Οι περικοπές στην Κοινωνική Ασφάλιση

«Ξεχνάνε» βέβαια να πουν, ότι ο ΕΦΚΑ έχει  περίπου 135.000 εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης και ότι από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (ν.4387/2016) στις 12/05/2016 και για 15 μήνες μέχρι τον προηγούμενο Αύγουστο, δεν είχε εκδώσει ούτε μία (1) οριστική απόφαση συνταξιοδότησης! Μάλιστα την ίδια περίοδο ο αριθμός έκδοσης των οριστικών αποφάσεων έπεσε σχεδόν στο μισό, καθώς αφορούσε μόνο αιτήσεις πριν τις 12/05/2016, ενώ ο αριθμός των προσωρινών συνταξιοδοτικών αποφάσεων διπλασιάστηκε. Οι προσωρινές συντάξεις είναι σε χρηματικό ποσό αρκετά χαμηλότερο από την οριστική στις περισσότερες των περιπτώσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης τον Ιούνη του 2017 υπήρχαν σε εκκρεμότητα 140.580 αιτήσεις κύριας σύνταξης, 126.022 επικουρικές και 62.077 αιτήσεις εφάπαξ.

Με τέτοιες καθυστερήσεις στις απονομές συντάξεων, με αυξήσεις στις εισφορές  κυρίως των επιστημόνων και των αγροτών και με λογιστικές αλχημείες, είναι πολύ εύκολο να παρουσιάζεις πλεονάσματα.

Βέβαια κανείς δεν αναρωτήθηκε πως ζουν όσοι και όσες είναι στην αναμονή για σύνταξη, καθώς και οι νυν συνταξιούχοι με τις διαρκώς μειούμενες συντάξεις, ενώ προβλέπονται νέες περικοπές σε κύριες και επικουρικές 2,5δις € το 2019 και «πάγωμα» των  συντάξεων έως το 2021.

ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ

Οι περικοπές στις κύριες συντάξεις χωρίζονται σε δύο μέρη: σε όσους είναι συνταξιούχοι πριν από την ψήφιση του Ασφαλιστικού Κατρούγκαλου (12/05/2016) και σε όσους κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης μετά.

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ

Για όσους/όσες λαμβάνουν σύνταξη γήρατος πριν την 12/05/2016, οι περικοπές στις συντάξεις θα γίνουν μέσω του οχήματος της «προσωπικής διαφοράς». Μέχρι τα τέλη του 2017 οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, θα επανυπολογιστούν με τον νέο τρόπο υπολογισμού του νόμου 4387/2016.

Προσωπική διαφορά είναι η διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στο καθαρό ποσό των σημερινών συντάξεων (είχαν απονεμηθεί ή είχε υποβληθεί γι’ αυτές αίτηση μέχρι 12/5/2016) και στο ποσό που θα προκύψει μετά τον επανυπολογισμό τους με το Ασφαλιστικό Κατρούγκαλου.

Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018-2021, από 01/01/2019 η διαφορά που θα προκύπτει θα περικόπτεται τόσο, ώστε το σύνολο της σύνταξης να μη μειώνεται πάνω από 18%.

Με αυτόν τον τρόπο οι συντάξεις των ήδη συνταξιούχων στις 12/05/2016 θα εξισωθούν (προς τα κάτω) με τα ποσά που θα λαμβάνουν όσοι και όσες κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 12/05/2016.

Σε αυτές τις μειώσεις θα πρέπει να συνυπολογίσουμε την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων (συζύγου και παιδιών) και την μη αναπροσαρμογή τους λόγω του τιμάριθμου.

Επίσης νέες περικοπές θα γίνουν στις συντάξεις από 01/01/2020 (ή και νωρίτερα, αν δεν πιαστούν οι στόχοι για τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα) με τις μειώσεις στα όρια του αφορολόγητου εισοδήματος.

ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία οι μειώσεις στους νέους συνταξιούχους γήρατος, που έχουν καταθέσει αιτήσεις μετά τις 13/05/2016, θα είναι από 5% και θα φτάνει σε κάποιες περιπτώσεις και το 40%.

Η μέση μείωση υπολογίζεται σε 15% τουλάχιστον, με τις μεγαλύτερες απώλειες να έχουν όσοι είχαν υψηλές εισφορές, ήταν πανεπιστημιακής μόρφωσης και είχαν πολλά χρόνια ασφάλισης. Υποψήφιοι συνταξιούχοι από τις ΔΕΚΟ με υψηλότερες κρατήσεις από τους μισθωτούς, ασφαλισμένοι του ΤΕΒΕ που πλήρωναν σε ανώτερες κατηγορίες, επιστήμονες από το ΕΤΑΑ, θα δουν τις συντάξεις τους να κατακρημνίζονται.

Εδώ δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα ότι οι χαμηλοσυνταξιούχοι θα έχουν λιγότερες περικοπές, γιατί σε αυτούς κόβεται ταυτόχρονα το ΕΚΑΣ, ενώ ήδη τα ποσά που παίρνουν 1,2 εκ. συνταξιούχοι (από τους 2,65 εκ. συνολικά) είναι κάτω από 650 € μεικτά.

Επίσης πολλά πράγματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα, γιατί δεν έχουν εκδοθεί οδηγίες για πολλές περιπτώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εγκύκλιος για την διαδοχική ασφάλιση, που αφορά δεκάδες χιλιάδες υποψήφιους συνταξιούχους βγήκε στις 18/10/2017.

Με τον Ασφαλιστικό Κατρούγκαλου έχουν εκδοθεί λίγες συντάξεις κυρίως από το ΙΚΑ, ενώ υπάρχουν Ταμεία που έχουν δεν έχουν εκδώσει ακόμα οριστικές αποφάσεις (τομείς του ΕΤΑΑ), λόγω ασαφειών του νόμου και προβλημάτων εφαρμογής του, και άλλα Ταμεία έχουν εκδώσει κάποιες δεκάδες (πχ ΟΑΕΕ).

ΕΚΑΣ

Φέτος το ΕΚΑΣ μειώθηκε κατά 50% και το μεγαλύτερο ποσό είναι 115 ευρώ το μήνα, ενώ το μικρότερο 28,75 ευρώ. Για το 2018 προβλέπεται περικοπή-σοκ για πάνω από 140.000 χαμηλοσυνταξιούχους, καθώς κόβονται άλλα 238 εκατ. ευρώ από το επίδομα και θα πληρωθούν μόλις 85 εκατ. ευρώ για όσους θα συνεχίσουν να το λαμβάνουν. Οι δικαιούχοι σήμερα είναι περίπου 210.000 και θα μείνουν για το 2018 περίπου οι 70.000, ενώ προβλέπεται ότι μέχρι τέλους του 2019, θα καταργηθεί οριστικά.

Η μείωση του ΕΚΑΣ και η απόφαση που θα καθορίζει πόσα και ποιοι θα χάσουν από το βοήθημα αυτό είναι ένα από τα προαπαιτούμενα που έβαλε η τρόικα στη δεύτερη αξιολόγηση, που θα πρέπει να εφαρμοστεί από το υπουργείο Εργασίας έως το τέλος του 2017. Τα νέα κριτήρια πιθανά θα μειώνουν και τα όρια εισοδήματος αλλά και τα ποσά του ΕΚΑΣ.

Ταυτόχρονα για το 2018 η εφαρμογή των αντισταθμιστικών μέτρων για όσους μείνουν χωρίς ΕΚΑΣ, περιορίζεται σε περίπου 17 εκατ. ευρώ, έναντι 33 εκατ. ευρώ που ήταν για το 2016, ενώ το 2019 θα γίνει νέα περικοπή και θα πάρουν για τελευταία χρονιά το ΕΚΑΣ περίπου 40.000 χαμηλοσυνταξιούχοι.

ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΗΡΕΙΑΣ

Εδώ η κυβέρνηση δείχνει με τον χειρότερο τρόπο την αναλγησία της. Οι περίπου 15.000 δικαιούχοι των νέων ψαλιδισμένων συντάξεων χηρείας περιμένουν στην ουρά εδώ και ενάμισι χρόνο, ενώ λαμβάνουν προσωρινές συντάξεις ύψους 345,60 ευρώ μεικτά μηνιαίως!

Υπάρχει μάλιστα το ενδεχόμενο το ποσό τις προσωρινής σύνταξης να είναι μεγαλύτερο από την κανονική τους σύνταξης, που θα είναι πλέον στο 50% του θανόντος συζύγου.

Επίσης ο περιορισμός των δικαιούχων σε συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω θανάτου, με βάση τα όρια ηλικίας και τα χρόνια γάμου, αναμένεται να οδηγήσει στο κοινωνικό περιθώριο και την εξαθλίωση χιλιάδες ανθρώπους.

Το υπ. Εργασίας και οι δανειστές ήρθαν σε συμφωνία  για αλλαγές προς το καλύτερο στις συντάξεις λόγω θανάτου με κατώτατο όριο τα 384€ για 20χρόνια ασφάλισης του θανόντα και   360 € μηνιαίως στα 15 χρόνια ασφάλισης. Το οποίο αποτελεί φυσικά αντίδωρο. Αναμένουμε πάντως.

ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

Οι συντάξεις αναπηρίας δεν εξαιρούνται από τις μειώσεις που προβλέπει το Ασφαλιστικό Κατρούγκαλου και θα ισχύσουν ισόποσες μειώσεις και στις προσωπικές διαφορές των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων και με αντίστοιχες μειώσεις των ποσοστών αναπλήρωσης στους νέους συνταξιούχους αναπηρίας.

Το άσχημο με τα ΑμεΑ είναι ότι η κυβέρνηση, σε συνεννόηση με τους δανειστές, επιδιώκει συνολική «αναπροσαρμογή» των αναπηρικών και προνοιακών επιδομάτων από τις αρχές του 2018, όπου θα τεθούν νέοι κανόνες και νέες προϋποθέσεις, που όπως είναι φυσικό ανησυχεί αυτά τα άτομα.

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ

Οι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι 31.12.2014 (περίπου 75.000) αναμένεται να εκκαθαριστούν μέχρι τέλος του χρόνου με μειώσεις από 10-20%, καθώς ο υπολογισμός θα γίνεται εφεξής με βάση το χαμηλότερο ποσοστό συντελεστή αναπλήρωσης 0,45% επί του μέσου όρου των αποδοχών. Στα επικουρικά υπάρχουν χιλιάδες αιτήσεις σε εκκρεμότητα από το 2013.

Την ίδια στιγμή δεν υπάρχει ενημέρωση για το πώς θα υπολογιστούν οι τουλάχιστον 75.000 αιτήσεις επικουρικών, που έχουν κατατεθεί μετά την 01/01/2015. Ενώ επεκτείνεται και στις επικουρικές το πάγωμα των συντάξεων έως το 2021.

Στο ΕΤΕΑΕΠ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης & Εφάπαξ Παροχών) έχει γίνει ήδη ο επανυπολογισμός των επικουρικών συντάξεων με βάση τον νέο τρόπο υπολογισμού του Ασφαλιστικού Κατρούγκαλου.

Από 1.1.2019 και μετά η προσωπική διαφορά που έχει προκύψει στην καταβαλλόμενη επικουρική σύνταξη θα μειωθεί, μέχρι του συνολικού ποσοστού 18% επί της συνολικής επικουρικής σύνταξης.  Όμως με τα ποσά που έχουν καταγραφεί έχει δημιουργηθεί αλαλούμ με απεικονίσεις μελλοντικών περικοπών έως 50%! Και κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί.

ΕΦΑΠΑΞ

Από την 01/01/2016 και μετά υπάρχουν σε αναμονή στο ΕΤΕΑΕΠ 60.000 αιτήσεις για εφάπαξ. Με την τελευταία εγκύκλιο (26,09,2017) ξεμπλοκάρει η διαδικασία έκδοσης αποφάσεων εφάπαξ, αλλά οι δικαιούχοι θα το εισπράξουν με νέα μείωση που θα κυμαίνεται από 15% (για Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης) μέχρι 25% (για Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης).

Υπολογίζει η πολιτική ηγεσία, όπως και με τις κύριες συντάξεις, ότι μέχρι τον Ιούνη του 2018 θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία πληρωμής όλων αυτών των εκκρεμοτήτων, τα οποία υπολογίζονται αυτή τη στιγμή σε 53.000 με καθυστερήσεις στις απονομές μέχρι και τρία έτη.

ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ

Το 2018 θα συνεχιστεί η αύξηση στις εισφορές των αγροτών, που προβλέπεται μέχρι το 2022 να φτάσει το συνολικό 20,95% επί του εισοδήματος τους από αγροτικές δραστηριότητες.

Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι  οι αγρότες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιστήμονες θα δούνε το 2018 τις εισφορές τους να αυξάνονται, καθώς θα υπολογίζονται πλέον επί των ακαθάριστων εσόδων, χωρίς δηλαδή την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών που έχουν καταβληθεί (εφέτος επιβάλλονται επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Με τα νέα μνημονιακά μέτρα από το 2019 και τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης για μισθούς και συντάξεις, που έχει αποφασιστεί να μειωθεί από τα 18 δισ. ευρώ στα 12 δισ. ευρώ ετησίως, τότε ένας στους δύο συνταξιούχους θα παίρνει κύρια σύνταξη κάτω από 550 ευρώ καθαρά το μήνα. Αν επιτρέψουμε να περάσουν αυτά τα μέτρα, θα οδηγήσουν (μαζί με την κατάρρευση του δημόσιου συστήματος υγείας), στην πλήρη εξαθλίωση των συνταξιούχων.

Ταυτόχρονα η κυβέρνηση κλείνει το μάτι σε όσους μπορούν στη δημιουργία Επαγγελματικών Ταμείων, γιατί ουσιαστικά αυτό που επιδιώκουν σε μερικά χρόνια είναι την μετατροπή της ανταποδοτικής σύνταξης σε επαγγελματική. Ήδη έχουν δημιουργηθεί πάνω από 10 Επαγγελματικά Ταμεία.

Νομίζω ότι δεν υπάρχει αμφιβολία όταν τα συνδικάτα και οι εργαζόμενοι λέμε ότι ο νόμος 4387/2016 (ασφαλιστικό Κατρούγκαλου) είναι η χειρότερη επίθεση στο χαρακτήρα της  Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης και στο ύψος των συντάξεων.

Τα συνδικάτα, η εργατική τάξη, οι συνταξιούχοι και η νεολαία έχουμε καθήκον να εμποδίσουμε την κατεδάφιση της Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης.

*μέλος στο ΔΣ της ΠΟΠΟΚΠ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Οργανισμού Κοινωνικής Πολιτικής) και στο ΔΣ του Συλλόγου Εργαζομένων στον ΟΑΕΕ