Το σύστημα στην Ισπανία τραντάζεται συθέμελα

Εκα­τομ­μύ­ρια Ισπα­νοί έχουν πλημ­μυ­ρί­σει τους δρό­μους της Μα­δρί­της και άλλων πό­λε­ων απαι­τώ­ντας να μπει ένα τέλος στη μο­ναρ­χία, διεκ­δι­κώ­ντας μια πραγ­μα­τι­κή αλ­λα­γή σε όλα τα επί­πε­δα, ξε­κι­νώ­ντας από το σύ­νταγ­μα της χώρας. Η από­φα­ση του γη­ραιού βα­σι­λιά Χουάν Κάρ­λος να πα­ραι­τη­θεί από το θρόνο, δί­νο­ντας το στέμ­μα στο γιο του, Φε­λί­πε, πυ­ρο­δό­τη­σε εξε­λί­ξεις που αν ο Χουάν Κάρ­λος τις είχε προ­βλέ­ψει ίσως να μην επέ­λε­γε να αφή­σει τον ανα­παυ­τι­κό του θρόνο. Η από­φα­ση πά­ντως της πα­ραί­τη­σης ήταν μια άπελ­πις προ­σπά­θεια του συ­στή­μα­τος να σώσει το κα­θε­στώς, ήταν ένα face-lifting με στόχο την απο­κα­τά­στα­ση της λαϊ­κής νο­μι­μο­ποί­η­σης όχι μόνο της μο­ναρ­χί­ας, αλλά επί­σης των δι­κα­στών, των πο­λι­τι­κών, ολό­κλη­ρου του συ­στή­μα­τος που έχει βρε­θεί στο στό­χα­στρο της λαϊ­κής οργής τα τε­λευ­ταία 3 χρό­νια. 

Μο­ναρ­χία

Για την ιστο­ρία, ο Χουάν Κάρ­λος υπήρ­ξε βα­σι­λιάς της Ισπα­νί­ας από το θά­να­το του δι­κτά­το­ρα Φράν­κο, το 1975, μέχρι και σή­με­ρα. Είχε πάρει το χρί­σμα του «επό­με­νου ηγέτη του κρά­τους» από τον ίδιο το δι­κτά­το­ρα, το 1969. Η βα­σι­λεία του ήταν το απο­τέ­λε­σμα του με­τα­δι­κτα­το­ρι­κού συμ­βι­βα­σμού των πο­λι­τι­κών κομ­μά­των και των κοι­νω­νι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων για μια ομαλή με­τά­βα­ση από τη δι­κτα­το­ρία στην κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δη­μο­κρα­τία. Αν και πο­λι­τι­κά απο­τε­λού­σε δια­κο­σμη­τι­κό στοι­χείο, ο ίδιος και η μο­ναρ­χία απο­τε­λούν το ισχυ­ρό­τε­ρο σύμ­βο­λο αυτού του «κοι­νω­νι­κού συμ­βο­λαί­ου». Γι’ αυτό και το κί­νη­μα ενά­ντια στη μο­ναρ­χία έχει τε­ρά­στια δυ­να­μι­κή και ση­μα­σία. Η κρίση της μο­ναρ­χί­ας δεί­χνει πως το σύ­στη­μα κλυ­δω­νί­ζε­ται συ­θέ­με­λα, η Ισπα­νία αντι­με­τω­πί­ζει τον ορι­σμό της κρί­σης κα­θε­στώ­τος. 

Οι Ισπα­νοί ζη­τούν να αλ­λά­ξει το σύ­νταγ­μα του 1978 και να κα­ταρ­γη­θεί η μο­ναρ­χία. Προ­κα­λούν μά­λι­στα το σύ­στη­μα να προ­βεί σε δη­μο­ψή­φι­σμα για να φανεί η πραγ­μα­τι­κή θέ­λη­ση του λαού. Οι πρώ­τες δια­δη­λώ­σεις ξε­κί­νη­σαν από την Που­έρ­τα ντελ Σολ της Μα­δρί­της, την ίδια πλα­τεία όπου οι Ισπα­νοί είχαν πα­νη­γυ­ρί­σει το 1931 την πτώση του παπ­πού του Χουάν Κάρ­λος. Εκεί όπου πα­νη­γύ­ρι­σαν για τη δεύ­τε­ρη ισπα­νι­κή δη­μο­κρα­τία, λίγα χρό­νια πριν από την επι­κρά­τη­ση του δι­κτά­το­ρα Φράν­κο στον ισπα­νι­κό εμ­φύ­λιο. Οι Ισπα­νοί διεκ­δι­κούν δη­μο­κρα­τία κρα­τώ­ντας τις τρί­χρω­μες ση­μαί­ες της Ισπα­νι­κής Δη­μο­κρα­τί­ας του 1931, της ση­μαί­ας-συμ­βό­λου του αντι­φα­σι­στι­κού πο­λέ­μου και έπει­τα του αντι­φραν­κι­κού αγώνα. Πρό­κει­ται για ένα κί­νη­μα γε­μά­το συμ­βο­λι­σμούς, που γυ­ρί­ζει πίσω στο πα­ρελ­θόν για να ξα­να­γρά­ψει την ιστο­ρία του, για να κερ­δί­σει αυτά που έχασε το 1936 ο ισπα­νι­κός λαός. Πρό­κει­ται για μια συ­ναρ­πα­στι­κή ιστο­ρι­κή δια­δι­κα­σία που δη­λώ­νει πρώτα και κύρια ότι τί­πο­τα δεν είναι αιώ­νιο, ότι το 1936 μπο­ρεί να είναι πολύ κοντά στο 2014.

Κι­νή­μα­τα 

Αυτή η τε­ρά­στια κι­νη­το­ποί­η­ση όμως δεν έπεσε από τον ου­ρα­νό. Πα­τά­ει στην τε­ρά­στια αυ­το­πε­ποί­θη­ση που έχει κερ­δί­σει ο κό­σμος μέσα από μια σειρά με­γά­λων κι­νη­μά­των και σταθ­μών τα τε­λευ­ταία τρία χρό­νια. Η Ισπα­νία είναι ίσως η μο­να­δι­κή χώρα στην Ευ­ρώ­πη όπου για αρ­κε­τά χρό­νια το κί­νη­μα όχι μόνο δεν πα­ρου­σιά­ζει ύφεση αλλά συ­νε­χώς δυ­να­μώ­νει, με­ταλ­λάσ­σε­ται, πο­λι­τι­κο­ποιεί­ται. 

Οι indignados (αγα­να­κτι­σμέ­νοι) που εμ­φα­νί­στη­καν στις 15 Μάη από την πλα­τεία Ντελ Σολ, δεν εξα­φα­νί­στη­καν στα­δια­κά όπως στις υπό­λοι­πες χώρες, αλλά με­τα­τρά­πη­καν σε κάτι και­νούρ­γιο, σε κάτι που τε­λι­κά αγκά­λια­σε όλη την Ισπα­νία. Το κί­νη­μα άφησε πίσω του δι­κτυώ­σεις, πε­ριο­δι­κά κ.λπ., μπό­ρε­σε να «απο­κε­ντρω­θεί» πε­τυ­χη­μέ­να στις συ­νε­λεύ­σεις γει­το­νιάς και απέ­κτη­σε το­πι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά. Τα κι­νή­μα­τα ενά­ντια στις εξώ­σεις από σπί­τια, που υπε­ρα­σπί­στη­καν κα­τοι­κί­ες από την αστυ­νο­μία, το κί­νη­μα «3 χρό­νια χωρίς δου­λειά» των ανέρ­γων, τα κι­νή­μα­τα κα­τά­λη­ψης στέ­γης που πρό­σφε­ραν στέ­γα­ση σε αρ­κε­τό κόσμο, τα κι­νή­μα­τα προ­στα­σί­ας των δα­νειο­λη­πτών με τις κα­τα­λή­ψεις σε τρά­πε­ζες που απει­λού­σαν με κα­τα­σχέ­σεις κ.λπ. Αυτή η συ­νέ­χεια της το­πι­κής δρά­σης τρο­φο­δο­τού­σε και τη δυ­να­τό­τη­τα για «κε­ντρι­κές» δυ­να­μι­κές επα­νεμ­φα­νί­σεις του κι­νή­μα­τος, όπως με τις πε­ρί­φη­μες «πε­ρι­κυ­κλώ­σεις του κοι­νο­βου­λί­ου» στη Μα­δρί­τη. 

Όλα αυτά τα κι­νή­μα­τα «μό­λυ­ναν» και το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα με τον «ιό» της αυ­τό­ορ­γά­νω­σης και της ανυ­πα­κο­ής. Οι απερ­γί­ες των πυ­ρο­σβε­στών συν­δέ­θη­καν με την άρ­νη­σή τους να υπα­κού­σουν σε εντο­λές για εξώ­σεις (με το σύν­θη­μα «Σώ­ζου­με αν­θρώ­πους, όχι τρά­πε­ζες»). Τα «κύ­μα­τα» όπως ονο­μά­στη­καν τα κι­νή­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων σε υγεία (λευκό κύμα) και παι­δεία (πρά­σι­νο κύμα) στη­ρί­χθη­καν στη λει­τουρ­γία των συ­νε­λεύ­σε­ων και στη διαρ­κή, πα­ρα­τε­τα­μέ­νη κι­νη­το­ποί­η­ση με διά­φο­ρες μορ­φές για πολ­λούς μήνες -με τις «λευ­κές μπλού­ζες» να απο­τρέ­πουν τε­λι­κά το κλεί­σι­μο έξι με­γά­λων νο­σο­κο­μεί­ων. Το συν­δι­κά­το SAT της Αν­δα­λου­σί­ας πρω­το­στά­τη­σε σε κα­τα­λή­ψεις γης, απαλ­λο­τριώ­σεις σε σού­περ­μάρ­κετ και «ερ­γα­τι­κές πο­ρεί­ες».

Ωστό­σο ση­μείο κα­μπής ήταν η συ­γκλο­νι­στι­κή απερ­γία διαρ­κεί­ας των αν­θρα­κω­ρύ­χων το 2012, που κο­ρυ­φώ­θη­κε με τη με­γά­λη «Μαύρη Πο­ρεία» προς τη Μα­δρί­τη που έγινε δεκτή από εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες συ­μπα­ρα­στά­τες. Τότε το ιστο­ρι­κό ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα «μό­λυ­νε» με τη σειρά του το ευ­ρύ­τε­ρο κοι­νω­νι­κό κί­νη­μα αντί­στα­σης. Οι νε­α­ροί indignados άρ­χι­σαν να μι­λά­νε για τη «γε­νι­κή απερ­γία», τρα­γού­δη­σαν με υψω­μέ­νες γρο­θιές τους πα­λιούς ύμνους των Αστου­ρια­νών αν­θρα­κω­ρύ­χων. 

Στη γε­νι­κό­τε­ρη αμ­φι­σβή­τη­ση δεν πρέ­πει να ξε­χνά­με επί­σης τις με­γά­λες δια­δη­λώ­σεις ενά­ντια στους νό­μους για την απα­γό­ρευ­ση των αμ­βλώ­σε­ων. Αλλά και μία ακόμα πτυχή της με­γά­λης ισπα­νι­κής ανα­τα­ρα­χής που οξύ­νει την ει­κό­να «γε­νι­κευ­μέ­νης κρί­σης», που είναι οι θη­ριώ­δεις σε μέ­γε­θος δια­δη­λώ­σεις υπέρ της αυ­το­διά­θε­σης και τα με­γά­λα εκλο­γι­κά σκορ των κομ­μά­των της εθνι­κι­στι­κής Αρι­στε­ράς στην Κα­τα­λο­νία και τη Χώρα των Βά­σκων. 

Όλη αυτή η δια­δι­κα­σία κα­τέ­λη­ξε πρό­σφα­τα σε δύο κο­ρυ­φαί­ες στιγ­μές-δια­δι­κα­σί­ες. Μία κι­νη­μα­τι­κή και μία πο­λι­τι­κή. Η κι­νη­μα­τι­κή ήταν οι με­γά­λες πο­ρεί­ες αξιο­πρέ­πειας στις 22 Μάρτη (που χρη­σι­μο­ποί­η­σαν την μέ­θο­δο των αν­θρα­κω­ρύ­χων, σε άλλο ένα πα­ρά­δειγ­μα «συ­νέ­χειας» και «αλ­λη­λε­πί­δρα­σης» του κι­νή­μα­τος στην Ισπα­νία) με πάνω από δυό­μι­σι εκα­τομ­μύ­ρια κόσμο στους δρό­μους της Μα­δρί­της. Σε αυτή την πο­ρεία συ­να­ντή­θη­καν όλα τα κι­νή­μα­τα, με τα δικά τους συν­θή­μα­τα, τις δικές τους ση­μαί­ες και σύμ­βο­λα, θέ­το­ντας τις βά­σεις ενός λαϊ­κού προ­γράμ­μα­τος με λέ­ξεις-κλει­διά: ψωμί, δου­λειά, στέγη, υγεία, παι­δεία, δη­μο­κρα­τία. 

Ευ­ρω­ε­κλο­γές 

Η πο­λι­τι­κή δια­δι­κα­σία που συ­μπύ­κνω­σε όλο αυτό το κί­νη­μα ήταν η δη­μιουρ­γία και η εκλο­γή του Podemos με 8% στο Ευ­ρω­κοι­νο­βού­λιο. Άλ­λω­στε οι πέντε ευ­ρω­βου­λευ­τές του είναι άν­θρω­ποι που εκ­προ­σω­πούν αυτά τα κι­νή­μα­τα και επι­λέ­χτη­καν μέσα από ανοι­χτή ψη­φο­φο­ρία στην οποία συμ­με­τεί­χαν 33.000 άν­θρω­ποι. Πρό­κει­ται για κί­νη­μα που άντε­ξε στην κα­τα­στο­λή και την προ­πα­γάν­δα των ΜΜΕ. Εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες κό­σμου στην Ισπα­νία όλα αυτά τα χρό­νια έχουν μάθει τι ση­μαί­νει συλ­λο­γι­κό­τη­τα, έχουν συμ­με­τά­σχει πάνω από μία φορά σε συ­νέ­λευ­ση συ­νοι­κί­ας, έχουν ανα­κα­λύ­ψει ότι η δική τους συμ­με­το­χή έχει νόημα. Αυτός ήταν και ο λόγος που πολ­λοί ψη­φο­φό­ροι του Podemos προ­έρ­χο­νται από τη δε­ξα­με­νή της απο­χής. Των αν­θρώ­πων που υπό κα­νο­νι­κές συν­θή­κες δεν θα πή­γαι­ναν να ψη­φί­σουν, που 3 χρό­νια νω­ρί­τε­ρα φώ­να­ζαν στις πλα­τεί­ες «Δεν μας εκ­προ­σω­πεί κα­νείς!». 

Ο συ­ντο­νι­σμός όλων αυτών των κι­νη­μά­των δεν σχε­διά­στη­κε από τα πάνω. Προ­έ­κυ­ψε, τον επι­δί­ω­ξε ο ίδιος ο κό­σμος. Οι πο­ρεί­ες με τα πόδια σε όλη την Ισπα­νία το 2012 από τους αν­θρα­κω­ρύ­χους και το 2014 από τον κόσμο που ξε­κί­νη­σε από όλες τις γω­νιές της χώρας για να κα­τα­λή­ξει στη Μα­δρί­τη ται­ριά­ζουν με το σύν­θη­μα των indignados: «Προ­χω­ρά­με αργά επει­δή πάμε μα­κριά». 

Πράγ­μα­τι, το κί­νη­μα στην Ισπα­νία περ­πα­τά­ει πολύ τα τε­λευ­ταία χρό­νια και δεί­χνει να πη­γαί­νει πολύ μα­κριά. Όμως τώρα που ο λαός έχει φτά­σει τόσο μα­κριά, είναι η ώρα της Αρι­στε­ράς στην Ισπα­νία. Η ώρα να ορ­γα­νώ­σει την αντί­στα­ση, να απαι­τή­σει την αλ­λα­γή του συ­ντάγ­μα­τος με τον κόσμο στο δρόμο, να βα­θύ­νει την κρίση του συ­στή­μα­τος, να δη­μιουρ­γή­σει επι­τρο­πές βάσης πα­ντού που θα παίρ­νουν όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρες πρω­το­βου­λί­ες, προ­κα­λώ­ντας ευ­θέ­ως την ανα­τρο­πή του συ­στή­μα­τος. Τα θε­μέ­λια της Ευ­ρώ­πης όπως την ξέ­ρα­με μέχρι τώρα τρί­ζουν. Στην Ελ­λά­δα η Αρι­στε­ρά διεκ­δι­κεί την κυ­βέρ­νη­ση, στην Ισπα­νία ο λαός αρ­νεί­ται να πάει σπίτι του και ξα­να­γρά­φει την ιστο­ρία του. Η μπάλα είναι αναμ­φί­βο­λα στο γή­πε­δο των λαών.

Δια­βά­στε επί­σης:

«Τώρα είναι η ώρα του λαού», συ­νέ­ντευ­ξη με τον Λι­σάρ­δο Σουά­ρες, αν­θρα­κω­ρύ­χο από την Αστού­ρια, μέλος του ΚΚΙ

Θέ­λου­με να πά­ρου­με πίσω τη ζωή μας - Να κά­νου­με πο­λι­τι­κή με άλλο τρόπο", συ­νέ­ντευ­ξη με την Τε­ρέ­σα Ρο­ντρί­γκες, ευ­ρω­βου­λε­τή του PODEMOS, μέλος της Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς