Ανταποκρίσεις από τη Συρία μετά τον Άσαντ: Γνωριμία με τη συριακή Αριστερά

«Αυτή η επα­νά­στα­ση μόλις άρ­χι­σε»: Μια συ­νά­ντη­ση με την Αρι­στε­ρά στη Δα­μα­σκό

«Αυτή η επα­νά­στα­ση μόλις άρ­χι­σε», λέει ο Φάντι, ένας άντρας γύρω στα 50, στα σκα­λο­πά­τια του Υπουρ­γεί­ου Παι­δεί­ας της Συ­ρί­ας. «Πρέ­πει να συ­νε­χί­σου­με να προ­χω­ρά­με μπρο­στά. Δεν θα τε­λειώ­σει μέχρι να κα­το­χυ­ρω­θούν τα δι­καιώ­μα­τα όλων». Βρί­σκο­μαι μαζί με πε­ρί­που 50 Σύ­ριους, οι οποί­οι δια­μαρ­τύ­ρο­νται για την κί­νη­ση της νέας κυ­βέρ­νη­σης, υπό την ηγε­σία της Χα­γιάτ Τα­χρίρ αλ-Σαμ (HTS), να με­τα­το­πί­σει το σχο­λι­κό πρό­γραμ­μα σπου­δών προς μια σε­χτα­ρι­στι­κή και συ­ντη­ρη­τι­κή ισλα­μι­στι­κή κο­σμο­θε­ω­ρία.

Όλοι συμ­φω­νούν ότι η προ­πα­γάν­δα υπέρ του Άσαντ που δια­πο­τί­ζει τα σχο­λι­κά βι­βλία πρέ­πει να αφαι­ρε­θεί. Όμως οι προ­τει­νό­με­νες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις προ­χω­ρούν πα­ρα­πέ­ρα: κα­ταρ­γού­νται τα μα­θή­μα­τα για την εξέ­λι­ξη και τη θε­ω­ρία της Με­γά­λης Έκρη­ξης, κα­ταρ­γού­νται όλες οι αρ­νη­τι­κές ανα­φο­ρές στην Οθω­μα­νι­κή Αυ­το­κρα­το­ρία και αφαι­ρεί­ται κάθε ανα­φο­ρά στις διά­φο­ρες πο­λυ­θεϊ­στι­κές κοι­νό­τη­τες στην ιστο­ρία της Συ­ρί­ας. Οι αλ­λα­γές θα δι­δά­σκουν επί­σης στους μα­θη­τές της πρω­το­βάθ­μιας εκ­παί­δευ­σης ότι οι Χρι­στια­νοί και οι Εβραί­οι είναι «εκεί­νοι που έχα­σαν το δρόμο τους» από το Ισλάμ.

Το διά­ταγ­μα απορ­ρί­φθη­κε αμέ­σως από πολ­λούς, πολ­λούς Σύ­ριους. Τόσο πολύ που η κυ­βέρ­νη­ση ανα­γκά­στη­κε να πάρει πίσω τις αλ­λα­γές ακόμη και πριν από τη ση­με­ρι­νή δια­δή­λω­ση, που ση­μαί­νει ότι ήταν αρ­κε­τά μικρή. Ήταν όμως μια ση­μα­ντι­κή συ­γκέ­ντρω­ση, παρ’ όλα αυτά. Κα­ταρ­χάς, υπήρ­χαν πολλά μέσα ενη­μέ­ρω­σης πα­ρό­ντα, δί­νο­ντας στους αρι­στε­ρούς ακτι­βι­στές μια σπά­νια ευ­και­ρία να ακου­στεί η φωνή τους στον συ­ρια­κό λαό σχε­τι­κά με το όραμά τους για μια κοι­νω­νία χωρίς απο­κλει­σμούς και δί­καιη για όλους.

Πιο ση­μα­ντι­κή, ωστό­σο, ήταν η ευ­και­ρία για τους προ­ο­δευ­τι­κούς ακτι­βι­στές να συ­να­ντη­θούν με­τα­ξύ τους και να ανταλ­λά­ξουν ιδέες και σχέ­δια για το μέλ­λον. Υπήρ­χαν δύο κα­τη­γο­ρί­ες αν­θρώ­πων που συμ­με­τεί­χαν. Πολ­λοί ήταν βε­τε­ρά­νοι της αντί­στα­σης, ηλι­κί­ας 60 ετών και άνω, με­ρι­κοί από τους οποί­ους είχαν εκτί­σει μα­κρο­χρό­νιες ποι­νές φυ­λά­κι­σης για τις γεν­ναί­ες προ­σπά­θειές τους.

«Ήμουν αντι­πο­λι­τευό­με­νος ενα­ντί­ον του πα­τέ­ρα [Χάφεζ αλ-Άσαντ], ήμουν αντι­πο­λι­τευό­με­νος ενα­ντί­ον του γιου [Μπα­σάρ] και είμαι αντι­πο­λι­τευό­με­νος σή­με­ρα», λέει ένας χα­ρι­σμα­τι­κός ηλι­κιω­μέ­νος άν­δρας, ο οποί­ος τε­λι­κά αυ­το­προσ­διο­ρί­ζε­ται ως μέλος του Κομ­μου­νι­στι­κού Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος. Μου συ­στή­νε­ται η Χα­σί­μπα Αμπ­ντουλ­ραχ­μάν, μια ανε­ξάρ­τη­τη σο­σια­λί­στρια και φε­μι­νί­στρια συγ­γρα­φέ­ας, η οποία συμ­φω­νεί: «Δεν έχου­με κερ­δί­σει τί­πο­τα ακόμα, χρεια­ζό­μα­στε μια ισχυ­ρό­τε­ρη αρι­στε­ρά, σο­βα­ρά πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα για να εδραιώ­σου­με τα κε­κτη­μέ­να μας και να πιέ­σου­με για πε­ρισ­σό­τε­ρα».

Υπήρ­χε ένας με­γά­λος αριθ­μός νε­ό­τε­ρων ρι­ζο­σπα­στών που είχαν δρα­στη­ριο­ποι­η­θεί στις πρώ­τες ημέ­ρες της επα­νά­στα­σης του 2011 και πε­ρί­με­ναν απε­γνω­σμέ­να την ευ­και­ρία να βγουν ξανά στους δρό­μους. «Ήμα­σταν εκεί από την αρχή, και ακόμη και τα τε­λευ­ταία χρό­νια υπήρ­ξε κά­ποια ορ­γά­νω­ση που γι­νό­ταν πα­ρά­νο­μα», λέει ο Ντίμα, λο­γο­πα­θο­λό­γος στη Δα­μα­σκό.

Τους ρωτώ τι γνώμη έχουν για όσους λένε να κά­νουν υπο­μο­νή, να δώ­σουν χρόνο στη νέα κυ­βέρ­νη­ση. Ο Τάρεκ, μη­χα­νι­κός υπο­λο­γι­στών, πα­ρεμ­βαί­νει δυ­να­μι­κά: «Πώς μπο­ρού­με να τους δώ­σου­με πε­ρισ­σό­τε­ρο χρόνο; Κά­θι­σαν για δύο ώρες αυτή την εβδο­μά­δα και δη­μιούρ­γη­σαν αυτή την τρο­με­ρή με­ταρ­ρύθ­μι­ση του εκ­παι­δευ­τι­κού συ­στή­μα­τος. Αν τους αφή­σου­με ήσυ­χους, τι ζημιά θα κά­νουν αύριο;! Η πρώτη ευ­θύ­νη ενός πο­λί­τη είναι να θέτει την κυ­βέρ­νη­σή του προ των ευ­θυ­νών της».

Ο Ντίμα ξα­να­μπαί­νει στη συ­ζή­τη­ση: «Αλ­λά­ζουν την πο­λι­τι­κή και πε­ρι­μέ­νουν από εμάς να την απο­δε­χτού­με. Πού είναι η συμ­με­το­χή, πού είναι η δη­μο­κρα­τι­κή Συρία που μας έχουν υπο­σχε­θεί;»

Αυτοί οι άν­θρω­ποι είναι εντυ­πω­σια­κοί, αλλά είναι γύρω στα 30 και στις αρχές του 40. Όταν ρωτάω για την έλ­λει­ψη εκ­προ­σώ­πη­σης από τους φοι­τη­τές και τους νέους, μου λένε ότι η γενιά τους είναι πολύ νέα για να έχει βιώ­σει την επα­να­στα­τι­κή εποχή και έτσι είναι λι­γό­τε­ρο πο­λι­τι­κά στρα­τευ­μέ­νη. Προ­φα­νώς, ούτε οι χει­με­ρι­νές δια­κο­πές βοη­θούν.

Εν πάση πε­ρι­πτώ­σει, έχει πε­ρά­σει λι­γό­τε­ρο από ένας μήνας από την πτώση του Άσαντ και οι άν­θρω­ποι εξα­κο­λου­θούν να ανα­ζη­τούν τα βή­μα­τά τους. Πα­ρό­λα αυτά, υπήρ­ξε μια έκρη­ξη πο­λι­τι­κών συ­να­ντή­σε­ων και δρά­σε­ων. Ταυ­τό­χρο­να με τη δια­μαρ­τυ­ρία για την εκ­παί­δευ­ση, μια ομάδα πρώην κρα­του­μέ­νων δια­δή­λω­σε για να απαι­τή­σει δι­καιο­σύ­νη για όσους τους βα­σά­νι­σαν στη φυ­λα­κή. Κάθε μέρα, υπάρ­χουν συ­να­ντή­σεις και δρά­σεις που ορ­γα­νώ­νο­νται από σο­σια­λι­στές, φε­μι­νί­στριες, φι­λε­λεύ­θε­ρες ΜΚΟ, καλ­λι­τέ­χνες, τις οι­κο­γέ­νειες όσων εξα­φα­νί­στη­καν στο σύ­στη­μα φυ­λα­κών του Άσαντ και άλ­λους.

Δεν είναι όλα δια­σκέ­δα­ση και παι­γνί­δι. Κατά και­ρούς, οι προ­σπά­θειες αυτής της ανα­δυό­με­νης αρι­στε­ράς έχουν επι­κρι­θεί και απο­δο­κι­μα­στεί ευ­ρέ­ως. Εν μέρει, αυτό μπο­ρεί να οφεί­λε­ται σε αθώες πα­ρα­νο­ή­σεις σχε­τι­κά με τους στό­χους τους, επει­δή πολ­λοί συν­δέ­ουν τις έν­νοιες του κο­σμι­κού και του σο­σια­λι­σμού με το παλιό κα­θε­στώς. Αλλά υπάρ­χει και κάτι πιο κυ­νι­κό στο παι­χνί­δι – μια σο­βα­ρή προ­σπά­θεια των υπο­στη­ρι­κτών της HTS να απα­ξιώ­σουν οποια­δή­πο­τε αντι­πο­λί­τευ­ση ως φε­λούλ («υπο­λείμ­μα­τα» του πα­λαιού κα­θε­στώ­τος). Ο Ντίμα γε­λά­ει όταν το επι­ση­μαί­νω αυτό: «Με τί­πο­τα, είναι ακρι­βώς το αντί­θε­το. Άν­θρω­ποι που ξέρω και ήταν τε­λεί­ως γλεί­φτες του Άσαντ είναι τώρα με­ρι­κοί από τους με­γα­λύ­τε­ρους υπο­στη­ρι­κτές της HTS».

Η Χάλλα, μέλος του Επα­να­στα­τι­κού Αρι­στε­ρού Ρεύ­μα­τος (ΕΑΡ) της Συ­ρί­ας, έκανε μια σχε­τι­κή ανα­φο­ρά όταν συ­να­ντη­θή­κα­με για καφέ χθες. «Μας απο­κα­λούν φε­λούλ, αλλά στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα η HTS έχει εν­σω­μα­τώ­σει μια σειρά από προ­σω­πι­κό­τη­τες του πα­λιού κα­θε­στώ­τος». Αυτό ισχύ­ει ιδιαί­τε­ρα όσον αφορά την οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή: ο νέος διοι­κη­τής της κε­ντρι­κής τρά­πε­ζας ήταν ανα­πλη­ρω­τής επί Άσαντ.

Άλλα ηγε­τι­κά στε­λέ­χη του οι­κο­νο­μι­κού επι­τε­λεί­ου του Άσαντ, που είναι γνω­στό για την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των πά­ντων και την πε­ρι­κο­πή όσο το δυ­να­τόν πε­ρισ­σό­τε­ρων επι­δο­τή­σε­ων, έχουν επι­λε­γεί για να δια­δρα­μα­τί­σουν ση­μα­ντι­κούς ρό­λους. Η HTS το κάνει αυτό για να ση­μα­το­δο­τή­σει τη δέ­σμευ­σή της να παί­ξει με τους κα­νό­νες του κα­πι­τα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος. Η Χάλλα εξη­γεί επί­σης πώς, σε ολό­κλη­ρη τη χώρα, ένας αριθ­μός πρώην μελών του κα­θε­στώ­τος και γρα­φειο­κρα­τών έχουν στρέ­ψει την αφο­σί­ω­σή τους στην HTS, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της ανώ­τα­της ηγε­σί­ας πολ­λών συν­δι­κα­λι­στι­κών και φοι­τη­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων.

Είναι νωρίς ακόμα, αλλά κά­ποιοι έχουν ήδη αρ­χί­σει να ορ­γα­νώ­νο­νται ενά­ντια στη νέα εξου­σία. Οι πυ­ρο­σβέ­στες στη Δα­μα­σκό απήρ­γη­σαν αφού απο­λύ­θη­καν και αντι­κα­τα­στά­θη­καν με άτομα από το Ίντλιμπ, κερ­δί­ζο­ντας την υπό­σχε­ση ότι θα επα­να­προ­σλη­φθούν αρ­γό­τε­ρα. Το συν­δι­κά­το των δι­κη­γό­ρων δέ­χτη­κε επί­θε­ση μετά την επ’ αό­ρι­στον απα­γό­ρευ­ση ερ­γα­σί­ας των δι­κη­γό­ρων της Δα­μα­σκού και τώρα γί­νε­ται λόγος για τη δη­μιουρ­γία ανε­ξάρ­τη­του συν­δι­κά­του. Η επα­να­λει­τουρ­γία των σχο­λεί­ων και των πα­νε­πι­στη­μί­ων σε λίγες εβδο­μά­δες θα μπο­ρού­σε επί­σης να δη­μιουρ­γή­σει νέες δυ­να­τό­τη­τες αντί­στα­σης.

Στο τέλος της συ­γκέ­ντρω­σης για την εκ­παί­δευ­ση, κά­ποιος έκανε μια ανα­κοί­νω­ση σχε­τι­κά με μια ορ­γα­νω­τι­κή συ­νά­ντη­ση που είχε προ­γραμ­μα­τι­στεί για αρ­γό­τε­ρα την ίδια μέρα, τη δεύ­τε­ρη συ­νά­ντη­ση μιας νέας ομά­δας που ονο­μά­ζε­ται Συ­ρια­κό Δη­μο­κρα­τι­κό Κί­νη­μα. Πραγ­μα­το­ποιεί­ται σε μια σπη­λαιώ­δη κα­φε­τέ­ρια που μου λένε ότι είναι ιστο­ρι­κό στέκι της αρι­στε­ράς. Προ­σπερ­νά­με μια κλα­σι­κή σκηνή με γε­ρα­σμέ­νους ηλι­κιω­μέ­νους άν­δρες που παί­ζουν χαρ­τιά και τάβλι και παίρ­νου­με τις θέ­σεις μας στην αί­θου­σα που βρί­σκε­ται πιο πέρα. Ένας άντρας, ο οποί­ος, όπως έμαθα στη συ­νέ­χεια, έχει πε­ρά­σει δε­κα­έ­ξι χρό­νια σε ένα από τα μπου­ντρού­μια του Άσαντ, πε­ριέ­γρα­ψε πολύ όμορ­φα την κα­τά­στα­ση: «Σύ­ντρο­φοι, ζούμε μια ιστο­ρι­κή στιγ­μή και έχου­με μια χρυσή ευ­και­ρία να δια­μορ­φώ­σου­με το μέλ­λον της χώρας μας. Ας δου­λέ­ψου­με σο­βα­ρά».

Αυτό που ακο­λου­θεί είναι τόσο οι­κείο όσο και ασυ­νή­θι­στο, καθώς 55 άν­θρω­ποι επε­ξερ­γά­ζο­νται ένα πρό­γραμ­μα πάνω στο οποίο θα οι­κο­δο­μη­θεί ένα προ­ο­δευ­τι­κό μέ­τω­πο πα­ρέμ­βα­σης στη συ­ρια­κή πο­λι­τι­κή. Υπάρ­χει ανα­πό­φευ­κτα μια μικρή συ­ζή­τη­ση για δευ­τε­ρεύ­ο­ντα και ση­μα­σιο­λο­γι­κά ζη­τή­μα­τα. Όλοι όμως είναι απο­λύ­τως σο­βα­ροί στην προ­σπά­θεια να πε­τύ­χει αυτό το εγ­χεί­ρη­μα και να θε­με­λιω­θεί η ομάδα σε στέ­ρεα πο­λι­τι­κά θε­μέ­λια. Υπάρ­χει ευ­ρεία συ­ναί­νε­ση σχε­τι­κά με την έμ­φα­ση στα δι­καιώ­μα­τα των γυ­ναι­κών, την ενα­ντί­ω­ση στην κα­το­χή της συ­ρια­κής γης από το Ισ­ρα­ήλ και την προ­σπά­θεια για τη συμ­με­το­χή πε­ρισ­σό­τε­ρων νέων στο κί­νη­μα.

Ο Αμπ­ντουλ­λάχ, ένας ηλι­κιω­μέ­νος άν­δρας που με­τέ­φρα­σε στα αρα­βι­κά το βι­βλίο της Ζερ­μέν Γκριρ, Η γυ­ναί­κα ευ­νού­χος, ανα­φέ­ρει την ανά­γκη να προ­στε­θεί μια ενό­τη­τα για τα δι­καιώ­μα­τα των Κούρ­δων, δε­δο­μέ­νων των συ­νε­χι­ζό­με­νων επι­θέ­σε­ων ενα­ντί­ον τους από πο­λι­το­φυ­λα­κές που πρό­σκει­νται στην Τουρ­κία. Βρί­σκει κά­ποια υπο­στή­ρι­ξη, ιδίως από το ΕΑΡ, αλλά δεν φαί­νε­ται να υπάρ­χει ομο­φω­νία. Υπάρ­χει μια μακρά ιστο­ρία σο­βι­νι­σμού απέ­να­ντι στους Κούρ­δους στη Συρία, και προ­φα­νώς υπάρ­χει ακόμα δου­λειά που πρέ­πει να γίνει σε αυτό το μέ­τω­πο.

Αν κάτι έλει­πε από τη συ­ζή­τη­ση, αυτό ήταν η εστί­α­ση στις οι­κο­νο­μι­κές αδι­κί­ες. Η Χάλλα με είχε προει­δο­ποι­ή­σει προη­γου­μέ­νως για τον κίν­δυ­νο η Αρι­στε­ρά να κα­τα­γρα­φεί απλώς ως εκ­πρό­σω­πος των μειο­νο­τή­των. «Φυ­σι­κά πρέ­πει να υπε­ρα­σπι­στού­με τα δι­καιώ­μα­τά τους, αλλά πρέ­πει επί­σης να μι­λή­σου­με με κα­θο­λι­κούς όρους, να προ­ω­θή­σου­με οι­κο­νο­μι­κά αι­τή­μα­τα που μπο­ρούν να απευ­θυν­θούν σε ερ­γα­ζό­με­νους από όλες τις θρη­σκευ­τι­κές ομά­δες». Δε­δο­μέ­νου ότι το Πα­ρα­τη­ρη­τή­ριο Αν­θρω­πί­νων Δι­καιω­μά­των ανέ­φε­ρε ότι πάνω από το 90% των Σύρων ζού­σαν κάτω από το όριο της φτώ­χειας στα τέλη του 2023, δεν μπορώ παρά να συμ­φω­νή­σω.

Πα­ρό­λα αυτά, είναι μια θαυ­μά­σια εμπει­ρία να κά­θε­σαι σε ένα δω­μά­τιο με αν­θρώ­πους που πει­ρα­μα­τί­ζο­νται για πρώτη φορά με την ανοι­χτή δη­μο­κρα­τι­κή ορ­γά­νω­ση. Υπάρ­χει κάτι λίγο μα­γι­κό στο χρυσό φως που μπαί­νει από τα πα­ρά­θυ­ρα, στην ομί­χλη που δη­μιουρ­γεί­ται από το ευ­ρέ­ως δια­δε­δο­μέ­νο κά­πνι­σμα, και στο πάθος των συ­ντρό­φων που λένε τη γνώμη τους, κα­τα­σκευά­ζο­ντας μια ση­μα­ντι­κή συλ­λο­γι­κή πλατ­φόρ­μα, ανοι­χτά, μετά από 54 χρό­νια δι­κτα­το­ρί­ας.

Το αυ­ρια­νό πρό­γραμ­μα των εκ­δη­λώ­σε­ων πε­ρι­λαμ­βά­νει μια δη­μό­σια συ­νά­ντη­ση του ΕΑΡ που υπο­στη­ρί­ζει ότι η απο­μά­κρυν­ση του επι­κε­φα­λής ενός κα­θε­στώ­τος δεν είναι σε καμία πε­ρί­πτω­ση αρ­κε­τή για να εγ­γυ­η­θεί μια διαρ­κή, προ­ο­δευ­τι­κή αλ­λα­γή. Σε ένα εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κό μέρος της πόλης, θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί διά­λε­ξη για το οι­κο­νο­μι­κό μέλ­λον της Συ­ρί­ας με τη συμ­με­το­χή γνω­στών δια­νο­ου­μέ­νων της αντι­πο­λί­τευ­σης και προ­βο­λή ντο­κι­μα­ντέρ για τη ζωή και τον ακτι­βι­σμό του Σύ­ριου αναρ­χι­κού Γιασ­σίν αλ-Χατζ Σάλεχ. Και αυτά είναι μόνο όσα έμαθα. Πι­θα­νό­τα­τα, υπάρ­χουν πολλά πε­ρισ­σό­τε­ρα.

Σί­γου­ρα θα υπάρ­ξουν τε­ρά­στιες προ­κλή­σεις και πολ­λές συ­ζη­τή­σεις μπρο­στά μας, αλλά η Αρι­στε­ρά έχει μπει για τα καλά στη μάχη για το μέλ­λον της Συ­ρί­ας.

Στη Δα­μα­σκό η αρι­στε­ρά συ­νε­χί­ζει να ορ­γα­νώ­νε­ται

«Οι εκτε­λέ­σεις και οι τυ­φλές δο­λο­φο­νί­ες [έχουν γίνει] κα­θη­με­ρι­νό φαι­νό­με­νο. Με­τα­ξύ των πε­ριο­χών που επλή­γη­σαν πε­ρισ­σό­τε­ρο, οι επαρ­χί­ες Χάμα και Χομς ήταν στο επί­κε­ντρο αυτών των εγκλη­μά­των ... ακο­λου­θού­με­νες από τις συ­ρια­κές ακτές, ιδίως στη Λα­τά­κεια και την Ταρ­τούς». Αυτές οι ανα­τρι­χια­στι­κές γραμ­μές προ­έρ­χο­νται από ένα δελ­τίο του Συ­ρια­κού Πα­ρα­τη­ρη­τη­ρί­ου Αν­θρω­πί­νων Δι­καιω­μά­των που δη­μο­σιεύ­θη­κε στις 3 Ια­νουα­ρί­ου.

Είναι μια σκλη­ρή υπεν­θύ­μι­ση ότι η κα­τά­στα­ση στη Δα­μα­σκό, όπου επι­κρα­τεί στα­θε­ρό­τη­τα και το δι­καί­ω­μα στην ει­ρη­νι­κή δια­μαρ­τυ­ρία και συ­γκέ­ντρω­ση είναι αρ­κε­τά αδιαμ­φι­σβή­τη­το, δεν είναι η εμπει­ρία όλων των Σύ­ριων αυτή τη στιγ­μή.

Πλάνα και ανα­φο­ρές από την τε­τρα­ή­με­ρη πο­λιορ­κία της πόλης Χιρ­μπέτ αλ-Μα­’άζ­ζα έγι­ναν viral τις ημέ­ρες πριν από τα Χρι­στού­γεν­να. Η Χα­γιάτ Τα­χρίρ αλ Σαμ (HTS) είχε υπο­βά­λει τους κα­τοί­κους της σε κα­θη­με­ρι­νές έρευ­νες, πα­ρε­νο­χλή­σεις και ανα­κρί­σεις. Τε­λι­κά ο απο­κλει­σμός άρ­θη­κε, αλλά μόνο αφού ένας εντε­λώς απο­λί­τι­κος υπάλ­λη­λος της κρα­τι­κής εται­ρεί­ας ηλε­κτρι­σμού βρέ­θη­κε πυ­ρο­βο­λη­μέ­νος στο σπίτι του.

Εν τω με­τα­ξύ, στη Χομς, οι κά­τοι­κοι υπο­βάλ­λο­νται σε έρευ­νες πόρ­τα-πόρ­τα από ένο­πλους μα­χη­τές της HTS. Οι πιο τρο­μα­κτι­κές φήμες για το τι συ­νέ­βαι­νε δια­δό­θη­καν γρή­γο­ρα, με­ρι­κές από τις οποί­ες επι­βε­βαιώ­θη­καν σε μια ορι­στι­κή δή­λω­ση που εξέ­δω­σε η ομάδα Ει­ρή­νης των Πο­λι­τών της Χομς. Με προ­σε­κτι­κή και εκλε­πτυ­σμέ­νη γλώσ­σα, απο­δέ­χτη­καν την αρχή της επι­χεί­ρη­σης, που είναι η σύλ­λη­ψη και η τι­μω­ρία ανώ­τε­ρων στε­λε­χών του κα­θε­στώ­τος Άσαντ, αλλά κα­τα­δί­κα­σαν τη σκλη­ρή εφαρ­μο­γή της.

Πε­ριέ­γρα­ψαν πε­ρι­στα­τι­κά αυ­θαί­ρε­της κα­τα­στρο­φής πε­ριου­σιών, σω­μα­τι­κές και λε­κτι­κές επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον πο­λι­τών, εξα­να­γκα­σμό αν­θρώ­πων να γα­βγί­ζουν σαν σκυ­λιά, πα­ρε­νό­χλη­ση ορι­σμέ­νων γυ­ναι­κών που δεν φο­ρού­σαν χι­τζάμπ, συλ­λή­ψεις χωρίς εξη­γή­σεις ή δυ­να­τό­τη­τα έφε­σης και ανά­πτυ­ξη αρ­μά­των μάχης σε πε­ριο­χές με άμαχο πλη­θυ­σμό.

Οι ιστο­ρί­ες αυτών των αι­σχών δια­δί­δο­νται σε όλη τη Συρία κυ­ρί­ως μέσω του Facebook, το οποίο έχω πα­ρα­τη­ρή­σει ότι δεν πα­ρα­κω­λύ­ε­ται από την ίδια λο­γο­κρι­σία που υπάρ­χει για τους αγ­γλό­φω­νους ακτι­βι­στές σε άλλες πλατ­φόρ­μες. Οι αναρ­τή­σεις που γρά­φο­νται στα αρα­βι­κά λαμ­βά­νουν συ­νή­θως εκα­το­ντά­δες αν όχι χι­λιά­δες αντι­δρά­σεις, ακο­λου­θού­με­νες από έντο­νη συ­ζή­τη­ση στην ενό­τη­τα των σχο­λί­ων.

Κατά και­ρούς, οι συ­ζη­τή­σεις αυτές μπο­ρεί να κα­τα­λή­ξουν σε σε­χτα­ρι­στι­κά μο­τί­βα και εκ­φρά­σεις. Η Συρία έχει τε­ρά­στιες πε­ρι­φε­ρεια­κές δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις στις οι­κο­νο­μι­κές συν­θή­κες, την εθνο­τι­κή και θρη­σκευ­τι­κή σύν­θε­ση, τις γλώσ­σες και τις προ­φο­ρές. Το παλιό κα­θε­στώς έθετε επι­δέ­ξια ομά­δες αντι­μέ­τω­πες με­τα­ξύ τους για να διευ­ρύ­νει τα κέρδη και την εξου­σία του.

Για πα­ρά­δειγ­μα, είναι ευ­ρέ­ως κα­τα­νοη­τό, τόσο στο εξω­τε­ρι­κό όσο και στο εσω­τε­ρι­κό της ίδιας της Συ­ρί­ας, ότι η δυ­να­στεία Άσαντ ήταν μια σε­χτα­ρι­στι­κή επι­χεί­ρη­ση των Αλά­ουι. Υπάρ­χει ένα στοι­χείο αλή­θειας σε αυτό, καθώς πολ­λές θέ­σεις-κλει­διά στο κρά­τος και στους δη­μό­σιους ορ­γα­νι­σμούς δό­θη­καν σε συ­νερ­γά­τες της οι­κο­γέ­νειας Άσαντ και σε άτομα από την κοι­νό­τη­τά της. Αυτό έτει­νε στη συ­νέ­χεια να δια­χέ­ε­ται προς τα κάτω με τη μορφή νε­πο­τι­στι­κών πρα­κτι­κών προ­σλή­ψε­ων κ.ο.κ., γε­γο­νός που με τη σειρά του οδή­γη­σε σε εχθρό­τη­τα από άλλες κοι­νό­τη­τες προς τους Αλά­ουι.

Ενώ οι κο­ρυ­φαί­οι ηγέ­τες της με­τα­βα­τι­κής κυ­βέρ­νη­σης έχουν φρο­ντί­σει να απο­φύ­γουν να πουν οτι­δή­πο­τε ρητά μι­σαλ­λό­δο­ξο, τα στε­λέ­χη και οι υπο­στη­ρι­κτές τους ήταν λι­γό­τε­ρο συ­γκρα­τη­μέ­νοι. Οι εκ­κλή­σεις για «κά­θαρ­ση» της Συ­ρί­ας από τους υπο­στη­ρι­κτές του προη­γού­με­νου κα­θε­στώ­τος μπο­ρεί με­ρι­κές φορές να απο­τε­λούν κώ­δι­κα για ευ­ρύ­τε­ρες επι­θέ­σεις κατά της κοι­νό­τη­τας των Αλά­ουι.

Όμως ο Νουρ, ένας νε­α­ρός σύ­ντρο­φος του Συ­ρια­κού Επα­να­στα­τι­κού Αρι­στε­ρού Ρεύ­μα­τος (ΕΑΡ), έχει δια­φο­ρε­τι­κή άποψη: «Ο κό­σμος μι­λά­ει σαν το κα­θε­στώς Άσαντ να κα­θο­ρί­ζε­ται από τον θρη­σκευ­τι­κό σε­χτα­ρι­σμό του, αλλά αυτό είναι λάθος∙ η μόνη θρη­σκευ­τι­κή του δέ­σμευ­ση ήταν ο πλού­τος». Αυτό είναι ένα ση­μα­ντι­κό ση­μείο. Οι πιο συ­νε­πείς υπο­στη­ρι­κτές του Άσαντ ήταν η σε με­γά­λο βαθμό σου­νι­τι­κή αστι­κή τάξη της Δα­μα­σκού. Υπάρ­χουν τε­ρά­στιες οι­κο­νο­μι­κές, κοι­νω­νι­κές και πο­λι­τι­κές διαι­ρέ­σεις εντός της κοι­νό­τη­τας των Αλά­ουι, όπως και με όλες τις άλλες. Έγι­ναν πολ­λές θαρ­ρα­λέ­ες προ­σπά­θειες για την ορ­γά­νω­ση της αντί­στα­σης ενά­ντια στο κα­θε­στώς από τους ίδιους τους Αλα­ουί­τες, και η Αρι­στε­ρά δια­θέ­τει προ­σω­πι­κό­τη­τες από αυτή την κοι­νό­τη­τα που απέρ­ρι­ψαν το κα­θε­στώς για τους ίδιους λό­γους με όλους τους άλ­λους.

Έκανε αυτά τα σχό­λια σε μια ανοι­χτή εκ­δή­λω­ση του ΕΑΡ, σε ένα σχε­τι­κά κα­θα­ρό προ­ά­στιο της Δα­μα­σκού, τη Σα­χνά­για. Ήταν ένα νε­α­νι­κό και δυ­να­μι­κό πλή­θος, με τις γυ­ναί­κες να απο­τε­λούν μια μικρή πλειο­ψη­φία των 35 πα­ρό­ντων. Ο Νουρ ξε­κί­νη­σε τη δια­δι­κα­σία, εξη­γώ­ντας ότι ήταν η πρώτη δη­μό­σια συ­νά­ντη­ση που πραγ­μα­το­ποί­η­σε η ομάδα μετά την πτώση του κα­θε­στώ­τος. Η συ­νά­ντη­ση πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στο πίσω δω­μά­τιο ενός σπι­τιού που είχε χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για πα­ρά­νο­μες συ­να­ντή­σεις κατά τη διάρ­κεια των χρό­νων της δι­κτα­το­ρί­ας.

Η Βρε­τα­νί­δα σο­σια­λί­στρια και γνώ­στρια των θε­μά­των της Μέσης Ανα­το­λής Anne Alexander μί­λη­σε στο ακρο­α­τή­ριο για τα δι­δάγ­μα­τα από την Αρα­βι­κή Άνοι­ξη, με το πρό­σω­πό της να προ­βάλ­λε­ται σε μια οθόνη από χαρ­τό­νι.

Αρ­γό­τε­ρα, πα­ρα­κο­λού­θη­σα μια συ­νά­ντη­ση που διορ­γά­νω­σε η Ομάδα Γυ­ναι­κών της Νισ­σάν στο Κοι­νω­νι­κό Φό­ρουμ της Τζα­ρα­μά­να, το οποίο προη­γου­μέ­νως ήταν το το­πι­κό αρ­χη­γείο του κυ­βερ­νώ­ντος Συ­ρια­κού Κόμ­μα­τος Μπάαθ. Μου είπαν ότι η ίδια η Τζα­ρα­μά­να είναι ένα εν­δια­φέ­ρον μέρος της Δα­μα­σκού, με μια δυ­να­μι­κή εναλ­λα­κτι­κή υπο­κουλ­τού­ρα και μια πιο φι­λε­λεύ­θε­ρη στάση απέ­να­ντι στις σχέ­σεις και τα δι­καιώ­μα­τα των γυ­ναι­κών. Αυτή τη νύχτα, πε­ρί­που 100 άτομα, πολύ με­γα­λύ­τε­ρα σε ηλι­κία και με πε­ρισ­σό­τε­ρους άν­δρες από την προη­γού­με­νη συ­νά­ντη­ση, εμ­φα­νί­στη­καν για μια συ­ζή­τη­ση που απο­δεί­χθη­κε ότι ήταν αρ­κε­τά εξει­δι­κευ­μέ­νη σχε­τι­κά με τη μα­κρο­οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή στη Συρία.

Ήταν σαφές, ωστό­σο, ότι οι συμ­με­τέ­χο­ντες και στις δύο εκ­δη­λώ­σεις εν­δια­φέ­ρο­νταν πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο να συ­ζη­τή­σουν συ­γκε­κρι­μέ­νες προ­ο­πτι­κές και προ­τά­σεις παρά ιστο­ρι­κά και θε­ω­ρη­τι­κά ζη­τή­μα­τα. Στις πε­ρι­πτώ­σεις που οι ομι­λί­ες είχαν μια κάπως αφη­ρη­μέ­νη διά­στα­ση, ει­δι­κά στην Τζα­ρα­μά­να, τα μέλη του ακρο­α­τη­ρί­ου ήθε­λαν να μά­θουν πώς να προ­χω­ρή­σουν τον αγώνα για κοι­νω­νι­κή και οι­κο­νο­μι­κή δι­καιο­σύ­νη στη Συρία σή­με­ρα.

Και στις δύο συ­να­ντή­σεις υπήρ­ξαν επα­νει­λημ­μέ­να πα­ρά­πο­να ότι δεν υπήρ­ξε καμία αλ­λα­γή στην προ­σέγ­γι­ση της λήψης απο­φά­σε­ων σε σχέση με το πα­λαιό κα­θε­στώς. «Μπο­ρού­με να κα­θό­μα­στε εδώ και να μι­λά­με για ό,τι θα θέ­λα­με, αλλά δεν μας ακού­νε», πα­ρα­πο­νέ­θη­κε ένας άν­δρας στη Τζα­ρα­μά­να. «Πώς θα το αλ­λά­ξου­με αυτό;» Ένας νε­α­ρός ρι­ζο­σπά­στης απά­ντη­σε επι­χει­ρη­μα­το­λο­γώ­ντας δυ­να­μι­κά, αν και αι­σιό­δο­ξα, υπέρ μιας γε­νι­κής απερ­γί­ας: «Είναι ο μόνος τρό­πος να τους ανα­γκά­σου­με να μας ακού­σουν».

Στη Σα­χνά­για, οι πα­ρευ­ρι­σκό­με­νοι εξέ­φρα­σαν πα­ρό­μοιες ανη­συ­χί­ες: «Χρειά­ζο­νται πραγ­μα­τι­κά 3-4 χρό­νια για να γρά­ψουν ένα σύ­νταγ­μα ή είναι απλώς μια τα­κτι­κή για να κα­θυ­στε­ρή­σουν μέχρι να απο­κτή­σουν όλη την εξου­σία;», ρώ­τη­σε κά­ποιος. Ένας άλλος υπέ­δει­ξε τον ελέ­φα­ντα στο δω­μά­τιο: «Πώς θα κι­νη­το­ποι­η­θού­με για να υπε­ρα­σπι­στού­με τα δι­καιώ­μα­τά μας χωρίς να προ­κα­λέ­σου­με έναν νέο εμ­φύ­λιο πό­λε­μο;». Δεν υπάρ­χουν εύ­κο­λες απα­ντή­σεις.

Η Alexander τό­νι­σε την ανά­γκη να οι­κο­δο­μη­θούν και να ενι­σχυ­θούν ανε­ξάρ­τη­τα συν­δι­κά­τα που μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν τη δύ­να­μή τους στους τό­πους πα­ρα­γω­γής για να επι­βά­λουν όρια σε αστι­κές δυ­νά­μεις όπως η HTS. Ένα τέ­τοιο εγ­χεί­ρη­μα ξε­περ­νά κατά πολύ τις δυ­να­τό­τη­τες αυτής της μι­κρής ομά­δας νέων επα­να­στα­τών σε αυτό το στά­διο, αλλά βο­ή­θη­σε στο να δεί­ξει το δρόμο προς τα εμπρός.

Γρή­γο­ρα χα­ράσ­σο­νται γραμ­μές με­τα­ξύ των υπο­στη­ρι­κτών και των αντι­πά­λων της νέας κυ­βέρ­νη­σης. Προς το παρόν, οι επι­κρι­τές της βρί­σκο­νται κατά κύριο λόγο στο πε­ρι­θώ­ριο, αντι­δρώ­ντας σε συ­γκε­κρι­μέ­να πε­ρι­στα­τι­κά και πο­λι­τι­κές χωρίς να κα­θο­ρί­ζουν την ατζέ­ντα. Αγω­νί­ζο­νται να δη­μιουρ­γή­σουν θε­σμούς και χώ­ρους που θα τους επι­τρέ­ψουν να σκε­φτούν, να ορ­γα­νω­θούν και να αντι­στα­θούν συλ­λο­γι­κά.

Από την άλλη πλευ­ρά, η HTS εκ­με­ταλ­λεύ­ε­ται πλή­ρως τη θέση της ως η μόνη εθνι­κά ορ­γα­νω­μέ­νη δύ­να­μη στη Συρία. Η δια­κυ­βέρ­νη­ση στο Ίντλιμπ της έδωσε χρόνο και χώρο για να πα­γιώ­σει τον πο­λι­τι­κό και στρα­τιω­τι­κό μη­χα­νι­σμό της, υπο­βοη­θού­με­νη από εκτε­τα­μέ­νη ξένη χρη­μα­το­δό­τη­ση. Οι ηγέ­τες της είναι έξυ­πνοι και δο­κι­μα­σμέ­νοι στη μάχη και μα­θαί­νουν να απο­λαμ­βά­νουν το γε­γο­νός ότι βρί­σκο­νται στο τι­μό­νι του συ­ρια­κού κρά­τους, ενώ ταυ­τό­χρο­να φλερ­τά­ρουν με το πα­γκό­σμιο κε­φά­λαιο.

Για να δι­καιο­λο­γή­σουν τη μο­νο­με­ρή ανά­λη­ψη της εξου­σί­ας από την ίδια, η HTS χρη­σι­μο­ποιεί το σύν­θη­μα: «Αυτοί που απε­λευ­θέ­ρω­σαν, πρέ­πει να παίρ­νουν και τις απο­φά­σεις». Θα ήταν ψέμα να πούμε ότι αυτό το επι­χεί­ρη­μα, όσο αντι­δη­μο­κρα­τι­κό κι αν είναι, δεν έχει καμία απή­χη­ση στο ευ­ρύ­τε­ρο συ­ρια­κό κοινό. Αλλά το αντι­δρα­στι­κό πρό­γραμ­μα της HTS –και οι βί­αιες, αντε­πα­να­στα­τι­κές ενέρ­γειες πολ­λών ηγε­τών της κατά τη διάρ­κεια του εμ­φυ­λί­ου πο­λέ­μου και της βα­σι­λεί­ας της στο Ίντλιμπ– έχουν ως απο­τέ­λε­σμα πολ­λοί να πα­ρα­μέ­νουν επι­φυ­λα­κτι­κοί.

Προς το παρόν, η πλειο­νό­τη­τα των Σύ­ριων πα­ρα­κο­λου­θεί και πε­ρι­μέ­νει να δει τι θα επα­κο­λου­θή­σει, πρό­θυ­μη να δώσει μια ευ­και­ρία στη νέα κυ­βέρ­νη­ση. Αλλά αυτό μπο­ρεί να αλ­λά­ξει ανά πάσα στιγ­μή, με αφορ­μή μια υπερ­βο­λή ή κά­ποια άλλη κρίση. Η με­τά­βα­ση από μια 54χρο­νη δι­κτα­το­ρία θα πάρει μήνες, αν όχι χρό­νια, για να ξε­δι­πλω­θεί, και θα υπάρ­ξουν πολ­λές με­τα­το­πί­σεις στη δυ­να­μι­κή και στην ισορ­ρο­πία δυ­νά­με­ων.

Καθώς φεύ­γου­με από τη συ­νά­ντη­ση στην Τζα­ρα­μά­να, η συ­νο­δός μου, μία έμπει­ρη δη­μο­σιο­γρά­φος που έχει αφο­σιω­θεί στις προ­σπά­θειες δη­μο­κρα­τι­κής ορ­γά­νω­σης, φαί­νε­ται λίγο στε­νο­χω­ρη­μέ­νη. Με ρω­τά­ει τι πι­στεύω ότι θα συμ­βεί στη Συρία. Της λέω ότι δεν έχω ιδέα, αλλά αυτό είναι θε­τι­κό από μόνο του. Υπό τον Άσαντ, ήταν σί­γου­ρη η διαρ­κής δυ­στυ­χία.

*Με­τά­φρα­ση elaliberta.gr

Τα πρω­τό­τυ­πα κεί­με­να στα αγ­γλι­κά: 

https://​redflag.​org.​au/​article/​this-​revolution-​is-​just-​getting-​started-​a...

https://​redflag.​org.​au/​article/​in-​damascus-​leftists-​continue-​to-​organise