απογόνων τους. Από το 1871 έως τις αρχές του 20ου αιώνα, με την Αγροτική Μεταρρύθμιση, προέκυψε ο κατακερματισμός και η μικρή αγροτική ιδιοκτησία ενταγμένη στην καπιταλιστική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας. Τότε έχουμε την πρώτη μαζική υφαρπαγή δημόσιας γης,
Η δεύτερη μαζική υφαρπαγή συνέβη σε άμεση συνάρτηση με την επίλυση του προβλήματος της αποκατάστασης των προσφύγων του 1922, απόρροια και αυτή των τυχοδιωκτισμών της αστικής τάξης.
Μαζική υφαρπαγή, με άνθιση της αυτοτελώς αυθαίρετης δόμησης, υπήρξε μετά το τέλος εμφύλιου πολέμου. Δίπλα σε αυτά, μετά το 1950, ομάδες με ισχυρή κοινωνική πρόσβαση σε κέντρα εξουσίας προχωρούν σε υφαρπαγή δασικών δημόσιων γαιών, παραλιών κλπ. με προβληματικούς τίτλους ιδιοκτησίας.
Σταθερός άρπαγας η Εκκλησία (400.000 στρέμματα), χωρίς να υπολογίζονται οι ιδιοκτησίες των πατριαρχείων, της Εκκλησίας της Κρήτης και διάφορα κτίσματα, που βασίζονται όλα αυτά σε χρυσόβουλα και χοτζέτια, χωρίς σαφή προσδιορισμό των ιδιοκτησιών αλλά με άρτια νομική στήριξη.
Η έλλειψη του κτηματολογίου, η διαφθορά, η ανοχή και η υπόγεια συναλλαγή των κρατικών υπηρεσιών σε καταπατήσεις δασικών και δημόσιων εκτάσεων δημιούργησαν μακροχρόνιες αντιδικίες των καταπατητών με το Δημόσιο. Η πολιτική γης λειτούργησε ως εργαλείο εκτόνωσης των λαϊκών αντιδράσεων και κατευνασμού των λαϊκών αναγκών, που προέκυπταν από την εσωτερική μετανάστευση.
Στη δεκαετία του 90 ο δημόσιος χώρος άρχισε να προσφέρεται ως λεία, βορά σε μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Αυτό έγινε κανόνας την περίοδο των μνημονίων. Με σειρά νομοθετημάτων υπονομεύεται ο σχεδιασμός της πολεοδομικής ανάπτυξης σε αρμονία με την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ θεσμοθετούνται ασύμβατες χρήσεις στους ελεύθερους χώρους και στους χώρους πρασίνου. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ελληνικού, που παραδόθηκε κυριολεκτικά σφουγγαρισμένο από κάθε προηγούμενη ιστορία κλασική και νεότερη. Το ΤΑΪΠΕΔ όρισε πρόθυμους αρχιτέκτονες και δικηγόρους, για να υλοποιήσουν αυτές τις κατευθύνσεις, ενώ σταθερός παραμένει και ο τρόπος υφαρπαγής μέσα από τα ΣΔΙΤ. Τέτοια εταιρεία έφτιαξε και το ΥΠΕΘΑ για την αξιοποίηση της περιουσίας του. Από αυτό διαφαίνεται ότι ο αγώνας για τη λύση του ιδιοκτησιακού, στη περίπτωση του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή, προοιωνίζεται μακρύς και ο ν.732/1977 δεν πρόκειται να εφαρμοστεί παρά μόνο με μεγάλης κλίμακας σύγκρουση.
Β. Από την πλευρά του ο Γεράσιμος Σκλαβούνος αναφέρθηκε κυρίως στην ανάγκη διατήρησης της ιστορικής μνήμης για το κίνημα της προστασίας του περιβάλλοντος και των ελεύθερων χώρων και επικεντρώθηκε στη δράση της Συντονιστικής Επιτροπής Συλλόγων και Κινήσεων για την Προστασία των Ελεύθερων Χώρων, που συγκροτήθηκε το 1996 αλλά και στη δράση της Πρωτοβουλίας Πολιτών κατά της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Τα δύο αυτά θέματα ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα εκείνη την κρίσιμη ιστορική περίοδο. Τα αποτελέσματα των Ολυμπιακών Αγώνων, τόσο στους ελεύθερους χώρους - περιβάλλον, όσο και στη διαφθορά, τον εκμαυλισμό συνειδήσεων και το δημόσιο χρέος τα ζούμε οδυνηρά όλοι μας.
Αναφέρθηκε επίσης στις επιτυχίες των κινημάτων πολιτών ( αποτροπή της κατασκευής του γηπέδου του ΠΑΟ στο Γουδή και στο Βοτανικό, κτιρίου της ΔΕΗ σε χώρο δίπλα στο Γηροκομείο Αθηνών, Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στο άλσος Ρηγίλλης και Ριζάρη, αποτροπή κλεισίματος και επιβολής εισιτηρίου στο λόφο Φιλοπάππου- Πνύκας, δημιουργία πάρκων στο χώρο του ΚΑΠΑΨ, στην Κύπρου και Πατησίων, στη Ναυαρίνου κά). Υπήρξαν βέβαια και ήττες δεδομένου του συντριπτικού συσχετισμού δυνάμεων. Το κίνημα των πολιτών βρέθηκε απέναντι σε μια αδίστακτη μιντιακή οικονομική εφοπλιστική ολιγαρχία και το πολιτικό προσωπικό, που την υπηρετεί, εκμεταλλευόμενοι « εν αγαστή σύμπνοια» κυρίως τον απατηλό μύθο των Ολυμπιακών αγώνων, που αποδείχτηκε βρόγχος για το λαό και τη χώρα.
Γ. Ο Γιώργος Βοζικάκης αναφέρθηκε στη συγκέντρωση της Επιτροπής Αγώνα στις 13 Απριλίου στο Πάρκο Χωροφυλακής και στη συνάντηση της Επιτροπής Αγώνα με τον Υπουργό Περιβάλλοντος ο οποίος εξέφρασε τη βούληση και δεσμεύτηκε ότι οι υπηρεσίες του υπουργείου θα λειτουργήσουν συντονισμένα προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα εκκρεμή ζητήματα. Στο μεταξύ μεσολάβησε ο ανασχηματισμός, ο Υπουργός κος Σκουρλέτης έφυγε από το ΥΠΕΝ και προς το παρόν τίποτα συγκεκριμένο δεν υπάρχει παρά μόνο: ότι οι συνεννοήσεις ανάμεσα σε εκπροσώπους του ΥΠΕΝ και του Υπουργείου Άμυνας, οι οποίες όμως προχωρούν με πολύ αργό ρυθμό.
Αναφέρθηκε ακόμη, και τη θεώρησε θετική εξέλιξη, στην εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για να μην ακυρωθεί το Π.Δ187/Δ11. Συμπλήρωσε, όμως, ότι στοχεύουμε στην άρση των αντινομιών του Π.Δ και στην απομάκρυνση των ετερόκλητων και οχληρών λειτουργιών, που αναιρούν την έννοια του Μητροπολιτικού Πάρκου. Επεσήμανε δε ότι η έκδοση νέου Προεδρικού Διατάγματος είναι παραπάνω από πιθανή, το οποίο θα εναρμονίζεται με το 4277/2014 (Νέο Ρυθμιστικό της Αθήνας) και λαμβάνοντας υπόψη τις πολυποίκιλες πιέσεις, χρειάζεται έντονη προσοχή από τις δυνάμεις που αγωνίζονται για την προστασία του Υμηττού. Είναι γνωστό, ακόμη, ότι η ΕΤΑΔ από καιρό έχει ζητήσει την «αξιοποίηση» του χώρου που αποκτήθηκε από τα Ολυμπιακά Ακίνητα, σε κατεύθυνση τελείως αντίθετη με το αίτημα της δημιουργίας του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή. Η νομιμότητα αυτής της παραχώρησης ελέγχεται και έγινε αυτό, διότι ο Δήμος Αθηναίων δε διεκδίκησε την ολοκλήρωση της παραχώρησης των εκτάσεων που προβλέπει ο ν.732/77, όπως δεν προέβη σε κάποια ενέργεια για αποκατάσταση της νομιμότητας μετά την υπ΄αρ. 1970/2012 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε αυθαίρετο το Μπάντμιντον, παρά τις οχλήσεις της Επιτροπής Αγώνα. Σχετικά με το Δήμο Αθηναίων απαρίθμησε τις προσπάθειες της Επιτροπής μας για τον ορισμό της Διαπαραταξιακής Επιτροπής στο Δήμο Αθηναίων, η οποία κατέληξε σε προτάσεις που ψηφίστηκαν ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά δυστυχώς ούτε η ομάδα εργασίας που προέβλεπε η 15η πρόταση δεν έχει συσταθεί.
Κατέληξε λέγοντας ότι ο αγώνας για το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή είναι ένα αγώνας για το μέλλον, που πρέπει να δοθεί τώρα, διαφορετικά τετελεσμένα γεγονότα θα καταστρέψουν όποια ευκαιρία έχουμε ακόμη για ένα καλύτερο περιβάλλον στην πόλη μας. Είναι σίγουρο, όμως, ότι χωρίς μαζικές κινητοποιήσεις δεν πρόκειται να λυθεί τίποτα.
Τέλος παρουσίασε τα αιτήματα της Επιτροπής Αγώνα, που είναι τα εξής:
Να ενσωματωθούν οι θέσεις της Επιτροπής Αγώνα σε οποιαδήποτε προσαρμογή του Π.Δ 187/Δ/11.
Να εφαρμοστεί επιτέλους η απόφαση του ΣτΕ 1970/2012, με την οποία κηρύχθηκε αυθαίρετη η μόνιμη εγκατάσταση του Μπάντμιντον.
Να ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή με ενσωμάτωση των θέσεων της Επιτροπής Αγώνα.
Να απομακρυνθεί κάθε ετερόκλητη και ασύμβατη λειτουργία από το χώρο του Πάρκου (π.χ. ΕΠΟ) και να κλείσουν οι παράνομοι δρόμοι.
Να επιλυθεί το ιδιοκτησιακό, με άμεση παραχώρηση στους Δήμους Αθηναίων και Ζωγράφου των εκτάσεων που προβλέπει ο ν.732/1977.
Να συγκροτηθεί δημόσιος φορέας που θα αναλάβει τη διαχείριση του Πάρκου.
Να τηρηθούν οι δεσμεύσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που δόθηκαν στην Επιτροπή μας στις 13-4-2016 και δημοσιεύτηκαν στον τύπο εκείνες τις μέρες.
Στη συνέχεια πήρε το λόγο η εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ Κα Ιουλία Δρούγα και ανακοίνωσε ότι η αρμόδια Διεύθυνση Μητροπολιτικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ σχεδιάζει νέο Προεδρικό Διάταγμα για τον Υμηττό, σε εναρμόνιση με τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και για αυτό ζητήθηκε αναβολή της σχετικής συζήτησης ενώπιον του ΣτΕ, η οποία τελικά θα γίνει στις 10 Μαρτίου 2017.
Η Γραμματεία της Επιτροπής
Βοζικάκης Γιώργος
Ζωίδης Μιχάλης
Νταουντάκης Φώτης
Παναγούλα Αλεξάνδρα
