Ο «χάρτης» των πολιτικών δυνάμεων στην Ιταλία

Στο δρόμο για τις εκλογές, αποσαφηνίζεται και το πολιτικό σκηνικό στην Ιταλία. Μια περίοδος διασπάσεων, συνθέσεων, ανασυνθέσεων, μετατοπίσεων, επανενώσεων κ.ο.κ. που άγγιξε όλους τους χώρους, αποκρυσταλλώνεται και επιτρέπει να «ξαναγνωριστούμε» με την ιταλική πολιτική σκηνή. 

Το μέτωπο της Δεξιάς

Το εκλογικό μέτωπο το οποίο προηγείται δημοσκοπικά είναι αυτό της Δεξιάς, η οποία ενώνει τις δυνάμεις της προεκλογικά. Σε αυτό το στρατόπεδο, είδηση έχει γίνει η «επιστροφή του Μπερλουσκόνι». Έχει μια δόση αλήθειας. Η κατάρρευση του παλιού πλατιού δεξιού κόμματος (Λαός της Ελευθερίας), η εκλογική υποχώρηση της Δεξιάς γενικά, οι διασπάσεις που οργανώθηκαν (Νέα Κεντροδεξιά κ.ά.) την εποχή που ο Μπερλουσκόνι έχανε την εμπιστοσύνη και των Βρυξελλών αλλά και σοβαρών τμημάτων της Confidustria, είχαν προκαλέσει ερωτήματα για την επόμενη μέρα στον συντηρητικό χώρο. Τελικά, η νεκραναστημένη Φόρτσα Ιτάλια (το αρχικό μπερλουσκονικό κόμμα, πριν από τις διευρύνσεις) δείχνει να αντέχει ως το «βασικό κόμμα» της Κεντροδεξιάς. Έτσι επιβιώνει και ο ίδιος ο Μπερλουσκόνι ως βασικός «παίχτης» στις πολιτικές εξελίξεις. Όμως το καταφέρνει μέσω μιας πλατιάς συμμαχίας, στην οποία το κόμμα του δεν έχει την ηγεμονία που είχε παλιά. Η ίδια η Φόρτσα Ιτάλια, από μόνη της, βρίσκεται σε ένα 15-18%, σκιά του παλιού πανίσχυρου εαυτού της.

Στο εσωτερικό του δεξιού μετώπου, ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις έναν ακόμα πιο δηλητηριώδη σύμμαχο: τη Λέγκα. Η οποία υπό την ηγεσία Σαλβίνι δεν εμφανίζεται πλέον ως Λέγκα «του Βορρά», και μετατρέπεται από τοπικιστική ακροδεξιά σε μια πανεθνική «κλασική» ακροδεξιά δύναμη, εγκαταλείποντας και τις όποιες «θολούρες» επιβίωναν όσο το σχήμα ήταν τοπικιστικό (π.χ. περιθωριοποιούνται στελέχη που αναφέρονταν στο αριστερό τους παρελθόν ή «κεντρώες» φιλοευρωπαϊκές τάσεις κ.ο.κ.). Η Λέγκα, που κάποτε πανηγύριζε όταν έφτανε κοντά στο 8-9% και έπαιζε ρόλο «μικρού εταίρου», τώρα κινείται σταθερά πιο πάνω δημοσκοπικά (13-15%), και ο Σαλβίνι δεν κρύβει τη φιλοδοξία του να είναι αυτός ο προτεινόμενος πρωθυπουργός σε περίπτωση νίκης του δεξιού εκλογικού μετώπου. 

Εκτός από ένα μικρό σχήμα της καθολικής Δεξιάς («Εμείς με την Ιταλία»), τη δηλητηριώδη συμμαχία συμπληρώνουν οι Αδελφοί της Ιταλίας (Fratelli d’Italia). Διατηρούν στο σήμα τους τη φλόγα στα χρώματα της ιταλικής σημαίας (ιστορικό σύμβολο του ιταλικού φασισμού μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) και αποτελούν το χώρο που διεκδικεί την κληρονομιά του μουσολινικού MSI (1946-1995) και της μετέπειτα Εθνικής Συμμαχίας (1995-2009). Ο νεοφασιστικός χώρος πέρασε από διάφορες περιπέτειες επί Φίνι (πειραματίστηκε στην «αποδαιμονοποίηση», κατέληξε στον «εισοδισμό» στην μπερλουσκονική Δεξιά, πέρασε διασπάσεις), μέχρι που το 2013 οι «Φρατέλι» ανέλαβαν να τον εκφράσουν και πάλι, και σήμερα κινούνται δημοσκοπικά σε ένα διόλου ευκαταφρόνητο 5%.

Κεντροαριστερά

Στον χώρο της Κεντροαριστεράς, επίσης τα πράγματα φαίνονται να καταλήγουν σε μια νέα «αποκρυστάλλωση». Εκεί όμως το τοπίο είναι διαφορετικό. Το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) είναι επίσης σκιά του παλιού του εαυτού ή των «προγόνων» του (κινείται στο 22-25%), αλλά ηγεμονεύει στο εσωτερικό του εκλογικού μετώπου. Εκεί υπάρχει ένας αστερισμός «ομαδοποιήσεων», από παλιούς κεντρώους χριστιανοδημοκράτες μέχρι την «Ιταλία των Αξιών» (το σχήμα «ενάντια στη διαφθορά» του Ντι Πιέτρο, ο οποίος πλέον έχει αποχωρήσει), κι από τις διάφορες κεντροδεξιές δυνάμεις που φιλοδοξούσαν να αντικαταστήσουν τη Φόρτσα Ιτάλια κατά τη διάσπαση στη Δεξιά μέχρι το κομμάτι της «Αριστερά και Ελευθερία» (κάτι σαν ιταλική ΔΗΜΑΡ) που επέλεξε να συνταχθεί μέχρι τέλους στο πλευρό του Ρέντσι, και διάφορες φιλελεύθερες «ευρωπαϊστικές» δυνάμεις. Αυτές αποκρυσταλλώνονται σε τρία σχήματα: τη «Λαϊκή Λίστα Πολιτών» (κεντροδεξιοί, κεντρώοι, χριστιανοδημοκράτες), την «Περισσότερη Ευρώπη» (φιλελεύθεροι κεντρώοι) και το «Μαζί» («προοδευτικοί» κεντροαριστεροί). Όλοι μαζί ζήτημα είναι να προσφέρουν 4-5 μονάδες στο κεντροαριστερό μπλοκ. Πρόκειται για όλους τους «ηττημένους» της εποχής των αναδιατάξεων (και στην Κεντροδεξιά, και στο Κέντρο, και στην Κεντροαριστερά), που ρυμουλκούνται πίσω από την ηγεσία Ρέντσι, χωρίς όμως να θυμίζουν σε τίποτα την εκλογική δυναμική παλιότερων «κεντροαριστερών» συνασπισμών. Άλλωστε ως συμμαχία δίνουν μάχη για τη δεύτερη θέση.

Έξω από το εκλογικό μέτωπο επέλεξε να μείνει ο σχηματισμός «Ελεύθεροι και Ίσοι», ο οποίος εμφανίζεται να καταγράφει ένα 5-7% «αριστερής διαφοροποίησης» απέναντι στον Ρέντσι. Όμως πρόκειται για την ομπρέλα κάτω από την οποία βρέθηκαν ύστερα από μια σειρά διασπάσεων, ανασυνθέσεων κ.λπ. οι οπαδοί μιας «αυθεντικής Κεντροαριστεράς». Σοβαρό τμήμα της παλιάς SeL (Αριστερά και Ελευθερία) και διάφορες ομαδοποιήσεις που αποχώρησαν από το PD αποτελούν τον κορμό. Πρόκειται για μια «Αριστερά» του Μπερσάνι (πρώην επικεφαλής του PD), του Ντ’Αλέμα («τα Βαλκάνια έπνιξες στο αίμα...»), του Φασίνα (με θητείες σε υπουργεία Οικονομικών και στο ΔΝΤ που έπαθε τελευταία «ευρωσκεπτικισμό»), του Βέντολα (παραδοσιακός υποστηρικτής της συμμαχίας με το PD στις παλιές διαμάχες στην Αριστερά) και άλλων στελεχών που θεώρησαν ότι ο Ρέντσι «το παρακάνει» στη δεξιά στροφή. Πέρα από τα άλλα προβλήματα, ακόμα και το ξεχωριστό εκλογικό κατέβασμα δεν γίνεται σε ρήξη με το PD του Ρέντσι, αλλά μάλλον στο πλαίσιο μιας «ανταγωνιστικής διαπραγμάτευσης» εντός του κεντροαριστερού στρατοπέδου. 

Κίνημα Πέντε Αστέρων

Σε ρόλο «τρίτου πόλου», το Κίνημα Πέντε Αστέρων δείχνει αφενός να έχει πιάσει το ταβάνι του, αφετέρου όμως να έχει εδραιώσει τη θέση του. Το «πολυσυλλεκτικό», το «ούτε αριστερά ούτε δεξιά» στίγμα του, η πολιτική «θολούρα», του κόστισαν (σε αποχωρήσεις στελεχών κ.λπ.) απ’ όταν βρέθηκε στην κεντρική πολιτική σκηνή και στους θεσμούς, αλλά δεν του κόστισαν σε στήριξη (ακόμα και μετά την αποχώρηση του Γκρίλο). Έχει σταθεροποιηθεί ως δύναμη του 25-27% που εκφράζει τη διαμαρτυρία απέναντι σε όλα τα πρώην κυβερνητικά κόμματα. Χωρίς τις συμμαχίες που μπορούν και συγκροτούν τα άλλα κόμματα, μπορεί να καταλήξει τελικά στην τρίτη θέση, πίσω και από το δεξιό και από το κεντροαριστερό μπλοκ (με αυτό δίνει τη μάχη για τη 2η). Αλλά είναι μακράν το δημοφιλέστερο κόμμα, αν συγκριθεί με την κάθε «συνιστώσα» των άλλων μετώπων χωριστά. 

Αυτό το τοπίο μπορεί να «αποκρυσταλλώνει» κάποια πράγματα, αλλά δεν λύνει τη μετεκλογική αβεβαιότητα. Κανείς μάλλον δεν θα πετύχει την αυτοδυναμία, κι εκεί θα έχουμε νέες ανακατατάξεις, που θα αφορούν το σενάριο μεγάλου συνασπισμού (και τις αναταράξεις μέσα στη Δεξιά), τη στάση των Πέντε Αστέρων κ.ο.κ. Αλλά σε αυτά θα επανέλθουμε όσο πλησιάζουν οι κάλπες...

ΥΓ: Αναζητώντας μια πραγματική Αριστερά, θα βρει κανείς το νεοϊδρυθέν ενωτικό σχήμα «Potere Al Popolo» (Δύναμη/Εξουσία στο Λαό), για το οποίο γράψαμε σε προηγούμενο φύλλο αναλυτικά. Στηρίζουμε τη μάχη αυτών των συντρόφων. Αλλά όπως και οι ίδιοι γνωρίζουν καλά, θα είναι μάχη που θα αφορά μια πρώτη δικτύωση κ.λπ. Εκλογική φιλοδοξία το Μάρτη δεν υπάρχει (δίνεται η μάχη της δημοσκοπικής «ανίχνευσης» ακόμα). Ο δρόμος των συντρόφων μας είναι μακρύς, αλλά το καλό είναι ότι το γνωρίζουν και απέφυγαν «παρακάμψεις» που στο παρελθόν κόστισαν στην προσπάθεια ανασυγκρότησης μιας μαχόμενης Αριστεράς...

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά