ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ - ΖΑΝ ΚΟΚΤΩ: η ΜΕΘΕΞΗ

Έχεις την αί­σθη­ση ότι βλέ­πεις παι­δι­κά σχέ­δια ή νο­μί­ζεις πως κάτι πα­ρό­μοιο ζω­γρά­φι­ζες και εσύ ως παιδί. Εντού­τοις, δεν είναι τόσο απλοϊ­κά τα πράγ­μα­τα. Διότι πρό­κει­ται για την Έκ­θε­ση με τίτλο «Πά­μπλο Πι­κά­σο - Ζαν Κοκτώ. Οι και­νο­τό­μοι του Μο­ντερ­νι­σμού», στην οποία πα­ρου­σιά­ζο­νται 190 έργα των δύο καλ­λι­τε­χνών. Είναι έργα ζω­γρα­φι­κής, χα­ρα­κτι­κής, κε­ρα­μι­κής, διά­φο­ρα σχέ­δια και καλ­λι­τε­χνι­κές εκ­δό­σεις, τα οποία συν­θέ­τουν το παζλ της εν λόγω Έκ­θε­σης και ανα­δει­κνύ­ουν την προ­σφο­ρά τους στην εδραί­ω­ση του μο­ντερ­νι­σμού.

Ο μο­ντερ­νι­σμός στην Τέχνη υπήρ­ξε ένα ρεύμα αμ­φι­σβή­τη­σης των συ­ντη­ρη­τι­κών  αξιών του ρε­α­λι­σμού. Απέρ­ρι­πτε τις πα­ρα­δό­σεις ή τις αξιο­ποιού­σε υπό νέα οπτι­κή γωνία, ενώ επι­κρο­τού­σε τις αντι­συμ­βα­τι­κές τε­χνο­τρο­πί­ες μέσα από τον κα­τα­κερ­μα­τι­σμό των ει­κό­νων, την απο­σπα­σμα­τι­κό­τη­τα, το δυσ­νό­η­το και τους ρι­ζο­σπα­στι­κούς πει­ρα­μα­τι­σμούς. Προ­έ­βαλ­λε την υπο­κει­με­νι­κή συ­νεί­δη­ση του ατό­μου και την αλ­λο­τρί­ω­σή της, καθώς επί­σης και την ύπαρ­ξη των πολ­λα­πλών και αντι­κρουό­με­νων αντι­λή­ψε­ων που υπάρ­χουν στην ανα­ζή­τη­ση της αλή­θειας. Και σε ό,τι αφορά τους δύο προ­α­να­φερ­θέ­ντες καλ­λι­τέ­χνες, ανα­ζή­τη­σαν την προ­σω­πι­κή τους αλή­θεια μέσα από την τέχνη τους.

Οι δύο καλ­λι­τέ­χνες υπήρ­ξαν επί 40 χρό­νια φίλοι. Η μέ­θε­ξη,  που είχαν με­τα­ξύ τους, δη­λα­δή η ψυ­χι­κή συ­νά­ντη­ση, η επαφή, η επι­κοι­νω­νία, η συμ­με­το­χή, είχε ως απο­τέ­λε­σμα να επη­ρε­ά­ζει θε­τι­κά ο ένας την τέχνη του άλλου. Ο Κοκτώ, γεν­νη­μέ­νος στη Γαλ­λία (1889-1963), υπήρ­ξε ποι­η­τής, θε­α­τρι­κός συγ­γρα­φέ­ας, σκη­νο­θέ­της και μυ­θι­στο­ριο­γρά­φος, ο οποί­ος είχε επη­ρε­α­στεί από το σου­ρε­α­λι­στι­κό κί­νη­μα, ενώ η φιλία του με τον Πι­κά­σο τον ώθησε και στη  ζω­γρα­φι­κή. Ο Πι­κά­σο, γεν­νη­μέ­νος στη Μά­λα­γα της Αν­δα­λου­σί­ας (1881-1973) ήταν ζω­γρά­φος, ο οποί­ος όμως πει­ρα­μα­τί­στη­κε και με την ποί­η­ση, έχο­ντας επιρ­ρο­ές από τον υπερ­ρε­α­λι­σμό (αυ­τό­μα­τη γραφή στην Τέχνη). Να υπεν­θυ­μί­σου­με ότι το δια­ση­μό­τε­ρο έργο του είναι η γνω­στή σε όλους μας «Γκερ­νί­κα», την οποία εμπνεύ­στη­κε εν μέσω του Ισπα­νι­κού Εμ­φυ­λί­ου Πο­λέ­μου και απει­κο­νί­ζει τον βομ­βαρ­δι­σμό και την ισο­πέ­δω­ση της πόλης της Ισπα­νί­ας, Γκερ­νί­κα, από τους Γερ­μα­νούς ναζί, το 1937, όπου σκο­τώ­θη­καν 1.650 άν­θρω­ποι. Αυτός ο με­γά­λος καμ­βάς πε­ρι­γρά­φει την απαν­θρω­πιά, τη βιαιό­τη­τα και την από­γνω­ση του πο­λέ­μου. Επί­σης, είχε αντι­τα­χθεί, μαζί με άλ­λους δια­νο­ού­με­νους, στην εκτέ­λε­ση του Νίκου Μπε­λο­γιάν­νη και μά­λι­στα του αφιέ­ρω­σε και έναν πί­να­κα, το γνω­στό πορ­τρέ­το-σκί­τσο, «ο άν­θρω­πος με το γα­ρύ­φαλ­λο».

Κοινό ση­μείο ανα­φο­ράς και των δύο είναι η επί­δρα­ση του αρ­χαί­ου ελ­λη­νι­κού πο­λι­τι­σμού στη δου­λειά τους. Επί­σης, και στους δύο κυ­ριαρ­χεί η αυ­το­α­να­φο­ρι­κό­τη­τα, ο αι­σθη­σια­σμός και το ερω­τι­κό στοι­χείο. Στον Πι­κά­σο, το κυ­ρί­αρ­χο στοι­χείο είναι η γυ­ναί­κα, την οποία «με­τα­χει­ρί­ζε­ται» συ­νε­χώς στα έργα του, ενώ τα έργα του Κοκτώ είναι πιο λυ­ρι­κά και επι­κε­ντρώ­νο­νται στον αντρι­κό ερω­τι­σμό, δί­νο­ντάς του μια ωραία από­δο­ση.

Τέλος, όπως λέει ο Τάκης Μαυ­ρω­τάς, διευ­θυ­ντής του Ει­κα­στι­κού Προ­γράμ­μα­τος του Ιδρύ­μα­τος Θε­ο­χα­ρά­κη, όπου γί­νε­ται και η εν λόγω Έκ­θε­ση, στην ποι­κι­λο­μορ­φία του έργου των Πι­κά­σο-Κο­κτώ, εμπε­ριέ­χε­ται «δυ­να­μι­κά το έλ­λο­γο και το άλογο, αντι­θέ­σεις και αντι­πα­ρα­θέ­σεις, ανα­τρε­πτι­κές σχέ­σεις με τη ζωή και την πραγ­μα­τι­κό­τη­τά της. […] Η τέχνη τους είναι όλο ζωή, γε­μά­τη ερω­τή­μα­τα και αι­νίγ­μα­τα…».  

Η Έκ­θε­ση θα διαρ­κέ­σει μέχρι τις 28-2-2016.