Οι αλλαγές στο Ασφαλιστικό και οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των εργαζομένων σε Δημόσιο, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ

Η κύρια σύ­ντα­ξη —στην ουσία προ­νοια­κή— που θα εγ­γυά­ται το κρά­τος από 1/1/2015 θα είναι μέχρι του ύψους των 360€, ενώ οι επι­κου­ρι­κές συ­ντά­ξεις και οι πα­ρο­χές των τα­μεί­ων πρό­νοιας (εφά­παξ) οδεύ­ουν προς την πε­ραι­τέ­ρω συρ­ρί­κνω­ση και την κα­τάρ­γη­σή τους, αφού, μετά τη δια­χρο­νι­κή λε­η­λα­σία των απο­θε­μα­τι­κών τους από το κρά­τος, τα δο­μη­μέ­να και το­ξι­κά ομό­λο­γα, αλλά και το κατά 50% «κού­ρε­μά» τους από το λε­γό­με­νο PSI το 2012, ψη­φί­στη­καν μνη­μο­νια­κοί νόμοι, που κα­τάρ­γη­σαν ει­σφο­ρές και την εγ­γύ­η­ση της πο­λι­τεί­ας και επέ­βα­λαν νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα κρι­τή­ρια στη δια­χεί­ρι­σή τους, και όλα αυτά σε συν­θή­κες με­γά­λης ανερ­γί­ας, συρ­ρί­κνω­σης των υπη­ρε­σιών του Δη­μο­σί­ου και απα­γό­ρευ­σης των προ­σλή­ψε­ων.

Όσον αφορά, δε, στα θέ­μα­τα της θε­με­λί­ω­σης του συ­ντα­ξιο­δο­τι­κού δι­καιώ­μα­τος, υπάρ­χουν ακόμα δια­φο­ρε­τι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις στο Δη­μό­σιο απ’ ό,τι στον ιδιω­τι­κό τομέα. Η θε­με­λί­ω­ση στο Δη­μό­σιο προσ­διο­ρί­ζο­νταν από τα χρό­νια υπη­ρε­σί­ας και συ­γκε­κρι­μέ­να από το έτος συ­μπλή­ρω­σης της ει­κο­σι­πε­ντα­ε­τί­ας.

Με βάση, λοι­πόν, την ισχύ­ου­σα νο­μο­θε­σία, το όριο ηλι­κί­ας είναι σε άμεση συ­νάρ­τη­ση με το πότε συ­μπλη­ρώ­θη­κε η 25ε­τία, ή η 20ε­τία στην πε­ρί­πτω­ση των τρι­τέ­κνων.

Για όσους δη­μο­σί­ους υπαλ­λή­λους θε­με­λί­ω­σαν δι­καί­ω­μα μέχρι το τέλος του 2012, προ­βλέ­πο­νται ευ­νοϊ­κό­τε­ρες ρυθ­μί­σεις, ενώ πα­ρα­μέ­νουν ακόμη σε ισχύ οι δια­τά­ξεις για συ­ντα­ξιο­δό­τη­ση ανε­ξάρ­τη­τα ορίου ηλι­κί­ας για όλους όσοι ασφα­λί­στη­καν στο Δη­μό­σιο πριν από το 1983.

Εδώ αξί­ζει να ση­μειώ­σου­με, σύμ­φω­να με πλη­ρο­φο­ρί­ες, ότι όλες αυτές οι δια­τά­ξεις οι οποί­ες οδη­γούν σε συ­ντα­ξιο­δό­τη­ση πριν από το 62ο έτος βρέ­θη­καν στο στό­χα­στρο της τρόι­κας και είναι σί­γου­ρο ότι θα εφαρ­μο­στούν από μια νέα κυ­βέρ­νη­ση ΝΔ-ΠΑ­ΣΟΚ, εάν επα­νε­κλε­γούν.

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, ωστό­σο, όσοι θε­με­λιώ­νουν δι­καί­ω­μα μετά την 1η Ια­νουα­ρί­ου 2013 δι­καιού­νται πλήρη σύ­ντα­ξη στα 67 και εναλ­λα­κτι­κά μπο­ρούν να απο­χω­ρή­σουν στα 62 με συ­νο­λι­κά 40 έτη ασφά­λι­σης. Σε συν­θή­κες, όμως, αυ­ξη­μέ­νης ανερ­γί­ας και γε­νι­κευ­μέ­νης υπο­α­πα­σχό­λη­σης, είναι αδύ­να­το να συ­νη­γο­ρούν αυτές οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τους ασφα­λι­σμέ­νους της επό­με­νης ει­κο­σα­ε­τί­ας, γι’ αυτό και μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς πρέ­πει να επα­να­προσ­διο­ρί­σει τους όρους, τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις και τα όρια ηλι­κί­ας συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης, κα­ταρ­γώ­ντας τη μνη­μο­νια­κή - ασφα­λι­στι­κή νο­μο­θε­σία και παίρ­νο­ντας υπόψη τις προ­τά­σεις των συν­δι­κά­των.

Σχε­τι­κά με αυ­τούς που μπο­ρούν να φύ­γουν τώρα σε σύ­ντα­ξη, δύο είναι τα βα­σι­κά ση­μεία που πρέ­πει να συ­νυ­πο­λο­γί­σουν πριν πά­ρουν την τε­λι­κή από­φα­ση:

1. Στην πε­ρί­πτω­ση της πρό­ω­ρης συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης, η «ποινή» εξαρ­τά­ται από το έτος θε­με­λί­ω­σης δι­καιώ­μα­τος και δια­μορ­φώ­νε­ται: α) Στο 4,5% για κάθε έτος (και μέχρι πέντε χρό­νια) που υπο­λεί­πε­ται για τη συ­μπλή­ρω­ση του κα­νο­νι­κού ορίου ηλι­κί­ας ή στο 1/267 για κάθε μήνα (και μέχρι εξή­ντα μήνες) που υπο­λεί­πε­ται για όσους έχουν θε­με­λιώ­σει το δι­καί­ω­μα μέχρι 31/12/2010 και β) Στο 6% για κάθε έτος που υπο­λεί­πε­ται για τη συ­μπλή­ρω­ση του κα­νο­νι­κού ορίου ηλι­κί­ας ή στο 1/200 για κάθε μήνα που υπο­λεί­πε­ται για όλους όσοι το θε­με­λιώ­σουν μετά την 1/1/ 2011. Εδώ να ση­μειώ­σου­με πως στις πε­ρι­πτώ­σεις της δια­δο­χι­κής ασφά­λι­σης η μεί­ω­ση αφορά στο χρόνο ασφά­λι­σης που έχει δια­νυ­θεί στο Δη­μό­σιο τομέα. Το ποσό του ΙΚΑ ή των άλλων Τα­μεί­ων κα­τα­βάλ­λε­ται κα­νο­νι­κά, αφού ο χρό­νος έναρ­ξης της κα­τα­βο­λής είναι μετά το 55ο έτος της ηλι­κί­ας.

2. Στην πε­ρί­πτω­ση που συ­νυ­πο­λο­γί­ζο­νται και πλα­σμα­τι­κά έτη ασφά­λι­σης, λαμ­βά­νε­ται υπόψη το πότε θε­με­λιώ­νε­ται το συ­ντα­ξιο­δο­τι­κό δι­καί­ω­μα. Πιο συ­γκε­κρι­μέ­να, για θε­με­λί­ω­ση μέχρι το 2010, μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί μόνο ο στρα­τός και ο χρό­νος των τέ­κνων σε ορι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις, και με την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι έχει δια­νυ­θεί 15ε­τής δη­μό­σια υπη­ρε­σία.

Οι διο­ρι­σμέ­νοι στο Δη­μό­σιο από 1/1/1983 και μετά αλλά και όσοι έχουν διο­ρι­στεί ακόμα και μετά την 1/1/1993, αλλά έχουν ασφα­λι­στεί σε οποιο­δή­πο­τε φορέα μέχρι τις 31/12/1992, μπο­ρούν να συ­ντα­ξιο­δο­τη­θούν πριν από το 67ο έτος, αν έχουν συ­μπλη­ρώ­σει την 25ε­τία μέχρι τις 31/12/2012.

Ανα­λυ­τι­κό­τε­ρα:

α) Για τους άν­δρες με 25ε­τία μέχρι το τέλος του 2010, μπο­ρούν να βγουν, με πλήρη σύ­ντα­ξη, στα 65 και με μειω­μέ­νη στα 60.

β) Για τους άν­δρες που συ­μπλη­ρώ­νουν την 25ε­τία το 2011, προ­βλέ­πο­νται μειω­μέ­να όρια ηλι­κί­ας. Έτσι, η πλή­ρης σύ­ντα­ξη δί­νε­ται στα 61 και μειω­μέ­νη στα 56. Οι ευ­νοϊ­κές ρυθ­μί­σεις ισχύ­ουν και για όσους άν­δρες συ­μπλη­ρώ­νουν την 25ε­τία το 2012 και έτσι φεύ­γουν με πλήρη σύ­ντα­ξη στα 63 και μειω­μέ­νη στα 58.

Αυτές οι δια­τά­ξεις ισχύ­ουν μόνο για όλους όσοι συ­μπλη­ρώ­νουν την 25ε­τία το 2011 και 2012 και όχι πριν ή μετά, και αυτό στο όνομα της ισο­τι­μί­ας με­τα­ξύ αν­δρών και γυ­ναι­κών, μιας και από κει και πέρα κα­ταρ­γή­θη­καν και για τις γυ­ναί­κες.

γ) Για τις γυ­ναί­κες που συ­μπλη­ρώ­νουν την 25ε­τία το 2010, η πλή­ρης σύ­ντα­ξη δί­νε­ται στα 60 και η μειω­μέ­νη στα 55, ενώ για τις γυ­ναί­κες με 25ε­τία το 2011, πλή­ρης σύ­ντα­ξη δί­νε­ται στα 61 και μειω­μέ­νη στα 56, ενώ για τις γυ­ναί­κες με 25ε­τία το 2012, η πλή­ρης σύ­ντα­ξη δί­νε­ται στα 63 και η μειω­μέ­νη στα 58.

Τέλος, οι ασφα­λι­σμέ­νοι με 35ε­τία μπο­ρούν να συ­ντα­ξιο­δο­τη­θούν ανα­λό­γως με το πότε έχουν θε­με­λιώ­σει, με 25ε­τία, το συ­ντα­ξιο­δο­τι­κό δι­καί­ω­μα. Έτσι, όσοι το 2010 είχαν 25 χρό­νια ερ­γα­σί­ας, μπο­ρούν να φύ­γουν με 35 χρό­νια στα 58. Το 2011 απαι­τού­νται 36 χρό­νια, αλλά το όριο πα­ρα­μέ­νει στο 58ο έτος, ενώ το 2012 χρειά­ζο­νται 37 χρό­νια και το 59ο έτος. Από 1ης Ια­νουα­ρί­ου 2013 χρειά­ζο­νται 40 χρό­νια ασφά­λι­σης και η συ­μπλή­ρω­ση του 62ου έτους.

Επί­σης πα­ρα­μέ­νουν σε ισχύ οι δια­τά­ξεις που προ­βλέ­πουν την συ­ντα­ξιο­δό­τη­ση με 37 χρό­νια χωρίς όριο ηλι­κί­ας, με την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι η 25ε­τία έχει συ­μπλη­ρω­θεί μέχρι τις 31/12/2010.

Για τους γο­νείς ανη­λί­κων παι­διών και για τους τρί­τε­κνους, οι ασφα­λι­στι­κές ρυθ­μί­σεις που δί­νουν τη δυ­να­τό­τη­τα εξό­δου είναι οι εξής:

1. Οι μη­τέ­ρες ανη­λί­κων τέ­κνων που είχαν πάνω από 25 χρό­νια μέχρι το τέλος του 2010 δι­καιού­νται σύ­ντα­ξη στα 50.

Για όσες θε­με­λί­ω­σαν δι­καί­ω­μα το 2011, το όριο ηλι­κί­ας πάει στο 52ο έτος, ενώ το 2012 στο 55ο. Για τη συ­μπλή­ρω­ση του χρό­νου ασφά­λι­σης, μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν πλα­σμα­τι­κά έτη του νόμου 3865/2010 των τέ­κνων, εφό­σον υπάρ­χει 15ε­τής δη­μό­σια υπη­ρε­σία, τα έτη των σπου­δών, αλλά και της άδειας ανα­τρο­φής τέ­κνων.

2. Οι άν­δρες με ανή­λι­κα παι­διά έχουν μειω­μέ­να όρια ηλι­κί­ας αν συ­μπλή­ρω­σαν 25ε­τία τη διε­τία 2011-2012. Συ­γκε­κρι­μέ­να, αν το δι­καί­ω­μα θε­με­λιώ­θη­κε το 2011, η σύ­ντα­ξη κα­τα­βάλ­λε­ται στα 52, ενώ το 2012 το όριο πάει στο 55ο έτος και από το 2013 και μετά το 67ο. Ωστό­σο, για όλους όσοι συ­μπλή­ρω­σαν την 25ε­τία μέχρι το τέλος του 2010, δεν ισχύ­ουν τα πα­ρα­πά­νω, ευ­νοϊ­κά όρια ηλι­κί­ας συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης.

Πά­ντως, αν η 25ε­τία συ­μπλη­ρώ­νε­ται το 2010, με χρόνο ασφά­λι­σης στον ιδιω­τι­κό τομέα, μπο­ρεί όποιος θέλει και ιδιαί­τε­ρα αν είναι λίγος αυτός ο χρό­νος, να τον απο­ποι­η­θεί, ώστε να συ­ντα­ξιο­δο­τη­θεί με θε­με­λί­ω­ση μετά την 1η Ια­νουα­ρί­ου 2011. Να ση­μειω­θεί πως —εφό­σον και οι δύο γο­νείς είναι δη­μό­σιοι υπάλ­λη­λοι— το δι­καί­ω­μα μπο­ρεί να ασκη­θεί και από τους δύο.

3. Οι τρί­τε­κνες μη­τέ­ρες θε­με­λιώ­νουν το δι­καί­ω­μα συ­ντα­ξο­δό­τη­σης με 20ε­τία, ενώ υπάρ­χουν δια­φο­ρε­τι­κές ρυθ­μί­σεις ανά­λο­γα με το έτος θε­με­λί­ω­σης. Ει­δι­κό­τε­ρα, όσες γυ­ναί­κες είχαν συ­μπλη­ρώ­σει την 20ε­τία μέχρι την 31η Δε­κεμ­βρί­ου 2010 μπο­ρούν να απο­χω­ρή­σουν χωρίς όριο ηλι­κί­ας. Τη διε­τία 2011-2012 στα­δια­κά αυ­ξά­νο­νται τα απαι­τού­με­να έτη ασφά­λι­σης και το όριο ηλι­κί­ας. Συ­γκε­κρι­μέ­να, εφό­σον η θε­με­λί­ω­ση έγινε το 2011 η «έξο­δος» γί­νε­ται με 21 έτη στα 52, ενώ το 2012 με 23 έτη στα 55.

4. Οι άν­δρες με του­λά­χι­στον τρία τέκνα που θε­με­λιώ­νουν το δι­καί­ω­μα μετά την 1η Ια­νουα­ρί­ου 2011 έχουν τη δυ­να­τό­τη­τα να συ­ντα­ξιο­δο­τη­θούν με ευ­νοϊ­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις. Η δυ­να­τό­τη­τα αυτή πα­ρέ­χε­ται και στους τρι­τέ­κνους που μέχρι το 2010 είχαν συ­μπλη­ρώ­σει 25 έτη ασφά­λι­σης. Μπαί­νουν όμως νέα όρια ηλι­κί­ας, τα οποία και φτά­νουν στα 52 για όλους όσοι θε­με­λιώ­σουν δι­καί­ω­μα το 2011 και στα 55 για εκεί­νους που θα το πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν το 2012.

Χωρίς όριο ηλι­κί­ας συ­ντα­ξιο­δο­τού­νται όσοι ήταν ασφα­λι­σμέ­νοι στο Δη­μό­σιο πριν από το 1983 και συ­μπλη­ρώ­νουν 35ε­τία. Οι ρυθ­μί­σεις αυτές ισχύ­ουν για αυ­τούς που έχουν απα­σχο­λη­θεί στο Δη­μό­σιο πριν από την 31η Δε­κεμ­βρί­ου 1982 με οποιο­δή­πο­τε ερ­γα­σια­κό κα­θε­στώς, καθώς και εκεί­νους που συ­νέ­χι­σαν την ασφά­λι­σή του σε φο­ρείς του ιδιω­τι­κού τομέα, αλλά επέ­στρε­ψαν όμως αρ­γό­τε­ρα μέσω διο­ρι­σμού στο Δη­μό­σιο.

Η κυ­βέρ­νη­ση, τέλος, μέσω της ανα­σφά­λειας και της κα­τα­τρο­μο­κρά­τη­σης των ερ­γα­ζο­μέ­νων που οδη­γού­νται κατά χι­λιά­δες σε πρό­ω­ρη συ­ντα­ξιο­δό­τη­ση, στο­χεύ­ει στη διά­λυ­ση των δη­μο­σί­ων υπη­ρε­σιών και στην πλήρη ανα­τρο­πή των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων, αφού όταν απο­χω­ρεί ένας ερ­γα­ζό­με­νος η θέση του κα­ταρ­γεί­ται και οι ανά­γκες κα­λύ­πτο­νται, είτε από την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση υπη­ρε­σιών ή με την κά­λυ­ψη των ανα­γκών από ιδιώ­τες, είτε με την πρό­σλη­ψη ερ­γα­ζο­μέ­νων με ελα­στι­κές ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις και εξευ­τε­λι­στι­κούς μι­σθούς.

Λύση, λοι­πόν, δεν απο­τε­λεί η φυγή και η πρό­ω­ρη συ­ντα­ξιο­δό­τη­ση, αφού και η σύ­ντα­ξη θα κα­τα­λή­ξει να είναι προ­νοια­κή και οι συ­ντα­ξιού­χοι είναι πιο «ευά­λω­τοι» σε νέες αντια­σφα­λι­στι­κές ανα­τρο­πές.

Μο­να­δι­κή απά­ντη­ση είναι η ανα­τρο­πή αυτής πο­λι­τι­κής, η οποία δια­λύ­ει τους μι­σθούς και τις συ­ντά­ξεις, τις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις και την κοι­νω­νι­κή ασφά­λι­ση, και η εφαρ­μο­γή άμεσα μιας πο­λι­τι­κής πα­ρα­γω­γι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης της χώρας, δρα­στι­κής μεί­ω­σης της ανερ­γί­ας και δί­και­ης ανα­δια­νο­μής του πα­ρα­γό­με­νου πλού­του υπέρ των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των αδύ­να­μων κοι­νω­νι­κών στρω­μά­των.

Αυτό πα­ράλ­λη­λα προ­ϋ­πο­θέ­τει ότι μια νέα, Αρι­στε­ρή κυ­βέρ­νη­ση θα πρέ­πει να προ­χω­ρή­σει στην κα­τάρ­γη­ση των μνη­μο­νί­ων και των εφαρ­μο­στι­κών τους νόμων, στη δια­γρα­φή του με­γα­λύ­τε­ρου μέ­ρους του χρέ­ους, στην εθνι­κο­ποί­η­ση του τρα­πε­ζι­κού συ­στή­μα­τος και στη στα­θε­ρή προ­σή­λω­σή της στην εφαρ­μο­γή μιας πο­λι­τι­κής, που μο­να­δι­κό της γνώ­μο­να θα έχει την εξυ­πη­ρέ­τη­ση των κοι­νω­νι­κών ανα­γκών και των συμ­φε­ρό­ντων του λαού και της χώρας.

Πρω­ταρ­χι­κό της, λοι­πόν, κα­θή­κον θα πρέ­πει να είναι η επι­βί­ω­ση του λαού και η ανά­πτυ­ξη της χώρας, και όχι η διά­σω­ση των τρα­πε­ζών, του ευρώ και της ευ­ρω­ζώ­νης και μά­λι­στα πάση θυσία, όπως προ­τεί­νουν οι κάθε εί­δους ντό­πιοι «ευ­ρω­λά­γνοι» και το αστι­κό πο­λι­τι­κό και οι­κο­νο­μι­κό κα­τε­στη­μέ­νο, το οποίο πρέ­πει να σιωπά και όχι να ζη­τά­ει και τα ρέστα!

*Ο Γιώρ­γος Χα­ρί­σης είναι γραμ­μα­τέ­ας του ΜΕΤΑ.