Στη δίνη του Brexit

Παρά τις δηµόσιες διαβεβαιώσεις του για το αντίθετο, όταν πρωτοκυκλοφόρησαν οι σχετικές φήµες, ο Τζόνσον αξιοποίησε τη δυνατότητα να κλείσει τη Βουλή, ώστε να στερήσει χρόνο από την αντιπολίτευση και τους εσωκοµµατικούς του αντιπάλους.

Αυτή η ενέργεια ωστόσο επιτάχυνε δραµατικά τις πολιτικές εξελίξεις τη βδοµάδα που είχαν στη διάθεσή τους οι βουλευτές. Μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία (αντιπολίτευση + «αντάρτες» Τόρηδες) πήρε τον έλεγχο του κοινοβουλίου, δηλαδή τη δυνατότητα να καθορίζει την ηµερήσια διάταξη, κι έπειτα πρόλαβε να ψηφίσει νοµοσχέδιο που αποτρέπει το άτακτο Brexit, το οποίο έγινε νόµος του κράτους πριν κλείσει η Βουλή.

Σύµφωνα µε αυτόν το νόµο, ο Μπόρις Τζόνσον πρέπει είτε να καταφέρει να περάσει από το κοινοβούλιο τη συµφωνία που θα έχει κλείσει µε την ΕΕ, είτε να κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην πρόταση για «άτακτο Brexit». Αν δεν συµβεί κάτι από τα δύο ως τις 19 Οκτώβρη, είναι υποχρεωµένος να ζητήσει από την ΕΕ καθυστέρηση του Brexit ως τις 31 Γενάρη του 2020.

Ο Τζόνσον απάντησε διαγράφοντας τους «αντάρτες». Ήταν πρωτοφανής κίνηση για τα βρετανικά δεδοµένα (καθώς υπάρχουν κοινοβουλευτικές διαφοροποιήσεις ακόµα και σε κρίσιµα ζητήµατα) και ήταν αυτο-ακρωτηριασµός, καθώς η κυβέρνηση Τζόνσον έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η επόµενη κίνηση του Τζόνσον –να ζητήσει πρόωρες εκλογές– σκόνταψε στη βρετανική νοµοθεσία, που απαιτεί πλειοψηφία 2/3 από τη Βουλή, την οποία δεν είχε η δεξιά κυβέρνηση.

Αδιέξοδο

Από τις 10 Σεπτέµβρη ως τις 14 Οκτώβρη το κοινοβούλιο θα παραµείνει κλειστό, αφήνοντας το Ηνωµένο Βασίλειο µε µια κυβέρνηση της οποίας ο επικεφαλής δηλώνει «καλύτερα να πεθάνει παρά να ζητήσει παράταση» και έναν νόµο του κράτους που τον δεσµεύει να ζητήσει παράταση. Περνάει συχνά στα «ψιλά» και αξίζει να σηµειωθεί ότι έχει απέναντι και µια ΕΕ της οποίας αρκετοί αξιωµατούχοι δηλώνουν για το ενδεχόµενο παράτασης ότι «δεν θα το κάνουµε αυτό κάθε 3 µήνες»…

Το σχέδιο του Τζόνσον

Οι «αγαρµποσύνες» του Τζόνσον δείχνουν ότι είναι αποφασισµένος να λήξει οριστικά τη διαχρονική έριδα στο εσωτερικό της βρετανικής Δεξιάς όσον αφορά τη σχέση µε την ΕΕ, µετατρέποντας τους Συντηρητικούς σε οµοιογενές ευρωσκεπτικιστικό κόµµα, ακόµα κι αν αυτό σηµαίνει τον εκτοπισµό/παραγκωνισµό πρώην πρωθυπουργών, βετεράνων βουλευτών κι υπουργών, εµβληµατικών προσωπικότητων κ.ο.κ.

Σε αυτό έχει ισχυρές πλάτες. Μέσα στον κοινοβουλευτικό χαµό είχε συνάντηση µε τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, ενώ πλέον δεν αποτελεί  «κοινό µυστικό», αλλά διακηρυγµένη πρόθεση το ότι οι δεξιοί Μπρέξιτερς υπολογίζουν στην «αµερικανική βοήθεια».

Αυτό που παραµένει θολό είναι αν όντως προσπαθεί -µε τον εκβιασµό του άτακτου Μπρέξιτ- να επιβάλει (στην ΕΕ και στο βρετανικό κοινοβούλιο) µια «καλύτερη συµφωνία», όπως ισχυρίζεται. Εξίσου αµφίβολο είναι αν θα την πετύχει.

Πάντως, σε πείσµα αρκετών «φιλελεύθερων συναγερµών», ο Τζόνσον δεν είναι ένας παντοδύναµος οδοστρωτήρας που οικοδοµεί ένα «ηγεµονικό µπλοκ» γύρω από το δεξιό Brexit. Σίγουρα το επιχειρεί. Αλλά σε µεγάλο βαθµό κάνει αυτοσχεδιασµούς και διαχείριση κρίσης. Μιας βαθιάς κρίσης που σπαράσσει τους Τόρηδες ανεξέλεγκτα.

Απέναντι σε αυτή την ιστορική κρίση του αντιπάλου του, το Εργατικό Κόµµα δεν δείχνει ικανό να δώσει απαντήσεις. Η κυριαρχία της πόλωσης µεταξύ οπαδών της εξόδου κι οπαδών της παραµονής έχει απονευρώσει το ορµητικό ρεύµα που είχε καταγραφεί την περίοδο που ο Κόρµπιν είχε καταφέρει να µετατοπίσει την αντιπαράθεση πάνω στο ζήτηµα της λιτότητας. Οι διαρκείς αµφισηµίες στη θέση του κόµµατος (που εξακολουθεί να δηλώνει ότι σέβεται το δηµοψήφισµα, αλλά διολισθαίνει από τη θεµιτή εναντίωση στο «άτακτο Brexit µε Δεξιά» προς µια στάση που κλείνει το µάτι στην «παραµονή στην ΕΕ») του κοστίζουν και προς τις δύο κατευθύνσεις.

Οι Εργατικοί

Η άρνηση να δεχτεί την πρόκληση Τζόνσον για εκλογές –τις οποίες ζητά επιτακτικά εδώ και µήνες– προκάλεσε µεγάλη συζήτηση.

Η επίσηµη ερµηνεία ισχυρίζεται ότι απέφυγε µια παγίδα. Καθώς πρώτα η Βουλή αποφασίζει εκλογές (κι άρα αυτοδιαλύεται) κι έπειτα είναι στην ευχέρεια του πρωθυπουργού να ανακοινώσει την ηµεροµηνία, υπήρξε ο φόβος ότι ο Τζόνσον δεν θα τηρούσε τη δέσµευση για 15 Οκτώβρη, αλλά θα οδηγούσε δια της διολίσθησης σε άτακτο Brexit…

Μια άλλη ερµηνεία αφορά εκλογικούς-κοινοβουλευτικούς τακτικισµούς και θεωρεί ότι οι Συντηρητικοί θα συνεχίσουν να σπαράσσονται από κρίσεις  και ο χρόνος θα λειτουργεί προς όφελος των Εργατικών.

Αλλά στην καρδιά του ζητήµατος βρίσκεται κάτι πιο «βαθύ». Η προσπάθεια του Κόρµπιν να κερδίσει την ανοχή της αστικής τάξης ως «υπεύθυνη δύναµη» που αποτελεί τη µόνη διαθέσιµη εγγύηση απέναντι στο άτακτο Brexit.

Η εναντίωση στο Brexit του Τζόνσον ή στην προσπάθειά του να αξιοποιήσει ένα άτακτο Brexit ως «σοκ και δέος» για να εξαπολύσει αντιδραστικές επιθέσεις είναι θεµιτή. Τη συµµερίζονται και κάποιες αριστερές δυνάµεις που αναφέρονται στο «Lexit» (κάποιες άλλες σταδιακά φαίνεται να εγκαταλείπουν το «L» στην επιχειρηµατολογία τους).

Αλλά οι κοινοβουλευτικοί ελιγµοί, το «συµπαγές µέτωπο» µε άλλες  αντιπολιτευόµενες δυνάµεις όπως οι Φιλελεύθεροι ή οι διαφωνούντες Συντηρητικοί κλπ λογοδοτούν περισσότερο στην «εθνική ευθύνη» και λιγότερο στην προστασία των θυµάτων της πολιτικής Τζόνσον.

Η προσπάθεια να κερδηθεί η εµπιστοσύνη της αστικής τάξης, εκτός του ότι οδηγεί σε λάθος δρόµους, έχει και αµφίβολα αποτελέσµατα. Ακόµα και στη συζήτηση για βραχύβια «µεταβατική κυβέρνηση» που θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, οι Φιλελεύθεροι δηλώνουν ότι αυτή θα πρέπει να έχει επικεφαλής κάποιον «λιγότερο διχαστικό από τον Κόρµπιν». Στα οικονοµικά φύλλα του σοβαρού αστικού Τύπου µαίνεται η συζήτηση για το ποιο είναι το «µικρότερο κακό» για τον βρετανικό καπιταλισµό –το άτακτο Brexit ή µια κυβέρνηση Κόρµπιν– χωρίς να µπορεί να καταλήξει µε βεβαιότητα. Είναι ευχάριστο να βλέπεις τον πονοκέφαλό τους, αλλά δεν προµηνύει υποχρεωτικά κάτι καλό.

Το «κέρδισµα χρόνου» και η «εξοµάλυνση της κρίσης» που θα οδηγήσει σε «ήρεµες» κάλπες κάποια στιγµή στο µέλλον είναι το µόνο σχέδιο(;) της πλειοψηφίας της αστικής τάξης και γι’ αυτό και το εισηγούνται πιο ένθερµα τα µπλερικά στοιχεία στους Εργατικούς. Σε αυτή τη διαδροµή η διαιώνιση της «διακοµµατικής ενότητας» των «υπεύθυνων δυνάµεων» µόνο ζηµιά θα κάνει σε όσα εξέφρασαν οι «κορµπινίστας», αν δεν ακυρώσει τελικά ακόµα και το στόχο µιας εκλογικής νίκης στο µέλλον.

Κίνηµα

Σε επίπεδο δρόµου, η εναντίωση στους χειρισµούς του Τζόνσον επιτρέπει την κινητοποίηση των αριστερών-εργατικών δυνάµεων «ό,τι κι αν ψήφισαν στο δηµοψήφισµα». Αλλά για να γίνει αυτό εφικτό, πρέπει να µην ηγεµονεύσει η ακραιφνής πτέρυγα του Bremain που θέλει να ακυρώσει το αποτέλεσµα, αποκλείοντας κάθε άλλη φωνή. Δεν θα είναι εύκολο. Αρχίζει να κερδίζει έδαφος η µπλερική προπαγάνδα που πασχίζει να πείσει ότι απέναντι στην ακροδεξιά Έξοδο, µοναδική άµυνα είναι η Παραµονή. Ακόµα και ειλικρινείς αριστεροί αγωνιστές αρχίζουν να µετατοπίζονται προς αυτή την προσέγγιση.

Κάποιες φωνές στη ριζοσπαστική Αριστερά επιµένουν ότι το αποτέλεσµα του δηµοψηφίσµατος πρέπει να γίνει σεβαστό και ότι η λύση απέναντι στις αντιδραστικές εκδοχές Brexit είναι η ανατροπή της Δεξιάς από την κυβέρνηση. Είναι µια σωστή πολιτική πρόταση, που η υλοποίησή της όµως εξαρτάται από τις διαθέσεις πολύ µεγαλύτερων δυνάµεων…

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά