Σε μια περίοδο που εξελίσσεται μια παγκόσμια κούρσα προς τα κάτω, ένας συγκλονιστικός αγώνας στις Φιλιππίνες έδειξε πως η διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων δεν είναι ο ανίκητος οδοστρωτήρας, όπως παρουσιάζεται.
Ο αγώνας των εργαζομένων στην PAL (Αερογραμμές Φιλιππίνων) κατάφερε να νικήσει -μετά από δύο χρόνια!- έχοντας να αντιμετωπίσει θεούς και δαίμονες. Ο τρόπος που το συνδικάτο PALEA κατόρθωσε κάτι που φαινόταν ακατόρθωτο είναι υποδειγματικός και αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα για την Αριστερά και το εργατικό κίνημα.
Το 2009 ανακοινώθηκε η πρόθεση της ιδιοκτησίας να παραχωρήσει σε εργολάβους μια σειρά από υπηρεσίες στα αεροδρόμια. Τα επόμενα 2 χρόνια πέρασαν με διαπραγματεύσεις, δικαστικές διαμάχες, συμβολικές-προειδοποιητικές κινητοποιήσεις, κυβερνητικές παρεμβάσεις που ανέβαλλαν τη μετωπική σύγκρουση, αλλά δεν δικαίωναν καμία από τις δυο πλευρές.
Στις 27 Σεπτέμβρη του 2011, τα μέλη του PALEA οργάνωσαν μια καθιστική διαμαρτυρία μέσα στο αεροδρόμιο, η οποία κατεστάλη βίαια από την αστυνομία. Οι εργαζόμενοι της PAL πετάχτηκαν έξω από το χώρο δουλειάς τους και η εργοδοσία ανακοίνωσε πως στις 30 Σεπτέμβρη η συλλογική σύμβαση παύει να ισχύει και οι εργαζόμενοι δεν θα έχουν δικαίωμα να επιστρέψουν στη δουλειά τους, αν δεν υπογράψουν τα νέα συμβόλαια με τις εργολαβικές εταιρείες, τα οποία προέβλεπαν τον μισό περίπου μισθό, πετσόκομμα των εργατικών δικαιωμάτων και -κυρίως- κατάργηση του δικαιώματος να είναι μέλη του συνδικάτου.
Κέντρο αγώνα
Τη μέρα που τερματιζόταν η σύμβαση, το PALEA προχώρησε στη δημιουργία μιας πρόχειρης κατασκήνωσης μέσα στο αεροδρόμιο, έξω από τον τερματικό σταθμό και κάλεσε όλα τα μέλη του να δίνουν το «παρών» καθημερινά.
Όχι τυχαία, η διοίκηση έκανε τα πάντα για να απαλλαγεί από την κατασκήνωση. Δύο φορές έστειλε μπράβους να τη διαλύσουν -την πρώτη αποκρούστηκαν, τη δεύτερη κατάφεραν να την γκρεμίσουν (ενώ 47 εργάτες που αμύνθηκαν δικάστηκαν για «βία»). Οι εργαζόμενοι, ωστόσο, είχαν πάρει την απόφαση πως «υπερασπιζόμαστε την κατασκήνωση με κάθε κόστος», και τις επόμενες μέρες την έστησαν ξανά από την αρχή. Τους επόμενους μήνες, πλαισιώθηκε από τις συζύγους και τα παιδιά των απεργών και από κόσμο της γειτονιάς, και αυτό που ήταν μια πρόχειρη τέντα εξελίχθηκε σε μια κατασκήνωση με ηλεκτρισμό, κουζίνα, κρεβάτια κ.λπ.
Πέρα από τη σημασία της ενεργής συμμετοχής και στήριξης της κατασκήνωσης, το δεύτερο σημαντικό στοιχείο ήταν πως το συνδικάτο άνοιξε τον αγώνα του προς τις πλατύτερες δυνατές δυνάμεις συμπαράστασης. Οι αγωνιστές του PALEA οργάνωσαν περιοδείες σε πανεπιστήμια και γειτονιές, ζητώντας και οργανώνοντας την αλληλεγγύη και την παρουσία συμπαραστατών στην κατασκήνωση καθημερινά. Με τη βοήθεια των συμμάχων τους, οργανώθηκε μια εκστρατεία μποϊκοτάζ της PAL, η επιτυχία της οποίας φάνηκε από το γεγονός πως η εταιρεία υποχρεώθηκε να ρίξει δραματικά τις τιμές των εισιτηρίων της για να προσελκύσει τη χαμένη της πελατεία.
Το επόμενο βήμα ήταν η οργάνωση της αλληλεγγύης και της κοινής δράσης με το υπόλοιπο εργατικό κίνημα. Ξεκινώντας την απεύθυνσή τους από τους εργαζόμενους στο μετρό, καθώς βρίσκονταν και εκείνοι αντιμέτωποι με την «εργολαβοποίηση» των υπηρεσιών, έχτισαν μια Συμμαχία Ενάντια στις Εργολαβίες, στην οποία κατέληξε να συμμετέχει το 85% των συνδικάτων της χώρας, κάνοντας πράξη το σύνθημα «ο αγώνας του PALEA είναι αγώνας όλων μας!».
Αλληλεγγύη
Εξίσου σημαντική ήταν η οργάνωση της αλληλεγγύης σε διεθνές επίπεδο και η διεκδίκηση ηθικής, αλλά και υλικής στήριξης. Συνδικαλιστές του PALEA διοργάνωσαν περιοδείες στην Αυστραλία, όπου μίλησαν σε εκατοντάδες εργαζόμενους σε αεροδρόμια και άλλους χώρους δουλειάς στο Σίδνεϊ και τη Μελβούρνη, ενώ με τη βοήθεια της επαναστατικής οργάνωσης Socialist Alternative, ενός δικτύου εργατικής αλληλεγγύης Ασίας-Αυστραλίας, και αρκετών αυστραλιανών συνδικάτων συγκέντρωσαν χιλιάδες δολάρια οικονομικής ενίσχυσης, σε μια στιγμή που οι πόροι του συνδικάτου εξαντλούνταν. Επιπλέον, το PALEA αναγνώρισε πως η ταξική αλληλεγγύη είναι «αμφίπλευρη» υπόθεση, οργανώνοντας κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στους εργαζόμενους της αεροπορικής εταιρείας Quantas ή στο κίνημα Occupy.
Γράφοντας για «θεούς και δαίμονες», αξίζει να σημειώσουμε ότι οι εργαζόμενοι αντιμετώπισαν και τον τυφώνα Χαϊγιάν που διέλυσε την κατασκήνωση, αλλά και τα σπίτια των οικογενειών και των συγγενών των απεργών. Όλοι μαζί την έστησαν από την αρχή.
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του συνδικάτου, Alnem Pretencio, ο μεγαλύτερος αντίπαλος ήταν τα άδεια στομάχια. Η διοίκηση βομβάρδιζε τους εργαζόμενους με ατομικά SMS, προειδοποιώντας τους πως «αν δεν έρθετε να πάρετε τώρα τα χρήματα της απόλυσης δεν θα τα πάρετε ποτέ» και καλώντας τους να «μην ακολουθείτε τους κομμουνιστές που σας κρατούν στην κατασκήνωση, θα χάσετε τα πάντα στο τέλος».
Εξακόσιοι εργαζόμενοι έκαναν σύνθημά τους πως «αν συνθηκολογήσουμε, ηττηθήκαμε» και άντεξαν μέχρι τέλους. Όπως είπε ο Alnem Pretencio, δύο πράγματα ήταν καταλυτικά για να αντέξει κανείς 26 μήνες στην απεργιακή φρουρά:
Το πρώτο ήταν, προφανώς, η υλική στήριξη. Απευθυνόμενος στους Αυστραλιανούς συντρόφους δήλωσε εμφατικά πως «εσείς μας δώσατε τη νίκη».
Το δεύτερο (και επίσης κρίσιμο ως μάθημα για τη διεθνή Αριστερά και το εργατικό κίνημα) ήταν η πολιτικοποίηση της απεργίας. Η κατασκήνωση -με την ενεργή παρέμβαση αγωνιστών της Αριστεράς- σταδιακά μετεξελίχθηκε σε «σχολείο». Υπήρχε η Γυναικεία Επιτροπή, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενεργή εμπλοκή των γυναικών στον αγώνα και την αποδοχή τους από τους άντρες συναδέλφους τους. Υπήρχαν τα Μαθήματα Συνδικαλισμού, που εκπαίδευαν τους εργαζόμενους στη σημασία αλλά και τον τρόπο οργάνωσης απεργιών, και τα οποία παρεμπιπτόντως έγιναν πόλος έλξης για ανοργάνωτους εργάτες από άλλους χώρους. Υπήρχαν «πολιτικά μαθήματα» και συζητήσεις για την εργατική τάξη, τα κοινά της συμφέροντα, τα αφεντικά, την εκμετάλλευση, τον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, που ενίσχυσαν την αποφασιστικότητα εκατοντάδων εργατών να πάνε «μέχρι τέλους».
Μεγάλη νίκη
Το PALEA τα έβαλε με τον Lucio Tan, τον δεύτερο πλουσιότερο άνδρα των Φιλιππινών, που από την αρχή δήλωνε αλαζονικά πως «είστε τρελοί που τα βάζετε μαζί μου». Μετά από 26 μήνες στην απεργιακή φρουρά, οι εργάτες κέρδισαν την επαναπρόσληψή τους ως μόνιμο προσωπικό, με όλα τα μισθολογικά, εργατικά και συνδικαλιστικά τους δικαιώματα, αλλά και την καταβολή αποζημιώσεων και έξτρα επιδομάτων!
Σε μια χώρα όπου το 75% της εργατικής δύναμης απασχολείται σε εργολαβίες, όπου οι τοπικές κυβερνήσεις υπογράφουν «εγγυήσεις κοινωνικής ειρήνης» προτού έρθουν οι «επενδυτές», και δημιουργούν «ζώνες» όπου απαγορεύεται η πρόσβαση στην επιθεώρηση εργασίας, σε ανθρωπιστικές ΜΚΟ και σε συνδικαλιστές, η νίκη της απεργίας του PALEA αποτέλεσε μια συγκλονιστική εμπειρία.
ΥΓ: Όλα τα στοιχεία είναι από την ομιλία των μελών του PALEA και του Εργατικού Κόμματος στο διεθνές συνέδριο Marxism της Οργάνωσης Socialist Alternative στις 17-20 Απρίλη στη Μελβούρνη. Τα έξοδα της μεταφοράς τους για να παραστούν σε μαρξιστικό συνέδριο (!) υποχρεώθηκε να καλύψει ο «δεύτερος ισχυρότερος άνθρωπος στις Φιλιππίνες»!
