Capital controls… μέχρι νεωτέρας!

Για να απα­ντή­σου­με σε αυτό το ερώ­τη­μα, θα πρέ­πει να πάμε πέρα από την κυ­βερ­νη­τι­κή συν­θη­μα­το­λο­γία. Γιατί επι­βλή­θη­καν τα capital controls - γιατί συ­νε­χί­ζο­νται - ως πότε; Η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ - ΑΝΕΛ έχει εύ­κο­λες απα­ντή­σεις για όλα αυτά: για να μην κα­ταρ­ρεύ­σουν οι τρά­πε­ζες - γιατί ακόμη υπάρ­χει κίν­δυ­νος κα­τάρ­ρευ­σης των τρα­πε­ζών - μέχρι τις αρχές του 2016, οπότε θα έχει ολο­κλη­ρω­θεί η ανα­κε­φα­λαί­ω­ση. Υπο­τί­θε­ται ότι με το τρίτο μνη­μό­νιο «σώ­σα­με τις τρά­πε­ζες από την κα­τάρ­ρευ­ση», απει­λή που δη­μιουρ­γή­θη­κε εξαι­τί­ας του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος που ο ίδιος ο κ. Τσί­πρας προ­κή­ρυ­ξε! Όμως η αλή­θεια είναι πολύ δια­φο­ρε­τι­κή…

Ήταν ο κ. Ντρά­γκι, ο κ. Στουρ­νά­ρας και οι τρα­πε­ζί­τες που επέ­βα­λαν τα capital controls – η πρώτη κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ - ΑΝΕΛ, ανή­μπο­ρη να ελέγ­ξει το πα­ρα­μι­κρό στο τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα και αφού ευ­λό­γη­σε διοι­κή­σεις όπως του Κα­ρα­μού­ζη και του Χρι­στο­δου­λά­κη, απλώς προ­συ­πέ­γρα­ψε τη σχε­τι­κή Πράξη…

Γιατί επι­βλή­θη­καν τα capital controls; Το χρη­μα­το­δο­τι­κό εμπάρ­γκο του κ. Ντρά­γκι ήταν όχι μόνο αιτία αλλά και αφορ­μή - η πιο πει­στι­κή αφορ­μή... Διότι πράγ­μα­τι οι τρά­πε­ζες θα κα­τέρ­ρε­αν, όχι λόγω του χρη­μα­το­δο­τι­κού εμπάρ­γκο, αλλά επει­δή το… capital, δη­λα­δή οι με­γά­λες κα­τα­θέ­σεις, έκα­ναν φτερά ανε­ξάρ­τη­τα και πριν από το χρη­μα­το­δο­τι­κό εμπάρ­γκο του κ. Ντρά­γκι!   

Το capital «έκανε φτερά», κι έμει­νε το control για τους μι­κρο­κα­τα­θέ­τες!

Τα πα­πα­γα­λά­κια της μνη­μο­νια­κής τρο­μο­λα­γνί­ας που τον Ιού­λιο θο­ρυ­βού­σαν για τη δια­κο­πή του ELA από την ΕΚΤ, δη­λα­δή τη δια­κο­πή της πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας, δεν θέ­τουν καν το κρί­σι­μο ερώ­τη­μα: γιατί οι τρά­πε­ζες χρειά­ζο­νταν και ακόμη χρειά­ζο­νται τον ELA; Η απά­ντη­ση είναι προ­φα­νής: διότι μειώ­νο­νται διαρ­κώς οι κα­τα­θέ­σεις. Το αμέ­σως επό­με­νο ερώ­τη­μα είναι: γιατί μειώ­νο­νται οι κα­τα­θέ­σεις;

Οι απα­ντή­σεις στα κρί­σι­μα αυτά ερω­τή­μα­τα, με βάση τα επί­ση­μα στοι­χεία της ΤτΕ, είναι ιδιαι­τέ­ρως απο­κα­λυ­πτι­κές:

• Στις 31/12/2009 το σύ­νο­λο των κα­τα­θέ­σε­ων στις ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες ήταν 231,5 δισ. ευρώ. Στις 31/12/14 είχαν μειω­θεί σε 160,072 δισ. ευρώ και στα τέλη Ια­νουα­ρί­ου 2015 σε 147,775 δισ. ευρώ. Όταν επι­βλή­θη­καν τα capital controls, ήταν πε­ρί­που 125 δισ. ευρώ. Στα μνη­μο­νια­κά χρό­νια και μέχρι τις εκλο­γές της 25ης Ια­νουα­ρί­ου 2015 χά­θη­καν πε­ρί­που 84 δισ. ευρώ.
• Ήδη στα τέλη Οκτω­βρί­ου 2014 οι με­γά­λου ύψους κα­τα­θέ­σεις είχαν κάνει «φτερά»: Το 81,5% των κα­τα­θε­τι­κών λο­γα­ρια­σμών είχαν υπό­λοι­πο κάτω από 2.000 ευρώ, το 11,3% υπό­λοι­πο με­τα­ξύ 2.000 και 10.000 ευρώ, το 0,90% με­τα­ξύ 50.000 και 100.000 ευρώ και μόλις το 0,40% πάνω από 100.000 ευρώ.
• Από τις κα­τα­θέ­σεις που έφυ­γαν, πε­ρί­που 80 δισ. ευρώ έφυ­γαν στο εξω­τε­ρι­κό και είναι με­γά­λου ύψους κα­τα­θέ­σεις.
• Στα τέλη Μαρ­τί­ου 2015, από τα 138,5 δισ. ευρώ του συ­νό­λου των κα­τα­θέ­σε­ων, τα 117,9 δισ. ευρώ ήταν απο­τα­μιεύ­σεις νοι­κο­κυ­ριών και μόνο 20,6 δισ. ευρώ κα­τα­θέ­σεις του επι­χει­ρη­μα­τι­κού τομέα.

Όλα αυτά δεί­χνουν πολύ εύ­γλωτ­τα και αδιαμ­φι­σβή­τη­τα ότι η με­γά­λη λε­η­λα­σία των κα­τα­θέ­σε­ων έγινε στα μνη­μο­νια­κά χρό­νια και επί μνη­μο­νια­κών κυ­βερ­νή­σε­ων και αφορά κυ­ρί­ως έξοδο κε­φα­λαί­ων στο εξω­τε­ρι­κό, από τα υψηλά ει­σο­δή­μα­τα και τις επι­χει­ρή­σεις. Οι μι­κρο­κα­τα­θέ­τες έμει­ναν εδώ και το πο­λύ-πο­λύ έβγα­λαν τα λεφτά τους για να τα κρύ­ψουν στα «σε­ντού­κια».

Οι τρα­πε­ζί­τες, και για λο­γα­ρια­σμό τους η κυ­βέρ­νη­ση, προ­σπά­θη­σαν να σκε­φτούν διά­φο­ρους τρό­πους για να επι­στρέ­ψουν ξανά στις τρά­πε­ζες τα πε­ρί­που 45 δισ. ευρώ των μι­κρο­κα­τα­θε­τών που απο­σύρ­θη­καν στα «σε­ντού­κια». Όμως δεν υπάρ­χει τρό­πος να πει­σθούν για κάτι τέ­τοιο, άρα το μόνο που απο­μέ­νει, είναι δυ­σκο­λέ­ψει η πε­ραι­τέ­ρω φυγή κα­τα­θέ­σε­ων. Και αυτό ση­μαί­νει ότι τα capital controls θα πα­ρα­μεί­νουν… μέχρι νε­ω­τέ­ρας! Γιατί αν αρ­θούν, το ρεύμα φυγής των μι­κρο­κα­τα­θε­τών μπο­ρεί να πάρει νέα ορμή…

Ερω­τή­μα­τα και απα­ντή­σεις

Συ­μπέ­ρα­σμα: Στο τρί­πτυ­χο των ερω­τη­μά­των που θέ­σα­με στην αρχή, οι σω­στές απα­ντή­σεις είναι οι εξής:

α. Στο ερώ­τη­μα «Γιατί επι­βλή­θη­καν τα capital controls;» η απά­ντη­ση «Για να μην κα­ταρ­ρεύ­σουν οι τρά­πε­ζες» είναι γε­νι­κά σωστή, αλλά απο­κρύ­βει το ου­σια­στι­κό: ότι τον κίν­δυ­νο της κα­τάρ­ρευ­σης δη­μιούρ­γη­σαν συ­νει­δη­τά -με­τα­ξύ άλ­λων- οι ίδιοι οι τρα­πε­ζί­τες, ορ­γα­νώ­νο­ντας και διευ­κο­λύ­νο­ντας τη φυγή των με­γα­λο­κα­τα­θε­τών (για να προ­στα­τευ­τούν ένα­ντι ανε­πι­θύ­μη­των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων). Στην επι­χεί­ρη­ση φυ­γά­δευ­σης των με­γά­λων κα­τα­θέ­σε­ων, οι τρα­πε­ζί­τες είναι συ­ναυ­τουρ­γοί, η ηγε­σία της Τρά­πε­ζας της Ελ­λά­δος συ­νέ­πρα­ξε με το να μην λάβει μέτρα για την απο­τρέ­ψει, οι δε κυ­βερ­νή­σεις (πε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης και της πρώ­της κυ­βέρ­νη­σης των ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ - ΑΝΕΛ) συ­νέ­πρα­ξαν επί­σης με το να πα­ρα­λεί­ψουν να πά­ρουν οποιο­δή­πο­τε μέτρο. 

β. Στο ερώ­τη­μα «Γιατί συ­νε­χί­ζο­νται», η σωστή απά­ντη­ση είναι: Διότι, εξαρ­τη­μέ­νες πλέον απο­λύ­τως από τους μι­κρο­κα­τα­θέ­τες, οι τρά­πε­ζες τους θέ­λουν πλέον υπο­χρε­ω­τι­κά εγκλω­βι­σμέ­νους – και θα τους θέ­λουν για πολύ ακόμη…

γ. Στο ερώ­τη­μα «Ως πότε θα συ­νε­χι­στούν τα capital controls;», η σωστή απά­ντη­ση είναι: Για όσο οι τρά­πε­ζες θα αι­σθά­νο­νται ανα­σφα­λείς από ένα κύμα φυγής των μι­κρο­κα­τα­θε­τών. Για πόσο θα αι­σθά­νο­νται ανα­σφα­λείς, θα εξαρ­τη­θεί από σειρά εξε­λί­ξε­ων: την ανα­κε­φα­λαί­ω­ση, τη ρύθ­μι­ση ει­δι­κά των επι­χει­ρη­μα­τι­κών δα­νεί­ων (τα «κα­νό­νια» των επι­χει­ρη­μα­τιών επί­σης απο­τε­λούν σο­βα­ρό κίν­δυ­νο κα­τάρ­ρευ­σης των τρα­πε­ζών, αλλά ποιος να τους «ζο­ρί­σει»;..), την πο­ρεία υλο­ποί­η­σης του τρί­του μνη­μο­νί­ου, την έκτα­ση των κοι­νω­νι­κών του συ­νε­πειών κ.λπ. Ήδη κά­ποιες εκτι­μή­σεις από τον ίδιο τον τρα­πε­ζι­κό χώρο λένε ότι τα 45 δισ. ευρώ που απέ­συ­ραν οι μι­κρο­κα­τα­θέ­τες, θα κα­τα­να­λω­θούν ίσως και μέχρι το τέλος του έτους, για να κα­λύ­ψουν βα­σι­κές ανά­γκες των νοι­κο­κυ­ριών. Άρα, θα προ­κύ­ψουν νέες πιέ­σεις για μα­ζι­κή φυγή των μι­κρο­κα­τα­θε­τών…  

Και εν ολί­γοις: οι τρά­πε­ζες κιν­δυ­νεύ­ουν να κα­ταρ­ρεύ­σουν πρώτα απ’ όλα επει­δή οι τρα­πε­ζί­τες σε συ­νερ­γα­σία με τις κυ­βερ­νή­σεις προ­στά­τευαν όλα αυτά τα χρό­νια και εξα­κο­λου­θούν να προ­στα­τεύ­ουν τα υψηλά ει­σο­δή­μα­τα και τους επι­χει­ρη­μα­τί­ες μπα­τα­χτσή­δες. Επει­δή ανή­κουν στο κε­φά­λαιο και προ­στα­τεύ­ουν το κε­φά­λαιο. Δεν φταί­ει μόνο η κρίση, αλλά πάνω απ’ όλα το γε­γο­νός ότι μέσα στην κρίση το κε­φά­λαιο απο­φά­σι­σε να προ­στα­τεύ­σει τον εαυτό του και να φορ­τώ­σει τα βάρη της κρί­σης στους «άλ­λους» – εν προ­κει­μέ­νω στους μι­κρο­κα­τα­θέ­τες, δη­λα­δή στα λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά. Τόσο απλά…

Ση­μειώ­σεις

1. Σε ομι­λία του χθες 7 Οκτω­βρί­ου στη Νέα Υόρκη με θέμα «Πρό­σφα­τες εξε­λί­ξεις και προ­ο­πτι­κές των ελ­λη­νι­κών και ευ­ρω­παϊ­κών κε­φα­λαια­γο­ρών» σε διε­θνές επεν­δυ­τι­κό forum που διορ­γά­νω­σε η RedburnAccess, ο κ. Μουρ­μού­ρας είπε ότι η ανα­κε­φα­λαί­ω­ση των τρα­πε­ζών δεν αρκεί για να αρ­θούν τα capital controls, θέ­το­ντας τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις που προ­α­να­φέρ­θη­καν στο κεί­με­νο.