Ο πύργος Γκρένφελ και η Αθήνα ή Σε ποιον θα ανήκουν οι πόλεις (μας);

Κάηκαν τόσοι άνθρωποι στον πραγματικό και όχι κινηματογραφικό Πύργο της Κόλασης (παρεμπιπτόντως, ίσως η πιο «ευφυής» ταινία καταστροφής της δεκαετίας του ‘70), επειδή αφενός η (αναβαθμισμένη και ιν και πλούσια) γειτονιά δεν άντεχε τη θέα ενός κτηρίου άλλης εποχής και άλλης τάξης και «ποιότητας» ενοίκων και αφετέρου η ιδιωτική εταιρεία διαχείρισης του ουρανοξύστη είχε προαποφασίσει ότι θα βγάλει κέρδος κυριολεκτικά επί πτωμάτων, παραβιάζοντας κάθε κανόνα ασφάλειας εργασιών και αξιοπιστίας υλικών.

Οι τελευταίες εξελίξεις είναι φαντάζομαι επίσης γνωστές σε όλους μας. Η μεταχρονολογημένη πρόθεση της βρετανικής κυβέρνησης να δώσει διαμερίσματα σε παρακείμενες πολυκατοικίες και συγκροτήματα κατοικιών βρίσκει τη σθεναρή αντίσταση των αναβαθμισμένων, ιν και πλουσίων ενοίκων και ιδιοκτητών τους, που θεωρούν ότι δεν μπορούν να έχουν γείτονες, όπως πιθανώς θα το έθετε η Μαντάμ Σουσού, τον Μπύθουλα της βρετανικής κοινωνίας. Το Λονδίνο δεν ανήκει σε όλους και δεν ανέχεται να κατοικούν όλοι σε αυτό - το Λονδίνο ανήκει στους χρηματιστές του, τους νεόπλουτους, τους αναβαθμισμένους και ιν και χάι-σοσάιτυ τύπους του. Το Λονδίνο ανήκει στον μανταμσουσουδισμό. Το Λονδίνο ανήκει στο κεφάλαιο και το κράτος, που χύνει κροκοδείλια δάκρυα μπροστά στα καρβουνιασμένα πτώματα και τις φωτογραφίες των αγνοούμενων.

Και η Αθήνα (μας;) δεν ανήκει ακριβώς σε εμάς. Από τη στιγμή που ο ελληνικός καπιταλισμός έβαλε σε πλήρη εφαρμογή και λειτουργία το σχέδιο «Ελλάδα, τουριστικό μπαλκόνι στη θάλασσα», το οικιστικό πράγμα, δηλαδή ποιος μπορεί να μένει πού, άρχισε να εκτροχιάζεται γοργά και σύντομα θα πάρει ακόμη πιο άγριες διαστάσεις. Σε αυτό, καταλυτικό ρόλο θα παίξει η έναρξη λειτουργίας του Μετρό 4, που ουσιαστικά διασχίζει ορισμένες από τις κεντρικότερες συνοικίες της Αθήνας - ανάμεσα τους και τα Εξάρχεια, που ήδη έχουν μπει στο στόχαστρο με τα περί «αβάτου», «ελεύθερων και ανοικτών χώρων» και άλλα συναφή, επικίνδυνα όσο και φαιδρά. Εξάλλου το Μετρό άλλαξε τον χάρτη του Λεκανοπεδίου-και εκτίναξε τις τιμές ακινήτων και ενοικίων όπου άνοιξε τις πύλες του, ενώ μεταξύ άλλων την πλήρωσαν και οι επί τέσσερις δεκαετίες σταθεροί κάτοικοι Χαλανδρίου τσιγγάνοι (ή στο πολιτικά ορθότερο, Ρομά), που μόλις άνοιξε ο σταθμός Νομισματοκοπείο διαπίστωσαν ότι από χρόνια ήταν ανεπιθύμητοι στην περιοχή-απλά έλειπε το κατάλληλο κίνητρο για να ειπωθεί ξεδιάντροπα η προστυχιά.

Το Κέντρο της πόλης τείνει να εξελιχθεί σε ένα απέραντο εργοστάσιο και εργαστήριο οικονομίας διαμοιρασμού (το θέτω «τεχνοκρατικά» για να μην κάνω τσάμπα διαφήμιση στη γνωστή εταιρεία που έκανε μόδα και τρεντ και ιν την βραχυχρόνια μίσθωση διαμερισμάτων και μονοκατοικιών για αναψυχή και όχι μόνο). Ολόκληρες πολυκατοικίες για να μην γράψω γειτονιές έχουν παραδοθεί στην κερδοσκοπία του «ζήσε τον μύθο σου στην Ελλάδα», την οποία διαχειρίζονται γενικευμένα πια μεσιτικές εταιρείες. Αν είσαι φοιτητής, νέος εργαζόμενος (αν υπάρχει ακόμη τέτοια κατηγορία με την απαραίτητη προσθήκη «και πληρώνεσαι»), εργένης ή τέλος πάντων κάποιος που ζει στο ενοίκιο, δυσκολεύεσαι αφάνταστα να βρεις διαμέρισμα στο Κέντρο της πόλης, το οποίο να μην προορίζεται για την «καλώς ήρθε το δολάριο (το ευρώ των άλλων, το ρούβλι ή το γουάν και η ρουπία)», επέλαση.

Και αν τα διαμερίσματα ανήκουν στην οικονομία του διαμοιρασμού, οι δρόμοι και οι πλατείες ανήκουν στην κατανάλωση. Προτού εμφανιστούν διάφοροι «παραιτηθείτε», μας κουνούσαν προειδοποιητικά το δάκτυλο και έκαναν νουθεσίες του στιλ «οι απεργίες και οι πορείες βλάπτουν την οικονομία, τη διεθνή εικόνα της χώρας και την προσέλκυση τουριστών».

Με άλλα λόγια, μας καλούσαν να παραιτηθούμε από τις διεκδικήσεις και τον δημόσιο χαρακτήρα της πόλης και να στραφούμε στην ιδιωτεία και τη φιλαυτία της κατανάλωσης σε μια πόλη φιλική για τον καταναλωτή και εχθρική και πάνοπλη ενάντια στον διαδηλωτή. Βέβαια και ενίοτε και ο καταναλωτής ή ο κάθε περαστικός δεν είναι τόσο ελεύθερος να βαδίσει στα πεζοδρόμια και να χαζέψει βιτρίνες. Ξενοδοχεία στο Κέντρο της πόλης - πιο Κέντρο δεν γίνεται... - όχι μόνο έχουν κλείσει - μάλλον αυθαίρετα-ολόκληρα πεζοδρόμια, προκειμένου να απλώσουν τραπεζοκαθίσματα και να εγκαταστήσουν μπαράκια, αλλά έχουν και σεκιουριτάδες, με μπλε κουστούμια και καρτέλα ταυτοποίησης, που είναι εξουσιοδοτημένοι να εμποδίζουν τη διέλευση πεζών μπροστά από τα τραπεζάκια των νεόπλουτων, αναβαθμισμένων και ιν τύπων που απολαμβάνουν τον φραπουτσίνο τους, μακάριοι, κάτω από τον αττικό ουρανό.

Λίγα μέτρα πιο κάτω, τα πεζοδρόμια της οδού Σταδίου, περιστασιακά, ανήκουν και στους άστεγους-25.000 υπολογίζονται μόνο στα όρια του δήμου Αθηναίων. Μισή ντουζίνα από αυτούς έχει βρει καταφύγιο έξω από ένα πάλαι ποτέ πολυτελές ξενοδοχείο που τρία-τέσσερα χρόνια τώρα παραμένει ερμητικά κλειστό και παρκαρισμένο στο χαρτοφυλάκιο γνωστής τράπεζας. Το ξενοδοχείο κλειστό και οι άστεγοι στις εισόδους του-μια εικόνα, συμπύκνωση των προτεραιοτήτων και των κατευθύνσεων του ελληνικού κεφαλαίου.

Όσο για τα πάρκα, εξαρτάται ποιο σχέδιο «ανάπλασης» προτιμά κανείς-το σχέδιο με αναφορές σε μαρμαρωμένους βασιλιάδες ή σε πράσινες λεωφόρους; Αλλά εντάξει αυτά αφορούν όμορους δήμους και όχι το Κέντρο του Λεκανοπεδίου. Όμως και οι όμοροι δήμοι έχουν οικιστική ψυχή. Γιατί όπως είχε πει σε ανύποπτο χρόνο (Νοέμβριος του 2015),και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος «αυτός που χθες αγόρασε σπίτι στην Αγία Παρασκευή, να πάει τώρα να μείνει στο Περιστέρι». Το πως θα γίνει αυτό το ντόμινο αλλαγής κατοικίας, γειτονιάς και δήμου δεν εξηγήθηκε-ίσως λυθούν οι απορίες όταν ξεσπάσει η καταιγίδα των πλειστηριασμών (και) πρώτης κατοικίας. Θα χάνει κανείς το σπίτι του στην Αγία Παρασκευή και η τράπεζα θα του χορηγεί δάνειο και ευκολίες πληρωμής για να μείνει στο Περιστέρι-γιατί κάπως πρέπει να αποκατασταθεί η τραπεζική πίστη και η κίνηση της...πραγματικής οικονομίας!

Αυτός, όμως, που έμενε μέχρι χθες στο Περιστέρι, αύριο, πού θα μένει; Στον δρόμο, αν του το επιτρέπουν οι σεκιουριτάδες, η αστυνομία και οι πρώην αναβαθμισμένοι, χθες ιν και τέως νεόπλουτοι γείτονές του; Ή σε καμιά τενεκεδούπολη και φαβέλα πχ στο Θριάσιο Πεδίο ή το όρος Αιγάλεω;

Ενδεχομένως βέβαια να υπάρξει και φιλανθρωπική διάσταση στην αντιμετώπιση της οξείας οικιστικής κρίσης, που είναι προ των πυλών. Παλιά βιομηχανικά κτήρια και ακίνητα του κράτους (σε 2.500 υπολογίζονται τα «αναξιοποίητα» μόνο στον Δήμο Αθηναίων), κατοικίες του πάλαι ποτέ ΟΕΚ, πιθανώς μερικά ξενοδοχεία θα γίνουν το φθηνό άλλοθι για την οικονομική και κοινωνική καταστροφή των ιδιοκτητών και ενοικιαστών της εργατικής τάξης-και τότε ο πύργος Γκρένφελ θα είναι μια εικόνα από το μέλλον και της Αθήνας.