Ακόμη τους τρομάζει ο πολιτικός Δεκέμβρης

Παρότι η κυβέρνηση έκανε μεγάλη προσπάθεια να τον στοχοποιήσει, να τον απονομιμοποιήσει και να τον καταστείλει, απέτυχε παταγωδώς. Χιλιάδες άνθρωποι τίμησαν τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο αλλά και την εξεγερσιακή σπίθα που άναψε η δολοφονία του, οργανώνοντας κινητοποιήσεις τόσο κεντρικά, όσο και τοπικά σε γειτονιές όλης της χώρας. Η πανδημία, το κατασταλτικό κράτος του Μητσοτάκη, καθώς και η ανάγκη της κοινωνίας να εκφραστεί ελεύθερα επανανοηματοδότησαν την επέτειο φέτος.

Καταστολή τότε και σήμερα

Μπορεί τα Εξάρχεια να θύμιζαν μια αστυνομοκρατούμενη ζώνη, μπορεί οι κάθε λογής «ρόμποκοπ» να δρούσαν ανεξέλεγκτα, μπορεί το σημείο της δολοφονίας να ήταν αποκλεισμένο, μπορεί τα ελικόπτερα να πετούσαν διαρκώς πάνω από τα σπίτια στο κέντρο, όμως τίποτα απ’ όλα τα παραπάνω δεν κατάφερε να σβήσει και να σιγήσει τη φετινή 6η Δεκέμβρη. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Χρυσοχοΐδης εκτέθηκε ανεπανόρθωτα προσάγοντας και συλλαμβάνοντας δικηγόρους εν ώρα εργασίας (κάποιοι από αυτούς ήταν και συνήγοροι στη δίκη της ΧΑ), συνδικαλιστές, εργαζόμενους σε νοσοκομεία, φοιτητές, μαθητές, δημοτικούς και κοινοτικούς συμβούλους, δημοσιογράφους, μέλη πολιτικών οργανώσεων, απλούς περαστικούς. Ο μόνος που κυκλοφορούσε ανενόχλητα εκείνη την ημέρα στη χώρα πρέπει να ήταν ο Χρήστος Παππάς. Όλοι οι υπόλοιποι ήταν ύποπτοι.

Παρόλα αυτά, η απαγόρευση των συναθροίσεων και το κλίμα τρομοκρατίας δεν πέρασε. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως και οι προκάτοχοί της, θέλει να σβήσει από το χάρτη τον πολιτικό Δεκέμβρη και να κρατήσει μόνο φαντασμαγορικές συγκρουσιακές εικόνες που φέρνουν τηλεθέαση στα ακριβοπληρωμένα με κρατικό χρήμα κανάλια και κρατάνε τον κόσμο αμέτοχο και θεατή στο σπίτι του. Ναι, ο Δεκέμβρης δεν ήταν μνημόσυνο. Μεγάλο κομμάτι του ήταν η σύγκρουση με τις δυνάμεις καταστολής, και μάλιστα όχι ως πρακτική συγκεκριμένου χώρου, αλλά μιας ολόκληρης κοινωνίας που έβραζε από οργή. Όμως όποιος ταυτίζει το Δεκέμβρη μόνο με την αντιπαράθεση με τις δυνάμεις καταστολής χάνει τη μεγάλη εικόνα. Χάνει το πολιτικό υπόβαθρο της μάχης του Δεκέμβρη και υποτιμά το ίδιο το κοινωνικό υποκείμενο που αποτέλεσε το σώμα του.

Πολιτική ουσία

Το 2008 οι μαθητές που κατηγορούνταν ως αδιάφοροι και «γενιά του καναπέ», οι φοιτητές που έβλεπαν ένα μέλλον χωρίς προοπτική στα «700 ευρώ», οι νέοι εργαζόμενοι που έρχονταν αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας και της επισφαλούς εργασίας, οι μεγαλύτεροι που έβλεπαν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές να σαρώνουν τα εισοδήματά τους την ώρα που το ένα σκάνδαλο ξεσπούσε μετά το άλλο, ήταν εκείνοι που δεν είχαν απλώς μανία ενάντια στους μπάτσους, αλλά ανάγκη να ζήσουν αλλιώς. Το καμένο δέντρο στο Σύνταγμα δεν ήταν απλώς πυρομανία, ήταν η εικονική αποδόμηση της επίπλαστης ευημερίας και χαζοχαρουμενιάς που πλάσαρε τότε ο Κακλαμάνης, ακόμη και μετά τη δολοφονία ενός 15χρονου μαθητή. Κάνουν μεγάλη προσπάθεια να σβήσουν από τη μνήμη τις πολύχρωμες πορείες των μαθητών, τους ακτιβισμούς, την εισβολή στην ΕΡΤ, τα δρώμενα έξω από τη Λυρική, τους χιλιάδες που πλημμύρισαν όλες τις πόλεις, τη μαζική πολιτικοποίηση μιας ολόκληρης γενιάς, και να ταυτίσουν το Δεκέμβρη απλώς με μπάχαλα και ζημιές.

Υπάρχει όμως λόγος που ο Δεκέμβρης έχει μείνει πολλές φορές εκτεθειμένος στις επιθέσεις του συστήματος. Τόσο η Αριστερά, όσο και ο αναρχικός χώρος, σε μεγάλο βαθμό υποτιμούν το πολιτικό του νόημα. Όλοι συμφωνούμε ότι ο Δεκέμβρης δεν ήταν απάντηση αλλά ερώτηση. Αν δεν επιχειρήσουμε όμως να απαντήσουμε πολιτικά τα ερωτήματα που έθεσε στην κοινωνική αρένα, τότε μένουμε στο μέσο της διαδρομής. Δεν προχωράμε. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Δεκέμβρης ούτε έχασε αλλά ούτε και νίκησε το 2008. Έμεινε στη μέση. Δημιούργησε το ερώτημα, το οποίο όμως αν δεν προσπαθήσει να απαντήσει σε συνθήκες πολιτικής κρίσης και κυβερνητικού αυταρχισμού η οργανωμένη Αριστερά τότε απλώς χάνεται στο χρόνο.

Αυτό φάνηκε και στα όρια του ίδιου του Δεκέμβρη. Γιατί όντως το 2008 το αυθόρμητο έπαιξε σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως τη στήριξη των κινητοποιήσεων στη δημόσια συζήτηση από φοιτητικούς συλλόγους, μαθητικές καταλήψεις, οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και τον τότε ΣΥΡΙΖΑ που δε θυμίζει προφανώς σε τίποτα τον σημερινό, ενδεχομένως ο Καραμανλής να είχε πιο λυμένα χέρια και να άκουγε και εισηγήσεις όπως του Στέφανου Μάνου που ήθελαν να βγάλουν το στρατό στο δρόμο για να τελειώσει άμεσα η ιστορία. Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε εκ των υστέρων προφήτες, πρέπει να δούμε και τις δυνατότητες που είχε ο Δεκέμβρης, το που θα μπορούσε να φτάσει και να πάει ένα βήμα παρακάτω. Για παράδειγμα η πιο ενεργή εμπλοκή του εργατικού κινήματος εκείνες τις ημέρες ενδεχομένως να είχε δώσει άλλη εξέλιξη στη βαρύτητα των γεγονότων. Όμως σε αυτό δεν ευθύνεται ο Δεκέμβρης ως τέτοιος αλλά το τι σχέση πρέπει να έχει το αυθόρμητο με το οργανωμένο και το ανάποδο, με όρους αριστερής αντίληψης.

Τα νήμα του Δεκέμβρη σήμερα

Συνεπώς, ο Δεκέμβρης δεν ήταν μόνο οδομαχίες περιμετρικά του πολυτεχνείου, αλλά πολύ περισσότερα. Αυτά τα περισσότερα, καλούμαστε σήμερα να τα κάνουμε ακόμη πιο πολλά, και μάλιστα χωρίς μαζικό πολιτικό υποκείμενο και ενισχυμένο το αστικό μπλοκ, που με το πρόσχημα της πανδημίας θωρακίζεται ακόμη περισσότερο και επιτίθεται σε κατακτήσεις δεκαετιών. Σήμερα, είμαστε ξανά αντιμέτωποι με τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η γενιά του 2008 και μάλιστα σε πολλαπλάσιο βαθμό. Η νεολαία και η εργατική είναι ξανά αντιμέτωπες με την ενταντικοποίηση, τη φτώχεια και την ανεργία. Οι μετανάστες που ήταν επίσης πολύ σημαντικό κομμάτι των κινητοποιήσεων το 2008, βρίσκονται αντιμέτωποι με τον θεσμικό και παρακρατικό ρατσισμό, η αστυνομική αυθαιρεσία αγγίζει το κόκκινο και σε όλα αυτά έχει προστεθεί και η τερατώδης συνθήκη της πανδημίας.

Αν πριν το 2008 πολλοί κοινωνικοί επιστήμονες και πολιτικοί αναλυτές διέβλεπαν ότι κάτι θα ερχόταν σε επίπεδο κοινωνικού ξεσπάσματος, πραγματικά σήμερα αναρωτιόμαστε το τι μπορεί να κρύβεται μέσα σε όλο αυτό που ζούμε. Ο ρόλος της Αριστεράς όμως δεν είναι απλώς αυτός της αναμονής, αλλά της σύνδεσης με τα προβλήματα του κόσμου, της οργάνωσης των αγώνων ακόμη και σε συνθήκες εγκλεισμού αλλά και της οικοδόμησης του πολιτικού υποκειμένου που θα εκφράζει όλους/ες εκείνους/ες που σήμερα αισθάνονται ξεχασμένοι και αδύναμοι, όπως όλοι εκείνοι που ένιωθαν το ίδιο τις παραμονές του Δεκέμβρη του 2008. Αυτό φοβάται ο Μητσοτάκης και γι’ αυτό κάνει όλη αυτή την επίδειξη αστυνομικής δύναμης και πυγμής. Όμως όποιος υπολογίζει για την κοινωνία χωρίς την κοινωνία, προφανώς δεν έμαθε τίποτα από το Δεκέμβρη. Και γι' αυτό είναι καταδικασμένος στην αποτυχία. Αρκεί να κρατηθεί η σπίθα των αγώνων και των αντιστάσεων ζωντανή.