Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), την άνοιξη του 2016, εξέδωσαν, για πρώτη φορά, μια σειρά γραμματοσήμων (σύνολο τέσσερα) με θεματολογία το εργατικό κίνημα. Μέσα από τέσσερα πρόσωπα, τα οποία διαδραμάτισαν ρόλο σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, διαγράφεται η ιστορία του εργατικού κινήματος της Ελλάδας. Αυτά τα τέσσερα πρόσωπα είναι οι Σωτήρης Παρασκευαϊδης, Τάσος Τούσης, Ναπολέων Σουκατζίδης και Κώστας Θέος.
Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα συνοπτικό χρονικό της πορείας του ελληνικού εργατικού κινήματος και κάποια βιογραφικά στοιχεία των προαναφερθέντων αγωνιστών της εργατικής τάξης.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΧΡΟΝΙΚΟ
Οι αγώνες της εργατικής τάξης στην Ελλάδα για τη διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών εργασίας και γενικά για μια καλύτερη ζωή ξεκινούν από τη δεκαετία του 1870. Οι δύσκολες και εξοντωτικές συνθήκες εργασίας ώθησαν τους εργαζόμενους στη δημιουργία των πρώτων σωματείων. Από την πρώτη απεργία που ξέσπασε το 1879 στα ναυπηγεία της Σύρου, στην Ερμούπολη, μέχρι τους σύγχρονους εργατικούς αγώνες, το εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα έχει δώσει μεγάλες μάχες και θυσίες, έχει δεχτεί ήττες, όμως έχει ταυτόχρονα καταφέρει μεγάλες επιτυχίες και νίκες, αναβιβάζοντας την κοινωνική και πολιτική θέση του κόσμου της εργασίας σε υψηλότερα επίπεδα.
Σταθμό αποτέλεσε, τον Οκτώβριο του 1918, το Α΄ Πανελλαδικό Συνέδριο της ΓΣΕΕ, το οποίο κατάφερε να συνενώσει το συνδικαλισμένο προλεταριάτο κάτω από μια ενιαία οργάνωση. Μεταξύ 1918-1936 γίνονται πολυάριθμες απεργιακές κινητοποιήσεις με αποκορύφωμα την εργατική εξέγερση, τον Μάη του 1936, στη Θεσσαλονίκη.
Όμως, το συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα από την ίδρυσή του, σημαδεύτηκε από την εξέλιξη της πολιτικής κατάστασης του τόπου, η οποία χαρακτηριζόταν από τον μη ομαλό πολιτικό και κοινοβουλευτικό βίο. Το άμεσο αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων ήταν η –για μεγάλο χρονικό διάστημα– προσπάθεια για την επιβίωση και τη διατήρηση της αυτονομίας των συνδικάτων απέναντι στις κρατικές παρεμβάσεις, οι διώξεις και οι φυλακίσεις αγωνιστών, καθώς επίσης ο εργατοπατερισμός, τα οποία ελάμβαναν χώρα από την εποχή του Μεσοπολέμου, τους μετεμφυλιοπολεμικούς χρόνους, μέχρι και τη μεταπολιτευτική περίοδο μετά το 1974. Μόνο με τον φιλεργατικό νόμο 1264 του 1982, που ψήφισε η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ξεκινά μία νέα περίοδος για τον εκδημοκρατισμό των συνδικάτων και την κατοχύρωση των ελευθεριών του.
Τη δράση του εργατικού κινήματος ανέκοψαν, προσωρινά, τα Μνημόνια, ιδιαίτερα από το 2012, εξαιτίας των οποίων συρρικνώθηκε το εργατικό εισόδημα, μειώθηκε ή και εξαφανίστηκε η προστασία των εργαζομένων, ενώ διογκώθηκε η ανεργία και οι ανασφάλιστοι εργαζόμενοι. Παρ’ όλα αυτά, το εργατικό κίνημα εξακολουθεί να υπάρχει και να συνεχίζει τον αγώνα του.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Σωτήρης Παρασκευαΐδης: Είναι από τους πρώτους αγωνιστές του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Πολιτικοποιήθηκε μέσα από την οδυνηρή εμπειρία των αλλεπάλληλων πολεμικών περιπετειών, κατά τη δεκαετία 1912-22. Στους πολέμους αυτούς έχασε τα δυο του αδέλφια, ενώ συμμετείχε κι ο ίδιος ως στρατιώτης. Εργαζόταν ως ζαχαροπλάστης και είχε συνδικαλιστική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, συμμετείχε στην Ένωση Παλαιών Πολεμιστών και Θυμάτων Στρατού της Αθήνας, η οποία ανέπτυσσε αντιπολεμική δράση, ενώ πρόβαλλε και τα ζητήματα της επαγγελματικής αποκατάστασης των απολυθέντων στρατιωτών. Την ίδια περίοδο εντάχθηκε στο Τμήμα Αθήνας της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ). Σκοτώθηκε την Πρωτομαγιά του 1924, στη συγκέντρωση που διοργάνωσε το Εργατικό Κέντρο Αθήνας (ΕΚΑ), στην πλατεία Δημοτικού Θεάτρου (νυν Κοτζιά), όταν οι δυνάμεις καταστολής πήραν διαταγή να διαλύσουν τη συγκέντρωση.
Τάσος Τούσης: Γεννήθηκε στο Ασβεστοχώρι. Το επάγγελμα του ήταν αυτοκινητιστής. Πήρε μέρος στην εργατική εξέγερση, τον Μάη του 1936, στη Θεσσαλονίκη. Οι αιτίες της εξέγερσης ήταν η ακρίβεια, οι χαμηλοί μισθοί και η αυταρχική συμπεριφορά του κράτους. Η σπίθα άναψε από τους καπνεργάτες, που είχαν ξεκινήσει απεργία από τις 29 Απριλίου. Μετά από 8 μέρες αγώνα, στις 9 Μαϊου, κηρύσσεται Γενική Απεργία στη Θεσσαλονίκη. Η εξέγερση έχει γενικευτεί. Τελικά, καταστέλλεται βίαια από τις δυνάμεις του κράτους, με 9 νεκρούς, μεταξύ αυτών ο 25χρονος οδηγός Τάσος Τούσης. Από τη φωτογραφία στον Ριζοσπάστη, την επόμενη μέρα, η οποία δείχνει την εικόνα του αδικοχαμένου εργάτη, πεσμένου στην άσφαλτο, και την μάνα του να θρηνεί πάνω στον νεκρό γιο της, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, συγκλονισμένος, γράφει τον «ΕΠΙΤΑΦΙΟ», ένα ποίημα σταθμό, το οποίο μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Ναπολέων Σουκατζίδης: Γεννήθηκε στην Προύσα το 1909. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του στην Κρήτη. Σπούδασε στην Ανώτατη Εμπορική Σχολή στο Ηράκλειο και έγινε λογιστής. Ήταν πολύγλωσσος, ενώ είχε και συγγραφικό έργο. Υπήρξε πρόεδρος των Εμποροϋπαλλήλων Ηρακλείου και στέλεχος του ΚΚΕ και εξαιτίας της δράσης του συνελήφθη από τη Δικτατορία Μεταξά και εξορίστηκε στον Αϊ Στράτη. Από τον Αϊ Στράτη μεταφέρθηκε τον Απρίλη του 1937 στις φυλακές της Ακροναυπλίας. Στην Κατοχή μετά από αλλεπάλληλες μεταγωγές κατέληξε στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου. Ήταν ένας από τους 200 αγωνιστές που εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την Πρωτομαγιά του 1944.
Κώστας Θέος: Γεννήθηκε το 1896 στο Πήλιο. Από 12 ετών άρχισε να δουλεύει ως καπνεργάτης στο Βόλο. Γίνεται μέλος της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Βόλου και το 1918 του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ. Το 1924 εκλέγεται στη Διοίκησης του Εργατικού Κέντρου Βόλου και λίγο μετά στην ηγεσία της Καπνεργατικής Ομοσπονδίας. Τον Νοέμβριο του 1926 εκλέγεται βουλευτής με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών και Προσφύγων. Το 1927 εκλέγεται στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ. Το 1929 πρωτοστατεί στην ίδρυση της Ενωτικής ΓΣΕΕ και εκλέγεται Γενικός Γραμματέας της. Στις εκλογές του 1936 εκλέγεται βουλευτής Δράμας με το Παλλαϊκό Μέτωπο. Συλλαμβάνεται από την δικτατορία Μεταξά, στις 4 Αυγούστου 1936, και εξορίζεται. Το 1942 είναι από τους βασικούς πρωτεργάτες του Εργατικού ΕΑΜ. Το 1946, στο 8ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ εκλέγεται μέλος της Γραμματείας του και αργότερα γίνεται μέλος της διοίκησης της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας. Πέθανε στο Βουκουρέστι το 1958.
