Όχι στις εξορύξεις και στον αγωγό

Στις 2 γε­νά­ρη «έπε­σαν» οι πρώ­τες υπο­γρα­φές για τον αγωγό φυ­σι­κού αε­ρί­ου EastMed με­τα­ξύ Ελ­λά­δας, Κύ­πρου και Ισ­ρα­ήλ -και, τε­λι­κά, όχι της Ιτα­λί­ας. Πρό­κει­ται για ένα φα­ρα­ω­νι­κό έργο για τη με­τα­φο­ρά φυ­σι­κού αε­ρί­ου από τη Μέση Ανα­το­λή στην Ευ­ρώ­πη και πα­ρου­σιά­ζε­ται από την κυ­βέρ­νη­ση και τα ΜΜΕ ως μία ση­μα­ντι­κή κί­νη­ση γε­ω­πο­λι­τι­κής και ενερ­γεια­κής ανα­βάθ­μι­σης της χώρας. Η συμ­φω­νία αυτή έρ­χε­ται να ενι­σχύ­σει τη συμ­μα­χία του «άξονα» Ελ­λά­δα-Κύ­προς-Ισ­ρα­ήλ με την πλήρη στή­ρι­ξη μέχρι στιγ­μής των ΗΠΑ και της ΕΕ. 

Η μία ση­μα­ντι­κή διά­στα­ση αυτής τη συμ­φω­νί­ας είναι πως απο­τε­λεί ένα ακόμα επι­κίν­δυ­νο βήμα στην κα­τεύ­θυν­ση όξυν­σης του ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού αντα­γω­νι­σμού και ένα βήμα πιο κοντά στην πι­θα­νό­τη­τα πρό­κλη­σης ενός πο­λε­μι­κού επει­σο­δί­ου που στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία και με τις τε­τα­μέ­νες ισορ­ρο­πί­ες στην ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή, μπο­ρεί να ανοί­ξει την πόρτα του πο­λε­μι­κού τρε­λο­κο­μεί­ου. Αυτό πο­δει­κνύ­ε­ται και από την εξο­πλι­στι­κή υστε­ρία των μέσων αλλά και των αστι­κών πο­λι­τι­κών κομ­μά­των: «να προ­ε­τοι­μα­ζό­μα­στε για πό­λε­μο εάν θέ­λου­με να έχου­με ει­ρή­νη» μας λένε κα­θη­με­ρι­νά και σε αυτό το πλαί­σιο βρί­σκε­ται χωρίς αμ­φι­βο­λία και ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ο οποί­ος όχι μόνο εντάσ­σε­ται στο κλίμα πο­λε­μο­κα­πη­λεί­ας αλλά υπε­ρη­φα­νεύ­ε­ται μά­λι­στα ότι η υπο­γρα­φή του EastMed απο­τε­λεί καρπό της πο­λι­τι­κής της προη­γού­με­νης κυ­βέρ­νη­σης. Χωρίς καμία ντρο­πή, Υπουρ­γοί Ενέρ­γειας των προη­γού­με­νων κυ­βερ­νή­σε­ων έβα­ζαν τις υπο­γρα­φές τους και φω­το­γρα­φί­ζο­νταν με το Νε­τα­νιά­χου, τον ηγέτη του κρά­τους τρο­μο­κρά­τη του Ισ­ρα­ήλ. Υπό αυτή την έν­νοια είναι όντως μία ση­μα­ντι­κά γε­ω­πο­λι­τι­κή συμ­φω­νία η οποία είναι εξαι­ρε­τι­κά επι­κίν­δυ­νη.

Η δεύ­τε­ρη ση­μα­ντι­κή διά­στα­ση της συμ­φω­νί­ας είναι η αλ­λη­λε­ξάρ­τη­ση του σχε­δί­ου για τον EastMed με τα σχέ­δια των εξο­ρύ­ξε­ων τόσο στην Ελ­λά­δα όσο και στην Κύπρο. Πέρα από τις τε­χνι­κές και οι­κο­νο­μι­κές δυ­σκο­λί­ες του έργου, αυτό βα­σί­ζε­ται στην εξό­ρυ­ξη υδρο­γο­ναν­θρά­κων, αλ­λιώς θα μεί­νει απλώς ένα χαρτί με υπο­γρα­φές. Η συ­γκε­κρι­μέ­νη συμ­φω­νία θα αξιο­ποι­η­θεί ως ερ­γα­λείο και μο­χλός πί­ε­σης για ακόμα με­γα­λύ­τε­ρες πα­ρα­χω­ρή­σεις εκτά­σε­ων για έρευ­νες και εξο­ρύ­ξεις. Οι δη­λώ­σεις του Υπουρ­γού Ενέρ­γειας της Κυ­πρια­κής Δη­μο­κρα­τί­ας ως προς αυτό ήταν απο­κα­λυ­πτι­κές: πε­ρισ­σό­τε­ρες και εντα­τι­κό­τε­ρες ερευ­νη­τι­κές γε­ω­τρή­σεις στην Κυ­πρια­κή ΑΟΖ. Την ίδια στιγ­μή στην Ελ­λά­δα και συ­γκε­κρι­μέ­να στο Κα­τά­κο­λο της Ηλεί­ας προ­βλέ­πο­νται να ξε­κι­νή­σουν οι πρώ­τες γε­ω­τρή­σεις στο τέλος του 2020, ενώ προ­βλέ­πο­νται και άλλες ερευ­νη­τι­κές γε­ω­τρή­σεις σε Ιόνιο, Ήπει­ρο και Δυ­τι­κή Πε­λο­πόν­νη­σο.

Η υπο­γρα­φή, λοι­πόν, για τον αγωγό EastMed δίνει επί της ου­σί­ας ακόμα ένα πρά­σι­νο φως για να προ­χω­ρή­σουν οι έρευ­νες για αξιο­ποι­ή­σι­μα κοι­τά­σμα­τα υδρο­γο­ναν­θρά­κων από τους κο­λοσ­σούς της εγ­χώ­ριας και διε­θνούς βιο­μη­χα­νί­ας πε­τρε­λαί­ου. Ο κίν­δυ­νος για τις εν­δε­χό­με­νες πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κές κα­τα­στρο­φές γί­νε­ται ολο­έ­να με­γα­λύ­τε­ρος όσο τα σχέ­δια των εξο­ρύ­ξε­ων προ­χω­ρά­νε. Η διε­θνής εμπει­ρία και από τις εμπλε­κό­με­νες στα ελ­λη­νι­κά εδάφη εται­ρεί­ες είναι εξαι­ρε­τι­κά αρ­νη­τι­κή: μόνο η Respol που της έχουν πα­ρα­χω­ρη­θεί οι εκτά­σεις στην Ήπει­ρο, ευ­θύ­νε­ται για με­γά­λες διαρ­ρο­ές πε­τρε­λαί­ου κατά τη διάρ­κεια εξο­ρύ­ξε­ων στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή, με ανε­πα­νόρ­θω­τες συ­νέ­πειες. Είναι εξορ­γι­στι­κό ότι από τη δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση απο­κρύ­πτε­ται συ­στη­μα­τι­κά αυτός ο κίν­δυ­νος, ιδιαί­τε­ρα από τη στιγ­μή που η τή­ρη­ση της όποιας πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής νο­μο­θε­σί­ας επα­φί­ε­ται επί της ου­σί­ας στις εται­ρεί­ες που θα ανα­λά­βουν τις εξο­ρύ­ξεις, σύμ­φω­να με τις συμ­βά­σεις που έχει συ­νά­ψει το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο. Σϋμ­φω­να πάλι με τις ίδιες συμ­βά­σεις το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο δεν πρό­κει­ται να απο­κο­μί­σει και κα­νέ­να ση­μα­ντι­κό οι­κο­νο­μι­κό όφε­λος. 

Εδώ πρέ­πει να συ­νυ­πο­λο­γί­σου­με τόσο τις τε­χνι­κές και οι­κο­νο­μι­κές δυ­σκο­λί­ες του EastMed -οι οποί­ες για διά­φο­ρες λα­μπρές «πένες» του αστι­κού τύπου είναι «μι­κρό­ψυ­χη νε­ο­ελ­λη­νι­κή γκρί­νια»- όσο και το ίδιο το χρο­νο­διά­γραμ­μα υλο­ποί­η­σης του έργου. Το πρώτο στά­διο ήταν η υπο­γρα­φή της συμ­φω­νί­ας, το δεύ­τε­ρο στά­διο, που ανα­μέ­νε­ται να ολο­κλη­ρω­θεί στα μέσα του 20121, αφορά τις τε­χνι­κές με­λέ­τες για τη δυ­να­τό­τη­τα κα­τα­σκευ­ής του αγω­γού, το τρίτο στά­διο ανα­μέ­νε­ται να ολο­κλη­ρω­θεί στο τέλος του 2021 και αφορά τις αδειο­δο­τή­σεις, ενώ το πέ­μπρο και πιο κρί­σι­μο στά­διο είναι ο προσ­διο­ρι­σμός των σταθ­μών από τους οποί­ους θα πε­ρά­σει ο αγω­γός αλλά και η εύ­ρε­ση αγο­ρα­στή φυ­σι­κού αε­ρί­ου στην Ευ­ρώ­πη. Οι αι­σιό­δο­ξες προ­βλέ­ψεις των σχε­τι­κών ρε­πορ­τάζ προ­βλέ­πουν τη λει­τουρ­γία του αγω­γού στα τέλη του 2024. Άρα, πολλή φα­σα­ρια γύρω από ένα σχέ­διο το οποίο έχει πολ­λές αβε­βαιό­τη­τες. Οι τε­χνι­κές έρευ­νες του δεύ­τε­ρου στα­δί­ου δεν είναι κα­θό­λου σί­γου­ρο ότι θα βγά­λουν τα ανα­με­νό­με­να απο­τε­λέ­σμα­τα, καθώς ακόμα και οι ίδιοι οι υπουρ­γοί ενέρ­γειας που υπέ­γρα­ψαν τη συμ­φω­νία «ομο­λο­γούν ότι υπάρ­χει πολλή ερ­γα­σία που πρέ­πει να γίνει. Ακόμα και θε­τι­κά όμως να είναι τα απο­τε­λέ­σμα­τα, το πέμ­πτο στά­διο συ­νε­πά­γε­ται ένα νέο γύρο δι­πλω­μα­τι­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων χωρών για τη συ­γκε­κρι­μέ­νη πο­ρεία του αγω­γού αλλά και την ενά­γκη εύ­ρε­σης ισορ­ρο­πί­ας με­γά­λων επι­χει­ρη­μα­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων που δρα­στη­ριο­ποιού­νται στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο. Άλλος ένας πα­ρά­γο­ντας που κα­θι­στά αμ­φί­βο­λη την τε­λι­κή έκ­βα­ση του έργου. 

Αυτό που συμ­βαί­νει στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο και το Αι­γαίο είναι ου­σια­στι­κά ο δια­γκω­νι­σμός κρα­τών για το ποιο από αυτά θα μπο­ρέ­σει να δια­σφα­λί­σει με τον κα­λύ­τε­ρο τρόπο τα κέρδη των εται­ρειών, με λι­γο­στά οι­κο­νο­μι­κά οφέλη αλλά ση­μα­ντι­κά γε­ω­στρα­τη­γι­κά οφέλη, μπλε­κό­με­να ολο­έ­να και πιο βαθιά σε πα­νά­κρι­βες εξο­πλι­στι­κές κούρ­σες, δια­κιν­δυ­νεύ­ο­ντας την ει­ρή­νη αλλά και το ίδιο το πε­ρι­βάλ­λον.

Αυτή η προ­ο­πτι­κή είναι εφιαλ­τι­κή και πρέ­πει να τη στα­μα­τή­σου­με με κάθε τρόπο. Στην Ελ­λά­δα, υπάρ­χει η δυ­να­τό­τη­τα να μπλο­κα­ρι­στεί μία ση­μα­ντι­κή πα­ρά­με­τρος για την υλο­ποί­η­ση του EastMed και είναι οι εξο­ρύ­ξεις υδρο­γο­ναν­θρά­κων. Σε αυτή την κα­τεύ­θυν­ση πρέ­πει να ερ­γα­στούν οι δυ­νά­μεις της ρι­ζο­σπα­στι­κής-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς, σε συν­δυα­σμό με την ανα­βάθ­μι­ση της αντι­πο­λε­μι­κής πάλης. Η πα­νελ­λα­δι­κή δια­δή­λω­ση στις 28 Μάρτη στην Αθηνα από τις πρω­το­βου­λί­ες αγώνα σε όλη την Ελ­λά­δα ενά­ντια στις εξο­ρύ­ξεις υδρο­γο­ναν­θρά­κων μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει ένα ση­μα­ντι­κό βήμα σε αυτή την κα­τεύ­θυν­ση, στέλ­νο­ντας ηχηρό μή­νυ­μα αντί­στα­σης απέ­να­ντι στα κα­τα­στρο­φι­κά σχέ­δια των κυ­βερ­νή­σε­ων και τα κέρδη της εξο­ρυ­κτι­κής βιο­μη­χα­νί­ας.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά