Η υπογραφή του EastMed είναι άλλη μία πληγή στο περιβάλλον
Στις 2 γενάρη «έπεσαν» οι πρώτες υπογραφές για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ -και, τελικά, όχι της Ιταλίας. Πρόκειται για ένα φαραωνικό έργο για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη και παρουσιάζεται από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ ως μία σημαντική κίνηση γεωπολιτικής και ενεργειακής αναβάθμισης της χώρας. Η συμφωνία αυτή έρχεται να ενισχύσει τη συμμαχία του «άξονα» Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ με την πλήρη στήριξη μέχρι στιγμής των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Η μία σημαντική διάσταση αυτής τη συμφωνίας είναι πως αποτελεί ένα ακόμα επικίνδυνο βήμα στην κατεύθυνση όξυνσης του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού και ένα βήμα πιο κοντά στην πιθανότητα πρόκλησης ενός πολεμικού επεισοδίου που στην παρούσα συγκυρία και με τις τεταμένες ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή, μπορεί να ανοίξει την πόρτα του πολεμικού τρελοκομείου. Αυτό ποδεικνύεται και από την εξοπλιστική υστερία των μέσων αλλά και των αστικών πολιτικών κομμάτων: «να προετοιμαζόμαστε για πόλεμο εάν θέλουμε να έχουμε ειρήνη» μας λένε καθημερινά και σε αυτό το πλαίσιο βρίσκεται χωρίς αμφιβολία και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος όχι μόνο εντάσσεται στο κλίμα πολεμοκαπηλείας αλλά υπερηφανεύεται μάλιστα ότι η υπογραφή του EastMed αποτελεί καρπό της πολιτικής της προηγούμενης κυβέρνησης. Χωρίς καμία ντροπή, Υπουργοί Ενέργειας των προηγούμενων κυβερνήσεων έβαζαν τις υπογραφές τους και φωτογραφίζονταν με το Νετανιάχου, τον ηγέτη του κράτους τρομοκράτη του Ισραήλ. Υπό αυτή την έννοια είναι όντως μία σημαντικά γεωπολιτική συμφωνία η οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.
Η δεύτερη σημαντική διάσταση της συμφωνίας είναι η αλληλεξάρτηση του σχεδίου για τον EastMed με τα σχέδια των εξορύξεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Πέρα από τις τεχνικές και οικονομικές δυσκολίες του έργου, αυτό βασίζεται στην εξόρυξη υδρογονανθράκων, αλλιώς θα μείνει απλώς ένα χαρτί με υπογραφές. Η συγκεκριμένη συμφωνία θα αξιοποιηθεί ως εργαλείο και μοχλός πίεσης για ακόμα μεγαλύτερες παραχωρήσεις εκτάσεων για έρευνες και εξορύξεις. Οι δηλώσεις του Υπουργού Ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας ως προς αυτό ήταν αποκαλυπτικές: περισσότερες και εντατικότερες ερευνητικές γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Κατάκολο της Ηλείας προβλέπονται να ξεκινήσουν οι πρώτες γεωτρήσεις στο τέλος του 2020, ενώ προβλέπονται και άλλες ερευνητικές γεωτρήσεις σε Ιόνιο, Ήπειρο και Δυτική Πελοπόννησο.
Η υπογραφή, λοιπόν, για τον αγωγό EastMed δίνει επί της ουσίας ακόμα ένα πράσινο φως για να προχωρήσουν οι έρευνες για αξιοποιήσιμα κοιτάσματα υδρογονανθράκων από τους κολοσσούς της εγχώριας και διεθνούς βιομηχανίας πετρελαίου. Ο κίνδυνος για τις ενδεχόμενες περιβαλλοντικές καταστροφές γίνεται ολοένα μεγαλύτερος όσο τα σχέδια των εξορύξεων προχωράνε. Η διεθνής εμπειρία και από τις εμπλεκόμενες στα ελληνικά εδάφη εταιρείες είναι εξαιρετικά αρνητική: μόνο η Respol που της έχουν παραχωρηθεί οι εκτάσεις στην Ήπειρο, ευθύνεται για μεγάλες διαρροές πετρελαίου κατά τη διάρκεια εξορύξεων στη Λατινική Αμερική, με ανεπανόρθωτες συνέπειες. Είναι εξοργιστικό ότι από τη δημόσια συζήτηση αποκρύπτεται συστηματικά αυτός ο κίνδυνος, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η τήρηση της όποιας περιβαλλοντικής νομοθεσίας επαφίεται επί της ουσίας στις εταιρείες που θα αναλάβουν τις εξορύξεις, σύμφωνα με τις συμβάσεις που έχει συνάψει το ελληνικό δημόσιο. Σϋμφωνα πάλι με τις ίδιες συμβάσεις το ελληνικό δημόσιο δεν πρόκειται να αποκομίσει και κανένα σημαντικό οικονομικό όφελος.
Εδώ πρέπει να συνυπολογίσουμε τόσο τις τεχνικές και οικονομικές δυσκολίες του EastMed -οι οποίες για διάφορες λαμπρές «πένες» του αστικού τύπου είναι «μικρόψυχη νεοελληνική γκρίνια»- όσο και το ίδιο το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου. Το πρώτο στάδιο ήταν η υπογραφή της συμφωνίας, το δεύτερο στάδιο, που αναμένεται να ολοκληρωθεί στα μέσα του 20121, αφορά τις τεχνικές μελέτες για τη δυνατότητα κατασκευής του αγωγού, το τρίτο στάδιο αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021 και αφορά τις αδειοδοτήσεις, ενώ το πέμπρο και πιο κρίσιμο στάδιο είναι ο προσδιορισμός των σταθμών από τους οποίους θα περάσει ο αγωγός αλλά και η εύρεση αγοραστή φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Οι αισιόδοξες προβλέψεις των σχετικών ρεπορτάζ προβλέπουν τη λειτουργία του αγωγού στα τέλη του 2024. Άρα, πολλή φασαρια γύρω από ένα σχέδιο το οποίο έχει πολλές αβεβαιότητες. Οι τεχνικές έρευνες του δεύτερου σταδίου δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα βγάλουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, καθώς ακόμα και οι ίδιοι οι υπουργοί ενέργειας που υπέγραψαν τη συμφωνία «ομολογούν ότι υπάρχει πολλή εργασία που πρέπει να γίνει. Ακόμα και θετικά όμως να είναι τα αποτελέσματα, το πέμπτο στάδιο συνεπάγεται ένα νέο γύρο διπλωματικών διαπραγματεύσεων χωρών για τη συγκεκριμένη πορεία του αγωγού αλλά και την ενάγκη εύρεσης ισορροπίας μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην Ανατολική Μεσόγειο. Άλλος ένας παράγοντας που καθιστά αμφίβολη την τελική έκβαση του έργου.
Αυτό που συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο είναι ουσιαστικά ο διαγκωνισμός κρατών για το ποιο από αυτά θα μπορέσει να διασφαλίσει με τον καλύτερο τρόπο τα κέρδη των εταιρειών, με λιγοστά οικονομικά οφέλη αλλά σημαντικά γεωστρατηγικά οφέλη, μπλεκόμενα ολοένα και πιο βαθιά σε πανάκριβες εξοπλιστικές κούρσες, διακινδυνεύοντας την ειρήνη αλλά και το ίδιο το περιβάλλον.
Αυτή η προοπτική είναι εφιαλτική και πρέπει να τη σταματήσουμε με κάθε τρόπο. Στην Ελλάδα, υπάρχει η δυνατότητα να μπλοκαριστεί μία σημαντική παράμετρος για την υλοποίηση του EastMed και είναι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να εργαστούν οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση της αντιπολεμικής πάλης. Η πανελλαδική διαδήλωση στις 28 Μάρτη στην Αθηνα από τις πρωτοβουλίες αγώνα σε όλη την Ελλάδα ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα αντίστασης απέναντι στα καταστροφικά σχέδια των κυβερνήσεων και τα κέρδη της εξορυκτικής βιομηχανίας.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
