Νίκη του φεμινιστικού κινήματος στην Αργεντινή η νομιμοποίηση των αμβλώσεων

Έπειτα από πολύωρη διαδικασία, η οποία διήρκησε σχεδόν ένα 24ωρο, η πρόταση του Αργεντίνου προέδρου Αλμπέρτο Φερνάντες για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων υπερίσχυσε από την Ολομέλεια της Βουλής με πλειοψηφία 131 ψήφων υπέρ του νομοσχεδίου έναντι 117 κατά. Από το βράδυ της Πέμπτης μέχρι και την τελική ανακοίνωση της απόφασης την Παρασκευή, πλήθος φεμινιστριών και αλληλέγγυων κατέκλεισαν τους δρόμους γύρω από το Κοινοβούλιο αναμένοντας ακούραστα το αποτέλεσμα της ψήφισης. Οι εικόνες που γέμισαν το διαδίκτυο με τα πράσινα μαντήλια των αγωνιστριών (σύμβολο της καμπάνιας υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση) μας θυμίζουν ότι το φεμινιστικό κίνημα μπορεί και πετυχαίνει νίκες στο σήμερα και έχει κάθε λόγο να συνεχίζει τον αγώνα του ενάντια στις πατριαρχικές δομές του καπιταλισμού. Άλλωστε, η μάχη των αδελφών μας στην Αργεντινή για την οριστική νομιμοποίηση του δικαιώματος στην έκτρωση δεν έχει τελειώσει εδώ, καθώς το νομοσχέδιο πρέπει σε δεύτερο χρόνο –και μέχρι το τέλος του έτους– να υπερψηφιστεί και από το σώμα της Γερουσίας, όπου η έκβαση της διαδικασίας δεν είναι καθόλου βέβαιη.

Παρόλα αυτά, πρόκειται για μια ιστορική νίκη του φεμινιστικού κινήματος τόσο στην Αργεντινή όσο και σ’ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, όπου σχεδόν σε όλες τις χώρες –με εξαίρεση την Κούβα και την Ουρουγουάη– η άμβλωση είναι παράνομη, ενώ οι γυναίκες που προβαίνουν στη διακοπή μιας εγκυμοσύνης μπορεί να τιμωρηθούν με φυλάκιση έως και 4 χρόνια. Συγκεκριμένα, στην Αργεντινή η άμβλωση βρίσκεται εκτός νόμου από το 1921 με εξαίρεση τις περιπτώσεις, όπου η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή της μητέρας, περιπτώσεις που ωστόσο η άμβλωση επιτρέπεται μόνο μετά από δικαστική απόφαση. Μέσα σ’έναν αιώνα ο αριθμός των γυναικών που οδηγήθηκαν στο θάνατο ή βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρά προβήματα υγείας εξαιτίας των επικίνδυνων συνθηκών στις οποίες υποβλήθηκαν προκειμένου να διακόψουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες είναι τεράστιος. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περίπου 500.000 γυναίκες προχωρούν σε εκτρώσεις κάτω από αδιευκρίνιστες πρακτικές.

Το καθεστώς ποινικοποίησης των αμβλώσεων βρίσκει έδαφος στην επιρροή της Καθολικής και Ευαγγελικής Εκκλησίας συνολικά στα κράτη της Λατινικής Αμερικής, η οποία εξακολουθεί να πιέζει θεσμικά τις κυβερνητικές αποφάσεις, καθώς και στο σώμα της Γερουσίας. Παράλληλα, ο συντηρητισμός που προωθείται βρίσκει μεγάλο έρεισμα σε μια πλατιά μερίδου του κόσμου, ο οποίος δε δίστασε μάλιστα την ίδια την ημέρα της ψήφισης του νομοσχεδίου να βρεθεί και ο ίδιος στο δρόμο φορώντας τα μπλε μαντήλια (σύμβολο κατά του νομοσχεδίου), ως απάντηση στο πράσινο του κινήματος υπέρ των αμβλώσεων.

Το φεμινιστικό κίνημα στην Αργεντινή, από το 2015 και με το σύνθημα «Καμία Λιγότερη» (Ni Una Menos) πρωτοστάτησε διεθνώς στους αγώνες ενάντια στις γυναικοκτονίες και την έμφυλη βία, την έμφυλη καταπίεση και την οικονομική και κοινωνική ανισότητα σε βάρος των γυναικών, με τεράστιες διαδηλώσεις και ευρύτατες συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής. Ενσωματώνοντας άμεσα στις διεκδικήσεις του την αποποινικοποίηση των αμβλώσεων, στις 8 Αυγούστου του 2018, ημέρα όπου καταψηφίστηκε το νομοσχέδιο που προέβλεπε την κατάργηση του υπάρχοντος νόμου, το φεμινιστικό κίνημα κυριάρχησε στους δρόμους της Αργεντινής υπερασπιζόμενο το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των γυναικείων σωμάτων. Θυμόμαστε την τεράστια απογοήτευση που ακολούθησε την τότε καταψήφιση του νομοσχεδίου, αλλά και το συγκινητικό κύμα αλληλεγγύης που προέκυψε το επόμενο διάστημα διεθνώς προς τις αδελφές μας στην Αργεντινή. Τότε μιλούσαμε για μια ήττα σε θεσμικό επίπεδο, όμως παράλληλα υπογραμμίζαμε τη νίκη του κινήματος στο δρόμο. Και δεν είχαμε άδικο. Οι καμπάνιες που ακολούθησαν υπέρ των αμβλώσεων στην Αργεντινή, οι πολύμορφες δράσεις του φεμινιστικού κινήματος, καθώς και η όλο και αυξανόμενη συμμετοχή και οργάνωση των γυναικών με κέντρο τη φεμινιστική απεργία στις 8 Μάρτη, μετατόπισε σημαντικά την κοινή γνώμη.

Φτάνοντας στο 2020, ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες δεσμεύτηκε να εισάγει εκ νέου το νομοσχέδιο για την αποποινικοποίηση των αμβλώσεων τον περασμένο Μάρτη. Παρά τις καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας του Covid-19, το νομοσχέδιο τέθηκε στη Βουλή την 1η Δεκέμβρη και υπερψηφίστηκε τελικά, όπως σημειώσαμε στην αρχή, στις 11 Δεκέμβρη. Αυτή τη φορά το φεμινιστικό κίνημα κατάφερε μια πρώτη νίκη και σε θεσμικό επίπεδο. Ωστόσο, αξίζει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με ακτιβίστριες που συμμετέχουν στην Εθνική Καμπάνια για το Δικαίωμα στη Νόμιμη Άμβλωση (“La Campaña”) το προτεινόμενο νομοσχέδιο βρίσκεται πολύ πιο πίσω από τις διεκδικήσεις που θέτουν περισσότερες από 500 φεμινιστικές και πολιτικές οργανώσεις. Ανάμεσα σε άλλα, στην πρόταση νόμου απ΄τον Φερνάντες, η άμβλωση θεωρείται νόμιμη μέχρι της 14η βδομάδα της κύησης, ενώ η Καμπάνια υποστηρίζει πως δε θα έπρεπε να υπάρχει χρονικό όριο ως προς την διακοπή μιας εγκυμοσύνης. Η Cele Fierro, ακτιβίστρια του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κινήματος της Αργεντινής, σημειώνει ότι η νομιμοποίηση των άμβλωσεων είναι «ζήτημα δημόσιας υγείας και ανθρωπίνων δικαιώματων. Δεν έχει σημασία αν βρισκόμαστε εν μέσω πανδημίας ή όχι. Στην πραγματικότητα, αμβλώσεις συνεχίζουν να συμβαίνουν και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν. Οι έγκυες γυναίκες θα συνεχίσουν να πεθαίνουν από παράτυπες αμβλώσεις και τις μολύνσεις που τις ακολουθούν. Θεωρούμε ότι το δικαίωμα στην έκτρωση χρειάζεται να κατοχυρωθεί τώρα! Είναι προτεραιότητά μας τώρα!». 

Για το φεμινιστικό κίνημα στην Αργεντινή τίποτα δεν έχει τελειώσει. Η υπερψήφιση του νομοσχεδίου από τη Γερουσία αποτελεί τον επόμενο σημαντικό κόμβο του αγώνα των γυναικών για την αυτοδιάθεση των σωμάτων τους, για την υπεράσπιση της ζωής τους.