Να ελπίσουμε ή να απογοητευτούμε;

Έχουμε διάθεση για συμβιβασμό, θέλουμε συμφωνία κατά τις προτάσεις των 47 σελίδων κι έπειτα θα πληρώσουμε τη δόση στα τέλη Ιούνη. Αυτό διαμηνύει η κυβέρνηση σε δανειστές και πολίτες.

Ότι η κυβέρνηση έχει διάθεση για συμβιβασμούς το έχει αποδείξει πολλαπλά. Να μια πρόχειρη λίστα των υποχωρήσεων μέσα σε 4,5 μήνες.

• αντίθετα με ό,τι έλεγε προεκλογικά, έβαλε στη διαπραγμάτευση το πρόγραμμα της ΔΕΘ
• αντίθετα με ό,τι έλεγε προεκλογικά, επεδίωξε συνέχιση του “προγράμματος” (Μνημονίου) κι εκταμίευση της τελευταίας δόσης του
• συμφώνησε στις 20/2 υπέρ της συνέχισης των ιδιωτικοποιήσεων, της πλήρους αποπληρωμής του χρέους, της περιστολής κρατικών δαπανών, της ανταγωνιστικότητας των εργασιακών σχέσεων
• φρόντισε επομένως να διατηρήσει το ΤΑΙΠΕΔ
• φρόντισε επομένως να πληρώσει ως σήμερα περίπου 8 δισ. ευρώ στους δανειστές
• γι'αυτό “σκούπισε” τα ρευστά διαθέσιμα πολλών δημόσιων οργανισμών
• γι'αυτό έχει παγώσει νομοσχέδια κρίσιμα, όπως αυτό για τις ΣΣΕ και τα 751
• γι'αυτό υλοποιεί τον προϋπολογισμό Σαμαρά, με αποτέλεσμα π.χ. την “λιμοκτονία” των δημόσιων νοσοκομείων.
• με την πρόταση των 47 σελίδων δέχεται την αύξηση των έμμεσων φορολογικών βαρών στο λαό, τη διατήρηση του ΕΝΦΙΑ, επιβεβαιώνει τις ευρείες ιδιωτικοποιήσεις (ΟΛΠ,ΟΛΘ, αεροδρόμια, τρένα, Αστέρας, ΟΠΑΠ, δημόσιες εκτάσεις κλπ), τα κριτήρια του ILO για τις εργασιακές σχέσεις, τις ενοποιήσεις ασφαλιστικών ταμείων, την πρακτική κατάργηση των πρόωρων κ.α.

Όλα αυτά ελέω “διαπραγματεύσεων”, που η συχνή τους επίκληση από την κυβέρνηση, παρά το ότι δεν έχουν αποδώσει τίποτε θετικό ως τώρα, τις έχει μυθοποιήσει στα μάτια πολύ κόσμου που ελπίζει σ'αυτήν.

Οι “διαπραγματεύσεις” έχουν όμως ήδη καταργήσει τις κόκκινες γραμμές των ιδιωτικοποιήσεων και του φορολογικού. Και από το Φλεβάρη στο Μάιο και τις “47 σελίδες”, πατάνε απειλητικά το ασφαλιστικό και τα εργασιακά.

Υπάρχει σχέδιο! Και πρέπει να αλλάξει άρδην

Αιτία για όλα αυτά είναι ότι η κυβέρνηση διέθετε και διαθέτει σχέδιο συμβιβασμού με το διεθνές και ντόπιο καπιταλιστικό σύστημα και δεν διέθετε αξιόπιστο σχέδιο υπηρέτησης των προεκλογικών (ΔΕΘ) και προγραμματικών δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός από την παραπάνω πορεία, μεγαλύτερη ακόμη απόδειξη είναι οι αλησμόνητες επιλογές προσώπων. Η κυβέρνηση πρόλαβε και οργάνωσε, ταχύτατα ως ακαριαία, τη στελέχωση νευραλγικών θέσεων του κρατικού μηχανισμού (ΠτΔ, υπουργεία, ΕΥΠ, τράπεζες και ΤτΕ, διοικήσεις οργανισμών) με πολλά πρόσωπα που μόνο τον νεοφιλελευθερισμό έχουν την εκπαίδευση (και το συμφέρον) να υπηρετούν. Όποιος πάει να αξιοποιήσει την κυβερνητική ιδιότητα με προτεραιότητα τις λαϊκές ανάγκες -έστω όχι με σχέδιο αλλά τουλάχιστον- χωρίς να αποκλείει τη ρήξη με το -έστω ντόπιο, αν όχι ευρωπαϊκό!- κατεστημένο, δεν προτιμά Παπαγγελόπουλους, Σαγιάδες, Ταγματάρχες και Στουρνάρες. Μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι όσο τέτοιοι τύποι διατηρούνται στα πόστα τους, δεν υπάρχει καμία κυβερνητική πρόθεση ούτε καν σοβαρής ασυμφωνίας με την εγχώρια -και διεθνή- ολιγαρχία. Οι απαράδεκτες κινήσεις εξωτερικής πολιτικής, με τα 500 εκ. ευρώ για εξοπλισμούς που έχει ανάγκη το ΝΑΤΟ και -πολύ χειρότερα- οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη χούντα της Αιγύπτου και το Ισραήλ, επιβεβαιώνουν το ίδιο.

Την ίδια περίοδο έχουν νομοθετηθεί -κι εν πολλοίς εφαρμοστεί- οι επαναπροσλήψεις των απολυμένων του Δημοσίου, όπως και η κατάργηση του 5ευρου στα νοσοκομεία. Δεν είναι παράδοξο. Αυτά δεν έχουν προέλθει από κάποιο σχέδιο ρήξης της κυβέρνησης, αλλά από το εξής δίπολο. Από τη μία οι αγώνες για αυτά τα ζητήματα, από την άλλη ο χαρακτήρας του ΣΥΡΙΖΑ ως ριζοσπαστικής Αριστεράς που συμμετέχει σε αυτούς και άρα πιέζει διπλά την κυβέρνηση (δηλαδή τα δικά του ανώτερα στελέχη) να πάρουν τέτοια θετικά μέτρα. Αυτό που επιβεβαιώνουν τέτοια -και άλλα- επιμέρους φιλολαϊκά μέτρα είναι ότι, ναι, με αυτήν την κυβέρνηση και όχι με προηγούμενες μπορούν να κατακτηθούν λαϊκά αιτήματα, αλλά με τον όρο της λαϊκής κινητοποίησης -αλλιώς γίνονται αμφίβολα, “διαπραγματεύσιμα” και ακυρώσιμα.

Ο ξενοδόχος της ΕΕ

Κρίσιμο στοιχείο της περιγραφής είναι όμως η στάση των ίδιων των δανειστών. Για λόγους που έχουν αναλυθεί, εκείνοι θεωρούν -μάλλον δίκαια, ας εμπιστευτούμε την μακρά πείρα τους- ότι το σπάσιμο της λιτότητας σε μια χώρα της ΕΕ είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί για τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Που ήταν και παραμένει καπιταλιστικό στη φύση του και εντεινόμενα νεοφιλελεύθερο εδώ και 35 τουλάχιστον χρόνια. Όχι τυχαία: αυτό εξυπηρετεί τα κέρδη του κεφαλαίου, έτσι ξεπερνιούνται οι μεγάλες ή μικρές κρίσεις του. Πάει να πει, τα λαϊκά δικαιώματα, η υπονόμευσή τους από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η πάλη για την υπεράσπιση αυτών των δικαιωμάτων, δεν άπτονται της ιδεοληψίας κάποιων ή των έξυπνων επιχειρημάτων κάποιων άλλων, ούτε του “Διαφωτισμού” και των “ευρωπαϊκών κεκτημένων”. Η “διαπραγμάτευση” με έναν αποφασισμένο αντίπαλο δεν μπορεί να αποσκοπεί αυτός να πειστεί, αλλά να εξαναγκαστεί. Άρα γίνεται με τετελεσμένα των δύο πλευρών, με τις υλικές πιέσεις που βάζουν αυτά τα τετελεσμένα.

Αυτό κάνουν οι δανειστές: πιέζουν με τον τετελεσμένο έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και της “ρευστότητας”, με την τετελεσμένη προπαγάνδα κατά των “τεμπέληδων ελλήνων”, τον τετελεσμένο έλεγχο όλων των κρατικών μηχανισμών στην Ευρώπη. Έτσι, κι όχι με “ισοδύναμα” λιτότητας, θα έπρεπε να απαντά και μια αποφασισμένη ελληνική πλευρά: με τετελεσμένο έλεγχο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος -βέβαια παραβιάζοντας τις χιλιοπαραβιασμένες ευρωπαϊκές συμφωνίες- με τετελεσμένα εξόφθαλμα φιλολαϊκά μέτρα που θα έκαναν αυτόματα “φιλελληνική” προπαγάνδα στους λαούς της Ευρώπης, με τετελεσμένες τομές στον ελληνικό κρατικό μηχανισμό και τη στελέχωσή του. (Ως και με τετελεσμένο μπλοκάρισμα της συνεργασίας με τους “συμμάχους” Ισραήλ και Αίγυπτο, τόσο επειδή δεν είναι αυτοί οι φίλοι οι δικοί μας (σε αντίθεση με το παλαιστινιακό κίνημα), όσο και για να μην έχουν τη σιγουριά μιας Ελλάδας εντός του ΝΑΤΟ οι άλλοι “σύμμαχοι”. ) Αυτά θα έκανε μια αποφασισμένη ελληνική πλευρά. Αλλά ως τώρα δεν φαίνεται αποφασισμένη, παρά για τον συμβιβασμό.

Πέρα από τα διδάγματα που προκύπτουν από τη στάση των δανειστών, υπάρχει φυσικά και το ενοχλητικό γεγονός. Ότι είναι ανυποχώρητοι από τη σκληρή λιτότητα, που ισοδυναμεί βέβαια με γενικό εξευτελισμό του ΣΥΡΙΖΑ. Δυσχεραίνοντας έτσι -σε απαγορευτικό βαθμό;- την πολιτική διαχείριση ενός νέου Μνημονίου.

Δημόσιο πολιτικό σχέδιο, όχι μανούβρες ή εφησυχασμός

Σε σχέση λοιπόν με το σκηνικό σύγκρουσης με τους δανειστές που περιγράφεται από τα ΜΜΕ ή διάφορα κυβερνητικά στελέχη, καταλήγουμε:

• Δεδομένων των παραπάνω κι επειδή παρόμοια σκηνικά έχουν εμφανιστεί κι άλλες φορές αυτούς τους 5 μήνες, δεν είναι καθόλου απίθανη μια νέα κυβερνητική υποχώρηση. Ήδη ο Βαρουφάκης (18/6) διαμήνυσε “δεν πάμε για ρήξη”, ενώ ο Τσακαλώτος “έχουμε διάθεση συμβιβασμού”. Άλλωστε στον ΦΠΑ και το πλεόνασμα τα έχουν σχεδόν βρει...
• Δεδομένης της τεράστιας πολιτικής κρίσης που θα έφερνε μια τέτοια μνημονιακή υποχώρηση (πλέον όχι με συμφωνίες στα αγγλικά, αλλά με νομοσχέδια στα ελληνικά) και της αδιαλλαξίας των δανειστών, δεν μπορεί να αποκλειστεί τελείως ούτε ένα προσωρινό -αλλά καίριο- αδιέξοδο. Ο Τσακαλώτος συμπληρώνει, με δόση αντίφασης και απόγνωσης: “μπορούν να γίνουν περαιτέρω υποχωρήσεις... αλλά το τελικό προϊόν... θα πρέπει να είναι οικονομικά εφικτό”, αλλιώς “... θα πάμε στο λαό”.

Το αδιέξοδο θα είναι προσωρινό, στο βαθμό που μόνο οι εκπρόσωποι των καπιταλιστών υπερασπίζονται λυσσαλέα τις αρχές τους (λιτότητα-κερδοφορία) και οι εκπρόσωποι του λαού δεν κάνουν το ίδιο για τις δικές τους (είτε είναι η ΔΕΘ είτε ο... μακριά-κι-αγαπημένος σοσιαλισμός). Αλλά θα είναι και καίριο, κρίσιμο, γιατί μπορεί να το εκμεταλλευτεί τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ για τον επαναπροσανατολισμό του, όσο και οι αντίπαλοι για να εκμεταλλευτούν την έλλειψη προετοιμασίας από τη μεριά του. Πάντως για την ώρα πέφτουν ιδέες περισσότερο για τη διαχείριση ενός τέτοιου αδιεξόδου, παρά για τη χάραξη μιας ριζικά διαφορετικές πορείας.

Ιδέα πρώτη, η καινοφανής συζήτηση για το χρέος. Κόντρα στην 20η Φλεβάρη, η κυβέρνηση τελευταία θυμάται και θέτει το ζήτημα του χρέους. Μήπως αναγνώρισε πια το λάθος της 20ης Φλεβάρη; Δυστυχώς, δεν είναι ούτε αυτό σίγουρο. Το ζήτημα του χρέους μπαίνει από την κυβέρνηση με στρεβλό τρόπο, σχεδόν αντεστραμμένο σε σχέση με τις προγραμματικές επιταγές του ΣΥΡΙΖΑ. Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν για διαγραφή του χρέους (και μορατόριουμ, δηλαδή προσωρινή στάση, πληρωμών και ρήτρα ανάπτυξης κλπ), έτσι ώστε να απελευθερωθούν δισεκατομμύρια ευρώ για το κοινωνικό κράτος, τους μισθούς, τις προσλήψεις, τις δημόσιες επενδύσεις και τη μείωση της ανεργίας. Η διατύπωση για αναδιάρθρωση, για μια κάποια λύση, επιμήκυνση ή τα συναφή, δεν έχει απαραίτητα σχέση με το παραπάνω. Αν συνδυάζεται μάλιστα με μέτρα λιτότητας, είναι φανερό ότι πρόκειται για απάτη. Το “αντιλιτότητα, άρα τέρμα το χρέος” μεταλλάσσεται σε “λιτότητα και να αλλάξουμε κάτι στο χρέος”! Αλλά αυτό το έκανε και ο... Βενιζέλος. “Κατόρθωσε” τέτοια αναδιάρθρωση που δεν είχαν πρόβλημα οι ξένοι και ντόπιοι “πιστωτές”: συνέχισε και όξυνε τη λιτότητα -επιπρόσθετα φόρτωσε και το PSI στα Ταμεία, τα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια! Το θέμα είναι το βιοτικό επίπεδο του κόσμου μας, η αντιλιτότητα. Και όχι οι τεχνικές μορφές της ταξικής αντιπαράθεσης, το νόμισμα ή το χρέος. Αυτές πρέπει να έπονται, να υποτάσσονται στο περιεχόμενο -ποια τάξη θα πληρώσει και τι.

Ιδέα δεύτερη: “θα πάμε στο λαό”. Αλλά δεν περιγράφεται ούτε με τι εναλλακτικό σχέδιο, ούτε και γίνεται καμία προετοιμασία για την υλοποίηση τέτοιου σχεδίου. Πώς θα αποφασίσει όμως ο λαός με τόση σύγχυση που επικρατεί και τόσες αλλαγές σκηνικών από βδομάδα σε βδομάδα ή από μέρα σε μέρα; Άρα ας υπενθυμίσουμε κάποια βασικά πράγματα για το λαό, το πώς μπορεί να αποφασίζει, τη διαφορά δημοκρατικής ουσίας και δημοκρατικού προσχήματος.

Ο λαός της χώρας βίωσε επί πέντε χρόνια τα λεγόμενα Μνημόνια, δηλαδή τον ελληνικό καπιταλισμό σε κρίση. Επέλεξε συνειδητά το ΣΥΡΙΖΑ για τα 12.000 αφορολόγητο, τα 751, την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και των ιδιωτικοποιήσεων (ο ένας για το πρώτο, ο άλλος για το δεύτερο, κάποιος για όλα μαζί), βάσει αυτής της σκληρής πενταετούς πείρας της άρνησης όλων αυτών των επειγόντων μέτρων. Το αν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ υποβάθμισε το “καμία θυσία για το ευρώ” με την “σκληρή διαπραγμάτευση εντός ευρώ” (που δεν αποκλείει τυπικά το πρώτο), είναι ευθύνη της ηγεσίας και όχι  του κόσμου. Το σχέδιο που υιοθετείς για να υλοποιήσεις το λαϊκό αίτημα, είτε πετυχημένο είτε αποτυχημένο ως σχέδιο, δεν αλλάζει το αίτημα. Όσοι όψιμοι ή παλιοί συστημικοί απολογητές “καταπίνουν” αμάσητες τις δημοσκοπήσεις περί ευρώ για να καθαγιάσουν με τη λαϊκή... ετυμηγορία τις δικές τους ευρω-εμμονές, “φτύνουν” ταυτόχρονα τα επανειλημμένα ευρήματα των ίδιων δημοσκοπήσεων που βγάζουν 88-92% κατά των αυξήσεων στον ΦΠΑ και κατά της μείωσης μισθών και συντάξεων. Ή 70% κατά του παγώματος των 751. Ή κατά του ΕΝΦΙΑ. “Ουαί υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι...”

Η αυταπάτη ότι μπορεί να υπάρξει έντιμος συμβιβασμός μεταξύ θηρευτών και θηραμάτων κέρδιζε έδαφος στον κόσμο όλο το προηγούμενο μεσοδιάστημα. Αυτό αποτυπωνόταν και στις δημοσκοπήσεις, όπου ο κόσμος “ήθελε” η κυβέρνηση να διαπραγματευτεί και όχι να “έρθει σε ρήξη”, αλλά ταυτόχρονα πίστευε με ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά ότι και οι δανειστές θέλουν έντιμο συμβιβασμό! Επιπρόσθετα, επίτηδες οι διάφορες δημοσκοπήσεις δεν θέτουν τους όρους της “ρήξης” ή της “συμφωνίας”, παρά αυτές τις λέξεις σκέτες και... απονενοημένες. Όταν θέτουν κάποιους όρους “συμφωνίας” (π.χ. Marc, 5/2015), τότε η πλειοψηφία τάσσεται με τη λεγόμενη “ρήξη”! Πέρα από το ότι η πεισματάρικη πραγματικότητα υπονομεύει συνεχώς τις συγχύσεις της κοινής γνώμης, το ερώτημα είναι αν η Αριστερά θέλει να ξεκαθαρίζει ή να ενισχύει τις συγχύσεις αυτές! Έχει ή όχι ευθύνη η σημερινή κυβέρνηση αν σε σημαντικό ποσοστό ο κόσμος καταγράφεται (ας πούμε αξιόπιστα) υπέρ των νέων μειώσεων στους μισθούς του Δημοσίου; Το ίδιο και για την οριακή “υπερψήφιση” κάποιων ιδιωτικοποιήσεων. Νομίζω ότι όποιος ενισχύει τον λεγόμενο κοινωνικό αυτοματισμό, ή υποτάσσεται σε αυτόν, δεν μπορεί να λέγεται αριστερός. Άρα η υπόκλιση στα δημοσκοπικά δεδομένα είναι αλά καρτ, υποκριτική. Τα “δεδομένα” τα πλάθεις με την ενεργή σου στάση, τι (δεν) λες και τι (δεν) κάνεις, πολύ περισσότερο αν είσαι ο ΣΥΡΙΖΑ ή (ακόμη πιο πολύ!) η κυβερνώσα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.

Ό,τι ισχύει για τη δημοσκοπική λαϊκή “θέληση”, ισχύει και για την δημοψηφισματική ή εκλογική. Το θέμα είναι όχι μόνο με τι ερώτημα πας σε τέτοιες διαδικασίες, αλλά και τι έχεις κάνει για να διαμορφώσεις την απάντηση που επιθυμείς, ρητά ή άρρητα. Αν δεν έχεις παλέψει πειστικά ένα σαφές σχέδιο-απάντηση, τότε είναι σαν να μεταθέτεις τη δική σου ευθύνη στο λαό. Το λαό που από εσένα περίμενε τις προτάσεις για το πώς θα γίνει αυτό που γνωρίζει ότι πρέπει να γίνει. Στη χειρότερη, είναι σαν να ψάχνεις άλλοθι στο λαό και συνεργό στην ευρω-υστερία των ΜΜΕ. Σχέδια ρήξης, μη επώδυνης μα ωφέλιμης για το λαό, συντριπτικής για το κεφάλαιο, μπορεί μόνο η ριζοσπαστική Αριστερά να κάνει. Δημοψηφίσματα ή εκλογές χωρίς τέτοια “επικίνδυνα” εργαλεία, κάνουν και τα αστικά κόμματα, μέχρι και οι δικτατορίες. Η Αριστερά, εξηγώντας ανοιχτά τα σχέδιά της στο κόσμο -και ακόμη πιο πολύ δίνοντάς του εξουσίες- τον καθιστά και πιο ικανό να εμπεδώνει τη δημοκρατία παντού. Κάνοντας διαρκώς στροφές, διατηρώντας τη μυστική διπλωματία -και συντηρώντας την ίδια κρατική ιεραρχία- δεν πετυχαίνει τίποτα θετικό.

Οι πιθανότητες πολλές, δεν αντιμετωπίζονται με πιθανολογία

Ο προσανατολισμός αυτής της κυβέρνησης πρέπει να κριθεί στο κίνημα και μέσα στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό με τη λαϊκή, αριστερή και ριζοσπαστική βάση. Αλλιώς θα κριθεί στις Βρυξέλλες ή στο απαραβίαστο της ΤτΕ. Μπορεί όμως να γίνει το πρώτο;

Το κίνημα είναι παράγοντας που θέλει “σήκωμα” είτε από την Αριστερά στα σωματεία είτε από τοπικές πρωτοβουλίες. Αυτήν την περίοδο είναι σε ύφεση, με τοπικές εξαιρέσεις. Αυτές ίσως προδιαθέτουν για το τι θα γίνει αν αποπειραθεί κανείς να περάσει νέα νέα μέτρα (π.χ. οι μικρές μα αποτελεσματικές κινητοποιήσεις στην Υγεία). Θαυμάζει κανείς την επιμονή και την αντοχή τόσου κόσμου που ξανακατέβηκε στις πλατείες μόλις οσμίστηκε ρήξη, έστω και μετά από πάγωμα τεσσάρων μηνών. Αλλά σίγουρα δεν μπορούμε να υπερβάλλουμε. Δεν είναι τώρα το κίνημα ο πιο στιβαρός τοίχος όπου θα ανακρούσει η αποτυχημένη τακτική του “έντιμου συμβιβασμού”. Από την άλλη, μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ οι ζυμώσεις εντείνονται, τα μέλη στη βάση κατανοούν όλο και καλύτερα τι σημαίνει η κάθε διακήρυξη της κάθε τασικής ηγεσίας, μέσα από την πρακτική τη δικιά της και της κυβέρνησης της ίδιας. Θα προλάβουν αυτές οι ανακατατάξεις να αποκρυσταλλωθούν έγκαιρα, να σπρώξουν κόμμα και κυβέρνηση στη σωστή ρότα; Δύσκολο.

Ωστόσο, το μέλλον οφείλει τη γοητεία του στο απρόβλεπτο. Ποιος ορκίζεται ότι η αδιαλλαξία των δανειστών δεν έχει καμία πιθανότητα να δώσει στις πολιτικές ευκαιρίες του ΣΥΡΙΖΑ παράταση αρκετή, ώστε αυτός να ανασυγκροτηθεί για να βγάλει και τον επόμενο γύρο. Αν αυτό δεν γίνει, και πάλι πρέπει να θυμηθούμε ότι ούτε ο Σαμαράς δεν είχε καταφέρει να περάσει όλα τα μνημονιακά μέτρα και γι'αυτό οδηγήθηκε σε εκλογές. Έστω και με αυτήν την έννοια, προφανώς και δεν μπορεί να περάσει μνημονιακά μέτρα ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας. Στο κάτω-κάτω, ας κοιτάξουμε το γενικό κάδρο. Παγκόσμια κρίση που επιμένει, ιμπεριαλιστικά αδιέξοδα, ο ελληνικός καπιταλισμός αδυνατεί να βρει modus vivendi με οποιοδήποτε πολιτικό προσωπικό. Δεν είναι αυτά ο ορισμός, το λιγότερο ευκαιριών για την Αριστερά;

Μόνοι όροι: απόρριψη κάθε λιτότητας (47 ή 7 σελίδων), μάχη για την ανασυγκρότηση του μαζικού κινήματος και των μαζικών πολιτικών φορέων που επιλέγει η πλειοψηφία της τάξης. Ποιο είναι το καλύτερο που μπορεί να προκύψει δεν το ξέρουν ούτε οι αισιόδοξοι ούτε οι απαισιόδοξοι. Αλλά μπορεί να βγει μόνο με τέτοιες προϋποθέσεις. Και σίγουρα ο καιρός με πολλά, γρήγορα γυρίσματα, περνά από λεπτό κόσκινο κάθε θεωρία.

*Μέλος ΝΕ ΣΥΡΙΖΑ Α Θεσ/νικης