Μαζικός φεμινιστικός αγώνας

Δεν είχε περάσει ούτε μια βδομάδα από την φεμινιστική διαδήλωση ενάντια στις γυναικοκτονίες με αφορμή την γυναικοκτονία στα Γλυκά Νερά όταν έγινε γνωστό το συγκλονιστικό περιστατικό της ομηρίας, κακοποίησης, βιασμού και εξαναγκαστικής έκδοσης μίας 18χρονης κοπέλας στην Ηλιούπολη από έναν αστυνομικό. Στην κατάθεσή της η επιζώσα περιγράφει ένα ολόκληρο κύκλωμα trafficking συνδεδεμένο με την αστυνομία, στο οποίο βρίσκονται δέσμιες πολλές ακόμα κοπέλες. Όταν η 18χρονη κατάφερε με τη βοήθεια μίας σερβιτόρας να το σκάσει και να απευθυνθεί στην αστυνομία, βρέθηκε να κρατείται (!) κλειδωμένη επί ώρες, χωρίς πρόσβαση σε γιατρό ή δικηγόρο, ενώ μετέπειτα την απήγαγαν και την μετέφεραν σε άλλο τμήμα. Οι πιέσεις του κόσμου που συγκεντρώθηκε έξω από το ΑΤ και των συνηγόρων της ήταν αυτές που οδήγησαν στην απελευθέρωση της και στην γνωστοποίηση της υπόθεσης. 

Κινητοποιήσεις

Δύο μέρες μετά χιλιάδες φεμινίστριες και αλληλέγγυοι διαδήλωσαν στους δρόμους της Ηλιούπολης δείχνοντας ότι παρά τις προσπάθειες για συγκάλυψη αυτή η υπόθεση δεν θα περάσει στα ψιλά ούτε θα ξεχαστεί. Το Σάββατο 17/6 φεμινιστικές συλλογικότητες συγκεντρώθηκαν για τον ίδιο λόγο στο Σύνταγμα και πραγματοποίησαν πορεία μέχρι την Γενική Γραμματεία Ισότητας. Η αυθόρμητη και μαζική κινητοποίηση του φεμινιστικού κινήματος αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση αποτρόπαιων σεξιστικών εγκλημάτων έχει παίξει στο παρελθόν καθοριστικό ρόλο τόσο στο επίπεδο της ορατότητας στην κοινωνία όσο και στην έκβαση των υποθέσεων εντός του δικαστηρίου - η υπόθεση της Ελένης Τοπαλούδη αποτελεί περίτρανο παράδειγμα. Αυτή η δυναμική του φεμινιστικού κινήματος που φάνηκε πριν λίγα χρόνια στην υπόθεση της Ελένης και τώρα σε αυτή της Κάρολαϊν έχει τροφοδοτηθεί από τις φεμινιστικές απεργίες στις 8 Μάρτη. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το ελληνικό metoo που κορυφώθηκε στις αρχές του έτους δημιουργούν το κλίμα μέσα από το οποίο οι γυναίκες βρίσκουν την δύναμη όχι μόνο να καταγγείλουν την βία και την καταπίεση, αλλά και να διαφύγουν από κακοποιητικά και δυνητικά δολοφονικά περιβάλλοντα. Είναι πιο εύκολο για μια γυναίκα να διαφύγει όταν αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν χιλιάδες άλλες γυναίκες που θα την πιστέψουν, θα σταθούν δίπλα της και θα παλέψουν για την δικαίωση της. 

Οι ρίζες του προβλήματος

Για αυτό είναι κρίσιμο το φεμινιστικό κίνημα να είναι δυναμικό και να εμφανίζεται στον δημόσιο χώρο. Ταυτόχρονα όμως είναι εξίσου κρίσιμο να αναγνωρίζει τις ρίζες του προβλήματος και να παλεύει απέναντι τους. Με αφορμή τα αλλεπάλληλα περιστατικά ακραίας σεξιστικής που έχουν δει το φως της δημοσιότητα το τελευταίο διάστημα, βλέπουμε μία  προσπάθεια φωνών που εκπροσωπούν το σύστημα να διοχετεύσουν τη διάχυτη αγανάκτηση της κοινωνίας σε επιφανειακές και ανώδυνες κατευθύνσεις. Η εστίαση στα ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά των θυτών, η ψυχιατρικοποίησή τους, η αναγωγή του φαινομένου σε «θέμα ανατροφής και παιδείας», δηλαδή σε θέμα ατομικής ευθύνης συσκοτίζουν τα πραγματικά αίτια των σεξιστικών εγκλημάτων. Γιατί η παραγωγή των διακρίσεων λόγω φύλου που οδηγεί στην βία και στην κακοποίηση προέρχεται από το ίδιο το σύστημα. Για την ίδια την αναπαραγωγή του καπιταλισμού οι γυναίκες χρειάζεται να είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Η υποβάθμιση των εργασιών που χαρακτηρίζονται γυναικείες αλλά και η επιβολή της απλήρωτης εργασίας στο σπίτι είναι στοιχεία απαραίτητα για την επιβίωση του καπιταλισμού και είναι αυτά που υποβαθμίζουν τις γυναίκες σε αντικείμενα υπό την ιδιοκτησία των αντρών. Οι σεξιστικές αντιλήψεις έχουν την ρίζα τους στο γεγονός ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζονται σαν «συμπληρώματα». Όταν η εικόνα που αναπαράγεται για τις γυναίκες είναι αυτή της πειθήνιας νοικοκυράς, της παιδομηχανής, της εξαρτημένης με κάθε τρόπο από τον άντρα, η καταπίεση και η έμφυλη βία κανονικοποιούνται. Άλλωστε, η οικονομική υπερεκμετάλλευση των γυναικών χρειάζεται και τα ιδεολογικά εργαλεία για να επιτευχθεί. 

Στην περίπτωση της Ηλιούπολης, είναι ξεκάθαρη η υποτίμηση των γυναικών στο σημείο να αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα προς πώληση για την τέρψη των αντρών. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο κατηγορούμενοι οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα φορώντας μπλούζες με πορνογραφικά σχέδια. Η ενοχή τους είναι αυτονόητη, πρέπει όμως να συζητήσουμε σοβαρά τι θα μπορούσε να είχε γίνει –είτε κοινωνικά είτε θεσμικά– για να είχε αποφευχθεί η κακοποίηση που έζησε αυτή η κοπέλα. Είναι τραγικό να βλέπουμε μια ολόκληρη τοπική κοινωνία να μην ξέρει τίποτα. Πώς γίνεται αυτό, όταν όπως μαρτυρά η σερβιτόρα το θύμα κυκλοφορούσε μελανιασμένο; Σε έναν ακραία απάνθρωπο σύστημα μαθαίνουμε ότι το μόνο που έχει σημασία είναι η προσωπική οικονομική ανέλιξη του καθενός. Το αποτέλεσμα αυτού είναι το να μαθαίνει ο καθένας να κοιτάει τη δουλειά του και να απομονωνόμαστε πλήρως κοινωνικά. Η δημιουργία μιας άλλης αντίληψης για την ζωή μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές: είμαστε όλες μαζί σε αυτό και όχι η καθεμία μόνη της, το συμβαίνει γύρω μας είναι ευθύνη του καθενός. Την ίδια στιγμή το αίτημα για κέντρα υποστήριξης θυμάτων έμφυλης βίας σε κάθε γειτονιά και για κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους σε κάθε σχολείο, χώρο δουλειάς και δημοτικό ιατρείο γίνεται πιο κρίσιμο από ποτέ: ποιος ξέρει πόσο πιο γρήγορα είχε καταφέρει να διαφύγει η 18χρονη αν είχε απλά κάπου κοντά της να απευθυνθεί.

Αιτήματα

Σε μία περίοδο που οι υποθέσεις κακοποίησης γίνονται γνωστές η μία μετά την άλλη –ήδη δεν έχει στεγνώσει το μελάνι στα άρθρα για την 18χρονη και μαθαίνουμε για μία ακόμα γυναικοκτονία στην Φολέγανδρο– ο ρόλος του φεμινιστικού κινήματος είναι πολύ σημαντικός. Απέναντι στις υποκριτικές εκκλήσεις συστημικών παραγόντων για «επαγρύπνηση» και «παιδεία» (βλ. πρόσφατη δήλωση της Προέδρου της Δημοκρατίας για τη γυναικοκτονία της Γαρυφαλλιάς στη Φολέγαδρο), το φεμινιστικό κίνημα οφείλει να αντιπαραθέσει τα πραγματικά αιτήματα που θα επιτρέψουν στις γυναίκες να ξεφύγουν από τα δεσμά της βίας, της κακοποίησης, του φόβου: υλική κρατική στήριξη με δομές φιλοξενίας και ψυχοκοινωνική στήριξη, οικονομική συνδρομή, αλλαγές στον ΠΚ και τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης ώστε να αποτυπώνεται η ιδιαίτερη απαξία των έμφυλων εγκλημάτων (γυναικοκτονία, βιασμός, σεξουαλική παρενόχληση), να διερευνώνται σε βάθος οι υποθέσεις, υπό συνθήκες ασφάλειας για τα θύματα και να ενθαρρύνονται οι καταγγελίες. 

* Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά