Το κυβερνητικό "ναυάγιο" στο Παρίσι και οι εκλογές

Οι συνομιλίες της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των δανειστών στο Παρίσι τηρούν όλες τις παραδόσεις των αντίστοιχων συνομιλιών στο παρελθόν: η κυβέρνηση στήνει ένα επικοινωνιακό σκηνικό διαπραγμάτευσης για "μέτρα ανακούφισης" στο διάστημα πριν τις συνομιλίες, περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση, οι εκπρόσωποι των δανειστών την υποδέχονται με την "ψυχρή ευγένεια" ή και με την άκομψη σκληρότητα των δικών τους απαιτήσεων, η όποια διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης καταρρέει και οι δανειστές επιβάλλουν τους όρους τους. Με θύματα όχι φυσικά την κυβέρνηση ούτε τις δυνάμεις του κεφαλαίου και της πολιτικο-επιχειρηματικής διαπλοκής (αυτές, η κυβέρνηση φροντίζει σε κάθε διαπραγματευτικό γύρο να τις προστατεύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο...) αλλά την εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα και τη νεολαία.

Αυτό το "σκηνικό", λοιπόν, επαναλαμβάνεται και στις συνομιλίες στο Παρίσι, που ολοκληρώνονται αύριο. Το προηγούμενο διάστημα, η κυβέρνηση έστησε ένα επικοινωνιακό "σκηνικό" προεξοφλώντας σχεδόν ότι από αυτό το γύρο των διαπραγματεύσεων θα προκύψουν "μέτρα ανακούφισης" σε συνδυασμό με επιβεβαίωση της κυβερνητικής εξαγγελίας για "τέλος των μνημονίων" και "μη επιβολή νέων μέτρων". Η διαπραγματευτική αυτή τακτική ήταν ασφαλώς σε μεγάλο βαθμό επικοινωνιακού χαρακτήρα, αλλά εξέφραζε και τις τρέχουσες πολιτικές ανάγκες της παραπαίουσας δικομματικής κυβέρνησης: αν δεν έχει να επιδείξει κάποια, έστω και οριακού πραγματικού αποτελέσματος, "μέτρα ανακούφισης" και πολύ περισσότερο αν υποχρεωθεί σε νέα λήψη σκληρών αντιλαϊκών μέτρων, δύσκολα θα επιβιώσει στο επόμενο κρίσιμο διάστημα και ακόμη δυσκολότερα θα περάσει τον "κάβο" της προεδρικής εκλογής.  

Οριακές ελαφρύνσεις, με αντιστάθμισμα νέα σκληρά μέτρα

Η διαπραγματευτική αυτή τακτική κατέρρευσε πριν καν η ελληνική αντιπροσωπεία πατήσει το πόδι της στο Παρίσι! Οι δανειστές ξεκαθάρισαν προκαταβολικά πως το "μίγμα" των μέτρων σε όλα τα ανοιχτά ζητήματα θα πρέπει να διασφαλίζει "διά ροπάλου" τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για τα επόμενα χρόνια, όπως ακριβώς έχει συμφωνηθεί.   

Υπενθυμίζεται ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη συμφωνήσει για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια: 1,5% του ΑΕΠ το 2014, 3% το 2015, 4,5% το 2016 και περί το 4% για μακρά σειρά ετών στη συνέχεια.

Η τρόικα δεν παίζει μ' αυτό, διότι αυτή είναι η απαραβίαστη βάση για όλα τα πλάνα νέας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους: αν οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα στη μακρά χρονοσειρά των επόμενων χρόνων "πειραχτούν", τότε καταρρέουν όλοι οι υπολογισμοί, μαζί με τη διάθεση των δανειστών να προχωρήσουν σε μια τέτοια αναδιάρθρωση! Με την αξιοπιστία των στόχων που έχουν ήδη συμφωνηθεί για το πρωτογενές πλεόνασμα συναρτάται επίσης το ζήτημα της παραμονής ή όχι του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

Τούτων δοθέντων, μόνο ένας τρόπος υπάρχει ώστε να συμφωνήσουν οι δανειστές σε κάποιες -σε κάθε περίπτωση οριακές- ελαφρύνσεις: να αντισταθμιστούν οι δημοσιονομικές απώλειες από ακόμη καλύτερες επιδόσεις στα λεγόμενα "διαρθρωτικά" ζητήματα. Δηλαδή να γίνουν πιο αντιλαϊκές οι ρυθμίσεις για τις συντάξεις, τα εργασιακά, τις απολύσεις στο Δημόσιο και τα "κόκκινα δάνεια"!  

Έτσι, από τις συζητήσεις στο Παρίσι προκύπτει ότι οι εκπρόσωποι των δανειστών:

• "Ψιλοκοσκινίζουν" ακόμη και τα αυτονόητα και σχεδόν προεξοφλημένα (όπως η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και την αύξηση των δόσεων εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ασφαλιστικά ταμεία και εφορία), απλούστατα γιατί δεν πιστεύουν στις "θεωρητικού χαρακτήρα" κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι οι δημοσιονομικές απώλειες θα αντισταθμιστούν από την "πάταξη της φοροδιαφυγής" και την "αναπτυξιακή ώθηση" που θα επιφέρουν τέτοιες ελαφρύνσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι για να μην επιδεινωθεί η κατάσταση με το λαθρεμπόριο καυσίμων, η τρόικα ζητεί ισόποση μείωση και του ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης! Σε αυτή την περίπτωση, όμως, η "τρύπα" στα δημόσια έσοδα θα είναι ακόμη μεγαλύτερη, οπότε θα πρέπει να υπάρξουν ισοδύναμα μέτρα μεγαλύτερης απόδοσης!
• Απαιτούν σκληρές ρυθμίσεις για συντάξεις, εργασιακά, απολύσεις στο Δημόσιο και "κόκκινα δάνεια". Πιέζουν μάλιστα ώστε ο κύκλος αυτών των "διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων" να κλείσει τώρα, πριν την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2015, που θέτει τη βάση των δημοσιονομικών στόχων για όλη τη σειρά των επόμενων ετών, σαν προαπαιτούμενα για να αρχίσει η συζήτηση για τη νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Θεωρούν ότι αυτές οι "μεταρρυθμίσεις" όχι μόνο είναι θεμελιώδεις για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων για τα επόμενα χρόνια, αλλά είναι και οι τελευταίες μεγάλες "μεταρρυθμίσεις" για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα της "εσωτερικής υποτίμησης" και στη συνέχεια να μπει στον αυτόματο πιλότο της πολύχρονης επιτήρησής του. 
• Συνδέουν το ζήτημα των "κόκκινων δανείων" προς τις τράπεζες με το αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών stress tests των τραπεζών, που θα γνωστοποιηθούν τον Οκτώβριο και, μέσω των τραπεζών, με τους δημοσιονομικούς στόχους για τα επόμενα έτη: να διασφαλιστεί ότι το Δημόσιο θα χάσει και τη θέση της καταστατικής μειοψηφίας (να πέσει το μετοχικό του ποσοστό κάτω από 33%) στις τράπεζες ώστε να μη μπορεί να επηρεάζει ή αλλάζει τις διοικήσεις τους, να διασφαλιστεί ότι τα 11 δισ. ευρώ υπόλοιπο από το "πακέτο" ενίσχυσης των τραπεζών θα μείνουν διαθέσιμα γι' αυτό το σκοπό ώστε να μην επιβαρυνθούν εκ νέου στο μέλλον το έλλειμμα και το χρέος, να διασφαλιστεί ότι η ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια θα είναι αρκούντως... αντιλαϊκή ώστε να εξυπηρετηθούν, έμμεσα ή άμεσα, οι προηγούμενοι στόχοι!  

Στην κυβέρνηση έχουν πάρει το μήνυμα, ότι τα "μαθηματικά" της τρόικας παραπέμπουν σε μια τέτοια "εξίσωση", γι' αυτό οι πιο... τολμηροί θέτουν ζήτημα αναθεώρησης προς τα κάτω των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Ενδεικτική επ' αυτού ήταν η συνέντευξη, στο "Κεφάλαιο" του περασμένου Σαββάτου, του υφυπουργού Ανάπτυξης Νότη Μηταράκης. Όμως, προ του αδιεξόδου, υπάρχουν και πολλοί άλλοι στην κυβέρνηση που κατανοούν πλέον ότι δεν γίνεται να ισχύσει το "και η πίτα σωστή και ο σκύλος χορτάτος", δηλαδή και ελαφρύνσεις στο πρόγραμμα και ανάπτυξη και υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Διότι, απλούστατα, τα τρία αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό αλληλοαποκλειόμενα...

Εξηγήσαμε πιο πάνω γιατί η αναθεώρηση των στόχων του προγράμματος για τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι "επιστημονική φαντασία". Αν η κυβέρνηση θέσει τέτοιο ζήτημα στις διαπραγματεύσεις, αυτό θα σημαίνει ότι επιλέγει τη ρήξη με την τρόικα. Και, προφανώς, είναι άλλο πράγμα οι επικοινωνιακές φούσκες και άλλο μια πραγματική ρήξη με την τρόικα: για το πρώτο αυτή η κυβέρνηση είναι απολύτως ικανή, για το δεύτερο απολύτως ανίκανη! Επομένως, βρίσκεται μπροστά στο εξής απόλυτο δίλημμα: Είτε αποδέχεται την "εξίσωση" της τρόικας (οριακές φιλολαϊκές ελαφρύνσεις από τη μια, αλλά πιο σκληρές ρυθμίσεις στα "διαρθρωτικά" από την άλλη) και τραβάει τις διαδικασίες της προεδρικής εκλογής μέχρι τα τελευταία χρονικά τους όρια, ελπίζοντας να "ρεφάρει" με το "δώρο" της νέας αναδιάρθρωσης του χρέους, είτε πάει άμεσα σε εκλογές... Οι ισχυρότερες πιθανότητες είναι να επιλέξει το πρώτο, χωρίς όμως να αποκλείεται και το δεύτερο.

Ο προϋπολογισμός του 2015 δεν μπορεί να περιμένει, και ο Οκτώβριος προδιαγράφεται "μήνας της κρίσεως"...