COP26: ακόμα ένα βήμα πιο κοντά στην καταστροφή

Από τις 31 Οκτώβρη ως τις 12 Νοέμβρη διεξάγεται στη Γλασκώβη η 26η διεθνής διάσκεψη του ΟΗΕ, η COP26. Κεντρικό της σλόγκαν είναι «Να ενώσουμε τον κόσμο για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή». 

Τα χρόνια από το 2015 (όταν υπήρξε η δήθεν «δέσμευση» των παγκόσμιων ηγετών για το κλίμα) ως το 2021 είναι τα επτά θερμότερα χρόνια που έχουν καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν να υπάρχουν αρχεία, ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) με την έναρξη της COP26, προειδοποιώντας ότι ο πλανήτης οδεύει προς «αχαρτογράφητα νερά». 

O κόσμος της συναίνεσης και της καταστροφής...

Μόλις λίγες μέρες πριν την COP26 διεξήχθη η συνάντηση κορυφής των G20 με κεντρικό θέμα την κλιματική αλλαγή. Ούτε εκεί φάνηκε να υπάρχει πρόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία, αφού μόνο οι 14 από τις πιο αναπτυγμένες βιομηχανικά οικονομίες «δεσμεύτηκαν» σε κάποια ελάχιστα, και πάλι καθείς με τον τρόπο του. Ρωσία, Κίνα και Ινδία αποφεύγουν συστηματικά να κάνουν κάτι ενώ ρίχνουν τις ευθύνες στα πλουσιότερα κράτη. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επικρίνουν τους πρώτους για τη μη επίτευξη συμφωνίας με σαφείς δεσμεύσεις στο τέλος της συνάντησης. Η κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον γίνονται άλλο ένα πεδίο ανταγωνισμού των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, οι οποίες δεν έχουν πρόβλημα να ξοδεύουν υπέρογκα ποσά για να αγοράζουν όπλα, φρεγάτες και πυραύλους αλλά δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε σε ένα πρόγραμμα γενναίας χρηματοδότησης ενός πράσινου ταμείου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, στο άνοιγμα των εργασιών της COP26, έκανε έκκληση στους παγκόσμιους ηγέτες «να σωθεί η ανθρωπότητα», αναφέροντας σε δραματικό τόνο ότι «σκάβουμε τους λάκκους μας». Κούφια λόγια και δραματικοί τόνοι για να γεμίσουν τίτλοι άρθρων και ρεπορτάζ και τίποτα παραπάνω. Το δικό τους ενδιαφέρον έχουν και οι συμμετοχές αλλά κυρίως οι απουσίες: η Ρωσία δεν παρεβρίσκεται αλλά ο Πούτιν στέλνει μαγνητοσκοπημένο μήνυμα, η Κίνα απουσιάζει και στέλνει γραπτό μήνυμα στη διάσκεψη, η Τουρκία επίσης απούσα όπως και η Βραζιλία του ακροδεξιού αρνητή της κλιματικής αλλαγής Μπολοσονάρου. Στη διάσκεψη συμμετέχουν και παγκόσμιοι επιχειρηματικοί κολοσσοί όπως η Apple, η οποία καλεί και αυτή στην υιοθέτηση δραστικών μέτρων για το σταμάτημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη ενώ διακηρύσσει τις «πράσινες» πρακτικές της. Βγαίνουν οι λύκοι να φυλάξουν τα πρόβατα...

Στη σύνοδο μίλησε και ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης, αναφερόμενος σε γενικολογίες περί σχεδίου «πράσινης μετάβασης»: αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα, νησιά 100% πράσινοι προορισμοί, προστασία δασικών εκτάσεων και απαγόρευση αλιείας στο 10% της έκτασης των ελληνικών θαλασσών. Βέβαια, για τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού έφταιγε η κλιματική κρίση ενώ εξήρε το έργο της κυβέρνησης του για τη δημιουργία Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης. Προφανώς για τον Μητσοτάκη, η ενεργειακή κρίση, η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και η αδυναμία του ενός τρίτου των νοικοκυριών να πληρώσουν τους λογαριασμούς του ρεύματος είναι άσχετα θέματα με την κλιματική κρίση και σίγουρα δεν ταιριάζουν με το «πράσινο» αφήγημά του. Ούτε ότι έχει ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ για αγορά πολεμικών εξοπλισμών αλλά όχι για πυροπροστασία.

Το πραγματικά δραματικό είναι η αδυναμία και κυρίως η απροθυμία των καπιταλιστών να αναλάβουν δράση. Για άλλη μια φορά, η παγκόσμια ηγεσία μετράει άλλη μία ήττα, άλλη μία χαμένη ευκαιρία. Και είναι αλήθεια πως δεν υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να μπει στοπ στην καταστροφή του περιβάλλοντος, εάν δεν είναι ήδη αρκετά αργά. Δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς, όσο αυτός ο «διάλογος» διεξάγεται εντός των ορίων και του πλαισίου του παγκόσμιου καπιταλισμού. 

Οι διασκέψεις του ΟΗΕ για το κλίμα έχουν καταλήξει να είναι ένα κακοστημένο blame game στα πλαίσια του οικονομικού ανταγωνισμού και της αγοράς. Οι καπιταλιστές του Βορρά και της Δύσης ρίχνουν τις ευθύνες στις πιο φτωχές χώρες του κόσμου. Και οι όποιες ελάχιστες δεσμεύσεις τους είναι πάντα με το βλέμμα στραμμένο στην ικανοποίηση της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού το 2015 για μείωση των εκπομπών CO2 κατά 45% μέχρι το 2030 (σε 9 χρόνια!) έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις προβλέψεις με βάση τις πολιτικές που έχουν στην πράξη υιοθετηθεί και οι οποίες λένε ότι οι εκπομπές αεριών του θερμοκηπίου θα έχουν αυξηθεί μέχρι τότε κατά 16%. Ολοταχώς στο δρόμο της καταστροφής χωρίς επιστροφή με ευθύνη των παγκόσμιων καπιταλιστικών οργανισμών, των κυβερνήσεων και της αγοράς.

...και ο κόσμος των κινημάτων και της αντίστασης

Οι COP αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι είναι άχρηστες ως προς τον στόχο της αποφυγής της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη. Αντίθετα, λειτουργούν ως φύλο συκής και ως μηχανισμός «greenwashing» για αυτούς που καταστρέφουν το περιβάλλον. Ο μόνος τρόπος να μπορούσαν να επιτευχθούν οι στόχοι της συμφωνία του Παρισιού θα ήταν να πληγεί και να καταστραφεί η παγκόσμια αγορά ορυκτών καυσίμων, να μειωθεί ο άκρατος παραγωγισμός και να προσανατολιστεί η παραγωγή στην κάλυψη των πραγματικών κοινωνικών αναγκών (και όχι στην κερδοφορία της αγοράς) με ταυτόχρονη προστασία των πολύτιμων φυσικών πόρων. Και αυτό δεν μπορεί να το κάνει καμία COP αλλά είναι υπόθεση διεκδίκησης των κινημάτων, των αγώνων, των ίδιων των εργαζομένων.

Αυτές τις μέρες στη Γλασκώβη βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές – όχι μόνο από το νησί- που απαιτούν εδώ και τώρα κλιματική δικαιοσύνη ενάντια στις κυβερνήσεις και την αγορά. Το γεγονός ότι σωματεία και συνδικάτα οργανώνουν απεργιακές κινητοποιήσεις κατά τη διάρκεια της COP26 (αξιοποιώντας τα «φώτα της δημοσιότητας», αλλά και τη δυνατότητα να «διαταράξουν την κανονικότητα» της πόλης καθώς θα συναντιούνται οι παγκόσμιες ηγεσίες), δίνει μια μεγάλη ευκαιρία να συναντηθούν οι απεργοί με τους ακτιβιστές και τις ακτιβίστριες των περιβαλλοντικών κινημάτων που συρρέουν στη Γλασκώβη. Αν επιτευχθεί μια συνειδητή συμπόρευση εργατικών συνδικάτων, περιβαλλοντικών κινημάτων, νεολαίας και ακτιβιστών, θα είναι το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα που έρχεται από το «νησί». 

Στα χείλια όλων των διαδηλωτών είναι το σύνθημα «system change, not climate change», που αποδεικνύει μία πλατιά και μαζική συνειδητοποίηση ότι μόνο μία ριζοσπαστική αλλαγή μπορεί πραγματικά να σώσει τον πλανήτη και τους ανθρώπους που ζουν σε αυτόν. Μόνο μία αντικαπιταλιστική εναλλακτική είναι εφικτή και αυτή αποκτάει όλο και περισσότερο χώρο ανάμεσα στους εργαζόμενους και τη νεολαία σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι μόνο η Γλασκώβη, αλλά σε όλες τις μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο γίνονται διαμαρτυρίες, συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις. Αντίστοιχη συγκέντρωση έγινε και στην Αθήνα το Σάββατο 6 Νοέμβρη, στο Σύνταγμα.

Όσο και αν φαίνεται δύσκολο ή μακρινό, ο μόνος τρόπος να σωθεί το περιβάλλον είναι μέσα από τη μαζική κινητοποίηση, μέσα από τη συνάντηση όλων των διαφορετικών αγώνων και κινημάτων ενάντια στο σύστημα του κέρδους και του ανταγωνισμού που απειλεί τις ζωές μας. Για να διεκδικήσουμε μία εναλλακτική οικολογική και αντικαπιταλιστική.