Εφαρμοσμένη Πολιτική

Ο λόγος γι’ αυτό δεν είναι το μπού­χτι­σμα μετά από μήνες συ­νε­χούς ενα­σχό­λη­σης, αλλά η αντα­πό­κρι­ση σε ένα αί­τη­μα. Φίλοι πα­λιοί, μέλη της κυ­βέρ­νη­σης σή­με­ρα, μου επι­σή­μα­ναν πως με χα­ρα­κτη­ρί­ζει μια μα­νια­κή εμ­μο­νή σε πράγ­μα­τα, για τα οποία η κρι­τι­κή έχει εξα­ντλη­θεί και τα συ­μπε­ρά­σμα­τα –δια­φο­ρε­τι­κά για τον κα­θέ­να μας- έχουν βγει.

Το θέμα, λοι­πόν, λένε, είναι «τώρα τι λες». Δε­δο­μέ­νων των συν­θη­κών και των εκ­βά­σε­ων, ακόμη κι αν δε­χτού­με πως η συν­θη­κο­λό­γη­ση του κα­λο­και­ριού ήταν εγκλη­μα­τι­κή επι­λο­γή, λένε, πρέ­πει τώρα «επί της εφαρ­μο­σμέ­νης πο­λι­τι­κής» να δούμε τι μπο­ρεί να γίνει «προς όφε­λος του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας».

Θα μπο­ρού­σα, φυ­σι­κά, να απα­ντή­σω λα­κω­νι­κά λέ­γο­ντας πως αυτό που πρέ­πει να γίνει είναι εξαι­ρε­τι­κά σαφές και ευ­κρι­νές: να ητ­τη­θεί η ασκού­με­νη, η μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή, «από όπου κι αν προ­έρ­χε­ται». Ό,τι συμ­βάλ­λει σ’ αυτό είναι «προ­λε­τα­ρια­κώς θε­ά­ρε­στο», ό,τι το εμπο­δί­ζει δεν μπο­ρεί παρά να αντι­με­τω­πί­ζε­ται ως εχθρι­κό. Πρό­κει­ται για το­πο­θέ­τη­ση που απα­ντά­ει κα­θα­ρά στις απαι­τή­σεις της επο­χής και διευ­κρι­νί­ζει με πάσα συ­νέ­πεια την στάση απέ­να­ντι στην ση­με­ρι­νή συ­γκυ­βέρ­νη­ση. Είναι γε­νι­κή; Πράγ­μα­τι. Αλλά κα­νείς λο­γι­κός άν­θρω­πος δεν μπο­ρεί να αμ­φι­σβη­τή­σει πως δίνει τον γνώ­μο­να για τα κα­θή­κο­ντα του κι­νή­μα­τος και της αρι­στε­ράς: να ητ­τη­θεί ολο­κλη­ρω­τι­κά η ασκού­με­νη μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή.

Δεν θα αρ­κε­στώ, όμως, σε αυτήν την έντι­μη και συ­νο­πτι­κή απά­ντη­ση. Θα μπω στον κόπο των πα­λιών φίλων και θα σχο­λιά­σω επί του απο­λύ­τως συ­γκε­κρι­μέ­νου και άμε­σου.

Όπως, π.χ., το νόμο για τα κα­νά­λια. Για τον οποίο θα πω δυό λόγια, θέ­το­ντας εντός πα­ρεν­θέ­σε­ως το γε­γο­νός πως δεν έχω καμιά απο­λύ­τως εμπι­στο­σύ­νη στον υπουρ­γό Επι­κρα­τεί­ας (sic), που τον χει­ρί­ζε­ται και την ανη­συ­χία μου σχε­τι­κά με το ποιοι τε­λι­κά θα πά­ρουν τις άδειες και πόσο δια­φο­ρε­τι­κοί θα είναι από τα κου­μά­σια, που τις κα­τέ­χουν σή­με­ρα. Θα πω, λοι­πόν, πως μου κάνει εντύ­πω­ση ότι δεν έχει γίνει κε­ντρι­κό θέμα της συ­ζή­τη­σης το γε­γο­νός πως η συ­γκε­κρι­μέ­νη νο­μο­θε­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση, συ­νε­χί­ζο­ντας την πρα­κτι­κή που εγκαι­νιά­στη­κε με το νόμο για την ΕΡΤ, αδια­φο­ρεί ολο­κλη­ρω­τι­κά –δη­λα­δή εχθρεύ­ε­ται- κάθε ιδέα πως οι συ­χνό­τη­τες θα έπρε­πε να ανοί­ξουν και για κοι­νό­τη­τες, αυ­το­δια­χει­ρι­στι­κά εγ­χει­ρή­μα­τα και αλ­λη­λέγ­γυ­ες, με την ευ­ρύ­τε­ρη έν­νοια, δομές του πο­λι­τι­σμού, της ενη­μέ­ρω­σης και της ψυ­χα­γω­γί­ας. Χωρίς αυτό δεν νο­εί­ται, κατά τη γνώμη μου, αρι­στε­ρή πα­ρέμ­βα­ση στο χώρο. Ο υπουρ­γός Επι­κρα­τεί­ας χει­ρί­ζε­ται το ζή­τη­μα ως κάτι που, από την πλευ­ρά της προ­σφο­ράς, αφορά απο­κλει­στι­κά ιδιώ­τες επι­χει­ρη­μα­τί­ες, κα­πι­τα­λι­στές, που, για τους δι­κούς τους, ο κα­θέ­νας, λό­γους, εν­δια­φέ­ρο­νται να «επεν­δύ­σουν» στο τη­λε­ο­πτι­κό θέαμα. Συ­νε­χί­ζει, έτσι, μια πα­ρά­δο­ση της οί­κα­δε αρι­στε­ράς, όταν με την αλή­στου μνή­μης προη­γού­με­νη συ­γκυ­βέρ­νη­ση του 1989-1990 συ­νέρ­γη­σε πρω­τα­γω­νι­στι­κά στην ιδιω­τι­κή τη­λε­ο­πτι­κή αθλιό­τη­τα ενός τέ­ταρ­του του αιώνα. Και «δίνει έναν αγώνα», που, ό,τι κι αν ισχυ­ρί­ζε­ται, είναι αλ­λό­τριος σε ό,τι αφορά τα πραγ­μα­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα της κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας της ελ­λη­νι­κής «Επι­κρα­τεί­ας»1.

Να πάμε και στο προ­σφυ­γι­κό; Σύμ­φω­νοι, κα­τα­λα­βαί­νω. Ο ρη­μά­δης ο συ­σχε­τι­σμός φταί­ει. Αλ­λιώς και τον φρά­χτη θα εί­χα­με γκρε­μί­σει και την Φρό­ντεξ θα εί­χα­με ξα­πο­στεί­λει. Αλλά ο συ­σχε­τι­σμός και οι απει­λές από θεούς και δαί­μο­νες δεν αφή­νει. Τα εί­πα­με, βέ­βαια, και κα­ταγ­γεί­λα­με για δο­λο­φό­νους όσους τα απο­δέ­χο­νταν. Δεν εί­μα­σταν υπο­κρι­τές. Τον συ­σχε­τι­σμό δεν υπο­λο­γί­σα­με καλά. Σύμ­φω­νοι, σύ­ντρο­φοι. Αλλά το ΝΑΤΟ δια­χει­ρι­στής της προ­σφυ­γι­κής ροής; Η πιο ρητή, δη­λα­δή, απο­δο­χή της στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­σης του προ­σφυ­γι­κού; Και με το γε­λοίο «σύμ­μα­χο» και υπουρ­γό Άμυ­νας να επι­χαί­ρει για τη με­γά­λη επι­τυ­χία, χωρίς το πα­ρα­μι­κρό σχό­λιο από τα κυ­βερ­νη­τι­κά «αρι­στε­ρά». Να το πω κα­θα­ρά: αυτό που συμ­βαί­νει «απο­τε­λεί εμπαιγ­μό και δια­κω­μώ­δη­ση του πλαι­σί­ου διε­θνούς προ­στα­σί­ας των προ­σφύ­γων [και] ση­μα­το­δο­τεί την κα­τάρ­ρευ­ση του κρά­τους δι­καί­ου και το τέλος του κοι­νο­τι­κού κε­κτη­μέ­νου για το άσυλο που κα­το­χυ­ρώ­θη­κε την επαύ­ριο του Β΄ Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου από τη Διε­θνή Σύμ­βα­ση για το Κα­θε­στώς των Προ­σφύ­γων, το Ευ­ρω­παϊ­κό Δί­καιο και τη νο­μο­λο­γία του Ευ­ρω­παϊ­κού Δι­κα­στη­ρί­ου των Δι­καιω­μά­των του Αν­θρώ­που, οδη­γώ­ντας σε νέες ανώ­φε­λες αν­θρω­πο­θυ­σί­ες στα σύ­νο­ρα της Ευ­ρώ­πης»2. Μετά από αυτό είναι με­γά­λος αρι­στε­ρι­σμός να πω «χέ­στη­κα για το συ­σχε­τι­σμό»; Ή να μην με εν­δια­φέ­ρει ποιος θα είναι ο πρω­θυ­πουρ­γός που θα υλο­ποι­ή­σει αυτόν τον εμπαιγ­μό; Απο­τε­λεί αρι­στε­ρι­σμό να είμαι έξω φρε­νών με τον υπουρ­γό Εσω­τε­ρι­κών, όταν δη­λώ­νει πως η πο­λι­τι­κή αυτή απο­τε­λεί «μια με­γά­λη υπέρ­βα­ση της Ελ­λά­δας, ακρι­βώς για να κα­τα­δεί­ξει τη διά­θε­σή της να υπάρ­ξει μια συ­νο­λι­κή αντι­με­τώ­πι­ση του προ­βλή­μα­τος»;

Ο συ­γκε­κρι­μέ­νος, βέ­βαια, συμ­βάλ­λει και σε άλ­λους το­μείς –ύστε­ρα από «εντο­λή πρω­θυ­πουρ­γού», φα­ντά­ζο­μαι. Λέω για τον εκλο­γι­κό νόμο, που μας βε­βαιώ­νουν πως είναι έτοι­μος και θα έρθει οσο­νού­πω. Δεν μας λένε, όμως, ακόμη τις σκέ­ψεις τους, προ­φα­νώς για να νιώ­σου­με μια ακόμη ευ­χά­ρι­στη έκ­πλη­ξη. Στο μέτρο που, με­τα­ξύ άλλων, θα υπο­βοη­θή­σει ο νέος νόμος στην εθνι­κή ευ­θύ­νη και στη συ­γκρό­τη­ση κυ­βερ­νή­σε­ων με­γά­λης πα­τριω­τι­κής ενό­τη­τας, μόλις κάτι τέ­τοιο κα­τα­στεί ανα­γκαίο. Άλλος ένας στί­βος αυτός άσκη­σης εφαρ­μο­σμέ­νης αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής. Η οποία, βέ­βαια, είναι και πάλι πο­λυ­σύν­θε­τη, εξαρ­τώ­με­νη από τον «συ­σχε­τι­σμό» και τις ανά­γκες τις πε­ριό­δου και όχι εκ­πο­ρευό­με­νη από «με­τα­φυ­σι­κές αρχές», όπως η δη­μο­κρα­τία γε­νι­κώς. Γι’ αυτό και είναι ανό­η­τοι, προ­φα­νώς, όσοι θε­ω­ρούν πως η απλή ανα­λο­γι­κή είναι η μόνη νό­μι­μη, με όρους αρι­στε­ράς, ανε­ξαρ­τή­τως «συ­σχε­τι­σμών», πρό­τα­ση. Όχι! Και το κα­τώ­φλι χρειά­ζε­ται, και ένα κά­ποιο μπό­νους καλό είναι, και ό,τι νο­μί­ζου­με πως μας συμ­φέ­ρει κι αυτό θε­μι­τό είναι.

Ει­λι­κρι­νά, υπάρ­χει αρι­στε­ρός άν­θρω­πος, ρε­φορ­μι­στής ή επα­να­στά­της, σα­λε­μέ­νος ή με­τριο­πα­θής, απο­χω­ρή­σας ή κυ­βερ­νη­τι­κός, που μπο­ρεί να θε­ω­ρεί υπε­ρα­σπί­σι­μα τα πα­ρα­πά­νω δείγ­μα­τα εφαρ­μο­σμέ­νης πο­λι­τι­κής; Υπάρ­χει;

ΥΓ. Και δυό λόγια για την εκ­παί­δευ­ση, που είναι, νο­μί­ζω, εξί­σου εν­δει­κτι­κά. Έστει­λε το Υπουρ­γείο Παι­δεί­ας ρα­πόρ­το, όπου καλεί τους αρ­μο­δί­ους να προ­στρέ­ξουν προ­κει­μέ­νου να επι­λυ­θεί το ζή­τη­μα των «πλε­ο­να­σμά­των» στα σχο­λεία. Θέλει, δη­λα­δή, να πει ο ποι­η­τής ό,τι, ενώ τον κα­τη­γο­ρούν πως έχει αφή­σει, ακόμη και σή­με­ρα, μήνα Μάρ­τιο σχε­δόν, σχο­λεία με κενά εκ­παι­δευ­τι­κών, υπάρ­χουν πλε­ο­νά­ζο­ντες, που προ­φα­νώς «ξύ­νο­νται». 36500 ώρες, εβδο­μα­διαί­ως «πλε­ο­νά­ζουν», λέει το Υπουρ­γείο. Πόσες, όμως, είναι οι εβδο­μα­διαί­ες ώρες των εκ­παι­δευ­τι­κών μας; 150000 δά­σκα­λοι και κα­θη­γη­τές, επί 20 ώρες την εβδο­μά­δα κά­νουν 3 εκα­τομ­μύ­ρια ώρες. «Πλε­ο­νά­ζει», λοι­πόν, το 1%! Που δεν πλε­ο­νά­ζει, βέ­βαια, αν σκε­φτεί κα­νείς τις απο­κλί­σεις που έχου­με λόγω σχο­λεί­ων σε νη­σά­κια ή βουνά σε όλη τη χώρα, όπου ο «ισο­σκε­λι­σμός» των ωρών εμπο­δί­ζε­ται από τα πράγ­μα­τα.

Αν δεν συ­νι­στά αθλιό­τη­τα αυτή η επί­κλη­ση του 1%, αν δεν επω­ά­ζει συ­νει­δη­τά κοι­νω­νι­κό αυ­το­μα­τι­σμό, τι άλλο κάνει; Για έναν κλάδο ερ­γα­ζο­μέ­νων, που έχει πολ­λα­πλα­σια­στεί απε­ριό­ρι­στα το διοι­κη­τι­κό του έργο, το οποίο πα­ντού στον κόσμο το κά­νουν γραμ­μα­τείς και ένας με­γά­λος αριθ­μός τρέ­χει σε πέντε και έξι δια­φο­ρε­τι­κά σχο­λεία, για να μην «πλε­ο­νά­ζει», ενώ κα­λεί­ται να ξε­κι­νή­σει να δου­λεύ­ει με 680 ευρώ εκα­το­ντά­δες χι­λιό­με­τρα μα­κριά από το σπίτι του.

Θα έλεγα ντρο­πή, αν είχε νόημα.

1 Το sic μετά από το «υπουρ­γός Επι­κρα­τεί­ας» επι­βάλ­λε­ται, νο­μί­ζω, στο μέτρο που πολ­λοί θα γε­λού­σα­με όλοι μαζί με έναν τέ­τοιο τίτλο, όταν επί πέντε χρό­νια αγω­νι­ζό­μα­σταν για «τη ρήξη και την ανα­τρο­πή». Δεν λέω πως θα χρί­ζα­με λαϊ­κούς επι­τρό­πους. Αλλά, σί­γου­ρα, θα φρο­ντί­ζα­με οι θε­σμι­κοί όροι να ση­μαί­νουν κάτι εύ­λη­πτο, έστω κι αν δεν θα ήταν πά­ντο­τε πολύ ρι­ζο­σπα­στι­κό.

Άκου «υπουρ­γός Επι­κρα­τεί­ας»! Ούτε καν Επι­κρά­τειας, όπως λέμε Βαγ­γε­λί­στρα την Ευαγ­γε­λί­στρια και Γιού­λη τον Ιού­λιο!

2 Κα­μπά­νια για την πρό­σβα­ση στο Άσυλο (ΑΙ­ΤΗ­ΜΑ, ΑΡΣΙΣ, Δί­κτυο Κοι­νω­νι­κής Υπο­στή­ρι­ξης Προ­σφύ­γων και Με­τα­να­στών, Ελ­λη­νι­κό Πα­ρα­τη­ρη­τή­ριο των Συμ­φω­νιών του Ελ­σίν­κι, Ελ­λη­νι­κό Συμ­βού­λιο για τους Πρό­σφυ­γες, Ελ­λη­νι­κό Φό­ρουμ Προ­σφύ­γων, PRAKSIS).