Φανάρι και «σκληροί» έκαναν χαρτοπόλεμο τη «συμφωνία» Τσίπρα-Ιερώνυμου

Ήταν αναμενόμενο και προδιαγεγραμμένο. Μόνο στο Μέγαρο Μαξίμου και στην πρωθυπουργική καμαρίλα έδειξαν να αιφνιδιάζονται, αν και είχαν φροντίσει να κάνουν έγκαιρα τη μισή κωλοτούμπα στα φιλικά ΜΜΕ τους. Η Εκκλησία της Ελλάδος απέδειξε εκ νέου ότι είναι ένας αρτηριοσκληρωτικός μηχανισμός εξουσίας με χαλύβδινη, εσωτερική ενότητα και στοίχιση, όταν απειλούνται τα θεωρούμενα, ζωτικά της συμφέροντα και αντιμετωπίζει πολεμικά και «για όλα ή τίποτα», το μικροελλαδικό κράτος και την εκάστοτε κυβέρνηση. Το λεγόμενο στρατόπεδο των «σκληρών» της ιεραρχίας κερδίζει τη μάχη και τις εντυπώσεις όπως συνέβη και στο θέμα των θρησκευτικών, αν και κάποια στιγμή οι διάφοροι «πεφτοσυννεφάκηδες» δημοσιολόγοι θα πρέπει να ξανασυστηθούν με τη χώρα στην οποία ζουν και τα εξουσιαστικά, σκοταδιστικά παρασκήνιά της, για να μην τους έρχεται ο ουρανός, σφοντύλι κάθε φορά που βλέπουν ράσο μπροστά τους. 

Άλλοθι

Το βολικό άλλοθι περί της μισθοδοσίας του κατώτερου κλήρου δεν μπορεί να κρύψει την πραγματική πέτρα του σκανδάλου στο προσύμφωνο (ή μήπως, προικοσύμφωνο;) μεταξύ και αυστηρά Μαξίμου και αρχιεπισκοπής, που δεν είναι άλλη από την «αξιοποίηση» της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας και κυρίως, των διαφιλονικούμενων εκτάσεων ανάμεσα στην Πολιτεία και την Εκκλησία. Προσύμφωνο το οποίο στην πραγματικότητα μετά τη σύνοδο και κυρίως μετά την παρέμβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έγινε χαρτοπόλεμος. Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, αρχιεπίσκοπος ψηφίζει ενάντια στην εισήγηση και τον εαυτό του, όσο και αν η στάση του είχε προοικονομηθεί αμέσως μετά το κοινό «διάγγελμα» με τον πρωθυπουργό. Και, μετά τα γεγονότα, την ψηφοφορία και τα ανακοινωθέντα της Παρασκευής 16/11, άνοιξε ουσιαστικά η προεκλογική περίοδος διαδοχής του Ιερώνυμου Λιάπη, όταν έρθει η ώρα για την ανάδειξη του επόμενου προκαθήμενου της Ελλαδικής Εκκλησίας. 

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το γεγονός ότι το κλίμα στη σύνοδο θα ήταν όχι απλώς βαρύ, αλλά εχθρικό για την κυβέρνηση και την αρχιεπισκοπή φάνηκε αφενός από τις δημόσιες τοποθετήσεις ιεραρχών που είχαν προηγηθεί και αφετέρου από την κωλοτούμπα στις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες και τα σάιτ, που ενώ όλη την προηγούμενη εβδομάδα, πανηγύριζαν τον... ιστορικό συμβιβασμό και τη... συμφωνία (!) έκαναν στροφή 180 μοιρών και τιτλοφορούσαν το αντικείμενο συζήτησης της συνόδου, ως απλό... προσύμφωνο. Το Μαξίμου έβλεπε το κακό, δηλαδή την ιπτάμενη πατσαβούρα και τη δεινή ήττα στην ψηφοφορία, να έρχεται και κάπως όφειλε να φτιάξει κλίμα προτού βγουν οι ιεράρχες ενωμένοι, αποφασισμένοι και... μονιασμένοι ενάντια στην κυβέρνηση και το «προσύμφωνο». 

Η ταμπακιέρα

Αν δεχθούμε ως αληθείς τις διαρροές και ως υπαρκτούς τους διαλόγους που δημοσίευσαν οι (πάντα καλά ενημερωμένοι) δημοσιογράφοι του ελλαδικού, εκκλησιαστικού ρεπορτάζ, οι μητροπολίτες των λεγόμενων Νέων Χωρών, που ουσιαστικά υπάγονται «πνευματικά» στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, με άλλα λόγια δηλαδή, δεν κάνουν τίποτα χωρίς να έχουν αντίληψη των πατριαρχικών βουλήσεων, έπιασαν τα δυσμενή για την κυβέρνηση μηνύματα από το Φανάρι και οχυρώθηκαν ακριβώς πίσω από την πατριαρχική, εκκωφαντική, δημόσια σιωπή του Βαρθολομαίου, που έχει κάθε λόγο να «ανησυχεί» ειδικά όταν ανακοινώνεται ένα εκκλησιαστικό «ΤΑΙΠΕΔ» για την εν Ελλάδι ακίνητη και όχι μόνο περιουσία. 

Οι μητροπολίτες αυτοί έδειξαν πως προσύμφωνο και... συμφωνία χωρίς το Φανάρι δεν υφίσταται και ό,τι έγραφαν, ό,τι έλεγαν και ό,τι επιχειρηματολογούσαν οι εν Ελλάδι κυβερνώντες, δημοσιολόγοι και παρακοιμώμενοι του Μαξίμου πήγε διαμιάς στον κάλαθο των αχρήστων - και ας έβαλαν τον Γαβρόγλου να τρέχει κάθιδρος για να... καθησυχάσει και για να... ενημερώσει τον πατριάρχη. Το ανάποδο συνέβαινε - η κυβέρνηση προσπαθούσε να σώσει τα προσχήματα μπροστά στους κεραυνούς που θα εξαπέλυε το Φανάρι και θα κατέκαιγαν το... προσύμφωνο. 

Το αυτό ουσιαστικά υποστηρίζει και η ημιαυτόνομη αυτοκέφαλη εκκλησία της Κρήτης, που επίσης υπάγεται «πνευματικά» στο Πατριαρχείο και η ιεραρχία της οποίας επίσης αντέδρασε ακαριαία και αρνητικά στο... προσύμφωνο Τσίπρα-Ιερώνυμου. Επιστρέφοντας όμως στην επίμαχη σύνοδο, ο Λιάπης έκανε συν τοις άλλοις το στρατηγικό λάθος να αποπειραθεί να περιορίσει τη συζήτηση μόνο στο ούτως ή άλλως καυτό και «κοινού, οικονομικού ενδιαφέροντος» θέμα της περιουσίας. Με άλλα λόγια τη θεωρούμενη «δεξιά» ατζέντα εντός των κόλπων της εκκλησίας. Και τότε -ω, του θαύματος!- οι ακραίοι και οι σκληροί της ιεραρχίας, οι πολύ «δεξιοί» μέσα στη Δεξιά του Κυρίου, τού την βγήκαν από τα... αριστερά! Δεν είναι αυτό το πρωτεύον! Ο απλός κλήρος και η μισθοδοσία του είναι το καυτό ζήτημα! Τέτοια έφεση στην υποκριτική τέχνη θα την ζήλευαν και κορυφαίοι ηθοποιοί του καιρού μας. Οι «σκληροί» (Πειραιώς Σεραφείμ, Μεσογαίας Νικόλαος, Δημητριάδος Ιγνάτιος, Καισαριανής Δανιήλ κ.ά.) είχαν βρει το τέλειο άλλοθι για να σκίσουν το προσύμφωνο και να χορέψουν στο ταψί από τούδε και στο εξής το Μέγαρο Μαξίμου, εμφανιζόμενοι μάλιστα ως... προστάτες του απλού κληρικού. Λες και δεν το είχαν ξανακάνει με το θέμα των θρησκευτικών και την ολική στήριξη των ΑΝΕΛ και προσωπικά του Πάνου Καμμένου, που θα έριχνε και την κυβέρνηση, αν έπαιρνε τέτοια εντολή από την Εκκλησία, όταν μέσα σε όλα οι ιεράρχες εμφανίστηκαν ως... προστάτες του απλού θεολόγου καθηγητή!

Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της συνόδου, το Μέγαρο Μαξίμου έκρινε σκόπιμο να  υπενθυμίσει ότι το θέμα της μισθοδοσίας των κληρικών είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της Πολιτείας. Μάλιστα... Τότε, γιατί έγινε αντικείμενο και βασικός όρος του προσυμφώνου ανάμεσα στον πρωθυπουργό και τον αρχιεπίσκοπο, δίνοντας πολιτικό και επικοινωνιακό έδαφος στην Εκκλησία, έδαφος το οποίο δεν της αναλογούσε; Ο Τσίπρας, προσωπικά, κατάφερε να δώσει τόσα πατήματα σε όλες τις εξουσιαστικές δομές των διοικητικών εκκλησιαστικών συστημάτων που συνυπάρχουν όχι και τόσο αρμονικά στη χώρα (Εκκλησία της Ελλάδος, Νέες Χώρες, Δωδεκάνησα, Εκκλησία Κρήτης και, το μέχρι στιγμής «σιωπηλό», Άγιο Όρος), όσα τα μέτωπα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει -εκ προοιμίου προβλέπουμε- ανεπιτυχώς έως και τις κάλπες, ειδικά στο θέμα της περιουσίας, εκεί όπου είναι όλο το ζουμί. 

Στρατόπεδα

Το επικοινωνιακά θεαματικό και καινούργιο στοιχείο στη σύνοδο ήταν η αποχώρηση του μητροπολίτη Μεσσηνίας, Χρυσόστομου Σαββάτου ο οποίος είχε προϊδεάσει για τη στάση του και σε μια ακόμη επικοινωνιακά εύγλωττη κίνηση έδωσε στη δημοσιότητα τις θέσεις του για το προσύμφωνο, που φυσικά είναι απολύτως καταδικαστικές και αρνητικές τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την αρχιεπισκοπή. Ο Σαββάτος αναμετρήθηκε και φραστικά με τον Λιάπη μέσα στη συνεδρίαση και αυτή η εξέλιξη δείχνει ρωγμές στο θεωρούμενο «ιερωνυμικό» στρατόπεδο, καθώς ο αρχιεπίσκοπος χρωστά σε μεγάλο βαθμό την εκλογή του, το 2008, στον μητροπολίτη Μεσσηνίας, όταν ο τελευταίος κατήγγειλε δημόσια «πιέσεις», «απειλές» και «εκβιασμούς» προκειμένου να στηρίξει το θεωρούμενο φαβορί των «σκληρών», μητροπολίτη Σπάρτης Ευστάθιο Σπηλιώτη. Από τότε βέβαια και έως σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Πιθανότατα ο Σαββάτος ανοίγει τη δική του περπατησιά, ως υποψήφιος διάδοχος του Λιάπη. Και δεν είναι ο μόνος. 

Τα στρατόπεδα που διαμορφώθηκαν στη σύνοδο, για να μονιάσουν «άμεσα» στην ψηφοφορία και το κοινό ανακοινωθέν, δείχνουν σε μεγάλο βαθμό την «επόμενη μέρα» -από τη μια πλευρά, οι «σκληροί» με τον Πειραιώς Σεραφείμ Μεντζελόπουλο να δίνει τον τόνο και τους Μεσογαίας Νικόλαο Χατζηνικολάου και Δημητριάδος Ιγνάτιο Γεωργακόπουλο να μην έχουν κρύψει το φιλολογικό «ενδιαφέρον» τους για την αρχιεπισκοπή. Από την άλλη, είναι οι θεωρούμενοι «μετριοπαθείς», που εν πολλοίς στήριξαν και το προσύμφωνο, όπως ο Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος Κουκουρίδης και ο Ιωαννίνων Μάξιμος Παπαγιάννης, που τοποθετήθηκε και αυτός δημόσια εναντίον του Σαββάτου, χαρακτηρίζοντάς τον, «παπαδοπατέρα». 

Αλλά αυτές οι εξελίξεις μάλλον αργούν ακόμη. Εκείνες όμως που είναι προ των πυλών, αφορούν κατά κύριο λόγο στην εκκλησιαστική περιουσία, που ακόμα και αν το μικροελλαδικό (παρα)κράτος είχε βάσιμες αξιώσεις για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της, το προσύμφωνο Τσίπρα-Λιάπη, τις έσβησε. Αυτή όμως η κατάσταση δεν αφορά τις ενδοεκκλησιαστικές αντιθέσεις για το επιμέρους ιδιοκτησιακό καθεστώς όταν θα αναμετρηθούν αυτοκρατορικά χρυσόβουλα και οθωμανικά φιρμάνια για το τι ανήκει, πού και σε ποιον, και κυρίως από πότε και με ποια νομική βάση, ανάμεσα στην Ελλαδική Εκκλησία, τις μονές και το Πατριαρχείο. 

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά