Μπροστά στο «τελικό ξεκαθάρισμα», με ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα...

Κυβέρνηση προς τρόικα: Σας παρακαλούμε, μη μας αναγκάσετε να αποκαλύψουμε τα μέτρα που ήδη προαναγγείλαμε στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού...

Πού το πάει η κυβέρνηση στήνοντας σκηνικό «σύγκρουσης» με την τρόικα για να μη ληφθούν νέα (οριζόντια) μέτρα για το 2014; Οι κανόνες της στρατηγικής λένε ότι συχνότατα η σύγκρουση κρύβει εν δυνάμει μια διαπραγμάτευση ή μπορεί να αποτελεί και ευθεία έκφρασή της. Ακριβώς αυτό συμβαίνει και στην προκείμενη περίπτωση. Τι ακριβώς διαπραγματεύεται η κυβέρνηση και ποιοι είναι οι σχεδιασμοί της πλευράς των δανειστών;

Τα μεγάλα ορόσημα

Όλα έχουν να κάνουν με πέντε αμετάθετα ορόσημα:

Το πρώτο ορόσημο είναι η κατάθεση στη Βουλή του Προϋπολογισμού του 2014, μέχρι τις 20 Νοεμβρίου. Εκεί θα πρέπει να αποτυπωθούν αναλυτικά τα μέτρα που θα στηρίζουν τους στόχους του Προϋπολογισμού. Άρα στις επόμενες δύο με τρεις βδομάδες θα πρέπει να επέλθει συμφωνία ανάμεσα στην τρόικα και την κυβέρνηση για τα μέτρα που θα παρθούν το 2014. Εδώ θα κριθεί κάτι πολύ σημαντικό: αν η τρόικα θα αποφασίσει να «εκθέσει» την κυβέρνηση επιμένοντας ότι το δημοσιονομικό κενό του 2014 είναι τέτοιο, ώστε απαιτείται η λήψη νέων μέτρων.

Το δεύτερο είναι τα μέσα με τέλη Δεκεμβρίου, όταν η τρόικα θα πρέπει να δημοσιοποιήσει την έκθεσή της για την εκταμίευση των δόσεων του Σεπτεμβρίου και του Δεκεμβρίου, που συγχωνεύονται σε μία, συνολικού ύψους περί τα 4,5 δισ. ευρώ. Χωρίς τα χρήματα αυτά, το δημοσιονομικό έτος 2013 δεν μπορεί να κλείσει! Εδώ θα κριθεί αν η τρόικα θα «εκθέσει» για δεύτερη φορά την κυβέρνηση, απαιτώντας αυστηρή τήρηση των λεγόμενων προαπαιτούμενων (κώδικας δικηγόρων, απολύσεις και διαθεσιμότητες δημοσίων υπαλλήλων, κλείσιμο αμυντικών βιομηχανιών κ.λπ.). Θετική για την Ελλάδα έκθεση, πάντως, δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν υπάρξει συμφωνία για τον Προϋπολογισμό και τα μέτρα του 2014…

Τα μέσα Δεκεμβρίου είναι ορόσημο και για έναν επιπλέον λόγο: γιατί τότε αναμένεται να σχηματιστεί η νέα γερμανική κυβέρνηση και να αρχίσει να συμμετέχει ο νέος Γερμανός υπουργός Οικονομικών στο Eurogroup. Τότε θα μπουν δυνατά στο παιχνίδι οι μεγάλοι «παίκτες», Γερμανία και ΔΝΤ, και θα αρχίσουν να συζητούν μεταξύ τους για το τι θα κάνουν με την Ελλάδα...

Το τρίτο ορόσημο είναι ο Απρίλιος, όταν η Eurostatθα επικυρώσει τα στοιχεία για την εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2013. Τότε θα μάθουμε τι πιστεύει η Eurostat, δηλαδή οι δανειστές, για το αν υπήρξε πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 και ποιο ήταν το ύψος του. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι τότε θα μπορεί να γίνει ουσιαστική συζήτηση για τα μεγάλα θέματα: χρηματοδοτικό κενό και χρέος. Ωστόσο, το ΔΝΤ δεν μπορεί να εκταμιεύσει καμία δόση από δω και πέρα αν δεν είναι εξασφαλισμένη η χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος, για διάστημα δώδεκα μηνών μπροστά, από κάθε αξιολόγηση. Αν αυτά τα ζητήματα από τους ευρωπαϊκούς πυλώνες της τρόικας (Βρυξέλλες, Κομισιόν και εν τέλει Γερμανία) αφεθούν για τον Απρίλιο, αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε το ΔΝΤ δεν μπορεί να εκταμιεύσει το δικό του μερίδιο για καμία δόση –με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

Το τέταρτο ορόσημο είναι οι ευρωεκλογές – αυτοδιοικητικές εκλογές. Όλες οι «φράξιες» των δανειστών (ΔΝΤ, Γερμανία, ΕΚΤ, Βρυξέλλες) περιμένουν να δουν πώς θα «αντιδράσει» το ελληνικό πολιτικό σύστημα σε αυτή την πολύμηνη δοκιμασία και ποιος θα είναι ο πολιτικός χάρτης την επομένη των ευρωεκλογών. Καθώς όλα είναι ρευστά και όλα πιθανά (πρωτιά ΣΥΡΙΖΑ, κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, εξωκοινοβουλευτικά ποσοστά για τη ΔΗΜΑΡ, παραμονή της Χρυσής Αυγής στην τρίτη θέση, με ευρωβουλευτή και ποσοστό-έκπληξη), θέλουν να μετρήσουν «με ποιον υπογράφουν» το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα και τη νέα αναδιάρθρωση του χρέους. Αυτό το τέταρτο ορόσημο είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα. Και δυστυχώς για τους δανειστές και την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου, είναι αμετάθετες και δεν μπορούν να ακυρωθούν ή να μετατεθούν ειδικά για την Ελλάδα…

Το πέμπτο ορόσημο είναι το διάστημα αμέσως μετά τις ευρωεκλογές - αυτοδιοικητικές εκλογές. Τότε θα κριθεί το μείζον ζήτημα της νέας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Πιθανότατα τότε θα ληφθούν και οι τελικές αποφάσεις για το τρίτο μνημόνιο, στο οποίο το βασικό μενού δεν θα είναι καν τα νέα μέτρα, αλλά οι «βαριές» εξασφαλίσεις που θα ζητήσουν οι δανειστές έναντι της νέας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους… Αλλά και το χρηματοδοτικό κενό δεν μπορεί να πάει ξέχωρα από το τρίτο μνημόνιο…

Να γιατί ο Στουρνάρας μιλάει για «κόλαση» αναφερόμενος στους επόμενους μήνες. Διότι η κυβέρνηση θα είναι στο «τηγάνι» των δανειστών μέχρι και τις ευρωεκλογές.

Η «ανταρσία» του ΔΝΤ και το «κατενάτσιο» της Γερμανίας

Ήρθε η ώρα το ΔΝΤ να αποχωρήσει σιγά-σιγά από τα ευρωπαϊκά «προγράμματα προσαρμογής»; Φαίνεται πως ναι, και μάλιστα αρχίζοντας από το ελληνικό. Ύστερα από μια διπλωματική σιωπή στο διάστημα μέχρι τις γερμανικές εκλογές, το ΔΝΤ έθεσε με εκθέσεις του το ζήτημα καθαρά: το ελληνικό κρατικό χρέος είναι μη βιώσιμο και θα πρέπει να «κουρευτεί». Ένα χρόνο πριν, το ΔΝΤ έκανε «τα στραβά μάτια» για το γεγονός ότι το δεύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα και δεύτερο μνημόνιο προς την Ελλάδα δεν εξασφάλιζαν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, όπως απαιτεί ρητά το καταστατικό του. Τώρα, δεν το έπιασαν βέβαια οι ντροπές για το καταστατικό, αλλά πρώτο, τα ρευστά του διαθέσιμα έχουν σχεδόν εξαντληθεί, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται να πουλάει χρυσό, και δεύτερο, πολλές χώρες-μέτοχοι του Ταμείου, ιδιαίτερα από το χώρο των BRICKs(με πρώτη και καλύτερη τη Βραζιλία) δυσανασχετούν για το γεγονός ότι για να σώσει την Ευρωζώνη το Ταμείο έχει μείνει «ταπί». Πίσω απ’ όλα αυτά βέβαια υπάρχει κάτι βαθύτερο: η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Γερμανίας, που εξελίσσεται σε όλα τα πεδία αδυσώπητη (στο οικονομικό, το λεγόμενο γεωπολιτικό κ.λπ.). Το ΔΝΤ, λοιπόν, θέλει γρήγορο ξεκαθάρισμα του ζητήματος της βιωσιμότητας του χρέους.

Από την άλλη, η Γερμανία έχει άλλο σχέδιο. Βλέποντας ότι η συνταγή με τρόικες και μνημόνια έχει ξεφτίσει και προκαλεί δυσάρεστες πολιτικές διεργασίες, τόσο προς τα αριστερά, όσο και προς τα άκρα δεξιά, οργανώνει την πανευρωπαϊκή λιτότητα διαρκείας, μια «μετα-μνημονιακή λιτότητα» που θα στηρίζεται στο δρακόντειο ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Σύμφωνο, αλλά και σε νέες προβλέψεις που θα προκύπτουν από την τροποποίηση των ευρωπαϊκών συνθηκών, το πλαίσιο της ευρωπαϊκής τραπεζικής εποπτείας κ.λπ. Όλα αυτά όμως θέλουν χρόνο. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Γερμανία δεν βιάζεται. Πέρα από το ότι θέλει να ξέρει με ποιον υπογράφει -και άρα θα περιμένει τις ευρωεκλογές για να κάνει κίνηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού κρατικού χρέους, χρειάζεται χρόνο για τη διαμόρφωση του νέου τοπίου της πανευρωπαϊκής «μετα-μνημονιακής» λιτότητας.

Όλα αυτά κάνουν το ενδεχόμενο «διαζυγίου» μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας πολύ πιθανό. Το γεγονός ότι η Γερμανία δεν βιάζεται ενώ το ΔΝΤ θα πρέπει ήδη από το Δεκέμβριο να αποφασίσει την εκταμίευση δόσεων για το ελληνικό πρόγραμμα με όλα τα ζητήματα ανοιχτά, μπορεί να κάνει την «κόντρα» στους κόλπους των δανειστών έκρυθμη.

Μια αδύναμη κυβέρνηση - ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα

Όλα τα παραπάνω μπορούν να δώσουν μια ιδέα για τις αντιθέσεις στους κόλπους των δανειστών, αλλά και για τις αναταράξεις που θα σημαδέψουν την πολύμηνη διαδικασία προς το τρίτο ελληνικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα , το τρίτο μνημόνιο που θα το συνοδεύει και τη νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού κρατικού χρέους.

Αν έρθουμε τώρα στην εγχώρια «σκηνή», πρέπει να σημειώσουμε πρώτα απ’ όλα ότι η δικομματική συγκυβέρνηση περνάει δύσκολες στιγμές, όχι μόνο εξαιτίας της κατάρρευσης του successstory, αλλά και επειδή μπροστά της βλέπει αυτό που ο ίδιος ο Στουρνάρας χαρακτήρισε «κόλαση» μιλώντας για τους επόμενους μήνες, στη διάρκεια των οποίων «θα κριθούν όλα στις σχέσεις με τους δανειστές»…

Η κυβέρνηση οργανώνει έναν «ανένδοτο» κατά των «νέων οριζόντιων μέτρων», παρακαλώντας την τρόικα να μην εξαναγκαστεί να αποκαλύψει τώρα τα μέτρα που προανήγγειλε στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού, ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ. Θέλει ένα συμβιβασμό για το δημοσιονομικό κενό (δηλαδή τα νέα μέτρα) του 2014 στο 1 δισ. ευρώ, υπολογίζοντας ότι μπορεί να τα καλύψει με νέα, αλλά «μη οριζόντια» μέτρα… Αν όμως δεν τα καταφέρει, θα ξεκινήσει αυτή την πολύμηνη «κόλαση» με ένα στραπατσάρισμα που θα της κοστίσει πολύ.

Ακόμη λοιπόν και αν ξεχάσουμε την Αριστερά και το κίνημα αντίστασης, οι αντιφάσεις στο μπλοκ των δανειστών είναι μεγάλες και τα εμπόδια στο δρόμο της κυβέρνησης τεράστια. Είναι μια αδύναμη κυβέρνησης στις στιγμές της μεγαλύτερης αδυναμίας της! Γι’ αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να επιχειρήσει η ίδια κάποιου είδους «απόδραση» από το αδιέξοδο –ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος σίγουρα δεν αντιπροσωπεύουν τον τύπο πολιτικών που θυσιάζονται για τα συλλογικά συμφέροντα της αστικής τάξης… Η Αριστερά πρέπει να το συνειδητοποιήσει αυτό, και να επιμείνει σε ένα σχέδιο πολιτικής ανατροπής. Στο πλαίσιο αυτό, η αναζωογόνηση του κινήματος είναι φυσικά βασικός όρος. Γι’ αυτό, η γενική απεργία της 6ης Νοεμβρίου δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν υπόθεση ρουτίνας, αλλά σαν σταθμός αυτού του σχεδίου ανατροπής.