Το νέο πολυνομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως και οι επιμέρους αλλαγές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, παρά τις καλές προθέσεις του υπουργείου, περιέχει κάποιες περιορισμένες δημοκρατικές «διορθώσεις».
Ενσωματώνοντας την απαίτηση της πλειοψηφίας της εκπαιδευτικής κοινότητας, καταργούνται τα Συμβούλια Ιδρύματος, των οποίων οι αρμοδιότητες πλέον θα ασκούνται από τη Σύγκλητο, το Πρυτανικό Συμβούλιο και τους πρυτάνεις. Επίσης, γίνεται προσπάθεια για την ενίσχυση των συλλογικών οργάνων με τη συμμετοχή φοιτητών και εργαζομένων σε αυτά (Κοσμητεία, Γενική Συνέλευση Τμήματος, Γενική Συνέλευση Τομέα) με σκοπό τη συμμετοχή όλης της ακαδημαϊκής κοινότητας στη λήψη αποφάσεων. Η προσπάθεια αυτή έρχεται να ενισχυθεί από το νομοσχέδιο με τη διάταξη για την εκλογή των μονοπρόσωπων οργάνων (πρύτανης, αντιπρυτάνεις, κοσμήτορες, πρόεδροι, διευθυντές τομέων), σύμφωνα με την οποία αυτή θα γίνεται από το σύνολο των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, δηλαδή τα μέλη ΔΕΠ, τους φοιτητές και όλες τις κατηγορίες του ειδικού εκπαιδευτικού, τεχνικού και διοικητικού προσωπικού.
Ανεπάρκειες
Μπαίνει έτσι τέλος σε ένα αυταρχικό και εξωπανεπιστημιακό μοντέλο διοίκησης των πανεπιστημίων. Τέλος, το αίτημα για τη μη διαγραφή φοιτητών ικανοποιείται πλήρως, καθώς αυτές καταργούνται, όπως επίσης και η μη αμειβόμενη εργασία προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών αλλά και υποψήφιων διδακτόρων. Ακόμη ακυρώνεται το σχέδιο συνένωσης σχολών στα διάφορα ιδρύματα, κυρίως της επαρχίας.
Δυστυχώς αυτές οι κινήσεις, αν και στη σωστή κατεύθυνση, δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και στους ίδιους τους στόχους που είχε θέσει ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά. Αναφορικά με τη συνδιοίκηση, δεν διασαφηνίζεται πουθενά στο νομοσχέδιο πώς αυτή γίνεται (μέσω των ΔΣ των συλλόγων, με τη λειτουργία της γενικής συνέλευσης ή με κάποιον άλλο τρόπο;) αλλά και η συμμετοχή των φοιτητών στην εκλογή των μονοπρόσωπων οργάνων είναι δευτερεύουσας σημασίας, καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι φοιτητές θα έχουν 30% ποσοστό στην ανάδειξη των οργάνων, ποσοστό το οποίο είναι και ανάλογο της συμμετοχής των εγγεγραμμένων φοιτητών στη διαδικασία ψηφοφορίας. Το φοιτητικό κίνημα είχε αντιπαλέψει τα προηγούμενα χρόνια λογικές «συνδιοίκησης» που δεν ήταν ουσιαστικά δημοκρατικές και δεν αφορούσαν τις συλλογικές διαδικασίες των φοιτών/τριών.
Ακόμη, πουθενά στο νομοσχέδιο δεν αναφέρεται η φοιτητική μέριμνα και οι μετεγγραφές. Το χρόνιο αίτημα για δωρεάν σίτιση και στέγαση, αλλά και για δωρεάν συγγράμματα, αιτήματα τα οποία διαχρονικά στήριζαν οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, δεν βρίσκουν καμιά ανταπόκριση ακόμη μία φορά. Καμιά αναφορά δεν γίνεται στην κατάργηση του νόμου περί εξίσωσης πτυχίων ΑΕΙ και ΤΕΙ με κολεγίων και ΙΕΚ, με άμεσο αποτέλεσμα η ταξική ψαλίδα του πανεπιστημίου να βαστά γερά.
Άσυλο
Εξαιρετικά προβληματική είναι η τροποποίηση για το άσυλο, γιατί αν και αναγνωρίζεται, αυτό γίνεται μόνο ως «χώρος για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει». Κανένας λόγος για την απαγόρευση επέμβασης των δυνάμεων καταστολής, κανένας λόγος για διασφάλιση και συνέχιση συλλογικών διαδικασιών και –αν κρίνουμε από τα γεγονότα της προηγούμενης εβδομάδας– η θεσμική διασφάλισή του κρίνεται μάλλον αβέβαιη και η εμπιστοσύνη στην καλή πρόθεση της κυβέρνησης δεν αρκεί.
Ακόμα και οι εσωτερικοί κανονισμοί της Διαμαντοπούλου που το φοιτητικό κίνημα αντιπάλεψε όλα τα προηγούμενα χρόνια καλά κρατούν, και το εξάμηνο ορίζεται και πάλι στις 13 εβδομάδες με άμεσο αντίκτυπο τη συνέχιση του ήδη εντατικοποιημένου ρυθμού σπουδών, το οποίο βάζει αντικειμενικά εμπόδια στην ανάπτυξη των φοιτητικών διεκδικήσεων.
Για να ολοκληρώσουμε με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθούμε στο κομμάτι του νομοσχεδίου που αφορά την έρευνα και την καινοτομία. Καταρχάς η ίδια η έννοια της έρευνας, ως νεοφιλελεύθερος όρος, αναφέρεται στον ανταγωνισμό και την ελεύθερη αγορά. Οι αναφορές του νομοσχεδίου στην «επιδίωξη της υψηλής επιστημονικής ποιότητας» και στην «επιστημονική έρευνα που θα αποτελέσει μοχλό για την ανάπτυξη και την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας» χαρακτηρίζονται τουλάχιστον αόριστες και ανεπαρκείς. Δεν ορίζεται πουθενά ο γνώμονας της έρευνας (έστω αν θα γίνεται με ανθρωπιστικά και κοινωνικά κριτήρια) και ακόμη πιο σημαντικό, δεν ορίζεται ποιος θα είναι τέλος πάντων αυτός που θα χρηματοδοτήσει αυτήν την έρευνα, που επαφίεται στη «διαμόρφωση μιας υγιούς κουλτούρας στη σχέση δημόσιου-ιδιωτικού(;)».
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, για πρώτη φορά λαμβάνεται υπόψη η γνώμη του συλλόγου διδασκόντων του σχολείου, στο οποίο επιθυμούν να βάλουν υποψηφιότητα διευθυντές (33% επί της συνολικής μοριοδότησης). Επίσης, οι διαθέσιμοι δάσκαλοι στα ΕΠΑΛ γυρνούν πίσω στα σχολεία τους και γίνεται προσπάθεια για την αναβάθμισή τους. Ακόμη, πρώτη φορά ορίζεται σαφές ωράριο για τα φροντιστήρια και καταργούνται τα εσωτερικά φροντιστήρια των ιδιωτικών σχολείων. Τέλος, καταργείται η μνημονιακή αξιολόγηση των καθηγητών.
Και αυτά τα μέτρα, όμως, δεν είναι αντάξια των αναγκών. Δεν υπάρχει διασαφήνιση για τη νέου τύπου αξιολόγηση (ποιος την κάνει και πώς) και η αντιμετώπιση της κυβέρνησης στο θέμα της παραπαιδείας, αν και γίνεται για πρώτη φορά, είναι τουλάχιστον μετριοπαθής σε σχέση με το πραγματικό πρόβλημα. Οι διδακτικές ώρες που χάνονται στα σχολεία θα αναπληρώνονται με ώρες από εκδρομές και σχολικές γιορτές, κάτι που δείχνει μια διάθεση εκδικητικότητας στους «μαθητές καταληψίες», ενώ ταυτόχρονα δεν ορίζεται το όριο διδακτικών ωρών από το οποίο και μετά αρχίζουν οι κυρώσεις.
Αν και κριτικές του τύπου «ο ΣΥΡΙΖΑ τα έχει ξεπουλήσει ήδη όλα» και «συνεχίζει τις μνημονιακές εκπαιδευτικές πολιτικές» είναι πέρα για πέρα άστοχες, η κυβέρνηση αποτυγχάνει να σταθεί στο ύψος των αναγκών του λαού και της νεολαίας που την εξέλεξε. Το νομοσχέδιο για την παιδεία έχει παρεμβάσεις στη σωστή κατεύθυνση, κάτι που μπορούμε να καταλάβουμε και από τη θύελλα αντιδράσεων στο δεξιό μπλοκ με δημοσιεύσεις στην «Καθημερινή» για καταστροφή της παιδείας και επιστροφή στο μεσαίωνα. Παρ’ όλα αυτά, οι κινήσεις αυτές χαρακτηρίζονται από εξαιρετική μετριοπάθεια.
Βραχνάς
Αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη δεσμευθεί από τη συμφωνία του Φλεβάρη να μην μπει σε μονομερείς ενέργειες με δημοσιονομικό κόστος και αυτό έχει παραγάγει συγκεκριμένα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά κυρίως τη χρηματοδότηση για την παιδεία. Η οποιαδήποτε συμφωνία με τους δανειστές δεν μπορεί παρά να αποτελέσει βραχνά στους στόχους που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει θέσει και οι τυμπανοκρουσίες περί μιας μικρής πρώτης νίκης στη διαπραγμάτευση διαψεύδονται μέρα με τη μέρα.
Όμως, δεν είναι ούτε η ώρα του εφησυχασμού ούτε η ώρα της άνευ όρων καταγγελίας της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου. Δική μας δουλειά είναι να συνεχίσουμε να διεκδικούμε μέσα στους φοιτητικούς μας συλλόγους, να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε ώστε να επιβάλουμε τις δίκαιες διεκδικήσεις μας, για τις οποίες ματώσαμε τα προηγούμενα χρόνια.
