Οι πνιγμοί των προσφύγων όνειδος για την Ευρώπη που επιμένει να τους εξοντώνει

Ο αντι­με­τα­να­στευ­τι­κός τζι­χα­ντι­σμός της ΕΕ

Το πρό­σφα­το πο­λύ­νε­κρο ναυά­γιο στη Λα­μπε­ντού­ζα, όπου πάνω από 700 πρό­σφυ­γες έχα­σαν τη ζωή τους, «συ­γκλό­νι­σε» τους Ευ­ρω­παί­ους ηγέ­τες οι οποί­οι συ­γκά­λε­σαν έκτα­κτη σύ­νο­δο κο­ρυ­φής για να βρουν τη λύση. Η σύ­νο­δος έγινε, λύση όμως, όπως ήταν φυ­σι­κό και ανα­με­νό­με­νο, δεν βρέ­θη­κε. 
 

Η Σύ­νο­δος Κο­ρυ­φής

Οι απο­φά­σεις των Ευ­ρω­παί­ων ηγε­τών προ­βλέ­πουν πε­ραι­τέ­ρω στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των συ­νό­ρων, με ενί­σχυ­ση της Frontex και της φύ­λα­ξης των χερ­σαί­ων και θα­λάσ­σιων συ­νό­ρων, ενώ προ­βλέ­πε­ται τρι­πλα­σια­σμός της χρη­μα­το­δό­τη­σης για επι­χει­ρή­σεις διά­σω­σης, με κά­ποιες χώ­ρες-μέ­λη να προ­σφέ­ρουν πλοιά­ρια αλλά να επι­μέ­νουν ότι δεν πρό­κει­ται να δέ­χο­νται πρό­σφυ­γες, οι οποί­οι «πρέ­πει» να ζη­τούν άσυλο από τις χώρες πρώ­της υπο­δο­χής, όπως ορί­ζουν οι διε­θνείς συμ­βά­σεις. Καμία πρό­βλε­ψη δεν υπάρ­χει για δομές υπο­δο­χής των προ­σφύ­γων, και μόνο προ­σχη­μα­τι­κά ορί­ζε­ται ο αριθ­μός των... 5.000 αν­θρώ­πων που θα γί­νουν δε­κτοί από την ΕΕ. Και οι υπό­λοι­ποι τι θα γί­νουν, από τη στιγ­μή που προ­έρ­χο­νται από χώρες που δεν είναι δυ­να­τόν να στα­λούν πίσω; Προ­φα­νώς αυτό δεν απα­σχο­λεί τους Ευ­ρω­παί­ους ηγέ­τες. 
Πα­ράλ­λη­λα προ­α­ναγ­γέλ­λε­ται ένας ιδιό­τυ­πος «πό­λε­μος ενά­ντια στους δια­κι­νη­τές», που κυ­ρί­ως βρί­σκο­νται στη Λιβύη, με στρα­τιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις που στόχο θα έχουν τα πλοιά­ριά τους. Προ­φα­νώς η λύση για να μην πνί­γο­νται οι πρό­σφυ­γες στη Με­σό­γειο είναι να βυ­θί­ζο­νται τα πλοιά­ρια πριν απο­πλεύ­σουν. Ο «ένο­χος» για τους πνιγ­μούς των προ­σφύ­γων βρέ­θη­κε και είναι οι δια­κι­νη­τές. Οι τε­λευ­ταί­οι προ­φα­νώς και έχουν με­ρί­διο ευ­θύ­νης για τους πνιγ­μούς, αφού στοι­βά­ζουν τους αν­θρώ­πους σε ακα­τάλ­λη­λα πλοιά­ρια, τα οποία πάντα είναι υπερ­φορ­τω­μέ­να, και επι­πλέ­ον παίρ­νουν υπέ­ρο­γκα ποσά από τον κα­θέ­να, αφού οι πρό­σφυ­γες βρί­σκο­νται σε απελ­πι­στι­κή κα­τά­στα­ση και απο­τε­λούν εύ­κο­λα θύ­μα­τα εκ­με­τάλ­λευ­σης. Όμως οι δια­κι­νη­τές είναι ο τε­λευ­ταί­ος κρί­κος στην αλυ­σί­δα των ιμπε­ρια­λι­στι­κών εγκλη­μά­των που δια­πράτ­το­νται στην πε­ριο­χή της Μέσης Ανα­το­λής και της Αφρι­κής. Οι κύ­ριοι υπαί­τιοι είναι οι με­γά­λες ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυ­νά­μεις που ευ­θύ­νο­νται για τις επεμ­βά­σεις και τους πο­λέ­μους, καθώς και τον οι­κο­νο­μι­κό στραγ­γα­λι­σμό πολ­λών χωρών σε εκεί­νες τις πε­ριο­χές του κό­σμου. 
Ο μόνος τρό­πος να «χτυ­πή­σει» κα­νείς τους δια­κι­νη­τές-δου­λε­μπό­ρους είναι να δη­μιουρ­γή­σει νό­μι­μες και ασφα­λείς διό­δους από τις οποί­ες οι άν­θρω­ποι που φεύ­γουν κυ­νη­γη­μέ­νοι από τις χώρες τους θα μπο­ρούν να πε­ρά­σουν στην Ευ­ρώ­πη χωρίς κίν­δυ­νο. Αλλά προ­φα­νώς αυτό δεν είναι μέσα στις προ­θέ­σεις των Ευ­ρω­παί­ων ηγε­τών, που κά­νουν τα πάντα για να θω­ρα­κί­σουν τα σύ­νο­ρα της Ευ­ρώ­πης-φρού­ριο και να εμπο­δί­σουν τους πρό­σφυ­γες να ει­σέλ­θουν. Τη στιγ­μή όμως που οι συ­γκρού­σεις μαί­νο­νται σε τόσες πε­ριο­χές του πλα­νή­τη, δεν μπο­ρείς να εμπο­δί­σεις τους αν­θρώ­πους από το να προ­σπα­θή­σουν να έρ­θουν –μπο­ρείς απλώς να οδη­γή­σεις κά­ποιους από αυ­τούς στο θά­να­το κλεί­νο­ντας τα σύ­νο­ρα. 
 

Το «σχέ­διο» Αβρα­μό­που­λου

Στο ίδιο πνεύ­μα είναι και το «σχέ­διο δρά­σης» 10 ση­μεί­ων που πα­ρου­σί­α­σε ο Δ. Αβρα­μό­που­λος ως επί­τρο­πος Με­τα­νά­στευ­σης. Πολλά από αυτά τα ση­μεία αφο­ρούν τον «πό­λε­μο ενά­ντια στους δια­κι­νη­τές», ενώ προ­τεί­νει να παίρ­νο­νται τα δα­κτυ­λι­κά απο­τυ­πώ­μα­τα των αν­θρώ­πων που κα­τα­φθά­νουν στην Ευ­ρώ­πη (σε τι ακρι­βώς θα βοη­θή­σει αυτό, μόνο ο Αβρα­μό­που­λος το ξέρει) και να δί­νο­νται κί­νη­τρα για «εθε­λο­ντι­κό επα­να­πα­τρι­σμό» των πα­ρά­νο­μων με­τα­να­στών. Το τε­λευ­ταίο είναι εντε­λώς ανού­σιο αφού το 80% πε­ρί­που είναι προ­σφυ­γι­κοί πλη­θυ­σμοί, αλλά γε­νι­κό­τε­ρα ο εθε­λο­ντι­κός επα­να­πα­τρι­σμός για διά­φο­ρους λό­γους δεν λει­τουρ­γεί –υπο­τί­θε­ται ότι ήταν ένας από τους βα­σι­κούς στό­χους των κέ­ντρων κρά­τη­σης αλλά ένα ελά­χι­στο πο­σο­στό εθε­λο­ντι­κών επα­να­πα­τρι­σμών διεκ­πε­ραιώ­θη­κε στην πράξη. Κατά τα άλλα, δεν υπάρ­χει ούτε λέξη για πιο δί­καιη κα­τα­νο­μή των προ­σφύ­γων στις χώρες της ΕΕ ούτε για πρό­βλε­ψη δομών υπο­δο­χής στην Ελ­λά­δα και την Ιτα­λία που δέ­χο­νται την κύρια μάζα των προ­σφύ­γων. 
 

Μόνη λύση, τα ανοι­χτά σύ­νο­ρα

Όλα αυτά δεν απο­τε­λούν απλώς ημί­με­τρα, δεν είναι καν μέτρα. Είναι απέλ­πι­δες προ­σπά­θειες των ηγε­τών της ΕΕ να μην αντι­με­τω­πί­σουν τα θύ­μα­τα των δικών τους ιμπε­ρια­λι­στι­κών πο­λι­τι­κών. Να μειώ­σουν όσο γί­νε­ται τον αριθ­μό των απελ­πι­σμέ­νων που θα ανα­ζη­τή­σουν κα­τα­φύ­γιο στις χώρες της ΕΕ, κλεί­νο­ντας τα σύ­νο­ρα και κά­νο­ντας την εί­σο­δο δύ­σκο­λη και επι­κίν­δυ­νη. 
Απέ­να­ντι στις λο­γι­κές της απο­τρο­πής και της Ευ­ρώ­πης-φρού­ριο, οι λύ­σεις που έχου­με εμείς να προ­τά­ξου­με είναι τα ανοι­χτά σύ­νο­ρα και οι δομές υπο­δο­χής των προ­σφύ­γων. Η δη­μιουρ­γία ασφα­λών διό­δων είναι μο­νό­δρο­μος προ­κει­μέ­νου να στα­μα­τή­σει η Με­σό­γειος να είναι ένα απέ­ρα­ντο νε­κρο­τα­φείο. Και από κει και πέρα, όταν οι πρό­σφυ­γες φτά­σουν στην Ευ­ρώ­πη, πρέ­πει να τους εξα­σφα­λι­στεί μια αξιο­πρε­πής δια­βί­ω­ση.
Όσους πρό­σφυ­γες επι­θυ­μούν να πάνε σε άλλες χώρες της ΕΕ, οι διε­θνείς συν­θή­κες τούς υπο­χρε­ώ­νουν να πα­ρα­μεί­νουν στη χώρα πρώ­της υπο­δο­χής. Αυτό προ­φα­νέ­στα­τα πρέ­πει να αλ­λά­ξει, και να υπάρ­ξει δί­καιη κα­τα­νο­μή των προ­σφύ­γων στις χώρες της ΕΕ.
Αλλά και για όσους επι­θυ­μούν να πα­ρα­μεί­νουν, πρέ­πει να δη­μιουρ­γη­θούν δομές φι­λο­ξε­νί­ας ώστε να έχουν τις πα­ρο­χές που κα­νο­νι­κά πρέ­πει να πε­ρι­λαμ­βά­νει το άσυλο, και όχι να αφή­νο­νται να πε­θά­νουν από το κρύο και την πείνα αν δεν κα­τα­φέ­ρουν –που είναι και το πιο πι­θα­νό– να βρουν δου­λειά. 
Οι πρό­σφυ­γες δεν είναι το πρό­βλη­μα –είναι τα θύ­μα­τα. Το πρό­βλη­μα είναι οι ιμπε­ρια­λι­στι­κές επεμ­βά­σεις, οι πό­λε­μοι, τα αυ­ταρ­χι­κά κα­θε­στώ­τα. Όπως το πρό­βλη­μα για εμάς στην Ελ­λά­δα, και σε πολ­λές άλλες χώρες της Ευ­ρώ­πης, είναι οι νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές λι­τό­τη­τας. Τα ανοι­χτά σύ­νο­ρα για τα θύ­μα­τα του ιμπε­ρια­λι­σμού είναι η μόνη απά­ντη­ση στις προ­σπά­θειες των ιμπε­ρια­λι­στών να τους οδη­γή­σουν από τη μία φρίκη, δη­λα­δή τον πό­λε­μο, στην άλλη, δη­λα­δή στον πνιγ­μό.

Μύθος ότι οι πε­ρισ­σό­τε­ροι πρό­σφυ­γες έρ­χο­νται στην Ευ­ρώ­πη

Το 2014 οι πρό­σφυ­γες ξε­πέ­ρα­σαν τα 50 εκα­τομ­μύ­ρια, ενώ 10 εκα­τομ­μύ­ρια από αυ­τούς έγι­ναν πρό­σφυ­γες μέσα στη χρο­νιά. Οι κα­τα­γε­γραμ­μέ­νοι θά­να­τοι από πνιγ­μό στη Με­σό­γειο είναι πάνω από 4.000, ενώ κα­νείς δεν μπο­ρεί να υπο­λο­γί­σει πόσες ζωές προ­σφύ­γων εν­δέ­χε­ται να έχουν χαθεί σε ναυά­για για τα οποία δεν μά­θα­με ποτέ. Το 2015 ανα­μέ­νε­ται να είναι ακόμα πιο τρα­γι­κό, αφού ήδη πριν τε­λειώ­σει ο Απρί­λιος οι πνιγ­μοί προ­σφύ­γων στη Με­σό­γειο ξε­περ­νούν τους 1.500. Και όπως όλα δεί­χνουν, οι προ­σφυ­γι­κές ροές όχι μόνο δεν θα μειω­θούν, αλλά ανα­μέ­νε­ται να αυ­ξη­θούν. 
Σύμ­φω­να με τα στοι­χεία της Frontex και της Ύπα­της Αρ­μο­στεί­ας του ΟΗΕ, η με­γά­λη πλειο­νό­τη­τα των προ­σφύ­γων προ­έρ­χο­νται από χώρες της βό­ρειας και της υπο­σα­χά­ριας Αφρι­κής, καθώς και της Μέσης Ανα­το­λής, με κυ­ριό­τε­ρες τη Συρία, την Ερυ­θραία και τη Σο­μα­λία, όπου οι συ­νε­χείς συ­γκρού­σεις και πα­ρα­βιά­σεις αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των κα­θι­στούν αδύ­να­τη την επι­βί­ω­ση για πολ­λούς αν­θρώ­πους. Καθώς οι συν­θή­κες σε αυτές τις χώρες γί­νο­νται όλο και πιο δύ­σκο­λες και δεν φαί­νε­ται κά­ποια άμεση προ­ο­πτι­κή βελ­τί­ω­σης, είναι σαφές ότι οι προ­σφυ­γι­κές ροές δεν θα μειω­θούν. Ταυ­τό­χρο­να, όχι μόνο δεν βελ­τιώ­νο­νται οι συν­θή­κες στις χώρες όπου υπάρ­χουν συ­γκρού­σεις, αλλά δη­μιουρ­γού­νται συ­νε­χώς και νέες εστί­ες σύ­γκρου­σης, όπως ο πό­λε­μος της (αγα­πη­μέ­νης στη Δύση) σα­ου­δα­ρα­βι­κής μο­ναρ­χί­ας ενά­ντια στην Υε­μέ­νη που ανα­μέ­νε­ται να προ­κα­λέ­σει κύ­μα­τα προ­σφύ­γων από τη χώρα αυτή.
Στην Ευ­ρώ­πη ωστό­σο κα­τα­λή­γει ένα μικρό πο­σο­στό από τους πρό­σφυ­γες αυ­τούς. Σύμ­φω­να με έκ­θε­ση της Ύπα­της Αρ­μο­στεί­ας, οι χώρες που έχουν υπο­δε­χτεί τη συ­ντρι­πτι­κή πλειο­νό­τη­τα των προ­σφύ­γων βρί­σκο­νται όλες στη Μέση Ανα­το­λή, την Αφρι­κή και την Ασία. Ο Λί­βα­νος και η Ιορ­δα­νία έχουν δε­χτεί τον με­γα­λύ­τε­ρο αριθ­μό προ­σφύ­γων σε σχέση με το μέ­γε­θός τους, ενώ σε σχέση με την κα­τά­στα­ση της οι­κο­νο­μί­ας τους η Αι­θιο­πία και το Πα­κι­στάν έχουν ανα­λά­βει τα με­γα­λύ­τε­ρα βάρη. 
Και μπο­ρεί το πο­σο­στό των προ­σφύ­γων που κα­τα­λή­γουν στην Ευ­ρώ­πη να μην είναι με­γά­λο, αλλά αυτό δεν εμπο­δί­ζει την Ευ­ρώ­πη να κάνει ό,τι μπο­ρεί για να το πε­ριο­ρί­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο. Πριν από το 2012, οπότε ολο­κλη­ρώ­θη­κε ο φρά­χτης του Έβρου, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι πρό­σφυ­γες ει­σέρ­χο­νταν στην Ευ­ρώ­πη από τα χερ­σαία σύ­νο­ρα της Ελ­λά­δας και της Βουλ­γα­ρί­ας.  Μετά την ολο­κλή­ρω­ση αυτού του «έργου» οι πε­ρισ­σό­τε­ροι πρό­σφυ­γες επι­χει­ρούν να ει­σέλ­θουν από τα θα­λάσ­σια σύ­νο­ρα της Ιτα­λί­ας, της Ελ­λά­δας και της Μάλ­τας. Όπως είναι φυ­σι­κό, ο φρά­χτης και η φύ­λα­ξη των συ­νό­ρων από τη Frontex δεν έχουν μειώ­σει την εισ­ροή προ­σφύ­γων, η οποία, όπως ήδη ανα­φέ­ρα­με, αυ­ξά­νε­ται κάθε χρόνο επει­δή επι­δει­νώ­νο­νται οι συν­θή­κες σε πολ­λές πε­ριο­χές του κό­σμου. Το μόνο που «πέ­τυ­χε» ο φρά­χτης είναι να γίνει η Με­σό­γειος ένα απέ­ρα­ντο νε­κρο­τα­φείο, όπου κα­θη­με­ρι­νά πνί­γο­νται άν­θρω­ποι στην προ­σπά­θειά τους να βρουν μια κα­λύ­τε­ρη ζωή.

Τι πρέ­πει να διεκ­δι­κή­σει η κυ­βέρ­νη­ση από την ΕΕ

Η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση κα­λεί­ται να διεκ­δι­κή­σει ου­σια­στι­κές αλ­λα­γές στη με­τα­να­στευ­τι­κή πο­λι­τι­κή της ΕΕ, αφού η Ελ­λά­δα είναι μία από τις τρεις χώρες (μαζί με την Ιτα­λία και τη Μάλτα) που αντι­με­τω­πί­ζουν το θέμα αυτό πιο άμεσα. Πόσο μάλ­λον από τη στιγ­μή που είναι μια κυ­βέρ­νη­ση με κορμό την Αρι­στε­ρά, που πρέ­πει και μπο­ρεί να έχει εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση από τις προη­γού­με­νες κυ­βερ­νή­σεις, των οποί­ων η λο­γι­κή ήταν αυτή της απο­τρο­πής και «του βίου αβί­ω­του». 
Ωστό­σο, ο πρω­θυ­πουρ­γός στην ομι­λία του στη Σύ­νο­δο Κο­ρυ­φής δεν έθεσε τα ζη­τή­μα­τα με αρ­κε­τά αιχ­μη­ρό τρόπο. Δεν ζή­τη­σε την κα­τα­νο­μή των προ­σφύ­γων σε όλες τις χώρες της ΕΕ, ανά­λο­γα με το πού επι­θυ­μούν να πάνε. Όσον αφορά τις νό­μι­μες διό­δους, ζή­τη­σε τη «διεύ­ρυν­ση νό­μι­μων οδών πρό­σβα­σης για προ­στα­σία προς την ΕΕ (πχ. θε­ω­ρή­σεις ει­σό­δου για λό­γους αν­θρω­πι­στι­κούς αλλά και για λό­γους ερ­γα­σί­ας, σπου­δών κ.ά.)». Δεν ζή­τη­σε να υπάρ­χουν νό­μι­μες και ασφα­λείς δί­ο­δοι για όλους τους πρό­σφυ­γες πο­λέ­μου, κάτι που απο­τε­λεί αί­τη­μα ακόμα και της Ύπα­της Αρ­μο­στεί­ας του ΟΗΕ. Τέλος, χαι­ρέ­τι­σε την αύ­ξη­ση της χρη­μα­το­δό­τη­σης για τις επι­χει­ρή­σεις Triton, Poseidon και Frontex, που απο­τε­λούν κυ­ρί­ως επι­χει­ρή­σεις απο­τρο­πής ει­σό­δου παρά διά­σω­σης, ενώ εκ­φρά­στη­κε θε­τι­κά και για τον πό­λε­μο στους δια­κι­νη­τές. 
Η ανα­πλη­ρώ­τρια υπουρ­γός Με­τα­να­στευ­τι­κής Πο­λι­τι­κής Τ. Χρι­στο­δου­λο­πού­λου δή­λω­σε ότι η έκτα­κτη χρη­μα­το­δό­τη­ση που δό­θη­κε στην Ελ­λά­δα πρέ­πει να απορ­ρο­φη­θεί άμεσα με νο­μο­θε­τι­κές ρυθ­μί­σεις ώστε να δη­μιουρ­γη­θούν δομές φι­λο­ξε­νί­ας. Η υπουρ­γός τό­νι­σε ότι «η αν­θρω­πι­στι­κή κρίση στη Με­σό­γειο δεν έχει να κάνει μόνο με τους εκα­το­ντά­δες νε­κρούς αλλά και με τους χι­λιά­δες πρό­σφυ­γες πο­λέ­μου που ανα­ζη­τούν ένα ασφα­λές κα­τα­φύ­γιο στην Ελ­λά­δα και στις γει­το­νι­κές χώρες».
Το σχέ­διο της κυ­βέρ­νη­σης που πα­ρου­σί­α­σε πριν από λίγες μέρες η υπουρ­γός πε­ρι­λαμ­βά­νει τη με­τα­φο­ρά προ­σφύ­γων και με­τα­να­στών από τα νησιά σε χώ­ρους σε όλη την Ελ­λά­δα (τους οποί­ους θα υπο­δεί­ξουν οι δήμοι), τη ναύ­λω­ση πλοί­ου για τη με­τα­φο­ρά τους, τη δη­μιουρ­γία ολο­κλη­ρω­μέ­νου συ­στή­μα­τος πε­ρί­θαλ­ψης και την ίδρυ­ση 8 απο­κε­ντρω­μέ­νων γρα­φεί­ων χο­ρή­γη­σης ασύ­λου.
Ας ελ­πί­σου­με να υλο­ποι­η­θεί σύ­ντο­μα αυτό το σχέ­διο, γιατί κάθε μέρα που περ­νά­ει η κα­τά­στα­ση για τους πρό­σφυ­γες που βρί­σκο­νται στη χώρα μας γί­νε­ται και πιο δύ­σκο­λη.