Επακόλουθο των ευρωμνημονίων οι εκατόμβες των προσφύγων

Σύμφωνα με αξιωματούχους της Frontex οι καταγραμμένες είσοδοι προσφύγων στην ΕΕ από τις αρχές του 2015 είναι πάνω από 630.000, ενώ η Ελλάδα αποτελεί πύλη εισόδου για το 60% τουλάχιστον. Στις αρχές Οκτώβρη, η είσοδος των προσφύγων στην Ελλάδα συνεχιζόταν, με πτωτικούς πάντως ρυθμούς. Από τις 7.000-10.000 ημερήσιες εισόδους τον περασμένο Ιούλιο και Αύγουστο, σήμερα τα νησιά του Αιγαίου υποδέχονται περί τους 3.000 ανθρώπους ημερησίως. Την ίδια ώρα από την Ειδομένη αναχωρούν καθημερινά περί τους 5.000 πρόσφυγες με τελικό προορισμό χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Παρ’ όλα αυτά, η υποδοχή της προσφυγιάς στην Ελλάδα απέχει κατά πολύ από μια ανθρώπινη και οργανωμένη πολιτική διαχείρισης των μεγαλύτερων προσφυγικών ροών στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πνιγμοί στο Αιγαίο συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, νησιά όπως η Λέσβος και η Κως έκαναν μήνες για να επανέλθουν σε φυσιολογικούς ρυθμούς λόγω της παρατεταμένης ανεπάρκειας του κρατικού μηχανισμού καταγραφής και υποδοχής των προσφύγων, γειτονιές της Αθήνας όπως η πλατεία Βικτωρίας μετατράπηκαν σε πρόχειρους προσφυγικούς καταυλισμούς επί πολλές εβδομάδες, νεκρανασταίνοντας –προς το παρόν ως καρικατούρα– επιτροπές «αγανακτισμένων κατοίκων» σαν του Αγίου Παντελεήμονα. Αν πάρει κανείς υπόψη πως τα αρμόδια υπουργεία διαχειρίζονται άνθρωποι σαν την Χριστοδουλοπούλου και τον Μουζάλα -αντί για τον Δένδια και τον Μαρκογιαννάκη- είναι μάλλον προφανές πως η κατάσταση απαιτεί διαχείριση που υπερβαίνει τις δεδομένες καλές προθέσεις. Σχετίζεται κυρίως με δισταγμούς που αφορούν τα συντηρητικά αντανακλαστικά της εκλογικής πελατείας του μνημονιακού ΣΥΡΙΖΑ, τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης απέναντι στις αντι-μεταναστευτικές επιλογές της Κομισιόν, καθώς και το μνημονιακό αδιέξοδο της ανυπαρξίας «εθνικών πόρων» για περισσότερα πράγματα πέρα από τη στελέχωση κάποιων υπουργείων με συμβούλους και εξοπλισμό γραφείου.

Σύνορα

Δεν υπάρχει καμία απολύτως δικαιολογία για τις εκατόμβες πνιγμένων ανθρώπων, ανάμεσά τους βρέφη και μικρά παιδιά, στα νερά του Αιγαίου. Το ξήλωμα του φράχτη του Έβρου δεν απαιτεί καμία ειδική άδεια από τις Βρυξέλλες. Τα χερσαία σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας είναι η μοναδική ασφαλής δίοδος προς στην Ευρώπη για να μην πνίγεται ο κόσμος, ενώ ελαχιστοποιεί τις ταρίφες των αετονύχηδων. Παράλληλα, με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης θα μπορούσε να γίνει στην Τουρκία πρόταση διασυνοριακής συνεννόησης για ασφαλή ακτοπλοϊκή μεταφορά των προσφύγων από τα τουρκικά παράλια στα ελληνικά νησιά με ναυλωμένα πλοία της γραμμής. Αντί γι’ αυτά, κυβερνητικοί παράγοντες αρκούνται να εκφράζουν τη θλίψη τους κάθε φορά που ανασύρονται πτώματα μικρών παιδιών στο Φαρμακονήσι, ή που ανακαλύπτονται σωροί ανθρώπων σε προχωρημένη σήψη στα βράχια της Λέσβου. Είναι προφανές πως –παρά τα όσα δημοσίως λέγονται– η πολιτική «αποτροπής» συνεχίζεται, με τη σιωπηρή συμφωνία των αξιωματούχων της ΕΕ, που κατά τα άλλα σκίζουν τα ιμάτιά τους για την «καταπολέμηση των δουλεμπόρων». Επιπλέον, η τελευταία απόφαση της Συνόδου Κορυφής για «αποτελεσματικότερη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων» με διπλασιασμό των δυνάμεων της Frontex, την οποία ο Αλέξης Τσίπρας χαιρέτισε καθώς συμβάλλει στην «επιτήρηση των 16.000 χλμ. θαλασσίων συνόρων της χώρας», είναι απολύτως βέβαιο πως θα συναυτουργήσει πολλαπλά στην αύξηση των νεκρών προσφύγων στο Αιγαίο.

Υποδοχή

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι φυσιολογικά: Είναι άραγε τόσο δύσκολο να δημιουργηθούν και σε άλλα σημεία ανοιχτοί ξενώνες φιλοξενίας προσφύγων εκτός του Ελαιώνα; Γιατί δεν χρησιμοποιούνται κλειστά ξενοδοχεία και δημόσια κτίρια στην Αθήνα; Γιατί άργησε τόσο πολύ να υπάρξει μια υπουργική απόφαση μεταφοράς των προσφύγων από την πλατεία Βικτωρίας στα κλειστά γήπεδα στο Ελληνικό και στο Γαλάτσι; Ακόμα και οι πιο πρόχειρες και ανέξοδες λύσεις (όπως π.χ. της χρησιμοποίησης των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων) υλοποιούνται μόνο όταν έχει φτάσει ο κόμπος στο χτένι. Το κλειστό στάδιο του Τάε Κβον Ντο χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας αιφνίδιας νεροποντής, ενώ στο Γαλάτσι μεταφέρθηκαν οι πρόσφυγες μόνο μετά την ασφυκτική συσσώρευση πάνω από 1.000 ανθρώπων με τις σκηνές τους στην πλατεία Βικτωρίας και τους γύρω δρόμους. Ακόμα και σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τα διατιθέμενα κονδύλια είναι απειροελάχιστα, με αποτέλεσμα τα πάντα να εξαρτώνται από την εθελοντική συνδρομή των αλληλέγγυων πολιτών που –παρά την καλή τους διάθεση– δεν είναι σε θέση να «αυτοοργανώσουν» την κάλυψη των βασικών αναγκών πολλών εκατοντάδων προσφύγων σε αυτούς τους χώρους. Έτσι, παρά την συγκλονιστική προσφορά του κόσμου, οι Αφγανοί πρόσφυγες κοιμούνται κατάχαμα, το συσσίτιο που διανέμεται είναι ανεπαρκές, ενώ πολλά χρήσιμα είδη που δίνει ο κόσμος από το υστέρημά του πετιούνται χωρίς ποτέ να φτάνουν στους αποδέκτες τους. Πρόκειται για εφαρμογή του σχεδίου «αξιοποίηση της αλληλεγγύης» από την κυβέρνηση, που ούτε καν μεταφραστές για τη συνεννόηση με τους πρόσφυγες δεν πληρώνει, με αποτέλεσμα, όταν κάποια στιγμή κουράζονται οι ελάχιστοι μεταφραστές από τις κοινότητες των προσφύγων, η συνεννόηση να γίνεται με τα …μάτια. Οι ανύπαρκτοι πόροι της μνημονιακής πραγματικότητας έχουν ως αποτέλεσμα τα πάντα να επαφίενται στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων που έρχονται με το σταγονόμετρο και θα καθορίσουν εν πολλοίς το ρυθμό και την ποιότητα της υποδοχής των προσφύγων στην Ελλάδα. Παράλληλα θα επιβάλλουν το διαχωρισμό των προσφύγων που αποδέχεται η ΕΕ (κυρίως Σύροι, ορισμένοι Ιρακινοί και ορισμένοι Αφγανοί), καθώς οι υπόλοιποι θα χαρακτηρίζονται «λαθρομετανάστες» στα κέντρα καταγραφής (hotspots) που θα φτιαχτούν με ευρωπαϊκά κονδύλια, για τους οποίους θα δημιουργούνται κέντρα κράτησης, αντίστοιχα της Αμυγδαλέζας, που κατά τον υπουργό κ. Μουζάλα συνιστά «συμβατική υποχρέωση της Ελλάδας προς την ΕΕ».

Μετεγκατάσταση

Αν σε όλα αυτά προστεθεί το γεγονός ότι η ΕΕ μετά βίας και εν μέσω πολλών αντιδράσεων αποφάσισε τη μετεγκατάσταση μόνο 160.000 προσφύγων (στη συντριπτική πλειοψηφία Σύρων) από τις χώρες εισόδου προς την ενδοχώρα, ενώ ως το τέλος της χρονιάς οι είσοδοι προσφύγων στην ΕΕ αναμένεται να ξεπεράσουν το 1.000.000, καταλαβαίνει κανείς το μέλλον που επιφυλάσσεται για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όπως η Ελλάδα: θα γίνουν χώρες-κρατητήρια μεταναστών και προσφύγων. Πρόκειται για μία από τα ίδια με όσα ίσχυαν μέχρι τώρα με τη συνθήκη Δουβλίνο ΙΙΙ, με τη διαφορά ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες έχουν πενταπλασιαστεί. Η μόνη διέξοδος για όλους μας (ντόπιους και πρόσφυγες) είναι η ρήξη με τις πολιτικές της Ευρώπης-φρούριο, όσο και με τη μνημονιακή ανέχεια και την υποχρέωση αποπληρωμής του χρέους που η κυβέρνηση Τσίπρα–Καμμένου έχει αποδεχθεί στα πλαίσια του ευρω-ρεαλισμού. Το επόμενο διάστημα η αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και οι αντιστάσεις που θα αναπτύσσονται απέναντι στην Ευρώπη-φρούριο θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμες προκειμένου τόσο οι πρόσφυγες όσο και οι ντόπιοι να αντιπαρατεθούμε αποτελεσματικά με το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής φυλακής της λιτότητας και του ρατσισμού που έχει καταπιεί αμάσητο η νέα ελληνική κυβέρνηση.