Πρόσφυγες και αλληλέγγυοι σπάνε την Ευρώπη-φρούριο

Μέχρι πρό­σφα­τα η ανα­γκαιό­τη­τα για κλει­στά σύ­νο­ρα φαι­νό­ταν να είναι πλειο­ψη­φι­κή άποψη ανά­με­σα στους ευ­ρω­παϊ­κούς λαούς. Οι φρά­χτες και η Frontex φαί­νο­νταν φυ­σι­κή επι­λο­γή για χώρες όπως η Ελ­λά­δα και η Ιτα­λία. Σή­με­ρα βρι­σκό­μα­στε σε ένα εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κό ση­μείο. 

Αν ο Πλεύ­ρης τολ­μού­σε να ψελ­λί­σει τώρα για προ­στα­σία των συ­νό­ρων που απαι­τεί και νε­κρούς, όπως είχε δη­λώ­σει πριν από δύο πε­ρί­που χρό­νια, η κα­τα­κραυ­γή του κό­σμου θα ήταν τόσο με­γά­λη, που θα έκανε πολύ καιρό να εμ­φα­νι­στεί ξανά. Η Μέρ­κελ ανα­γκά­στη­κε να δώσει άδεια πα­ρα­μο­νής στη μικρή Πα­λαι­στί­νια που είχε κάνει να κλά­ψει στον αέρα λίγο καιρό πριν, όταν της είπε ότι δεν μπο­ρεί να πα­ρα­μεί­νει στη χώρα. Η υπο­χρέ­ω­ση των κρα­τών της Ευ­ρώ­πης να υπο­δε­χτούν τους πρό­σφυ­γες και να φρο­ντί­σουν για την επι­βί­ω­σή τους είναι πλέον αυ­το­νό­η­τη, ενώ εν­στά­σεις για το αν χω­ρά­νε και πόσοι εκ­φρά­ζο­νται όλο και λι­γό­τε­ρο. 

Αυτό οφεί­λε­ται πρώτα απ’ όλα στην αδυ­σώ­πη­τη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα του δρά­μα­τος των προ­σφύ­γων. Οι ει­κό­νες των πνιγ­μέ­νων προ­σφύ­γων έχουν τε­ρά­στια δύ­να­μη, με απο­κο­ρύ­φω­μα τη φω­το­γρα­φία-σύμ­βο­λο πια του τρί­χρο­νου Αϊλάν Κουρ­ντί που έγινε θέμα και συ­γκλό­νι­σε όλο τον κόσμο, υπο­χρε­ώ­νο­ντας το διε­θνή Τύπο να την κάνει πρω­το­σέ­λι­δο. Η απί­στευ­τη τα­λαι­πω­ρία χι­λιά­δων αν­θρώ­πων, με παι­διά και βρέφη ανά­με­σά τους, που στο μακρύ τα­ξί­δι τους από τα ελ­λη­νι­κά νησιά ως τις χώρες της Βό­ρειας Ευ­ρώ­πης, όπου κα­τευ­θύ­νο­νται, υφί­στα­νται κάθε εί­δους κα­κου­χί­ες, προ­κα­λούν την οργή για τις κυ­βερ­νή­σεις που δεν φρο­ντί­ζουν να στη­ρί­ξουν τους πρό­σφυ­γες, αλλά αντί­θε­τα τους δυ­σκο­λεύ­ουν όσο μπο­ρούν πε­ρισ­σό­τε­ρο.

Ση­μα­ντι­κό ρόλο στην ευαι­σθη­το­ποί­η­ση του κό­σμου έπαι­ξαν οι αλ­λη­λέγ­γυοι που κα­τέ­βα­λαν υπε­ράν­θρω­πες προ­σπά­θειες να βελ­τιώ­σουν τις συν­θή­κες στις οποί­ες ζουν οι πρό­σφυ­γες, δί­νο­ντας το πα­ρά­δειγ­μα και πολ­λα­πλα­σιά­ζο­ντας την αλ­λη­λεγ­γύη. Από την άλλη, οι πρό­σφυ­γες με το δυ­να­μι­σμό και την επι­μο­νή που διεκ­δι­κούν το δι­καί­ω­μά τους σε μια αξιο­πρε­πή ζωή, κερ­δί­ζουν το σε­βα­σμό των αν­θρώ­πων. 

Αλ­λη­λεγ­γύη

Στα ελ­λη­νι­κά νησιά, τη Μυ­τι­λή­νη, την Κω, τη Λέρο, την Κά­λυ­μνο, αλλά και στην Ει­δο­μέ­νη και όπου αλλού έχουν βρε­θεί πρό­σφυ­γες, δη­μιουρ­γή­θη­καν ομά­δες αλ­λη­λεγ­γύ­ης που συ­γκε­ντρώ­νουν είδη πρώ­της ανά­γκης και φρο­ντί­ζουν να εξα­σφα­λί­σουν όσο το δυ­να­τόν κα­λύ­τε­ρες συν­θή­κες για τους πρό­σφυ­γες στο διά­στη­μα που πα­ρα­μέ­νουν εκεί. Συν­δρά­μουν άν­θρω­ποι από όλη την Ελ­λά­δα, που στέλ­νουν διαρ­κώς πράγ­μα­τα στα νησιά. Είναι εν­δει­κτι­κό ότι στο κά­λε­σμα του Κυ­ρια­κά­τι­κου Σχο­λεί­ου Με­τα­να­στών για συλ­λο­γή βο­ή­θειας αντα­πο­κρί­θη­καν πάνω από 300 άν­θρω­ποι μέσα σε μία μόνο μέρα. 

Σε πολ­λές πό­λεις της Ευ­ρώ­πης έχουν πραγ­μα­το­ποι­η­θεί μα­ζι­κές δια­δη­λώ­σεις στή­ρι­ξης στους πρό­σφυ­γες. Στο Πα­ρί­σι στις 6/9 έγινε δια­δή­λω­ση χι­λιά­δων αν­θρώ­πων, με σύν­θη­μα «Όχι στο όνομά μας», που ήταν σχε­δόν αυ­θόρ­μη­τη. Αντί­στοι­χες δια­δη­λώ­σεις έγι­ναν σε πό­λεις της Γερ­μα­νί­ας (όπου οι δια­δη­λω­τές ζη­τού­σαν από τη Γερ­μα­νία να δε­χτεί τους πρό­σφυ­γες που είχαν εγκλω­βι­στεί στην Ουγ­γα­ρία).

Στη Βιέν­νη πάνω από 20.000 άν­θρω­ποι δια­δή­λω­σαν, ζη­τώ­ντας να γί­νουν δεκτά τα αι­τή­μα­τα ασύ­λου των προ­σφύ­γων, ενώ χι­λιά­δες συ­γκε­ντρώ­θη­καν για να υπο­δε­χτούν τρένο με πρό­σφυ­γες και να τους μοι­ρά­σουν είδη πρώ­της ανά­γκης, ενώ κάτι αντί­στοι­χο έγινε λίγες μέρες μετά στη Φραν­κφούρ­τη και στο Μό­να­χο.  Στην Ισλαν­δία, της οποί­ας η κυ­βέρ­νη­ση δή­λω­σε ότι θα δε­χτεί 50 πρό­σφυ­γες, 10.000 άν­θρω­ποι προ­σφέρ­θη­καν να φι­λο­ξε­νή­σουν πρό­σφυ­γες στο σπίτι τους. 

Η άλλη πλευ­ρά: κα­τα­στο­λή

Όλα αυτά έχουν ανα­γκά­σει τους ηγέ­τες της ΕΕ να με­τα­κι­νη­θούν από τη μέ­θο­δο της απο­τρο­πής και να «χα­λα­ρώ­σουν» τα σύ­νο­ρα της Ευ­ρώ­πης-φρού­ριο. Ωστό­σο δεν κα­τα­θέ­τουν τα όπλα, αλλά συ­νε­χί­ζουν όσο και όπου μπο­ρούν να δυ­σκο­λεύ­ουν τη ζωή των προ­σφύ­γων.

Από τη μία το κρά­τος αντί να στεί­λει υπαλ­λή­λους για να κα­τα­γρά­ψουν τους πρό­σφυ­γες πιο γρή­γο­ρα και να τους απε­γκλω­βί­σουν από τα νησιά, στέλ­νει ΜΑΤ για να τους κα­τα­στέλ­λει, όταν δια­μαρ­τύ­ρο­νται για τις άθλιες συν­θή­κες που υπο­χρε­ώ­νο­νται να υπο­μέ­νουν –ακόμα όμως και όταν δεν δια­μαρ­τύ­ρο­νται. Από την άλλη ομά­δες φα­σι­στών επι­χει­ρούν να δη­μιουρ­γή­σουν κλίμα έντα­σης με επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον των προ­σφύ­γων, χωρίς να κα­τα­φέρ­νουν να κερ­δί­σουν τη στή­ρι­ξη του κό­σμου. 

Στην Ει­δο­μέ­νη, τα σύ­νο­ρα πα­ρέ­με­ναν κλει­στά ή άνοι­γαν για λίγο, με την ελ­λη­νι­κή αστυ­νο­μία να πραγ­μα­το­ποιεί πα­ρά­νο­μες συλ­λή­ψεις και την αστυ­νο­μία της Μα­κε­δο­νί­ας να εμπο­δί­ζει τους πρό­σφυ­γες να πε­ρά­σουν τα συρ­μα­το­πλέγ­μα­τα με χρήση κλομπ και δα­κρυ­γό­νων –απέ­να­ντι σε οι­κο­γέ­νειες με παι­διά. 

Στην Ουγ­γα­ρία οι αρχές επι­χεί­ρη­σαν να εμπο­δί­σουν τους πρό­σφυ­γες να βγουν από τη χώρα, μη επι­τρέ­πο­ντάς τους να επι­βι­βα­στούν σε τρένα και λε­ω­φο­ρεία. Εντυ­πω­σια­κή ήταν η πο­ρεία των προ­σφύ­γων, όταν απο­φά­σι­σαν να δια­σχί­σουν την από­στα­ση Βου­δα­πέ­στη-Βιέν­νη με τα πόδια, απο­δει­κνύ­ο­ντας ότι κα­νέ­να μέσο απο­τρο­πής δεν μπο­ρεί να στα­μα­τή­σει αν­θρώ­πους που θέ­λουν να επι­βιώ­σουν. Οι αρχές της Ουγ­γα­ρί­ας πε­ριό­ρι­σαν πρό­σφυ­γες σε στρα­τό­πε­δα συ­γκέ­ντρω­σης, από όπου 400 δρα­πέ­τευ­σαν και ακο­λού­θη­σαν και εκεί­νοι το δρόμο προς τη Βιέν­νη. Η ακρο­δε­ξιά κυ­βέρ­νη­ση της Ουγ­γα­ρί­ας παί­ζει το παι­χνί­δι της απο­τρο­πής, αλλά αυτό δεν είναι αρ­κε­τό απέ­να­ντι σε ξε­ρι­ζω­μέ­νους αν­θρώ­πους.

Οι φα­σί­στες έχουν προ­σπα­θή­σει να δια­δη­λώ­σουν ενα­ντί­ον των προ­σφύ­γων, αλλά οι συ­γκε­ντρώ­σεις τους δεν έχουν καμία σχέση με τις μα­ζι­κές δια­δη­λώ­σεις υπέρ των προ­σφύ­γων. Στο Χαϊ­ντε­νά­ου της Γερ­μα­νί­ας, όπου υπάρ­χει χώρος φι­λο­ξε­νί­ας προ­σφύ­γων, ομάδα φα­σι­στών επι­τέ­θη­κε στους αστυ­νο­μι­κούς που φυ­λού­σαν το χώρο. 

Aρι­στε­ρά

Η Αρι­στε­ρά και το αντι­ρα­τσι­στι­κό κί­νη­μα πρέ­πει να πα­λέ­ψουν να μπει τέλος στις πο­λι­τι­κές απο­τρο­πής, που ευ­θύ­νο­νται για χι­λιά­δες θα­νά­τους και για τη δο­λο­φο­νι­κή τα­λαι­πω­ρία στην οποία υπο­βάλ­λο­νται οι πρό­σφυ­γες. Τα σύ­νο­ρα πρέ­πει να ανοί­ξουν και να πέ­σουν οι φρά­χτες και τα συρ­μα­το­πλέγ­μα­τα που εμπο­δί­ζουν τους πρό­σφυ­γες πο­λέ­μου να φτά­σουν στον προ­ο­ρι­σμό τους.

Η υπο­δο­χή των προ­σφύ­γων πρέ­πει να ορ­γα­νω­θεί με όρους αν­θρω­πιάς και αξιο­πρέ­πειας, δια­σφα­λί­ζο­ντας τις κα­λύ­τε­ρες δυ­να­τές συν­θή­κες για τους αν­θρώ­πους που ξέ­φυ­γαν από τον πό­λε­μο, διεκ­δι­κώ­ντας την επι­βί­ω­σή τους και μια αν­θρώ­πι­νη ζωή. Γι’ αυτό το σκοπό πρέ­πει από τις ευ­ρω­παϊ­κές κυ­βερ­νή­σεις να δια­τε­θούν οι απαι­τού­με­νοι πόροι, που έτσι κι αλ­λιώς δια­τί­θε­ντο και πριν, αλλά για τη φύ­λα­ξη των συ­νό­ρων, για φρά­χτες και για στρα­τό­πε­δα συ­γκέ­ντρω­σης.

Η συν­θή­κη Δου­βλί­νο ΙΙΙ χρειά­ζε­ται να κα­ταρ­γη­θεί, καθώς εγκλω­βί­ζει παρά τη θέ­λη­σή τους τους πρό­σφυ­γες στις χώρες πρώ­της υπο­δο­χής (όπως η Ελ­λά­δα) και κα­ταρ­γεί κάθε «νό­μι­μη» δυ­να­τό­τη­τα να απο­κτή­σουν τα­ξι­διω­τι­κά έγ­γρα­φα για να κα­τευ­θυν­θούν στις χώρες της υπό­λοι­πης Ευ­ρώ­πης. Τέλος, πρέ­πει να δια­σφα­λι­στεί ότι οι πρό­σφυ­γες, όταν φτά­σουν στη χώρα προ­ο­ρι­σμού τους, θα έχουν ίσα δι­καιώ­μα­τα και δεν θα πέ­σουν θύ­μα­τα ερ­γα­σια­κής εκ­με­τάλ­λευ­σης εξαι­τί­ας της ευά­λω­της θέσης τους.