Μαζικός φεμινιστικός αγώνας

Δεν είχε πε­ρά­σει ούτε μια βδο­μά­δα από την φε­μι­νι­στι­κή δια­δή­λω­ση ενά­ντια στις γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες με αφορ­μή την γυ­ναι­κο­κτο­νία στα Γλυκά Νερά όταν έγινε γνω­στό το συ­γκλο­νι­στι­κό πε­ρι­στα­τι­κό της ομη­ρί­ας, κα­κο­ποί­η­σης, βια­σμού και εξα­να­γκα­στι­κής έκ­δο­σης μίας 18χρο­νης κο­πέ­λας στην Ηλιού­πο­λη από έναν αστυ­νο­μι­κό. Στην κα­τά­θε­σή της η επι­ζώ­σα πε­ρι­γρά­φει ένα ολό­κλη­ρο κύ­κλω­μα trafficking συν­δε­δε­μέ­νο με την αστυ­νο­μία, στο οποίο βρί­σκο­νται δέ­σμιες πολ­λές ακόμα κο­πέ­λες. Όταν η 18χρο­νη κα­τά­φε­ρε με τη βο­ή­θεια μίας σερ­βι­τό­ρας να το σκά­σει και να απευ­θυν­θεί στην αστυ­νο­μία, βρέ­θη­κε να κρα­τεί­ται (!) κλει­δω­μέ­νη επί ώρες, χωρίς πρό­σβα­ση σε για­τρό ή δι­κη­γό­ρο, ενώ με­τέ­πει­τα την απή­γα­γαν και την με­τέ­φε­ραν σε άλλο τμήμα. Οι πιέ­σεις του κό­σμου που συ­γκε­ντρώ­θη­κε έξω από το ΑΤ και των συ­νη­γό­ρων της ήταν αυτές που οδή­γη­σαν στην απε­λευ­θέ­ρω­ση της και στην γνω­στο­ποί­η­ση της υπό­θε­σης. 

Κι­νη­το­ποι­ή­σεις

Δύο μέρες μετά χι­λιά­δες φε­μι­νί­στριες και αλ­λη­λέγ­γυοι δια­δή­λω­σαν στους δρό­μους της Ηλιού­πο­λης δεί­χνο­ντας ότι παρά τις προ­σπά­θειες για συ­γκά­λυ­ψη αυτή η υπό­θε­ση δεν θα πε­ρά­σει στα ψιλά ούτε θα ξε­χα­στεί. Το Σάβ­βα­το 17/6 φε­μι­νι­στι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες συ­γκε­ντρώ­θη­καν για τον ίδιο λόγο στο Σύ­νταγ­μα και πραγ­μα­το­ποί­η­σαν πο­ρεία μέχρι την Γε­νι­κή Γραμ­μα­τεία Ισό­τη­τας. Η αυ­θόρ­μη­τη και μα­ζι­κή κι­νη­το­ποί­η­ση του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος αμέ­σως μετά τη δη­μο­σιο­ποί­η­ση απο­τρό­παιων σε­ξι­στι­κών εγκλη­μά­των έχει παί­ξει στο πα­ρελ­θόν κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο τόσο στο επί­πε­δο της ορα­τό­τη­τας στην κοι­νω­νία όσο και στην έκ­βα­ση των υπο­θέ­σε­ων εντός του δι­κα­στη­ρί­ου - η υπό­θε­ση της Ελέ­νης Το­πα­λού­δη απο­τε­λεί πε­ρί­τρα­νο πα­ρά­δειγ­μα. Αυτή η δυ­να­μι­κή του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος που φά­νη­κε πριν λίγα χρό­νια στην υπό­θε­ση της Ελέ­νης και τώρα σε αυτή της Κά­ρο­λαϊν έχει τρο­φο­δο­τη­θεί από τις φε­μι­νι­στι­κές απερ­γί­ες στις 8 Μάρτη. Όλα αυτά σε συν­δυα­σμό με το ελ­λη­νι­κό metoo που κο­ρυ­φώ­θη­κε στις αρχές του έτους δη­μιουρ­γούν το κλίμα μέσα από το οποίο οι γυ­ναί­κες βρί­σκουν την δύ­να­μη όχι μόνο να κα­ταγ­γεί­λουν την βία και την κα­τα­πί­ε­ση, αλλά και να δια­φύ­γουν από κα­κο­ποι­η­τι­κά και δυ­νη­τι­κά δο­λο­φο­νι­κά πε­ρι­βάλ­λο­ντα. Είναι πιο εύ­κο­λο για μια γυ­ναί­κα να δια­φύ­γει όταν αρ­χί­ζει να αντι­λαμ­βά­νε­ται ότι υπάρ­χουν χι­λιά­δες άλλες γυ­ναί­κες που θα την πι­στέ­ψουν, θα στα­θούν δίπλα της και θα πα­λέ­ψουν για την δι­καί­ω­ση της. 

Οι ρίζες του προ­βλή­μα­τος

Για αυτό είναι κρί­σι­μο το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα να είναι δυ­να­μι­κό και να εμ­φα­νί­ζε­ται στον δη­μό­σιο χώρο. Ταυ­τό­χρο­να όμως είναι εξί­σου κρί­σι­μο να ανα­γνω­ρί­ζει τις ρίζες του προ­βλή­μα­τος και να πα­λεύ­ει απέ­να­ντι τους. Με αφορ­μή τα αλ­λε­πάλ­λη­λα πε­ρι­στα­τι­κά ακραί­ας σε­ξι­στι­κής που έχουν δει το φως της δη­μο­σιό­τη­τα το τε­λευ­ταίο διά­στη­μα, βλέ­που­με μία  προ­σπά­θεια φωνών που εκ­προ­σω­πούν το σύ­στη­μα να διο­χε­τεύ­σουν τη διά­χυ­τη αγα­νά­κτη­ση της κοι­νω­νί­ας σε επι­φα­νεια­κές και ανώ­δυ­νες κα­τευ­θύν­σεις. Η εστί­α­ση στα ιδιαί­τε­ρα προ­σω­πι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά των θυτών, η ψυ­χια­τρι­κο­ποί­η­σή τους, η ανα­γω­γή του φαι­νο­μέ­νου σε «θέμα ανα­τρο­φής και παι­δεί­ας», δη­λα­δή σε θέμα ατο­μι­κής ευ­θύ­νης συ­σκο­τί­ζουν τα πραγ­μα­τι­κά αίτια των σε­ξι­στι­κών εγκλη­μά­των. Γιατί η πα­ρα­γω­γή των δια­κρί­σε­ων λόγω φύλου που οδη­γεί στην βία και στην κα­κο­ποί­η­ση προ­έρ­χε­ται από το ίδιο το σύ­στη­μα. Για την ίδια την ανα­πα­ρα­γω­γή του κα­πι­τα­λι­σμού οι γυ­ναί­κες χρειά­ζε­ται να είναι πο­λί­τες δεύ­τε­ρης κα­τη­γο­ρί­ας. Η υπο­βάθ­μι­ση των ερ­γα­σιών που χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται γυ­ναι­κεί­ες αλλά και η επι­βο­λή της απλή­ρω­της ερ­γα­σί­ας στο σπίτι είναι στοι­χεία απα­ραί­τη­τα για την επι­βί­ω­ση του κα­πι­τα­λι­σμού και είναι αυτά που υπο­βαθ­μί­ζουν τις γυ­ναί­κες σε αντι­κεί­με­να υπό την ιδιο­κτη­σία των αντρών. Οι σε­ξι­στι­κές αντι­λή­ψεις έχουν την ρίζα τους στο γε­γο­νός ότι οι γυ­ναί­κες αντι­με­τω­πί­ζο­νται σαν «συ­μπλη­ρώ­μα­τα». Όταν η ει­κό­να που ανα­πα­ρά­γε­ται για τις γυ­ναί­κες είναι αυτή της πει­θή­νιας νοι­κο­κυ­ράς, της παι­δο­μη­χα­νής, της εξαρ­τη­μέ­νης με κάθε τρόπο από τον άντρα, η κα­τα­πί­ε­ση και η έμ­φυ­λη βία κα­νο­νι­κο­ποιού­νται. Άλ­λω­στε, η οι­κο­νο­μι­κή υπε­ρεκ­με­τάλ­λευ­ση των γυ­ναι­κών χρειά­ζε­ται και τα ιδε­ο­λο­γι­κά ερ­γα­λεία για να επι­τευ­χθεί. 

Στην πε­ρί­πτω­ση της Ηλιού­πο­λης, είναι ξε­κά­θα­ρη η υπο­τί­μη­ση των γυ­ναι­κών στο ση­μείο να αντι­με­τω­πί­ζο­νται ως αντι­κεί­με­να προς πώ­λη­ση για την τέρψη των αντρών. Δεν είναι τυ­χαίο ότι οι δύο κα­τη­γο­ρού­με­νοι οδη­γή­θη­καν στον ει­σαγ­γε­λέα φο­ρώ­ντας μπλού­ζες με πορ­νο­γρα­φι­κά σχέ­δια. Η ενοχή τους είναι αυ­το­νό­η­τη, πρέ­πει όμως να συ­ζη­τή­σου­με σο­βα­ρά τι θα μπο­ρού­σε να είχε γίνει –είτε κοι­νω­νι­κά είτε θε­σμι­κά– για να είχε απο­φευ­χθεί η κα­κο­ποί­η­ση που έζησε αυτή η κο­πέ­λα. Είναι τρα­γι­κό να βλέ­που­με μια ολό­κλη­ρη το­πι­κή κοι­νω­νία να μην ξέρει τί­πο­τα. Πώς γί­νε­ται αυτό, όταν όπως μαρ­τυ­ρά η σερ­βι­τό­ρα το θύμα κυ­κλο­φο­ρού­σε με­λα­νια­σμέ­νο; Σε έναν ακραία απάν­θρω­πο σύ­στη­μα μα­θαί­νου­με ότι το μόνο που έχει ση­μα­σία είναι η προ­σω­πι­κή οι­κο­νο­μι­κή ανέ­λι­ξη του κα­θε­νός. Το απο­τέ­λε­σμα αυτού είναι το να μα­θαί­νει ο κα­θέ­νας να κοι­τά­ει τη δου­λειά του και να απο­μο­νω­νό­μα­στε πλή­ρως κοι­νω­νι­κά. Η δη­μιουρ­γία μιας άλλης αντί­λη­ψης για την ζωή μπο­ρεί κυ­ριο­λε­κτι­κά να σώσει ζωές: εί­μα­στε όλες μαζί σε αυτό και όχι η κα­θε­μία μόνη της, το συμ­βαί­νει γύρω μας είναι ευ­θύ­νη του κα­θε­νός. Την ίδια στιγ­μή το αί­τη­μα για κέ­ντρα υπο­στή­ρι­ξης θυ­μά­των έμ­φυ­λης βίας σε κάθε γει­το­νιά και για κοι­νω­νι­κούς λει­τουρ­γούς και ψυ­χο­λό­γους σε κάθε σχο­λείο, χώρο δου­λειάς και δη­μο­τι­κό ια­τρείο γί­νε­ται πιο κρί­σι­μο από ποτέ: ποιος ξέρει πόσο πιο γρή­γο­ρα είχε κα­τα­φέ­ρει να δια­φύ­γει η 18χρο­νη αν είχε απλά κάπου κοντά της να απευ­θυν­θεί.

Αι­τή­μα­τα

Σε μία πε­ρί­ο­δο που οι υπο­θέ­σεις κα­κο­ποί­η­σης γί­νο­νται γνω­στές η μία μετά την άλλη –ήδη δεν έχει στε­γνώ­σει το με­λά­νι στα άρθρα για την 18χρο­νη και μα­θαί­νου­με για μία ακόμα γυ­ναι­κο­κτο­νία στην Φο­λέ­γαν­δρο– ο ρόλος του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος είναι πολύ ση­μα­ντι­κός. Απέ­να­ντι στις υπο­κρι­τι­κές εκ­κλή­σεις συ­στη­μι­κών πα­ρα­γό­ντων για «επα­γρύ­πνη­ση» και «παι­δεία» (βλ. πρό­σφα­τη δή­λω­ση της Προ­έ­δρου της Δη­μο­κρα­τί­ας για τη γυ­ναι­κο­κτο­νία της Γα­ρυ­φαλ­λιάς στη Φο­λέ­γα­δρο), το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα οφεί­λει να αντι­πα­ρα­θέ­σει τα πραγ­μα­τι­κά αι­τή­μα­τα που θα επι­τρέ­ψουν στις γυ­ναί­κες να ξε­φύ­γουν από τα δεσμά της βίας, της κα­κο­ποί­η­σης, του φόβου: υλική κρα­τι­κή στή­ρι­ξη με δομές φι­λο­ξε­νί­ας και ψυ­χο­κοι­νω­νι­κή στή­ρι­ξη, οι­κο­νο­μι­κή συν­δρο­μή, αλ­λα­γές στον ΠΚ και τη δια­δι­κα­σία απο­νο­μής της δι­καιο­σύ­νης ώστε να απο­τυ­πώ­νε­ται η ιδιαί­τε­ρη απα­ξία των έμ­φυ­λων εγκλη­μά­των (γυ­ναι­κο­κτο­νία, βια­σμός, σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση), να διε­ρευ­νώ­νται σε βάθος οι υπο­θέ­σεις, υπό συν­θή­κες ασφά­λειας για τα θύ­μα­τα και να εν­θαρ­ρύ­νο­νται οι κα­ταγ­γε­λί­ες. 

* Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά