Ο γάµος των οµόφυλων ζευγαριών και η Αριστερά

Το νο­µο­σχέ­διο αφορά το δι­καί­ω­µα στον πο­λι­τι­κό γάµο και στην τε­κνο­θε­σία για τα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια. Έρ­χε­ται µε µε­γά­λη χρο­νι­κή κα­θυ­στέ­ρη­ση, όπως µε κα­θυ­στέ­ρη­ση κα­το­χυ­ρώ­θη­καν (κυ­ρί­ως τυ­πι­κά) στην Ελ­λά­δα η νο­µι­κή ισό­τη­τα αν­δρών-γυ­ναι­κών, το δι­καί­ω­µα της ψήφου στις γυ­ναί­κες, η κα­τάρ­γη­ση της προί­κας, η κα­τάρ­γη­ση της ποι­νι­κο­ποί­η­σης της µοι­χεί­ας, η κα­τάρ­γη­ση της ποι­νι­κο­ποί­η­σης της οµό­φυ­λης σε­ξουα­λι­κό­τη­τας, η θε­σµο­θέ­τη­ση του πο­λι­τι­κού γάµου, του δια­ζυ­γί­ου µε βάση την επι­θυ­µία ενός εκ των συ­ζύ­γων κλπ. Στην Ελ­λά­δα των «Ελ­λή­νων Χρι­στια­νών», τα αντι­δρα­στι­κά γνω­ρί­σµα­τα της πε­ριό­δου της πρώ­ι­µης κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης και της αντί­στοι­χης υπερ­συ­ντη­ρη­τι­κής «ηθι­κής» απο­δεί­χτη­καν ιδιαί­τε­ρα αν­θε­κτι­κά.

Ο Μη­τσο­τά­κης υπο­χρε­ώ­νε­ται να προ­χω­ρή­σει σή­µε­ρα σε αυτήν την κα­τεύ­θυν­ση, αφε­νός, για να ευ­θυ­γρα­µµί­σει τη νο­µο­θε­σία µε τα ισχύ­ο­ντα στην Ευ­ρώ­πη και, αφε­τέ­ρου, γιατί οι κοι­νω­νι­κές, πα­ρα­γω­γι­κές, τε­χνο­λο­γι­κές κ.ά. εξε­λί­ξεις κά­νουν απα­ραί­τη­τες τις «µε­ταρ­ρυ­θµί­σεις» στο οι­κο­γε­νεια­κό δί­καιο και τις σχε­τι­ζό­µε­νες µε αυτό ρυ­θµί­σεις. Είναι απα­ραί­τη­το να προ­σθέ­σου­µε τον πα­ρά­γο­ντα της πί­ε­σης των αγώ­νων των γυ­ναι­κών και των ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ που, από καιρό, έχουν απο­δεί­ξει αν­θε­κτι­κό­τη­τα και διάρ­κεια. Οι κα­πι­τα­λι­στές και οι κυ­βερ­νή­σεις τους έχουν από την εποχή του 1960 και του 1970 την πο­λι­τι­κή πείρα ότι η κα­θυ­στέ­ρη­ση «µε­ταρ­ρυ­θµι­στι­κών» πα­ρε­µβά­σε­ων από τα πάνω, είναι πι­θα­νό να πλη­ρω­θεί µε την κλι­µά­κω­ση των αγώ­νων και της ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­σης.

Η άλλη όψη της αστι­κής πο­λι­τι­κής εκ­δη­λώ­νε­ται από την Εκ­κλη­σία, την ακρο­δε­ξιά και την ακρο­συ­ντη­ρη­τι­κή πτέ­ρυ­γα της ΝΔ. Πα­τώ­ντας πάνω στα δε­δο­µέ­να συ­µπί­ε­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών δυ­νά­µε­ων που έχουν δη­µιουρ­γή­σει οι 4 δε­κα­ε­τί­ες των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων αντι­µε­ταρ­ρυ­θµί­σε­ων, υπο­στη­ρί­ζουν µια γε­νι­κό­τε­ρη ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή αντε­πί­θε­ση µε την ενί­σχυ­ση της εθνι­κι­στι­κής-ρα­τσι­στι­κής-σε­ξι­στι­κής ατζέ­ντας. Σε όλο τον κόσµο η ακρο­δε­ξιά απαι­τεί µέτρα πε­ριο­ρι­σµού των πο­λι­τι­κών και κοι­νω­νι­κών δι­καιω­µά­των, ισχυ­ρι­ζό­µε­νη ότι έχει απο­δυ­να­µω­θεί η θέση της «λευ­κής πα­τριω­τι­κής αρ­ρε­νω­πό­τη­τας». Αυτό είναι το νήµα που ενώ­νει το πα­πα­δα­ριό µε τους Σπαρ­τιά­τες, µε τη Νίκη, µε τον Βε­λό­που­λο, µε τον Σα­µα­ρά και τον Βο­ρί­δη.

Η στάση της Αρι­στε­ράς θα έπρε­πε να στη­ρί­ζε­ται σε δύο βα­σι­κές θέ­σεις. Αφε­νός, να απαι­τεί την πλήρη θε­σµο­θέ­τη­ση όλων των δι­καιω­µά­των για τα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια, την πλήρη ισό­τη­τα χωρίς εξαι­ρέ­σεις και αστε­ρί­σκους. Αφε­τέ­ρου, να ορ­γα­νώ­νει την πάλη για την ου­σια­στι­κή επι­βο­λή της ισό­τη­τας σε όλους τους κοι­νω­νι­κούς χώ­ρους, σε όλες τις πτυ­χές της πρα­γµα­τι­κής ζωής, γιατί είναι πικρή η πείρα από το ζή­τη­µα των γυ­ναι­κών, όπου απο­δεί­χθη­κε ότι άλλο είναι η θε­σµο­θέ­τη­ση της τυ­πι­κής ισό­τη­τας και τε­λεί­ως άλλο η πρα­γµα­τι­κό­τη­τα που επι­κρα­τεί στην ερ­γα­σία, στη συ­νοι­κία, µέσα στην οι­κο­γέ­νεια κλπ.

Η συ­ζή­τη­ση για το νο­µο­σχέ­διο του Μη­τσο­τά­κη πε­ρι­λα­µβά­νει µια πα­γί­δα. Το ζή­τη­µα της από­κτη­σης παι­διού µέσω της «πα­ρέν­θε­της µη­τρό­τη­τας». Για τα ετε­ρό­φυ­λα ζευ­γά­ρια έχει θε­σµο­θε­τη­θεί από τις αρχές της δε­κα­ε­τί­ας του 2010. Πρό­κει­ται για εµπο­ρευ­µα­το­ποί­η­ση της µή­τρας φτω­χών και απρο­στά­τευ­των γυ­ναι­κών. Στα χρό­νια που προη­γή­θη­καν, τα 7 στα 10 παι­διά που γεν­νή­θη­καν µέσω «πα­ρέν­θε­της µη­τρό­τη­τας», γεν­νή­θη­καν από µε­τα­νά­στριες ή προ­σφύ­γισ­σες. Η Ελ­λά­δα έχει γίνει προ­ο­ρι­σµός ακρι­βού ανα­πα­ρα­γω­γι­κού ια­τρι­κού «του­ρι­σµού», καθώς η µέ­θο­δος αυτή απα­γο­ρεύ­ε­ται στις πε­ρισ­σό­τε­ρες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες. Αυτό είναι που πρέ­πει να κα­ταγ­γέ­λε­ται και να αντι­µε­τω­πι­στεί πρα­κτι­κά από την Αρι­στε­ρά και το κί­νη­µα. Όµως είναι ακραία υπο­κρι­σία, τόσο από την πλευ­ρά της κυ­βέρ­νη­σης, όσο και από τη µεριά ποι­κί­λων «αντιρ­ρη­σιών», να δη­λώ­νε­ται µια πρό­θε­ση υπε­ρά­σπι­σης των φτω­χών και απρο­στά­τευ­των γυ­ναι­κών µέσω του απο­κλει­σµού της κα­τα­φυ­γής σε «πα­ρέν­θε­τη µη­τρό­τη­τα» ει­δι­κά στα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια.

Ο συ­ντη­ρη­τι­σµός του ΚΚΕ

Τα κό­µµα­τα της αντι­πο­λί­τευ­σης θα όφει­λαν να βρουν τον τα­κτι­κό δρόµο για να απαι­τούν και να υπο­στη­ρί­ζουν την πλήρη ισό­τη­τα για τα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια, χωρίς να κά­νουν πο­λι­τι­κό σέρ­βις στον Μη­τσο­τά­κη. Δυ­στυ­χώς τόσο ο Κασ­σε­λά­κης όσο και ο Αν­δρου­λά­κης προ­σα­να­το­λί­στη­καν σε µια τα­κτι­κή που «δένει τα κορ­δό­νια στα πα­πού­τσια του Μη­τσο­τά­κη».

Σε αυτήν τη συ­ζή­τη­ση ήταν µια κακή έκ­πλη­ξη η στάση του ΚΚΕ, που τά­χθη­κε κατά της θε­σµο­θέ­τη­σης του δι­καιώ­µα­τος του γάµου στα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια, ακόµα και κατά του Συ­µφώ­νου Συ­µβί­ω­σής τους, συν­δέ­ο­ντας αυτά τα ζη­τή­µα­τα ισό­τη­τας και ελευ­θε­ρί­ας µε απα­ρά­δε­κτες αντι­λή­ψεις για την τε­κνο­ποί­η­ση και την ανα­πα­ρα­γω­γή.

Το ΚΚΕ δια­χω­ρί­ζε­ται από τη στάση της Εκ­κλη­σί­ας σωστά, αλλά µόνο στα λόγια: «Η ενα­ντί­ω­ση της Εκ­κλη­σί­ας στον πο­λι­τι­κό γάµο των οµό­φυ­λων ζευ­γα­ριών γί­νε­ται από τη σκο­πιά… ότι αντι­βαί­νει στη δο­σµέ­νη “από το Θεό” συ­µπλη­ρω­µα­τι­κό­τη­τα άν­δρα-γυ­ναί­κας και στον δο­σµέ­νο “από το Θεό” θεσµό του γάµου, για να δια­µορ­φώ­νο­νται, όπως λέει, συν­θή­κες αγά­πης και ισορ­ρο­πί­ας… στη σχέση τους µε τα παι­διά». Μόνο που σε αυτή τη φράση, αν αντι­κα­τα­στή­σει κα­νείς το «δο­σµέ­νο από το Θεό» µε το «δο­σµέ­νο από τη βιο­λο­γία», προ­κύ­πτει ατό­φια… η θέση του ΚΚΕ.

Το µακρύ κεί­µε­νο «Από­φα­ση της ΚΕ του ΚΚΕ» για να δι­καιο­λο­γή­σει τη στάση του, πε­ρι­λα­µβά­νει κρί­σι­µες ανα­θε­ω­ρή­σεις. Η σε­ξουα­λι­κό­τη­τα των αν­θρώ­πων, αλλά και οι ποι­κί­λες µορ­φές που πήρε η «οι­κο­γέ­νεια» στην πο­ρεία της ιστο­ρί­ας, κα­θο­ρί­στη­καν από τις κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις. Μας λέει το ΚΚΕ: «Η πα­τρό­τη­τα και η µη­τρό­τη­τα δεν µπο­ρούν να ει­δω­θούν απο­σπα­σµέ­νες τόσο από το βιο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο, όσο και από τις κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις…». Μόνο που σε αυτή τη θέση, ο ένας πα­ρά­γο­ντας («το βιο­λο­γι­κό υπό­βα­θρο») είναι άκα­µπτος, στα­θε­ρός και µό­νι­µος, ενώ ο δεύ­τε­ρος πα­ρά­γο­ντας (οι «κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις») είναι µε­τα­βλη­τός, αστα­θής κι εξε­λισ­σό­µε­νος. Ποιος είναι ο κα­θο­ρι­στι­κός; Από την εποχή που ο Έν­γκελς έγρα­ψε την «Κα­τα­γω­γή της Οι­κο­γέ­νειας, της Ατο­µι­κής Ιδιο­κτη­σί­ας και του Κρά­τους» γνω­ρί­ζου­µε ότι η µαρ­ξι­στι­κή απά­ντη­ση δίνει όλο το βάρος στις κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις. Για µε­γά­λα χρο­νι­κά δια­στή­µα­τα, σε µε­γά­λες γε­ω­γρα­φι­κές πε­ριο­χές, η µη­τρό­τη­τα ήταν η κυ­ρί­αρ­χη γρα­µµή ανα­γνώ­ρι­σης της κα­τα­γω­γής των παι­διών και η ανα­τρο­φή τους ήταν ζή­τη­µα εκτε­νέ­στε­ρων «οι­κο­γε­νειών» µιας και δεν υπήρ­χε ο γάµος και το µό­νι­µο γο­νεϊ­κό ζευ­γά­ρι. Στα Βαλ­κά­νια, µέχρι την αυγή του 20ού αιώνα, στους γε­ωρ­γούς και στους νο­µά­δες κτη­νο­τρό­φους, οι κυ­ρί­αρ­χες µορ­φές «οι­κο­γέ­νειας» (τσε­λι­γκά­το, ζά­ντρου­γκα, φα­τριά κλπ) δεν στη­ρί­ζο­νταν στην απο­κλει­στι­κή «συ­µπλη­ρω­µα­τι­κό­τη­τα» του ζεύ­γους άν­δρας-γυ­ναί­κα που προ­κύ­πτει από τη βιο­λο­γία, αλλά στην από­λυ­τη εξου­σία των πα­τριαρ­χών πάνω σε διευ­ρυ­µέ­νες «οι­κο­γέ­νειες» πολ­λών δε­κά­δων µελών (εξου­σία που δεν πε­ριο­ρι­ζό­ταν στη διεύ­θυν­ση των δρα­στη­ριο­τή­των, αλλά επε­κτει­νό­ταν σε όλα τα πεδία, συ­µπε­ρι­λα­µβα­νο­µέ­νης της σε­ξουα­λι­κό­τη­τας…). Ακόµα και στο αστι­κό δί­καιο στον ανα­πτυ­γµέ­νο κα­πι­τα­λι­σµό, η πα­τρό­τη­τα και τα συν­δε­δε­µέ­να µε αυτή δι­καιώ­µα­τα και εξου­σί­ες «τε­κµαί­ρο­νται» εκ του γάµου και δεν χρειά­ζε­ται να απο­δει­κνύ­ο­νται µε βιο­λο­γι­κό υλικό.

Τα πρά­γµα­τα γί­νο­νται χει­ρό­τε­ρα ως προς τις προ­ο­πτι­κές. Η ΚΕ του ΚΚΕ διά­λε­ξε την επέ­τειο 100 χρό­νων από τον θά­να­το του Λένιν για να φορ­τώ­σει στον… Λένιν τη ση­µε­ρι­νή θέση του ΚΚΕ για το γάµο των οµό­φυ­λων ζευ­γα­ριών. Αλλά στην ΕΣΣΔ, αµέ­σως µετά το 1917, κα­ταρ­γή­θη­κε για πρώτη φορά η ποι­νι­κο­ποί­η­ση της οµό­φυ­λης σε­ξουα­λι­κό­τη­τας, θε­σµο­θε­τή­θη­κε ο πο­λι­τι­κός γάµος και το «αυ­τό­µα­το» δια­ζύ­γιο, νο­µι­µο­ποι­ή­θη­κε η έκτρω­ση, άνοι­ξε η εποχή που κα­ταρ­γού­σε τις εξου­σί­ες των γο­νέ­ων πάνω στα παι­διά και όριζε την ανα­τρο­φή τους ως κοι­νω­νι­κή-συλ­λο­γι­κή υπο­χρέ­ω­ση. Με αυτά τα µέτρα, µέσα στις πιο δύ­σκο­λες συν­θή­κες, οι Μπολ­σε­βί­κοι έδει­χναν στην πράξη ότι η «βιο­λο­γία» δεν είναι όριο-βρα­χνάς, ότι η οι­κο­γέ­νεια µπο­ρεί και πρέ­πει να αλ­λά­ξει µέσα στις αλ­λα­γές των ευ­ρύ­τε­ρων κοι­νω­νι­κών σχέ­σε­ων που ορ­γα­νώ­νει η ερ­γα­τι­κή εξου­σία.

Στη δε­κα­ε­τία του 1930 όλες αυτές οι κα­τα­κτή­σεις ανα­τρά­πη­καν. Οι «σι­δε­ρέ­νιοι» νόµοι της βιο­λο­γί­ας κά­θι­σαν ξανά στο τι­µό­νι. Οι γυ­ναί­κες πιέ­στη­καν να επι­στρέ­ψουν στο ρόλο της «Ρω­σί­ας µάνας». Η οµό­φυ­λη σε­ξουα­λι­κό­τη­τα τέ­θη­κε ξανά εκτός νόµου. Το δι­καί­ω­µα στην έκτρω­ση κα­ταρ­γή­θη­κε και η σε­ξουα­λι­κό­τη­τα συν­δέ­θη­κε ξανά µε την τε­κνο­ποί­η­ση.

Σε αυτές τις σκο­τει­νά συ­ντη­ρη­τι­κές στι­γµές, της επο­χής της κυ­ριαρ­χί­ας του στα­λι­νι­σµού µέσα στην Αρι­στε­ρά, γυ­ρί­ζει η θέση του ΚΚΕ ενά­ντια στο δι­καί­ω­µα στο γάµο και στην τε­κνο­θε­σία για τα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια, και ακόµα χει­ρό­τε­ρα η µακρά επι­χει­ρη­µα­το­λο­γία που επέ­λε­ξε η ΚΕ του ΚΚΕ για να δι­καιο­λο­γή­σει µια απα­ρά­δε­κτη θέση που προ­σβά­λει τη µε­γά­λη πλειο­ψη­φία των µελών του.

Η απαί­τη­ση για τα δι­καιώ­µα­τα και τις ελευ­θε­ρί­ες πρέ­πει, πρά­γµα­τι, να συν­δυά­ζε­ται µε απο­φα­σι­στι­κή πάλη για να πά­ρουν πρα­γµα­τι­κό πε­ριε­χό­µε­νο µέσα στις συ­γκε­κρι­µέ­νες συν­θή­κες τα­ξι­κής κυ­ριαρ­χί­ας, αλλά η άρ­νη­σή τους δεν είναι τί­πο­τα άλλο από κα­λυ­µµέ­νος (νέο)συ­ντη­ρη­τι­σµός.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά