(Αποσπάσματα συνεντεύξεων της Τερέσα από τις ιστοσελίδες Andaluces.es και anticapitalistas.org).
Η Τερέσα Ροδρίγεζ μία από τους πέντε ευρωβουλευτές που εξέλεξε ο νέος πολιτικός σχηματισμός «Podemos» στην Ισπανία που στα ελληνικά σημαίνει «Μπορούμε» απαντάει σε ερωτήσεις και μας παρουσιάζει πως μεταξύ άλλων , ακόμα και μια εκλογική διαδικασία (επιλογή υποψηφίων, εναλλακτική εκλογική καμπάνια , διαμόρφωση προγράμματος, οικονομική διαχείριση ) μπορεί να χτιστεί από τα κάτω με έναν πραγματικά δημοκρατικό τρόπο εκπροσωπώντας τους πολλούς.
Το Podemos ψήφισαν 1,245, 948 Ισπανοί. Πρόκειται για έναν ανοιχτό και ζωντανό πολιτικό οργανισμό που αναδύθηκε μέσα από το κίνημα των αγανακτισμένων-idnignados. Ηγετική μορφή του Podemos είναι ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, γνωστός ακτιβιστής των αγανακτισμένων και καθηγητής πολιτικών επιστημών . Από την ιστοσελίδα του Podemos και μόνο, μπορεί κανείς να καταλάβει ότι πρόκειται για έναν σχηματισμό δομημένο εντελώς διαφορετικά όχι μόνο από τα αστικά κόμματα αλλά και από τα κόμματα της αριστεράς. «Πότε ήταν η τελευταία φορά που ψήφισες με αυταπάτες;»ρωτάει η ιστοσελίδα τους επισκέπτές της. Πολλά πράγματα δηλώνει και το λεξιλόγιο του podemos χρησιμοποιώντας λέξεις και φράσεις όπως «εμείς», «οι από πάνω», «οι ανάγκες των πολλών», «πραγματική δημοκρατία» «Να εμβολιαστούμε ενάντια στη διαφθορά». Το Podemos αποτελούν οι λεγόμενοι «κύκλοι» που είναι χώροι-συνελεύσεις άσκησης πολιτικής. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν πάνω από 300 κύκλοι σε όλη την Ισπανία. Εντυπωσιακός είναι και ο τρόπος στησίματος της εκλογικής καμπάνιας τους. Το Podemos δε χρησιμοποίησε καμιά εκλογική εταιρία, ούτε χρηματοδοτήθηκε από κάποιον επίσημο οργανισμό παρά μόνο από τον ίδιο τον κόσμο. Στην ιστοσελίδα μπορείς κανείς να βρει αναλυτικούς πίνακες με τα έσοδα και τα έξοδα του Podemos κάτω από τον τίτλο «καθαροί λογαριασμοί». Δε μπορούμε να προβλέψουμε την εξέλιξη αυτής της νέας προσπάθειας, σίγουρα όμως πρόκειται για μια διαδικασία που εμπλέκει και εμπνέει χιλιάδες ανθρώπους. Πρόκειται για ένα ανοιχτό στοίχημα από το οποίο έχουμε να μάθουμε πολλά.
Η Teresa Rodríguez (σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας συχνά φορούσε ένα πράσινο μπλουζάκι με το σύνθημα «Σχολείο δημόσιο. Όλα για όλους», σύμβολο του "Marea Verde" ("Πράσινο Κύμα", το κίνημα των εκπαιδευτικών στην Ισπανία), του οποίου είναι ενεργό μέλος. Το πρόσωπο της δεν κυκλοφόρησε σε ιλουστρασιόν φυλλάδια επεξεργασμένα με photoshop. Στις φωτογραφίες που κυκλοφορούν τη βλέπουμε ανάμεσα σε διαδηλωτές, ομιλήτρια σε συνελεύσεις, ανάμεσά σε άλλους συντρόφους της. Οι ευρωβουλευτές του Podemos έχουν αποφασίσει να μην ταξιδεύουν ποτέ στην πρώτη θέση των αεροπλάνων και να κρατάνε μόνο ένα απαραίτητο για τα έξοδα ενός ευρωβουλευτή μέρος του μισθού που δικαιούνται, τα υπόλοιπα θα χρησιμοποιούνται για τον σχηματισμό τους και για άλλες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Δεν φοβήθηκαν κανένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα, το παρουσίασαν πολλές φορές ανεβασμένοι σε καφάσια και παγκάκια, σε πλατείες και εναλλακτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ενώ σταθμός της πορείας τους ήταν σίγουρα η μεγάλη πορεία αξιοπρέπειας που έγινε στις 22 Μάρτη στη Μαδρίτη και στην οποία συμμετείχαν πάνω από δυόμιση εκατομμύρια άνθρωποι. Το πρόγραμμά τους διαμορφώθηκε μέσα στα κινήματα και όχι σε κλειστά γραφεία. Στις διαδικασίες τους σε όλη την Ισπανία συμμετείχαν πάνω από 33,000 άνθρωποι. Απέδειξαν πως μια άλλη εκλογική καμπάνια είναι και εφικτή και πετυχημένη.
Ποια είναι η Τερέσα Ροδρίγεζ
Κατάγεται από την πόλη Κάδιζ της Ανδαλουσίας. Είναι καθηγητρια σε δημόσιο σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συνδικαλίστρια, γνωστή ακτιβίστρια και μέλος της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς (Izquierda Anticapitalista). Εκλέκτηκε δεύτερη σε σταυρούς με το ψηφοδέλτιο του νέου πολιτικού σχηματισμού Podemos. Είναι 32 χρονών και από τα 15 της συμμετέχει σε διάφορα κινήματα όπως π.χ το κίνημα ενάντια στις στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στην Ανδαλουσία, κινήματα για τα δικαιώματα των μεταναστών κλπ. Υπήρξε μέλος και υποψήφια της Ενωμένης Αριστεράς (Izquierda Unida)από την οποία αποχώρησε δυσαρεστημένη για πολιτικούς λόγους, συνεχίζοντας τη δράση της μέσα από την Αντικαπιταλιστική Αριστερά. To «Podemos» θα συμμετέχει στην ευρω-ομάδα της Αριστεράς.
Το Podemos έχει ξεκαθαρίσει ότι ο τρόπος που θα λειτουργεί εντός και εκτός ευρωκοινοβουλίου δεν θα μοιάζει σε τίποτα με τον τρόπο των παραδοσιακών κομμάτων. Πως ακριβώς θα οργανωθείτε με δεδομένο τα θεαματικά αποτελέσματα του Podemos;
Θέλουμε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε όπως μέχρι τώρα , επειδή είδαμε ότι λειτουργεί, ακόμα και αν είμαστε ένας πολιτικός σχηματισμός με τόσο περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Μόνο με τη στήριξη του κόσμου , και χωρίς δάνεια, αποδείξαμε ότι μια καλή οργάνωση, συμμετοχική, ανοιχτή και ελκυστική , είναι σε θέση να σχεδιάσει μια εκστρατεία. Οποιοσδήποτε και οποιαδήποτε ανεξαρτήτως του αν είναι μέλος ή όχι μπορεί να γίνει κομμάτι της προσπάθειας μας ανά πάσα στιγμή, να έχει λόγο στο πρόγραμμά μας, να λάβει μέρος στην επιλογή υποψηφίων, ακόμα και να θέσει υποψηφιότητα. Κινούμαστε πέρα από τις κλασικές γραφειοκρατικές διαδικασίες της πλειοψηφίας των κομμάτων. Δεν θέλουμε εκλογικές λίστες που διαμορφώνονται σε κλειστά γραφεία , αλλά όλος ο κόσμος να συμμετέχει επί ίσοις όροις: να μπορεί να εκλεγεί και να εκλέγεται . Σε τέσσερις μήνες, καταφέραμε να συμμετέχουν στην προσπάθειά μας πάνω από 33.000 άνθρωποι, πρόκειται για ρεκόρ συμμετοχής για τα δεδομένα της Ευρώπης.
Έχετε πει ότι θα ορίσετε ένα λογικό μισθό για τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της τάξης των 1.900 ευρώ. Τι θα κάνετε με το υπόλοιπο των χρημάτων;
Αυτό είναι κάτι που θα συμφωνήσουμε το επόμενο διάστημα και ιδιαίτερα στις συνελεύσεις-κύκλους μας που θα γίνουν στη Μαδρίτη, στις 4 Ιουνίου. Για μεγάλο χρονικό διάστημα οργανωνόμασταν και ταυτόχρονα τρέχαμε και την καμπάνια μας. Τώρα χρειάζεται να σταθούμε για λίγο, να συζητήσουμε και να δούμε πώς θα συνεχίσουμε . Δεν μας αρέσουν οι πολιτικοί που είναι μακρυά και αποξενωμένοι από τον κόσμο που εκπροσωπούν. Είναι θέμα αρχής. Ο μισθός ενός ευρωβουλευτή μπορεί να είναι πολύ πιο μικρός , το υπόλοιπο έχουμε δεσμευτεί να το διαθέσουμε για διάφορους κοινωνικούς σκοπούς. Θα είναι οι κύκλοι μας και οι συνελεύσεις μας που θα αποφασίσουν και σίγουρα η διαχείριση αυτών των χρημάτων θα ανακοίνωνεται δημόσια και λεπτομερώς , όπως ακριβώς κάναμε και με τα έσοδα και έξοδα της προεκλογικής μας εκστρατείας. Επίσης ένα συμβολικό μέτρο που έχουμε αποφασίσει είναι ότι δεν θα ταξιδεύουμε ποτέ στην πρώτη θέση ενός αεροπλάνου. Θα συνεχίσουμε να μετακινούμαστε όπως η πλειοψηφία των ανθρώπων. Στην οικονομική θέση στα αεροπλάνα, με τα λεωφορεία και το μετρό στις πόλεις μας.
Η Δεξιά σας έχει βγάλει πολλά ονόματα . Φρικιά, αντισυστημικούς, λαικιστές. Πόσο σας ταιριάζουν αυτές οι οι περιγραφές;
Μια από τις κατακτήσεις αυτής της πρωτοβουλίας είναι ότι έφερε στο φως την έννοια της συλλογικότητας και της κοινότητας προσαρμομένες στο τώρα. Όπως έγραφε μια πικέτα του 15Μ, « Δεν είμαστε εμείς ενάντια στο σύστημα. Το σύστημα είναι εναντίον μας.» Αυτοί που μας κυβερνούν μας παίρνουν τα δικαιώματα , δεν μας εκπροσωπούν πραγματικά , αλλά μας αναγκάζουν να πληρώνουμε ένα παράνομο χρέος, το οποίο έχει τεράστιο κόστος για το λαό. Στην πραγματικότητα είναι το ίδιο το σύστημα που πετάει έξω την πλειοψηφία των πολιτών, υπολογίζοντας μόνο μια οικτρή μειοψηφία αυτών που κατέχουν τον πλούτο. Έχουμε συγκεντρώσει αυτό το αίσθημα συλλογικότητας και το έχουμε θέσει σε λειτουργία. Αυτό είναι το κλειδί της επιτυχίας του έργου μας. Στην Ανδαλουσία είμαστε τρίτη δύναμη σε ορισμένες πρωτεύουσες, ξεπερνώντας την Ενωμένη Αριστερά. Αυτό συμβαίνει στη Σεβίλλη και στο Κάδιζ.
Αυτό τι σημαίνει; Ότι παίρνετε ψήφους από την Ενωμένη Αριστερά ή από τους απογοητευμένους του σοσιαλιστικού κόμματος (PSOE);
Νομίζω ότι η ψήφος μας προέρχεται κυρίως από εκείνους που θα απείχαν από τις εκλογές, αυτούς που επρόκειτο να μείνουν στο σπίτι, και φυσικά και από τους δυσαρεστημένους του PSOE. Η Ενωμένη Αριστερά έχει επίσης αυξήσει τα ποσοστά της και μάλιστα παρά τον πολιορκητικό κλοιό του συστήματος. Με αυτή την έννοια δεν έχουμε πάρει κόσμο δικό της. Απευθυνόμαστε σε διαφορετικό κοινό άλλωστε.
Πόσο πιθανή είναι μια μελλοντική Συμμαχία της Αριστεράς σε εθνικό , αλλά ιδιαίτερα σε περιφερειακό επίπεδο;
Πρόκειται για την αρχική μας ιδέα. Η δυνατότητα αυτή τώρα φαίνεται ακόμα πιο εφικτή. Δε θέλουμε να είμαστε άλλη μια πολιτική δύναμη που καταλαμβάνει ένα πάγιο ποσοστό ψηφοφόρων . Αυτό που θέλουμε είναι να διαμορφώσουμε . Είναι να δημιουργήσουμε ένα πλατύ μέτωπο ενάντια στο δικομματισμό και τη δικτατορία της τρόικας. Πρότασή μας ήταν ανέκαθεν να ανοίξουμε διάλογο με οργανώσεις που είναι ενάντια στη βάρβαρη λιτότητα που υφιστάμεθα.
Πώς εξηγείς την τόσο ισχυρή εισβολή του Podemos στην Ισπανική πολιτική σκηνή;
Ίσως να έχει να κάνει με την ανάγκη να σχεδιαστούν εναλλακτικές λύσεις που δεν έχουν ακριβώς να κάνουν με τα παραδοσιακά κόμματα και με κλειστούς χώρους. Οι άνθρωποι δεν θέλουν πια πολιτικούς χώρους που είναι δύσκολοι σε πρόσβαση. Χώρους που πέφτουν μονίμως σε αντιφάσεις , όταν διαχειρίζονται τη ζωή μας, χώρους που καθορίζονται από ένα δήθεν ρεαλισμό. Η επιτυχία μας έχει να κάνει επίσης με το γεγονός ότι προτείνουμε μια συνεχτική πρακτική από την αρχή μέχρι το τέλος. Ότι δηλαδή δεν πρέπει να βασιζόμαστε σε τραπεζικά δάνεια, ότι λογοδοτούμε μόνο στα θύματα της κρίσης και δεν απολογούμαστε σε κανέναν άλλο, όπως επίσης και με το γεγονός ότι εμείς είμαστε περισσότεροι. Μας ενδιαφέρει επίσης η αποεπαγγελματοποίηση της πολιτικής, ο καθημερινός έλεγχος των πολιτικών εκπροσώπων , η καταγγελία των σκανδάλων, η δυνατότητα ανάκλησης μέτρων από τις κυβερνήσεις. Ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι η ζωή των εκπροσώπων πρέπει να μοιάζει με τη ζωή αυτών που εκπροσωπούν. Η πραγματική μας επιτυχία όμως ήταν η συμμετοχή του κόσμου που έχτισε αυτή τη μεγάλη καμπάνια. Οι 50,000 υπογραφές που μαζεύτηκαν σε λιγότερο από 48 ώρες και μας βοήθησαν να ξεκινήσουμε τον όμορφο αυτό δρόμο, το συμμετοχικό μας πρόγραμμα, η δημιουργία περισσότερων από 300 κύκλους ενδυναμωμένους από το λαό και τους πολίτες. Οι 4 μήνες ύπαρξής μας αξιοποιήθηκαν με τον καλύτερο τρόπο και έτσι φτάσαμε σε αυτή την πολύ πετυχημένη καμπάνια και σε αυτό το πετυχημένο αποτέλεσμα.
Ποιο θα είναι το πρώτο ζήτημα που θα φέρει το Podemos στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;
Η πρωτοβουλία που ήδη έχουμε προετοιμάσει είναι μια πρόταση κατά της διαφθοράς. Θεωρείται ότι η διαφθορά είναι μια μορφή διακυβέρνησης , και ότι ο καλύτερος τρόπος για να τσακίσουμε τη διαφθορά είναι να εμβολιαστούμε ενάντια σε αυτήν. Και το εμβόλιο είναι ο συλλογικός έλεγχος. Μεταξύ άλλων ζητημάτων, προτείνουμε μέτρα όπως ο περιορισμός των αποδοχών των πολιτικών. Γι αυτό θα ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους. Αποφασίσαμε ότι δεν θα παίρνουμε τις 8.000 ευρώ που αποδίδει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε κάθε βουλευτή. Νομίζουμε πως κατά κάποιο τρόπο αποξενώνονται οι εκπρόσωποι του λαού από αυτούς που εκπροσωπούν όταν οι συνθήκες διαβίωσης τους διαφέρουν . Όσον αφορά εμένα θα συνεχίσω να λαμβάνω ακριβώς, όσα και ένας δάσκαλος, δηλαδή 1.700 ευρώ. Έχουμε επίσης αρχίσει να έχουμε συμμαχίες με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις που ξεκινούν από την παραδοχή του να μην πληρωθεί το χρέος, που ορθώνουν το ανάστημά τους και δηλώνουν ανυπακοή στο να πληρώσουν το παράνομο χρέος. Από την άλλη πλευρά, θέλουμε να οικοδομήσουμε ένα νέο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που θα είναι 180 μοίρες διαφορετικό από το τωρινό. Γιατί αυτή τη στιγμή δεν είναι δυνατή η άσκηση κανενός είδους ελέγχου πολίτη πάνω στους ευρωπαικά επιτελεία, εκεί που πραγματικά λαμβάνονται οι αποφάσεις. Πρόκειται για μια Ευρωπαϊκή Ένωση που βασικά αποτελείται από τεχνοκράτες και που η εκλογή τους αποφασίστηκε σε κλειστά γραφεία.
Πιστεύεις ότι μέσα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χωρίς την πραγματική ικανότητα λήψης αποφάσεων, μπορείτε να αλλάξετε κάτι;
Πράγματι, δεν θα είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο τόπος που θα αλλάξουμε τα πράγματα. Αυτό που μας δίνει κατά πρώτον η εκλογή μας σε αυτό το όργανο είναι η ευκαιρία να γίνει ορατός ένας διαφορετικός λόγος και μια διαφορετική πολιτική πρακτική, η οποία θα σχετίζεται με τις επόμενες εκλογές σε κρατικό, περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο. Επίσης μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε προτάσεις με άλλες χώρες, γιατί ο δρόμος της ανυπακοής κατά της τρόικας θα είναι σκληρός και θέλουμε να συνδεθούμε με άλλες πολιτικές δυνάμεις οι οποίες, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εξετάζουν το ενδεχόμενο παρόμοιων εναλλακτικών λύσεων, έτσι ώστε να χτίσουμε ένα κοινό μέτωπο. Και από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή μας στο ευρωκοινοβούλιο μας δίνει το βήμα να καταγγείλουμε αυτούς που διαφεύγουν από κάθε δημόσιο έλεγχο και που μένουν ατιμώρητοι.
Τι ζητάτε;
Να ανακτήσουμε τη κυριαρχία μας. Τη δυνατότητα μας να αποφασίσουμε εμείς για όσα αφορούν τη ζωή μας για όσα μας επηρεάζουν. Θέλουμε μια ζωή που θα είναι προσανατολισμένη στα συμφέροντα των πολλών. Κυριαρχία του εαυτού μας και του λαού. Ίσως ακούγεται απλοικό ή μια κοινοτυπία που ο καθένας θα μπορούσε να ξεστομίσει. Αλλά η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν έχει αμφιβολία ότι αυτοί που ορίζουν τις τύχες μας δεν είναι ούτε εκλεγμένοι ούτε ελεγχόμενοι από κανένα. Δεν μπορούν να παίζουν με τις ζωές μας προνομιούχες μειοψηφίες και παγκόσμιες αντιλαικές δυνάμεις. Δεν είναι δυνατόν το μοναδικό πράγμα που μας ανήκει να είναι ένα χρέος παράνομο το οποίο μας πνίγει. Επιπλέον θέλουμε και θα προσπαθήσουμε να ανακτήσουμε τα δημοκρατικά κοινωνικά και εργατικά μας δικαιώματα που αυτή τη στιγμή έχουν θυσιαστεί στο βωμό των αγορών. Θέλουμε ψωμί, στέγη, δουλειά, υγεία, παιδεία, κοινωνικές παροχές που θα φροντίζουν τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Θέλουμε να πάρουμε πίσω τη ζωή μας. Πολλοί μπορεί να το υπόσχονται. Όμως αυτή τη στιγμή το να τα ξανακερδίσουμε όλα αυτά σημαίνει ότι πρέπει να πάρουμε τα προνόμια από την μειοψηφία που τα καρπώνεται σε βάρος μας. Όποιος δεν μπορεί να εγγυηθεί αυτό το απλό πράγμα παραπλανεί το λαό. Το θέμα είναι να κάνουμε πολιτική με άλλο τρόπο, να οικοδομήσουμε μια νέα πολιτική , αποεπαγγελματοποιημένη, εξαλείφοντας τα προνόμια και διασφαλίζοντας τον συλλογικό έλεγχο σε αυτούς που αναλαμβάνουν να μας εκπροσωπήσουν. Χτίζοντας τη λαική εξουσία των πολλών, καταγγέλοντας τη διαφθορά που μέχρι τώρα αποτελεί κομμάτι της διακυβέρνησης.
