Παρά τις προσπάθειες κυβερνήσεων, συστημικών ΜΜΕ και ακροδεξιάς να δαιμονοποιηθούν οι πρόσφυγες, η αλληλεγγύη του κόσμου είναι τέτοια, που καθιστά τις συνθήκες κατάλληλες να προβληθούν δυναμικά τα αιτήματα για ανοιχτά σύνορα, άσυλο και ίσα δικαιώματα στους πρόσφυγες.

Μέχρι πρόσφατα η αναγκαιότητα για κλειστά σύνορα φαινόταν να είναι πλειοψηφική άποψη ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Οι φράχτες και η Frontex φαίνονταν φυσική επιλογή για χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα εντελώς διαφορετικό σημείο. 

Αν ο Πλεύρης τολμούσε να ψελλίσει τώρα για προστασία των συνόρων που απαιτεί και νεκρούς, όπως είχε δηλώσει πριν από δύο περίπου χρόνια, η κατακραυγή του κόσμου θα ήταν τόσο μεγάλη, που θα έκανε πολύ καιρό να εμφανιστεί ξανά. Η Μέρκελ αναγκάστηκε να δώσει άδεια παραμονής στη μικρή Παλαιστίνια που είχε κάνει να κλάψει στον αέρα λίγο καιρό πριν, όταν της είπε ότι δεν μπορεί να παραμείνει στη χώρα. Η υποχρέωση των κρατών της Ευρώπης να υποδεχτούν τους πρόσφυγες και να φροντίσουν για την επιβίωσή τους είναι πλέον αυτονόητη, ενώ ενστάσεις για το αν χωράνε και πόσοι εκφράζονται όλο και λιγότερο. 

Αυτό οφείλεται πρώτα απ’ όλα στην αδυσώπητη πραγματικότητα του δράματος των προσφύγων. Οι εικόνες των πνιγμένων προσφύγων έχουν τεράστια δύναμη, με αποκορύφωμα τη φωτογραφία-σύμβολο πια του τρίχρονου Αϊλάν Κουρντί που έγινε θέμα και συγκλόνισε όλο τον κόσμο, υποχρεώνοντας το διεθνή Τύπο να την κάνει πρωτοσέλιδο. Η απίστευτη ταλαιπωρία χιλιάδων ανθρώπων, με παιδιά και βρέφη ανάμεσά τους, που στο μακρύ ταξίδι τους από τα ελληνικά νησιά ως τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπου κατευθύνονται, υφίστανται κάθε είδους κακουχίες, προκαλούν την οργή για τις κυβερνήσεις που δεν φροντίζουν να στηρίξουν τους πρόσφυγες, αλλά αντίθετα τους δυσκολεύουν όσο μπορούν περισσότερο.

Σημαντικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση του κόσμου έπαιξαν οι αλληλέγγυοι που κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες να βελτιώσουν τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες, δίνοντας το παράδειγμα και πολλαπλασιάζοντας την αλληλεγγύη. Από την άλλη, οι πρόσφυγες με το δυναμισμό και την επιμονή που διεκδικούν το δικαίωμά τους σε μια αξιοπρεπή ζωή, κερδίζουν το σεβασμό των ανθρώπων. 

Αλληλεγγύη

Στα ελληνικά νησιά, τη Μυτιλήνη, την Κω, τη Λέρο, την Κάλυμνο, αλλά και στην Ειδομένη και όπου αλλού έχουν βρεθεί πρόσφυγες, δημιουργήθηκαν ομάδες αλληλεγγύης που συγκεντρώνουν είδη πρώτης ανάγκης και φροντίζουν να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες για τους πρόσφυγες στο διάστημα που παραμένουν εκεί. Συνδράμουν άνθρωποι από όλη την Ελλάδα, που στέλνουν διαρκώς πράγματα στα νησιά. Είναι ενδεικτικό ότι στο κάλεσμα του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών για συλλογή βοήθειας ανταποκρίθηκαν πάνω από 300 άνθρωποι μέσα σε μία μόνο μέρα. 

Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης έχουν πραγματοποιηθεί μαζικές διαδηλώσεις στήριξης στους πρόσφυγες. Στο Παρίσι στις 6/9 έγινε διαδήλωση χιλιάδων ανθρώπων, με σύνθημα «Όχι στο όνομά μας», που ήταν σχεδόν αυθόρμητη. Αντίστοιχες διαδηλώσεις έγιναν σε πόλεις της Γερμανίας (όπου οι διαδηλωτές ζητούσαν από τη Γερμανία να δεχτεί τους πρόσφυγες που είχαν εγκλωβιστεί στην Ουγγαρία).

Στη Βιέννη πάνω από 20.000 άνθρωποι διαδήλωσαν, ζητώντας να γίνουν δεκτά τα αιτήματα ασύλου των προσφύγων, ενώ χιλιάδες συγκεντρώθηκαν για να υποδεχτούν τρένο με πρόσφυγες και να τους μοιράσουν είδη πρώτης ανάγκης, ενώ κάτι αντίστοιχο έγινε λίγες μέρες μετά στη Φρανκφούρτη και στο Μόναχο.  Στην Ισλανδία, της οποίας η κυβέρνηση δήλωσε ότι θα δεχτεί 50 πρόσφυγες, 10.000 άνθρωποι προσφέρθηκαν να φιλοξενήσουν πρόσφυγες στο σπίτι τους. 

Η άλλη πλευρά: καταστολή

Όλα αυτά έχουν αναγκάσει τους ηγέτες της ΕΕ να μετακινηθούν από τη μέθοδο της αποτροπής και να «χαλαρώσουν» τα σύνορα της Ευρώπης-φρούριο. Ωστόσο δεν καταθέτουν τα όπλα, αλλά συνεχίζουν όσο και όπου μπορούν να δυσκολεύουν τη ζωή των προσφύγων.

Από τη μία το κράτος αντί να στείλει υπαλλήλους για να καταγράψουν τους πρόσφυγες πιο γρήγορα και να τους απεγκλωβίσουν από τα νησιά, στέλνει ΜΑΤ για να τους καταστέλλει, όταν διαμαρτύρονται για τις άθλιες συνθήκες που υποχρεώνονται να υπομένουν –ακόμα όμως και όταν δεν διαμαρτύρονται. Από την άλλη ομάδες φασιστών επιχειρούν να δημιουργήσουν κλίμα έντασης με επιθέσεις εναντίον των προσφύγων, χωρίς να καταφέρνουν να κερδίσουν τη στήριξη του κόσμου. 

Στην Ειδομένη, τα σύνορα παρέμεναν κλειστά ή άνοιγαν για λίγο, με την ελληνική αστυνομία να πραγματοποιεί παράνομες συλλήψεις και την αστυνομία της Μακεδονίας να εμποδίζει τους πρόσφυγες να περάσουν τα συρματοπλέγματα με χρήση κλομπ και δακρυγόνων –απέναντι σε οικογένειες με παιδιά. 

Στην Ουγγαρία οι αρχές επιχείρησαν να εμποδίσουν τους πρόσφυγες να βγουν από τη χώρα, μη επιτρέποντάς τους να επιβιβαστούν σε τρένα και λεωφορεία. Εντυπωσιακή ήταν η πορεία των προσφύγων, όταν αποφάσισαν να διασχίσουν την απόσταση Βουδαπέστη-Βιέννη με τα πόδια, αποδεικνύοντας ότι κανένα μέσο αποτροπής δεν μπορεί να σταματήσει ανθρώπους που θέλουν να επιβιώσουν. Οι αρχές της Ουγγαρίας περιόρισαν πρόσφυγες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, από όπου 400 δραπέτευσαν και ακολούθησαν και εκείνοι το δρόμο προς τη Βιέννη. Η ακροδεξιά κυβέρνηση της Ουγγαρίας παίζει το παιχνίδι της αποτροπής, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό απέναντι σε ξεριζωμένους ανθρώπους.

Οι φασίστες έχουν προσπαθήσει να διαδηλώσουν εναντίον των προσφύγων, αλλά οι συγκεντρώσεις τους δεν έχουν καμία σχέση με τις μαζικές διαδηλώσεις υπέρ των προσφύγων. Στο Χαϊντενάου της Γερμανίας, όπου υπάρχει χώρος φιλοξενίας προσφύγων, ομάδα φασιστών επιτέθηκε στους αστυνομικούς που φυλούσαν το χώρο. 

Aριστερά

Η Αριστερά και το αντιρατσιστικό κίνημα πρέπει να παλέψουν να μπει τέλος στις πολιτικές αποτροπής, που ευθύνονται για χιλιάδες θανάτους και για τη δολοφονική ταλαιπωρία στην οποία υποβάλλονται οι πρόσφυγες. Τα σύνορα πρέπει να ανοίξουν και να πέσουν οι φράχτες και τα συρματοπλέγματα που εμποδίζουν τους πρόσφυγες πολέμου να φτάσουν στον προορισμό τους.

Η υποδοχή των προσφύγων πρέπει να οργανωθεί με όρους ανθρωπιάς και αξιοπρέπειας, διασφαλίζοντας τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για τους ανθρώπους που ξέφυγαν από τον πόλεμο, διεκδικώντας την επιβίωσή τους και μια ανθρώπινη ζωή. Γι’ αυτό το σκοπό πρέπει από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να διατεθούν οι απαιτούμενοι πόροι, που έτσι κι αλλιώς διατίθεντο και πριν, αλλά για τη φύλαξη των συνόρων, για φράχτες και για στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η συνθήκη Δουβλίνο ΙΙΙ χρειάζεται να καταργηθεί, καθώς εγκλωβίζει παρά τη θέλησή τους τους πρόσφυγες στις χώρες πρώτης υποδοχής (όπως η Ελλάδα) και καταργεί κάθε «νόμιμη» δυνατότητα να αποκτήσουν ταξιδιωτικά έγγραφα για να κατευθυνθούν στις χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης. Τέλος, πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι πρόσφυγες, όταν φτάσουν στη χώρα προορισμού τους, θα έχουν ίσα δικαιώματα και δεν θα πέσουν θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης εξαιτίας της ευάλωτης θέσης τους.

Ετικέτες