Tamarod (Εξέγερση)!

Μετά από 2 μήνες προ­ε­τοι­μα­σί­ας, εκα­τομ­μύ­ρια Αι­γύ­πτιοι στους δρό­μους

Ο ι δια­δη­λώ­σεις εκα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων σε κάθε πόλη και χωριό σε όλη την Αί­γυ­πτο ξε­πέ­ρα­σαν σε μέ­γε­θος τις λαϊ­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις που ανέ­τρε­ψαν τον Μου­μπά­ρακ το Φλε­βά­ρη του 2011. Ήταν το απο­κο­ρύ­φω­μα της κα­μπά­νιας Tamarod (Εξέ­γερ­ση), που επί δύο μήνες συ­γκέ­ντρω­νε υπο­γρα­φές που απαι­τού­σαν την πα­ραί­τη­ση του Μόρσι και έχτι­ζε με αυτό τον τρόπο την κοι­νω­νι­κή και ορ­γα­νω­τι­κή βάση της κι­νη­το­ποί­η­σης.

Ο στό­χος των 15 εκα­τομ­μυ­ρί­ων υπο­γρα­φών (όσες ψή­φους κέρ­δι­σε ο Μόρσι στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές) ξε­πε­ρά­στη­κε κατά πολύ, καθώς οι διορ­γα­νω­τές ανα­κοί­νω­σαν 22 εκα­τομ­μύ­ρια υπο­γρα­φές ενά­ντια στον Αι­γύ­πτιο πρό­ε­δρο. Μετά τον πο­λι­τι­κό σει­σμό της 30ής Ιούνη, οι ορ­γα­νω­τές του κι­νή­μα­τος απει­λούν τον Μόρσι πως, αν δεν πα­ραι­τη­θεί, θα αντι­με­τω­πί­σει μια μα­ζι­κή εκ­στρα­τεία πο­λι­τι­κής ανυ­πα­κο­ής.

Τέσ­σε­ρις υπουρ­γοί έχουν πα­ραι­τη­θεί, ο Μόρσι εγκα­τέ­λει­ψε την αρ­χι­κή του αλα­ζο­νεία («όσες υπο­γρα­φές και να μα­ζέ­ψε­τε, είμαι εκλεγ­μέ­νος πρό­ε­δρος»), Αμε­ρι­κά­νοι αξιω­μα­τού­χοι δη­λώ­νουν πως «η ηγε­σία της Αδελ­φό­τη­τας μας με­τα­φέ­ρει ότι ελέγ­χει την κα­τά­στα­ση, αλλά δεν ακού­γε­ται κα­θό­λου σαν να το πι­στεύ­ει». Εκτός από την κυ­βέρ­νη­ση Μόρσι, και ο Λευ­κός Οίκος βρί­σκε­ται σε πυ­ρε­τώ­δεις δια­βου­λεύ­σεις.

Τα γε­γο­νό­τα προ­κά­λε­σαν την αντί­δρα­ση του στρα­τού. Οι Ένο­πλες Δυ­νά­μεις έδω­σαν 48ωρη προ­θε­σμία «σε όλες τις με­ριές, να ικα­νο­ποι­ή­σουν τα αι­τή­μα­τα του λαού», προει­δο­ποιώ­ντας ότι αλ­λιώς θα πά­ρουν πρω­το­βου­λία για έναν «Νέο Οδικό Χάρτη». Απέ­να­ντι στην ανι­κα­νό­τη­τα της Αδελ­φό­τη­τας να δια­χει­ρι­στεί την κα­τά­στα­ση, ο στρα­τός πα­ρεμ­βαί­νει με στόχο να απο­κα­τα­στή­σει την «ομα­λό­τη­τα», με βα­σι­κό στόχο να απο­τρέ­ψει την εκ­στρα­τεία πο­λι­τι­κής ανυ­πα­κο­ής που μπο­ρεί να συ­ντα­ρά­ξει συ­θέ­με­λα όλο το σύ­στη­μα και όχι μόνο τον Μόρσι.

Αρ­κε­τοί δια­δη­λω­τές θε­ώ­ρη­σαν πως ο στρα­τός «είναι με το μέρος μας», αν και οι πιο έμπει­ροι ακτι­βι­στές κα­ταγ­γέλ­λουν την πα­ρέμ­βα­ση των στρα­τη­γών στην πο­λι­τι­κή. Το Κί­νη­μα της 6ης Απρί­λη, οι Επα­να­στά­τες Σο­σια­λι­στές, το Αι­γυ­πτια­κό Λαϊκό Ρεύμα και το Κόμμα Ισχυ­ρή Αί­γυ­πτος έβγα­λαν ανα­κοί­νω­ση με την οποία αρ­νού­νται και τη δια­κυ­βέρ­νη­ση των Αδελ­φών Μου­σουλ­μά­νων και την εξου­σία του στρα­τού.

Η πο­λι­τι­κή μάχη στο εσω­τε­ρι­κό του κι­νή­μα­τος έχει ση­μα­σία, καθώς τα στε­λέ­χη του αντι­πο­λι­τευό­με­νου Με­τώ­που Εθνι­κής Σω­τη­ρί­ας, είτε φι­λε­λεύ­θε­ροι αστοί είτε «φε­λούλ» (πρώην κα­θε­στω­τι­κοί), έσπευ­σαν να χαι­ρε­τί­σουν την πρω­το­βου­λία του στρα­τού. Όλα τα σε­νά­ρια είναι πλέον ανοι­χτά στην Αί­γυ­πτο.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το επό­με­νο κύμα της Αι­γυ­πτια­κής επα­νά­στα­σης

Ο Hani Shukrallah είναι δη­μο­σιο­γρά­φος που απο­λύ­θη­κε από αρ­χι­συ­ντά­κτης της Ahram Online, μετά από πίεση της Μου­σουλ­μα­νι­κής Αδελ­φό­τη­τας.  Το κεί­με­νο, που απο­λου­θεί, δη­μο­σιεύ­τη­κε στο Socialisworker.org

Με όρους αριθ­μού δια­δη­λω­τών, αυτό δεν το έχου­με ξα­να­δεί ποτέ. Δεν ήταν απλά τα τε­ρά­στια πλήθη στις με­γά­λες πό­λεις. Αυτή τη φορά εξα­πλώ­θη­κε στις επαρ­χια­κές πό­λεις, σε πολ­λές για πρώτη φορά. Αυτό ισχύ­ει ιδιαί­τε­ρα στην Άνω Αί­γυ­πτο στο Νότο –πολ­λές από αυτές τις πε­ριο­χές δεν συμ­με­τεί­χαν στην επα­νά­στα­ση του 2011 και τις κι­νη­το­ποι­ή­σεις που ακο­λού­θη­σαν. Σή­με­ρα όλες οι πε­ριο­χές είναι στους δρό­μους, με συ­γκλο­νι­στι­κή συμ­με­το­χή.

Μι­λά­με για εκα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πους. Και δεν θα πάνε σπί­τια τους. Θα μεί­νουν στους δρό­μους, μέχρι να πα­ραι­τη­θεί ο Μόρσι.

Υπάρ­χει μια ιστο­ρία από τη δια­δή­λω­ση όπου η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα γί­νε­ται σχε­δόν ποί­η­ση. Μια έγκυος γυ­ναί­κα και ο σύ­ζυ­γός της πάνε στην Τα­χρίρ, αυτή γεν­νά­ει τα ξη­με­ρώ­μα­τα της 30ής Ιούνη σε μια αυ­το­σχέ­δια κλι­νι­κή και απο­φα­σί­ζουν να πουν το μωρό Τα­μα­ρόντ, δη­λα­δή Εξέ­γερ­ση. Δεν ξέρω πώς θα το με­γα­λώ­σουν με αυτό το όνομα φυ­σι­κά –ίσως να είναι δύ­σκο­λο για το παιδί.

Αυτή τη στιγ­μή το κρά­τος και η άρ­χου­σα τάξη είναι πολύ βαθιά δια­σπα­σμέ­να. Εί­χα­με δια­δη­λώ­σεις έν­στο­λων αστυ­νο­μι­κών με τα όπλα τους, να φω­νά­ζουν «Κάτω ο Μόρσι, κάτω η Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα». Είναι σκη­νές χωρίς προη­γού­με­νο –πολύ, μα πάρα πολύ πα­ρά­ξε­νες.

Ένα μή­νυ­μα από φίλο μου έλεγε πως μια από τις με­γα­λύ­τε­ρες εται­ρεί­ες πα­ρο­χής ίντερ­νετ δια­θέ­τει ελεύ­θε­ρη ασύρ­μα­τη πρό­σβα­ση σε όλους γύρω από το προ­ε­δρι­κό μέ­γα­ρο. Έγρα­ψε πως οι κα­πι­τα­λι­στές μας βοη­θούν ενά­ντια στη Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα, για να μας πη­δή­ξουν στη συ­νέ­χεια –αλλά θα πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με τη βο­ή­θειά τους, για να τους πη­δή­ξου­με εμείς στη συ­νέ­χεια.

Ξε­νυ­χτού­σα χθες και διά­βα­ζα τα πρω­ι­νά σχό­λια των αν­θρώ­πων στο ίντερ­νετ, πριν κα­τέ­βουν στις δια­δη­λώ­σεις. Και υπήρ­χε αυτό το υπέ­ρο­χο αί­σθη­μα χαράς –άν­θρω­ποι να γρά­φουν πράγ­μα­τα όπως «Κα­λη­μέ­ρα επα­νά­στα­ση». Και την ίδια ώρα είχες αν­θρώ­πους να ξε­κι­νά­νε τα σχό­λιά τους με τη φράση «Αν δε γυ­ρί­σω πίσω…». Ήταν δύο πράγ­μα­τα ταυ­τό­χρο­να. Χαρά, αλλά και επί­γνω­ση ότι πάνε να συμ­με­τέ­χουν σε κάτι από το οποίο ίσως δεν γυ­ρί­σουν ποτέ πίσω.

Ένα σχό­λιο στο Facebook έλεγε: «Σή­με­ρα, για τις επό­με­νες 24 ώρες, εκτί­θε­ται για τε­λευ­ταία φορά σε δη­μό­σια θέα το πτώμα της Μου­σουλ­μα­νι­κής Αδελ­φό­τη­τας, απε­βί­ω­σε στα 85 της χρό­νια. Η κη­δεία θα γίνει αύριο». Υπήρ­χε αυτή η αί­σθη­ση πλά­κας –και αυτό απο­τε­λεί στοι­χείο της Αι­γυ­πτια­κής Επα­νά­στα­σης σε όλη της τη δια­δρο­μή. Υπήρ­χε πάντα χιού­μορ –άλ­λο­τε πικρό, άλ­λο­τε κο­φτε­ρό, με­ρι­κές φορές απλά ξε­καρ­δι­στι­κό.

Στη Μα­χά­λα, μια ση­μα­ντι­κή βιο­μη­χα­νι­κή πόλη στη Βό­ρεια Αί­γυ­πτο, οι ερ­γά­τες βγαί­νουν από τα ερ­γο­στά­σια και κα­τευ­θύ­νο­νται προς τις συ­γκε­ντρώ­σεις. Το 2011 δεν εί­δα­με πολλά τέ­τοια πε­ρι­στα­τι­κά. Εί­χα­με πολ­λές απερ­γί­ες την τε­λευ­ταία εβδο­μά­δα της επα­νά­στα­σης, οι οποί­ες και ανέ­τρε­ψαν τε­λι­κά το συ­σχε­τι­σμό δύ­να­μης, υπήρ­χαν πε­ρί­που 200 απερ­γί­ες εκεί­νη την εβδο­μά­δα. Αλλά αυτή τη φορά έχου­με πο­ρεί­ες να ξε­κι­νά­νε από τα ερ­γο­στά­σια και να κα­τευ­θύ­νο­νται στις πλα­τεί­ες και τα δη­μαρ­χεία για να τα κα­τα­λά­βουν.

Στη Μα­χά­λα, ένας συν­δι­κα­λι­στής μί­λη­σε στην Ahram Online και είπε πως κα­νέ­να μέλος της Μου­σουλ­μα­νι­κής Αδελ­φό­τη­τας δεν τολμά να εμ­φα­νι­στεί δη­μό­σια στη Μα­χά­λα. Είπε επί­σης ότι μέχρι το από­γευ­μα θα υπήρ­χαν ένα εκα­τομ­μύ­ριο ερ­γά­τες στο δρόμο.

Αυτό που κάνει τη δια­φο­ρά στις τε­λευ­ταί­ες δια­δη­λώ­σεις είναι η συσ­σω­ρευ­μέ­νη εμπει­ρία των δύο τε­λευ­ταί­ων χρό­νων. Το επα­να­στα­τι­κό πνεύ­μα που ξύ­πνη­σε το 2011 δεν πέ­θα­νε, παρά τους φό­νους, παρά τα βα­σα­νι­στή­ρια, παρά την εξου­σία του στρα­τού και την εξου­σία των ισλα­μι­στών.

Βα­σι­κά, το ολι­γαρ­χι­κό αστυ­νο­μι­κό κρά­τος του Μου­μπά­ρακ έμει­νε άθι­κτο. Οι Αδελ­φοί Μου­σουλ­μά­νοι ήθε­λαν να το κλη­ρο­νο­μή­σουν και όχι να το δια­λύ­σουν. Οπότε ο κό­σμος ανα­ρω­τιέ­ται: Γιατί κά­να­με την επα­νά­στα­ση; Γιατί πέ­θα­ναν τόσοι άν­θρω­ποι; Γιατί, ενώ βγή­κα­με στους δρό­μους για να δια­λύ­σου­με το αστυ­νο­μι­κό κρά­τος, αυτό πα­ρα­μέ­νει;
Με έναν τρόπο, η εμπει­ρία συσ­σω­ρευό­ταν όλον αυτό τον καιρό. Αυτό συμ­βαί­νει πάντα υπό­γεια –δεν μπο­ρείς να το δεις.  
Απο­κρυ­σταλ­λώ­θη­κε στο κί­νη­μα Tamarod – στην Εξέ­γερ­ση. Ξε­κί­νη­σε από 30.000 νέους αν­θρώ­πους. Ανα­συ­γκρό­τη­σε τη νε­α­νι­κή συμ­μα­χία που ξε­κί­νη­σε την επα­νά­στα­ση, αλλά σε πολύ με­γα­λύ­τε­ρη κλί­μα­κα –είχες νε­ο­λαί­ους από τους Επα­να­στά­τες Σο­σια­λι­στές, από το Αι­γυ­πτια­κό Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα, από τη Σο­σια­λι­στι­κή Λαϊκή Συμ­μα­χία, από το Συ­νταγ­μα­τι­κό Κόμμα του Ελ Μπα­ρα­ντέι. Και φυ­σι­κά οι νε­ο­λαί­οι του Κι­νή­μα­τος 6ης Απρί­λη και άλλων ομά­δων.

Αυτοί οι νέοι κα­τόρ­θω­σαν να συ­νερ­γα­στούν και να συμ­φω­νή­σουν στην ιδιο­φυή ιδέα να απευ­θυν­θούν στο λαό με ένα κεί­με­νο υπο­γρα­φών κατά του Μόρσι. Ξε­πέ­ρα­σαν αυτό που έτει­νε να γίνει μια φόρ­μου­λα που επα­να­λαμ­βά­νεις διαρ­κώς, ελ­πί­ζο­ντας κά­ποια στιγ­μή να έχει τα ίδια απο­τε­λέ­σμα­τα με το 2011 –δη­λα­δή το γε­νι­κό κά­λε­σμα για μια «δια­δή­λω­ση του ενός εκα­τομ­μυ­ρί­ου». Κα­λείς και ξα­να­κα­λείς και με­ρι­κές φορές μα­ζεύ­ο­νται με­ρι­κές χι­λιά­δες και άλλες φορές μα­ζεύ­ο­νται με­ρι­κές εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες.

Ξε­πέ­ρα­σαν αυτό το μο­ντέ­λο και κα­τά­φε­ραν κάτι νέο εξαι­τί­ας της άθλιας δια­κυ­βέρ­νη­σης της Μου­σουλ­μα­νι­κής Αδελ­φό­τη­τας και της απλη­στί­ας της για εξου­σία. Η Αδελ­φό­τη­τα έχασε την κοι­νω­νι­κή της βάση.

Η επα­νά­στα­ση του 2011 ανέ­δει­ξε έναν πολύ σαφή δι­χα­σμό του αι­γυ­πτια­κού λαού. Ήταν μια επα­νά­στα­ση απο­κλει­στι­κά των πό­λε­ων και η ύπαι­θρος απεί­χε από αυτή. Η επαρ­χεία πα­ρέ­μει­νε ένα είδος εφε­δρι­κού στρα­τού της αντε­πα­νά­στα­σης, είτε αξιο­ποιού­νταν από το στρα­τό, είτε από τη Μου­σουλ­μα­νι­κή Αδελ­φό­τη­τα, είτε από τα κα­τά­λοι­πα του πα­λιού κα­θε­στώ­τος. Δε­σμοί πα­τρω­νί­ας και θρη­σκεί­ας, η μι­σαλ­λο­δο­ξία, ο θρη­σκευ­τι­κός σε­χτα­ρι­σμός και το αντι­χρι­στια­νι­κό αί­σθη­μα –όλα αυτά αξιο­ποιού­νταν σε αυτό το στόχο.

Αλλά αυτό άλ­λα­ξε εξαι­τί­ας της κρί­σης που βα­θαί­νει και την επι­μο­νή των Αδελ­φών Μου­σουλ­μά­νων να φορ­τώ­σουν στους φτω­χούς τα βάρη της κρί­σης. Έγρα­ψα κά­πο­τε ότι πί­στευα πως οι Αδελ­φοί Μου­σουλ­μά­νοι, στα 30 χρό­νια εξου­σί­ας Μου­μπά­ρακ, πε­ρισ­σό­τε­ρο κρα­τού­σαν ση­μειώ­σεις και λι­γό­τε­ρο τον αντι­πο­λι­τεύ­ο­νταν. Αυτό που βλέ­που­με σή­με­ρα είναι η ίδια ακρι­βώς αντί­λη­ψη, οι ίδιες πρα­κτι­κές και η ίδια πε­ρι­φρό­νη­ση για το λαό.

Οπότε οι γνώ­μες άρ­χι­σαν να αλ­λά­ζουν. Όταν η νε­ο­λαία άρ­χι­σε να τα­ξι­δεύ­ει στα χωριά, αυτή ήταν ίσως η πρώτη φορά που έγινε μια πραγ­μα­τι­κή προ­σπά­θεια να φτά­σει η επα­νά­στα­ση στις αγρο­τι­κές πε­ριο­χές και στην Άνω Αί­γυ­πτο. Γυρ­νού­σαν τους δρό­μους με αυτή την κα­μπά­νια υπο­γρα­φών, μι­λού­σαν στον κόσμο και αυτό δη­μιούρ­γη­σε ένα είδος κι­νη­το­ποί­η­σης και ορ­γά­νω­σης που δεν θα είχε επι­τευ­χθεί αλ­λιώς, με άλλο ένα κά­λε­σμα «να κα­τέ­βου­με στις πλα­τεί­ες».
Υπήρ­ξε με­γά­λη προσ­δο­κία για τις δια­δη­λώ­σεις της 30ής Ιούνη τις πε­ρα­σμέ­νες έξι εβδο­μά­δες. Αλλά πάντα σε εκ­πλήσ­σει. Ξέ­ρα­με ότι θα είναι με­γά­λες, αλλά ποτέ δεν φα­ντά­στη­κα ότι θα είναι τόσο με­γά­λες.