Ποιος πήρε την εξουσία στην Ουκρανία;

Και από μια άλλη οπτική γωνία: στην Ουκρανία είχαμε ένα νικηφόρο ακροδεξιό - φασιστικό πραξικόπημα, κρίκο σε μια σειρά αποπειρών της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης να αντεπιτεθεί σε όλα τα μέτωπα.

Η τέτοια απάντηση στο ερώτημα που θέσαμε στον τίτλο, τεκμηριώνεται εξίσου συνοπτικά ως εξής:

1. Ασφαλώς ως άμεσο κοινωνικό υπόβαθρο των γεγονότων στην Ουκρανία, η βαθιά και εκτεταμένη δυσαρέσκεια ενάντια στο αυταρχικό και διεφθαρμένο καθεστώς του Γιανουκόβιτς ήταν παρούσα. Όμως θα ήταν βαθιά λαθεμένο να υποστηριχτεί ότι στην Ουκρανία υπήρξε μια αυθόρμητη, γνήσια λαϊκή εξέγερση ενάντια στον Γιανουκόβιτς που "καπελώθηκε" από τη δεξιά, την ακροδεξιά και τους φασίστες. Υπενθυμίζεται ότι οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν τη ννύχτα της 21ης Νοεμβρίου 2013, ύστερα από την απόφαση του Γιανουκόβιτς να "παγώσει" τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας στην Ε.Ε. και να προτιμήσει την (πλέον πλουσιοπάροχη) οικονομική στήριξη της Ρωσίας σε σχέση με την οικονομική βοήθεια της Ε.Ε. (που ήταν υπό προϋποθέσεις και δινόταν "με το σταγονόμετρο"). Την ηγεμονία, κι ακόμη περισσότερο την ηγεσία, είχαν εξαρχής η φιλοδυτική δεξιά, ακροδεξιά και φασίστες - δεν τη διεκδίκησαν και κατέκτησαν στην πορεία των γεγονότων. Με τη σειρά τους, αυτοί εκπροσωπούσαν πολιτικά τον πραγματικό "υποκινητή": το τμήμα εκείνο της ουκρανικής αστικής τάξης που επιλέγει το "δρόμο" της ένταξης στην Ε.Ε. και τη Δύση συνολικότερα, βλέποντας σε αυτό το "δρόμο" την καλύτερη προοπτική για την εξουσία του και τα κέρδη του.

2. Τα παραπάνω τεκμηριώνονται πιο συγκεκριμένα αν δούμε ποιες συγκροτημένες πολιτικές δυνάμεις είχαν την αδιαμφισβήτητη ηγεσία στα γεγονότα: (1)

• Το αντιπολιτευόμενο κόμμα "Γροθιά" (UDAR), με επικεφαλής τον Βιτάλι Κλίτσκο, πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή της επαγγελματικής πυγμαχίας, με 14% στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2012. Ο Κλίτσκο ζούσε μέχρι τώρα περισσότερο στη Γερμανία παρά στην Ουκρανία, ενώ έχει και αμερικανική υπηκοότητα. Πολιτική του κατεύθυνση είναι η στήριξη στο γερμανικό ιμπεριαλισμό.
• Το κόμμα "Πατρίδα" της πρώην πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο, με επικεφαλής τον Αρσένι Γιατσένιουκ, με 25,4% στις τελευταίες εκλογές. Ο προσανατολισμός του είναι ξεκάθαρα η στήριξη στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. (2)
• Το κόμμα "Ελευθερία" (Σβόμποντα), με επικεφαλής τον Όλεγκ Τιαγκνιμπόκ, με 10,5% στις τελευταίες εκλλογές. Το κόμμα αυτό είναι καθαρά φασιστικό, μέχρι πρόσφατα λεγόταν εθνικοσοσιαλιστικό, το μέμβλημά του ήταν επίσης μέχρι πρόσφατα μια παραλλαγή της σβάστικας (το έμβλημα των SS, που οι Ουκρανοί φασίστες ισχυρίζονται ότι είναι ένα κεφαλαίο Ν με ένα Ι στη μέση...). Θεωρούν τους εαυτούς τους ιστορική συνέχεια της Οργάνωσης Ουκρανών Εθνικιστών (OUN) που συν εργάστηκαν και πολέμησαν μαζί με τους ναζί ενάντια στον ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΤΡΑΤΟ, τιμά επίσημα όσους πολέμησαν στις τάξεις των Waffen SS της Γαλικίας, συνεργάζεται με οργανώσεις της "μαύρης διεθνούς" όπως η ιταλική Φόστρα Νουέβα και το γερμανικό νεοναζιστικό Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα (NDP). Το φασιστικό αυτό κόμμα γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια: στις προεδρικές εκλογές των αρχών του 2010, ο Τιαγνιμπόκ έλαβε μόλις το 1,43%, αλλά στις βουλευτικές τον ΟΚτώβρη του 2012 έλαβε 10,5%. Η δύναμή του συγκεντρώνεται στη δυτική Ουκρανία, όποου τα ποσοστά του είναι πολύ υψηλά, έως και 38%. Σε αυτές τις περιοχές οργάνωνε "εκδηλώσεις μνήμης" για τις "γενοκτονίες" του Κόκκινου Στρατού κατά των Ουκρανών φασιστών - εθνικιστών, ενώ έχει πραγματοποιήσει και καταλήψεις δημόσιων κτηρίων και συλλήψεις κυβερνητικών στελεχών (!) ασκώντας ένα είδος "δυαδικής εξουσίας". Σε δημοσκόπηση που έγινε το Δεκέμβριο, η δημοτικότητα του Όλεγκ Τιαγνιμπόκ εκτοξεύτηκε τόσο, ώστε να αμφισβητεί τα πρωτεία του Γιανουκόβιτς.
• Το κόμμα "Δεξιός τομέας" (PravySector), με επικεφαλής τον Ντμίτρο Γιάρος. Στην ουσία είναι μια ακροδεξιά στρατιωτική οργάνωση-πολιτοφυλακή, φίλα διακείμενη στους φασίστες του κόμματος "Ελευθερία". Εμφανίστηκε παράλληλα και συνεργάστηκε με την πολιτοφυλακή "Ουκρανός πατριώτης" του κόμματος "Ελευθερία", σχηματίζοντας μαζί και με άλλες φασιστικές οργανώσεις ένα ακροδεξιό-φασιστικό μπλοκ για να φτάσει η "εθνική επανάσταση" μέχρι το τέλος. Τόσο η "Ελευθερία" όσο και ο "Δεξιός τομέας" θεωρούν την ένταξη στην Ε.Ε. όχι σκοπό, αλλά το μέσον για τη δημιουργία μιας "μεγάλης και καθαρής φυλετικά Ουκρανίας", θεωρώντας ότι ο αντίπαλος είναι η "ρωσοεβραϊκή μαφία".

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το Κόμμα των Περιφερειών, του Γιανουκόβιτς. Αυτός είχε εκλεγεί πρόεδρος το 2010 με 35% στον πρώτο γύρο και 49% στο δεύτερο, ένανατι 25% και 45% αντίστοιχα της Γιούλια Τιμοσένκο. Στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2012 το Κόμμα των Περιφερειών έπεσε στο 30% κερδίζοντας όμως το 40% των εδρών και σχημάτισε κυβέρνηση με την υποστήριξη 55 ανεξάρτητων βουλευτών και 32 βουλευτών του Κ.Κ. Ουκρανίας (που πήρε ποσοστό 13,1 %).

Για να ολοκληρώσουμε την εικόνα, ας προσθέσουμε ότι μικρές αριστερές και αντιεξουσιαστικές ομάδες που προσπάθησαν να συμμετάσχουν στα γεγονότα εκδιώχθηκαν από τους ακροδεξιούς και τους φασίστες (3) έχοντας στην πραγματικότητα αναιμική επιρροή, ότι το ΚΚ Ουκρανίας δεν "έπαιξε" καθόλου με τις κινητοποιήσεις και ήταν εγκλωβισμένο από την κυβερνητική στήριξη που έδινε το προηγούμενο διάστημα στον Γιανουκόβιτς, (4) και ότι ο αρχιραβίνος του Κιέβου έκανε έκκληση στους Εβραίους του Κιέβου να φύγουν για να αποφύγουν τη σφαγή.

Νομίζουμε ότι ύστερα απ' όλα αυτά, αποδεικνύεται ότι: το μπλοκ της δεξιάς, της ακροδεξιάς και των φασιστών υποκίνησε εξαρχής την εξέγερση (η οποία επομένως δεν ήταν αυθόρμητη), ήταν εξαρχής ηγεσία σ' αυτήν και δεν κατέκτησε ή "σφετερίστηκε" την ηγεσία στην πορεία, οργάνωσε σαν ηγεσία την ένοπλη εξέγερση ενάντια στο καθεστώς του Γιανουκόβιτς και πήρε την εξουσία. Το τι θα γίνει από δω και πέρα στους κόλπους αυτού του μπλοκ της νέας εξουσίας, που είναι δαιρεμένο τόσο εσωτερικά όσο και σε αναφορά με τις διεθνείς συμμαχίες που επιλέγουν τα διάφορα τμήματά του, (5) είναι ένα ζήτημα που δεν μπορούμε να εξετάσουμε εδώ. Άσχετα όμως από τις όποιες εξελίξεις, οι διαπιστώσεις για το ποιες πολιτικές δυνάμεις

3. Το ζήτημα αν εργατικές και λαϊκές μάζες μπορούν να τεθούν υπό την ηγεσία της ακροδεξιάς και του φασισμού έχει λυθεί για τους μαρξιστές τουλάχιστον από το Μεσοπόλεμο: ναι, αυτό μπορεί να συμβεί. Οποτεδήποτε; Όχι: μόνο στο πλαίσιο ιστορικών, δομικών κρίσεων του καπιταλισμού, όταν η αστική τάξη καλείται να δώσει υπαρξιακό αγώνα επιβίωσης, σε συνδυασμό με συγκυρίες όπου έχουν δημιουργηθεί μαζικά αισθήματα εθνικής ταπείνωσης και με τον κίνδυνο απ' τ' αριστερά. Στην προκείμενη περίπτωση ισχύουν με έναν ιδιόμορφο τρόπο όλοι αυτοί οι παράγοντες - έστω και αν, για παράδειγμα, η ιστορική εμπειρία των χρόνων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου επιτρέπει στους Ουκρανούς εθνικιστές και φασίστες να ταυτίζουν τον Γιανουκόβιτς με τον Λένιν και τον Κόκκινο Στρατό, εν ολίγοις με τον κίνδυνο απ' τ' αριστερά.

Το να λέμε ότι η εργατική τάξη στην Ουκρανία θα μάθει από την πείρα της και θα πάρει μια ρεβάνς, έχει την ίδια πολιτική χρησιμότητα με το να έλεγε κανείς το 1933 στη Γερμανία ότι το τμήμα της γερμανικής εργατικής τάξης και του γερμανικού λαού που υποστήριξε τον Χίτλερ θα μάθε από την πείρα του και θα πάρει τη ρεβάνς. Ασφαλώς είναι νωρίς για να πούμε ότι εγκαταστάθηκε ένα καθαρά φασιστικό καθεστώς στην Ουκρανία, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι μόλις νίκησε ένα ένοπλο, ακροδεξιό και φασιστικό πραξικόπημα. Τώρα οι ΗΠΑ και η Γερμανία θα ανταγωνιστούν ποιος θα κερδίσει την νικηφόρα ακροδεξιά και φασιστική δεξιά για συμμάχους, με την ελπίδα να κατασκευάσουν ένα δυτικότροπο στη μορφή αλλά ακροδεξιό και φασιστικό στο περιεχόμενο σκιάχτρο "κοινοβουλευτικής δημοκρατίας".

Η Ουκρανία ύστερα από τη Λιβύη, την Αίγυπτο και τη Συρία, μας διδάσκουν ότι η μάχη για την πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία και ηγεσία σε καταστάσεις κρίσης και αστάθειας όπου οι μάζες μπαίνουν ή μπορούν να μπουν στο προσκήνιο της μάχης, είναι κορυφαίας σημασίας. Η παρηγορητική σκέψη ότι χωρίς αυτό τον παράγοντα η συνείδηση των μαζών, αυθόρμητα, μόνο και μόνο από την εμπειρία που αποκτούν βγαίνοντας στο δρόμο, μέσα από τη δική τους πείρα, χωρίς αυτή η πείρα να καταλύεται από την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική παρέμβαση της Αριστεράς, θα υψωθεί μέχρι τη χειραφέτηση, είναι αυτοκτονική. Όπως και στο Μεσοπόλεμο του 20ού αιώνα, πρέπει να έχουμε πλήρξη συνείδηση ότι αν δεν πάρουμε εμείς την ηγεμονία και την ηγεσία στα κινήματα που ξεσπούν (εντελώς αυθόρμητα ποτέ!), θα την πάρουν πολιτικές εκφράσεις της αστικής τάξης. Που στην περίοδο της δομικής κρίσης του καπιταλισμού στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, θα έχουν συχνά, όταν η πάλη φτάνει ως τις "υπαρξιακές" της διακυβεύσεις, χαρακτηριστικά "αντεπανάστασης του δρόμου", αφού η ακροδεξιά και οι φασίστες κατεβαίνουν ξανά στο δρόμο ή ανεβαίνουν ξανά στην ιστορική σκηνή για να ηγεμονεύσουν στο πολιτικό στρατόπεδο της αστικής τάξης, προτείνοντας το δικό τους "υπόδειγμα" υπεράσπισης και διάσωσης της εξουσίας της.

Αυτό το "έργο" παίχτηκε και στη χώρα μας, σε προδρομική εκδοχή, με το "πάνω Σύνταγμα" ενάντια στο "κάτω Σύνταγμα" και με τη συμμετοχή των φασιστών στο "κυνήγι των πολιτευτών". Η ραγδαία ανάπτυξη της Χρυσής Αυγής στη συνέχεια και η τωρινή εντυπωσιακή δημοσκοπική της αντοχή, πρέπει να μας υποψιάσουν ότι μέσα στη δομική κρίση του καπιταλισμού η μαζική λαϊκή δυσαρέσκεια μπορεί να εξελιχτεί σε πολύ διαφορετικές κατευθύνσεις, κάποιες εξ αυτών εντελώς αντίθετες με τους σκοπούς και τις αξίες της Αριστεράς. Αυτό φυσικά είναι λόγος για να ακονίσουμε τα ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά μας "όπλα" και όχι να γίνουμε "καχύποπτοι απέναντι στο λαό". Πρώτο, στις συνθήκες της δομικής κρίσης τυου καπιταλισμού δεν είναι το πρόσημο όλων των κινημάτων αυτονόητα θετικό και αριστερό, δεύτερο έχουμε καθήκον ως Αριστερά να κερδίσουμε την ηγεμονία και την ηγεσία στο κίνημα γιατί αλλιώς θα την κερδίσουν εχθρικές με την Αριστερά δυνάμεις.

4. Φαίνεται και στην περίπτωση της Ουκρανίας (αλλά και στην περίπτωση της Λιβύης, της Αιγύπτου, της Συρίας) ότι ο αντικαπιταλισμός χωρίς αντιμπεριαλισμό αλλά και ο αντιμπεριαλισμός χωρίς αντικαπιταλισμό μάς οδηγούν σε πολιτικά ναυάγια. Ο παγκόσμιος καπιταλισμός δεν είναι απλώς ένα σύστημα συμμαχιών ανεξάρτητων εθνικών κρατών, είναι παγκόσμιο σύστημα. και ο ιμπεριαλισμός δεν είναι παρά ο καπιταλισμός σαν τέτοιο παγκόσμιο σύστημα. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, τα στοιχεία της αστικής αντεπανάστασης, της ιμπεριαλιστικής υποκίνησης και επέμβασης και του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού είναι αξεδιάλυτα δεμένα μεταξύ τους. Αλλά εν τέλει όλα αυτά συμπυκνώνονται στην εξουσία, την καταπίεση και εκμετάλλευση πάνω στους συγκεκριμένους ανθρώπους με σάρκα και οστά, γιατί τελικιά η εξουσία, η καταπίεση και εκμετάλλευση μόνο συγκεκριμένες μπορούν να είναι. Πρέπει λοιπόν όλα αυτά να συμπυκνωθούν σε εξουσία σε εθνικό επίπεδο. Από αυτή την άποψη, σε αυτή τη σκηνή του "ουκρανικού δράματος" το βασικό στοιχείο είναι η νικηφόρα αστική αντεπανάσταση υπό την ηγεσία του μπλοκ της εθνικιστικής δεξιάς, της ακροδεξιάς και του φασισμού. Η πάλη ενάντια στην παγίωση της ίδιας και των αποτελεσμάτων της είναι το πρώτιστο εθνικό και διεθνές-διεθνιστικό καθήκον της Αριστεράς! Η οποία, εκτός από τα να καταριέται το φασισμό, τον ιμπεριαλισμό και τις επεμβάσεις του, πρέπει το συντομότερο να ανασυντάξει τους δικούς της διεθνείς - διεθνιστικούς "μηχανισμούς" αλληλεγγηύης και πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό και την αστική αντεπανάσταση.

5. Αν ο ιμπεριαλισμός είχε περάσει στο ιμπεριαλιστικό - αντιδραστικό του στάδιο ήδη από τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, αν στον 20ό αιώνα γέννησε τέρατα όπως ο φασισμός, το Άουσβιτς, η Χιροσίμα και ο βομβαρδισμός της Δρέσδης, στον 21ο αιώνα, στη νέα, ιστορική έξαρση της δομικής, παρακμιακής του κρίσης, είναι ικανός να γεννήσει ακόμη μεγαλύτερους εφιάλτες. Τα καπιταλιστικά - ιμπεριαλιστικά μίντια πανηγυρίζουν για την Ουκρανία, "θάβουν" τη Βοσνία, σιγοντάρουν την αντεπανάσταση στη Βενεζουέλα. Κι αυτοί που στην Ελλάδα "φρίττουν" ανακαλύπτοντας καθυστερημένα και υποκριτικά τα φονικά τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής και ζητούν τη φυλάκιση της κοινοβουλευτικής της ομάδας (Γερμανοί και Ευρωπαίοι "δημοκράτες" και Σαμαράς - Βενιζέλος - Δένδιας), στην Ουκρανία υποστηρίζουν τους ομοϊδεάτες του Μιχαλολιάκου.

Το γεγονός αυτό βγάζει ένα συμπέρασμα και για τον οριστικά και αμετάκλητα αντιδραστικό και ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της Ε.Ε. Η οποία αφού διευρύνθηκε με τις 10 νέες χώρες (βαλκανικές, κεντροευρωπαϊκές και ανατολικοευρωπαϊκές του πρώην "ανατολικού μπλοκ") φτιάχνοντας μια πρώτη ενδοχώρα φτώχειας και οικονομικής υπερεκμετάλλευσης, αφού στη συνέχεια δημιούργησε μια δεύτερη ενδοχώρα φτώχειας και οικονομικής υπερεκμετάλλευσης μέσα από τα μνημόνια του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, αφού προχώρησε από το νεοφιλελευθερισμό στον ακραίο νεοφιλελευθερισμό και την κοινωνική αντεπανάσταση, τώρα εντάσσει στις μεθόδους διεύρυνσής της και το στοιχείο της πολιτικής αντεπανάστασης. (6)

Κάθε αυταπάτη είναι πλέον εγκληματική: η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη είναι μια αντιδραστική ιμπεριαλιστική συμμαχία, μια ευρωπαϊκή "φυλακή των λαών" από το Γιβραλτάρ μέχρι τα Ουράλια, μια τεράστια "ευρωπαϊκή Βαστίλλη". Το γκρέμισμα αυτής της "Βαστίλλης" είναι το διεθνιστικό μας καθήκον απέναντι στην εργατική τάξη και το λαό της Ουκρανίας, στην εργατική τάξη και τους λαούς της Ευρώπης και όλου του κόσμου.

Σημειώσεις

(1) Δανειζόμαστε τα στοιχεία από το άρθρο του Κ. Μαραγκού "Ουκρανία: άλλη μια μαύρη σελίδα της διεθνούς αντεπανάστασης" 

(2) Η Τιμοσένκο στην "πανηγυρική" ομιλία της ύστερα από την επικράτηση του ακροδεξιού - φασιστικού πραξικοπήματος, κάλεσε τον κόσμο να παραμείνει στην πλατεία μέχρι να διασφαλίσει τη νίκη του, που "κανένας πολιτικός ή διπλωμάτης" δεν έχει δικαίωμα να του κλέψει... Είναι επίσης γνωστή για την ιμπεριαλιστική της ωμότητα η φράση της Αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ στο γνωστό της πλέον διάλογο με τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Κίεβο "Fuck the EU, εμείς θέλουμε τον Γιατσένιουκ" (τώρα πλέον την Τιμοσένκο)... Η Τιμοσένκο πάντως δεν δέχτηκε να αναλάβει την πρωθυπουργία - η Γερμανία έχει τώρα το πάνω χέρι στις εξελίξεις, και ο αμερικανο-γερμανικός ανταγωνισμός στην Ουκρανία θα γεννήσει πολλά επισόδια από δω και πέρα.

(3) Βλέπε "Για την εξέγερση στην Ουκρανία", Σιμωνίδα Αργυράκου, Rednotebook 22/2/2014. Παρ' όλα αυτά, το άρθρο καταλήγει με ατεκμηρίωτη αισιοδοξία: "Πρώτον, ότι όταν κινούνται οι μάζες, αποκτούν εμπειρίες και αυτοπεποίθηση ότι μπορούν οι ίδιοι να αλλάξουν εκείνα που οι από πάνω δεν τολμάνε. Αυτοί που ξεσηκώθηκαν ενάντια σε μια φιλορώσικη κυβέρνηση, δεν θα διστάσουν πολύ αύριο να κάνουν το ίδιο απέναντι σε μια φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση, όταν κι αυτή τους απογοητεύσει. Δεύτερον, ότι στην περίπτωση της Ουκρανίας, μιας χώρας που βλέπει με ελπίδα ό,τι έρχεται από τη Δύση, η στάση τη Ευρωπαϊκής Αριστεράς μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο". Δυστυχώς όμως, αυτό που συνέβη δεν είναι ότι "η συνείδηση των μαζών δεν υψώθηκε ακόμη στο επιθυμητό επίπεδο", αλλά ότι η εθνικιστική ακροδεξιά και οι φασίστες πήραν την ηγεσία και κατέλαβαν ένοπλα την εξουσία!

(4) Ύστερα από την κατάληψη της εξουσίας από το μπλοκ της δεξιάς και των φασιστών, κυκλοφόρησε ένα γράμμα του πρώτου γραμματέα του Κ.Κ. Ουκρανίας. Ιδού ένα απόσπασμα, με σκληρή κριτική στον Γιανουκόβιτς αλλά καμία αυτοκριτική για το γεγονός ότι τον στήριζαν κοινοβουλευτικά μέχρι σήμερα:

"(...) Τα γεγονότα αυτά δεν έχουν μονοσήμαντο χαρακτήρα. Η συμμετοχή σε αυτά μεγάλων μαζών ανθρώπων, αντανακλά τη βαθιά κοινωνική δυσαρέσκεια προς την πολιτική του καθεστώτος του Γιανουκόβιτς και του περιβάλλοντός του, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα με κάκιστο τρόπο, εξαπάτησε το λαό, εγκατέλειψε τις προεκλογικές του υποσχέσεις και στη δυσκολότερη στιγμή εγκατέλειψε με δειλία τη θέση του. Με το θράσος του στον πλουτισμό, το συνάφι που σχηματίστηκε γύρω από τον Γιανουκόβιτς και πήρε το όνομα "Οικογένεια", προκάλεσε απέχθεια στους περισσότερους από τους υποστηρικτές και τους ψηφοφόρους του.

Οι ενέργειες των ακροδεξιών, με επικεφαλής τις «αναθρεμμένες» από το καθεστώς του Γιανουκόβιτς ανοιχτά νεοναζιστικές δυνάμεις - ιδεολογικές κληρονόμους των Ναζί εισβολέων, συνοδεύεται από μία νέα, εξαιρετικά επικίνδυνη έκρηξη της αντικομμουνιστικής υστερίας, από την καταστροφή – όπου υπάρχουν – των μνημείων του Λένιν και των ηρώων του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, από συμμορίτικες επιθέσεις στις εγκαταστάσεις του Κόμματός μας στο Κίεβο και σε άλλες πόλεις της χώρας, από ηθική και φυσική τρομοκρατία εναντίον των κομμουνιστών και από την απαίτηση για απαγόρευση της δράσης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουκρανίας (...)".

(5) Είπαμε ήδη ότι το κόμμα του Κλίτσκο είναι γερμανόφιλο, το κόμμα της Τιμοσένκο αμερικανόφιλο, ενώ οι φασίστες έχουν ευρωπαϊκές διεθνείς συμμαχίες και βλέπουν την Ε.Ε. σαν μέσο για τη φυλετικά καθαρά "μεγάλη Ουκρανία".

(6) Ο Όλι Ρεν δήλωσε «Είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε ουσιαστική οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία μόλις μία πολιτική λύση, βασισμένη στις δημοκρατικές αρχές, οριστικοποιηθεί και μόλις υπάρξει νέα κυβέρνηση, η οποία θα ασχοληθεί πραγματικά και σοβαρά με θεσμικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις», ενώ η Μέρκελ πρόκειται να συναναντηθεί "το συντομότερο" με τους ηγέτες της "εξέγερσης"...