SOS στέλνουν τα τρανς άτομα από Λονδίνο

Στις 16 Απρι­λί­ου από το Λον­δί­νο τα­ξί­δευ­σαν διε­θνώς δύο δια­φο­ρε­τι­κές ει­κό­νες. Από την μία, γυ­ναί­κες με κο­στού­μια και σα­μπά­νιες έξω από το Ανώ­τα­το Δι­κα­στή­ριο να ζη­τω­κραυ­γά­ζουν, να αγκα­λιά­ζο­νται και να επαί­ρο­νται. Από την άλλη θη­λυ­κό­τη­τες, τρανς άτομα, ρι­ζο­σπα­στριες φε­μι­νί­στριες και μέλη της LGBTQ+ κοι­νό­τη­τας, με τις πο­λύ­χρω­μες ση­μαί­ες, τις κον­κάρ­δες ου­ρά­νιου τόξου, τις πι­κέ­τες και την αλ­λη­λεγ­γύη τους να ξε­χύ­νο­νται στις κε­ντρι­κές λε­ω­φό­ρους της πόλης, δια­τρα­νώ­νο­ντας ότι “τα δι­καιώ­μα­τα των τρανς αν­θρώ­πων είναι αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα” και ότι “οι τρανς γυ­ναί­κες είναι γυ­ναί­κες”. Τι προη­γή­θη­κε, όμως;

Tο Ανώ­τα­το Δι­κα­στή­ριο του Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λεί­ου, λοι­πόν, ψή­φι­σε εκεί­νη τη μέρα ότι ο νο­μι­κός ορι­σμός του όρου “γυ­ναί­κα” θα απο­κλεί­ει από εδώ και στο εξής τις τρανς γυ­ναί­κες, προ­σθέ­το­ντας ένα κομ­μά­τι ακόμα στο παζλ των πολ­λα­πλών επι­θέ­σε­ων που βιώ­νουν οι άν­θρω­ποι της LGBTQ+ κοι­νό­τη­τας το τε­λευ­ταίο διά­στη­μα, από τα ρη­το­ρι­κά συ­ντη­ρη­τι­κά πυ­ρο­τε­χνή­μα­τα του Κυ­ριά­κου Μη­τσο­τά­κη περί “δύο φύλων”, μέχρι την απα­γό­ρευ­ση του Pride στην Ουγ­γα­ρία από τον ακρο­δε­ξιό Ορ­μπάν, μέχρι τα κα­θη­με­ρι­νά 5λε­πτα δια­τάγ­μα­τα του Ρε­που­μπλι­κα­νού Τραμπ που χει­ρο­τε­ρεύ­ουν μέρα με τη μέρα τη ζωή χι­λιά­δων κα­τα­πιε­σμέ­νων έμ­φυ­λων υπο­κει­μέ­νων στις ΗΠΑ. Φυ­σι­κά, ο τρό­μος που σπέρ­νουν αυτά τα μέτρα - και οι κυ­ρί­αρ­χες ιδέες που δια­πλά­θουν- δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται μόνο εντός των συ­νό­ρων τους, αλλά μοιά­ζουν να υφαί­νουν ένα κλίμα φόβου και αγω­νί­ας για κάθε τρανς, ιντερ­σεξ, εκτός δυα­δι­κού φύλου κλπ. άτομο στον δυ­τι­κό κόσμο.   

Ου­σια­στι­κά, η από­φα­ση αυτή του Ανώ­τα­του Δι­κα­στη­ρί­ου έρ­χε­ται ως συ­μπλή­ρω­ση στον νόμο περί ισό­τη­τας του 2010 (Equality Act 2010) επί προ­ε­δρί­ας James Gordon Brown, που αφο­ρού­σε επι­και­ρο­ποί­η­ση ση­μα­ντι­κών πα­λαιό­τε­ρων νόμων σχε­τι­κά με ένα ευρύ φάσμα δια­κρί­σε­ων. Το ερώ­τη­μα - που κρί­σι­μο είναι και το γιατί τέ­θη­κε εξ’ αρχής στους/στις δι­κα­στές - ήταν αν τα άρθρα που πλαι­σιώ­νο­νται γύρω από την προ­στα­σία των γυ­ναι­κών, αφο­ρούν και τις τρανς. Μά­λι­στα, όσες τρανς είναι ήδη ανα­γνω­ρι­σμέ­νες από το ίδιο το κρά­τος ως αυτό που είναι, γυ­ναί­κες, με θε­σμι­κές δια­δι­κα­σί­ες, και συ­γκε­κρι­μέ­να την χο­ρή­γη­ση του πι­στο­ποι­η­τι­κού ανα­γνώ­ρι­σης φύλου (Gender Recognition Certificate).

«Οι όροι γυ­ναί­κα και φύλο στον νόμο περί ισό­τη­τας του 2010 ανα­φέ­ρο­νται σε μια βιο­λο­γι­κή γυ­ναί­κα και σε ένα βιο­λο­γι­κό φύλο», ξε­κα­θά­ρι­σε αυ­στη­ρά ο Lord Patrick Hodge, ανα­πλη­ρω­τής πρό­ε­δρος του Ανώ­τα­του Δι­κα­στη­ρί­ου του Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λεί­ου, μετά την άκρως τραν­σφο­βι­κή από­φα­ση. «Οι δια­τά­ξεις που αφο­ρούν τις δια­κρί­σεις λόγω φύλου μπο­ρούν να ερ­μη­νευ­θούν μόνο ως ανα­φε­ρό­με­νες στο βιο­λο­γι­κό φύλο», πρό­σθε­σε, προ­κα­λώ­ντας κλίμα ανη­συ­χί­ας και οργής σε όσα άτομα αγω­νιούν, είτε από θέση ευα­λω­τό­τη­τας και προ­σω­πι­κού βιώ­μα­τος, είτε από θέση αξιών, για το όλο και πιο αφι­λό­ξε­νο κλίμα της ετε­ρο­πα­τριαρ­χι­κής, αυ­στη­ρά δυα­δι­κής κοι­νω­νί­ας. Μια τέ­τοιου τύπου δια­τύ­πω­ση σε ένα πλαί­σιο νόμων ενά­ντια στις δια­κρί­σεις, πέρα από το ότι βα­δί­ζει σε εντε­λώς αντί­θε­τη πο­ρεία από τον σκοπό που υπο­τί­θε­ται ότι εξυ­πη­ρε­τεί, ανοί­γει και μια βαριά πόρτα νέων απο­κλει­σμών. 

Δη­λα­δή, ενώ η αρ­χι­κή προ­σφυ­γή στο ανώ­τα­το νο­μο­θε­τι­κό όρ­γα­νο του Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λεί­ου, που έγινε από μια ομάδα ακτι­βι­στριών στη Σκω­τία, For Women Scotland (FWS) το 2018, επι­κε­ντρω­νό­ταν στο ζή­τη­μα της πο­σό­στω­σης των γυ­ναι­κών που συμ­με­τέ­χουν σε διοι­κη­τι­κά συμ­βού­λια (κι αν σε αυτό το πο­σο­στό συ­γκα­τα­λέ­γο­νται οι τρανς γυ­ναί­κες), εντός λίγων ωρών μετά την οπι­σθο­δρο­μι­κή από­φα­ση, η κου­βέ­ντα κα­τευ­θύν­θη­κε προς μία σειρά κοι­νω­νι­κών απο­κλει­σμών για τα τρανς άτομα. Το ανα­λυ­τι­κό κεί­με­νο του Ανώ­τα­του Δι­κα­στη­ρί­ου, κα­τα­λή­γει ότι “εν­δέ­χε­ται να υπάρ­χουν και δη­μό­σια συμ­βού­λια στα οποία είναι επί­σης ση­μα­ντι­κό για τα τρανς άτομα και των δύο φύλων να εκ­προ­σω­πού­νται, ώστε να δια­σφα­λί­ζε­ται η οπτι­κή τους στις συ­ζη­τή­σεις του διοι­κη­τι­κού συμ­βου­λί­ου και στη δια­κυ­βέρ­νη­ση του ορ­γα­νι­σμού. Τί­πο­τα στην πα­ρού­σα από­φα­ση δεν έχει σκοπό να απο­θαρ­ρύ­νει το διο­ρι­σμό τρανς ατό­μων σε δη­μό­σια διοι­κη­τι­κά συμ­βού­λια ή να υπο­βαθ­μί­σει τη ση­μα­σία της αντι­με­τώ­πι­σης της υπο­εκ­προ­σώ­πη­σής τους στα εν λόγω διοι­κη­τι­κά συμ­βού­λια. Το ζή­τη­μα εδώ είναι μόνο κατά πόσον ο διο­ρι­σμός μιας τρανς γυ­ναί­κας που έχει GRC λο­γί­ζε­ται ως ο διο­ρι­σμός μιας γυ­ναί­κας και άρα προ­σμε­τρά­ται για την επί­τευ­ξη του στό­χου που τί­θε­ται στο πλαί­σιο της διά­στα­σης του φύλου εκ­προ­σώ­πη­σης, δη­λα­δή το 50% των μη εκτε­λε­στι­κών μελών του διοι­κη­τι­κού συμ­βου­λί­ου να είναι γυ­ναί­κες. Κατά την κρίση μας, όχι». 

Δια­φαί­νε­ται, επο­μέ­νως, ότι το θέμα περί πο­σό­στω­σης σή­μα­νε βα­σι­κά το πρό­σχη­μα για μία υπερ­συ­ντη­ρη­τι­κή δια­τύ­πω­ση σε ένα νόμο - ορό­ση­μο για τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα που ακόμα είναι δύ­σκο­λο να ανα­γνώ­σου­με σε ποιές πε­ρι­πτώ­σεις, απο ποιόν/ποια και με ποιον τρόπο θα ερ­μη­νεύ­ε­ται και θα ερ­γα­λειο­ποιεί­ται. Να το­νι­στεί ότι οι πέντε δι­κα­στές απο­φάν­θη­καν υπέρ της ορ­γά­νω­σης For Women Scotland όταν πρό­τει­νε και ότι η μη σύν­δε­ση του νο­μι­κού ορι­σμού του φύλου με το βιο­λο­γι­κό φύλο έχει επι­πτώ­σεις στις κα­θο­ρι­σμέ­νες υπη­ρε­σί­ες ενός φύλου, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των απο­δυ­τη­ρί­ων, των ξε­νώ­νων και των κοι­νό­χρη­στων κα­τα­λυ­μά­των, μιας στο­χο­ποι­η­τι­κής, ακρο­δε­ξιάς άπο­ψης που απο­δί­δει στα τρανς άτομα το χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό του “επι­κίν­δυ­νου” που απει­λεί την κα­θα­ρή τους ταυ­τό­τη­τα, την “cis βιο­λο­γι­κή τους ανω­τε­ρό­τη­τα”.

Αμέ­σως μετά την γνω­στο­ποί­η­ση της απο­καρ­διω­τι­κής εί­δη­σης άρ­χι­σαν να έρ­χο­νται κι άλλες με τραυ­μα­τι­κές δη­λώ­σεις αξιω­μα­τού­χων. Σύμ­φω­να με το Guardian, υπουρ­γός της βρε­τα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης δή­λω­σε ότι τα τρανς άτομα απα­γο­ρεύ­ε­ται πλέον να χρη­σι­μο­ποιούν τουα­λέ­τες του φύλου με το οποίο ταυ­τί­ζο­νται, εν μέσω μιας ανη­συ­χη­τι­κής κιν­δυ­νο­λο­γί­ας και ηθι­κού πα­νι­κού που δεν μπο­ρεί να στα­θεί ούτε από ένα λο­γι­κό επι­χεί­ρη­μα η πραγ­μα­τι­κό στοι­χείο. Σε μια «προ­σω­ρι­νή ενη­μέ­ρω­ση» σχε­τι­κά με το πώς πρέ­πει να ερ­μη­νεύ­ε­ται η από­φα­ση, η Επι­τρο­πή Ισό­τη­τας και Αν­θρω­πί­νων Δι­καιω­μά­των (EHRC), ανε­ξάρ­τη­το θε­σμι­κό όρ­γα­νο με έδρα τη Βρε­τα­νία που δρα σε Αγ­γλία, Σκω­τία και Ουα­λία, δή­λω­σε ότι σε χώ­ρους ερ­γα­σί­ας και υπη­ρε­σί­ες ανοι­χτές στο κοινό, όπως νο­σο­κο­μεία ή κα­φε­τέ­ριες, «οι τρανς γυ­ναί­κες (βιο­λο­γι­κοί άντρες) δεν πρέ­πει να επι­τρέ­πε­ται να χρη­σι­μο­ποιούν τις γυ­ναι­κεί­ες εγκα­τα­στά­σεις και οι τρανς άν­δρες (βιο­λο­γι­κές γυ­ναί­κες) δεν πρέ­πει να επι­τρέ­πε­ται να χρη­σι­μο­ποιούν τις αν­δρι­κές εγκα­τα­στά­σεις». Άλλο πα­ρά­δειγ­μα, ο εκ­πρό­σω­πος του Υπουρ­γι­κού Συμ­βου­λί­ου Pat McFadden ανέ­φε­ρε στην εκ­πο­μπή Sunday with Laura Kuenssberg του BBC πως «δεν πρό­κει­ται να υπάρ­ξει αστυ­νο­μία τουα­λέ­τας. Αλλά αυτή είναι η λο­γι­κή συ­νέ­πεια της δι­κα­στι­κής από­φα­σης και της κα­θο­δή­γη­σης του EHRC». Και η λίστα συ­νε­χί­ζε­ται, συν­θέ­το­ντας ένα σκο­τει­νό τοπίο κα­τα­σκευ­ής του εσω­τε­ρι­κού εχθρού από άτομα που η κα­τα­πί­ε­ση συ­νο­δεύ­ει διαρ­κώς προ πολ­λού σε κάθε βήμα του κοι­νω­νι­κού τους “υπάρ­χω”.

Η διευ­θύ­νου­σα σύμ­βου­λος της κο­ρυ­φαί­ας ορ­γά­νω­σης υπε­ρά­σπι­σης των τρανς δι­καιω­μά­των, TransActual, Helen Belcher, τό­νι­σε ότι «Εμείς και πολ­λοί άλλοι προ­σπα­θού­με ακόμη να κα­τα­νο­ή­σου­με τον αντί­κτυ­πο της από­φα­σης και των επα­κό­λου­θων ανα­κοι­νώ­σε­ων. Ωστό­σο, φαί­νε­ται ότι τα τρανς άτομα έχουν χάσει τα βα­σι­κά αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα της ιδιω­τι­κής ζωής, της ασφά­λειας και της προ­στα­σί­ας από την εξευ­τε­λι­στι­κή με­τα­χεί­ρι­ση. Πολύ πι­θα­νόν, επί­σης, το δι­καί­ω­μα σε μια δί­καιη δίκη. Ζη­τά­με από την κυ­βέρ­νη­ση να φέρει σα­φή­νεια στην πράξη και όχι να επε­κτεί­νει τη σύγ­χυ­ση με τη θε­ω­ρία».

Η εν λόγω ετυ­μη­γο­ρία, όμως, δεν ήρθε εν κενώ. Η κου­βέ­ντα που βρί­σκε­ται σε εξέ­λι­ξη εντός των κόλ­πων του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος στην Ελ­λά­δα περί τερ­φι­σμού (TERF-trans-exclusionary radical feminist) έχει προη­γη­θεί χρο­νι­κά και σε έκτα­ση στο Ηνω­μέ­νο Βα­σί­λειο. Με δευ­τε­ρο­κυ­μα­τι­κές φε­μι­νι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις, σαν εκεί­νη που σταυ­ρο­φι­λιό­ταν έξω από το Ανώ­τα­το Δι­κα­στή­ριο, εκ­φρά­ζουν εδώ και χρό­νια ατα­λά­ντευ­τες από­ψεις που αγκα­λιά­ζουν ακρο­δε­ξιά επι­χει­ρή­μα­τα και περ­νούν στην πλευ­ρά του κα­τα­πιε­στή, δεί­χνο­ντας ως υπαί­τιο της δικής τους κα­τα­πί­ε­σης τον ακόμα πιο αδύ­να­μο. Η δια­μά­χη έφτα­σε μέχρι το ανώ­τε­ρο θε­σμι­κό όρ­γα­νο και μέ­νου­με με αγω­νία και σύγ­χυ­ση να δούμε πως θα εφαρ­μο­στεί. Το σί­γου­ρο είναι ότι πρέ­πει να οπλι­στού­με γερά ιδε­ο­λο­γι­κά και με­θο­δο­λο­γι­κά απέ­να­ντι σε αντί­στοι­χες πρα­κτι­κές και σκέ­ψεις στον τόπο μας, να μην αφή­σου­με να ει­σχω­ρή­σει το μίσος και ο απο­κλει­σμός εντός του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος. 

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά