Γαλλία: Μια νίκη-έκπληξη και μια αναστολή για τα σχέδια της RN

Πρόκειται για μια εντυπωσιακή αντιστροφή της κατάστασης. Περάσαμε από την απειλή να ελέγξει η ακροδεξιά τον κρατικό μηχανισμό σε μια σχετική πλειοψηφία της Αριστεράς στη Βουλή, εκλεγμένη με ένα πρόγραμμα ρήξης με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αυτή η αντιστροφή δεν μπορεί να γίνει κατανοητή αν δεν πάρουμε υπόψη τη μαζική κινητοποίηση των τελευταίων εβδομάδων ενάντια στην ακροδεξιά, από τις αγωνιστικές δυνάμεις του εργατικού και του δημοκρατικού κινήματος. Αυτή οδήγησε πρώτα στο σχηματισμό του Νέου Λαϊκού Μετώπου (με την Ανυπότακτη Γαλλία, τους Πράσινους, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα και άλλες δυνάμεις όπως το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα), και έπειτα σε μια μεγάλη κινητοποίηση στην κάλπη και μια γενικευμένη υποστήριξη στη ψήφο ενάντια στην RN.

Μετά το 31,34% των ευρωεκλογών στις 9 Ιούνη, η RN κέρδισε το 33% των ψήφων στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών στις 30 Ιούνη και όλα έδειχναν ότι θα κέρδιζε ένα πολύ μεγάλο αριθμό εδρών στο δεύτερο γύρο, με όλες τις δημοσκοπικές προβλέψεις να της δίνουν πολύ πάνω από 200 έδρες ή ακόμα και την απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών.  

Στη Γαλλία, οι βουλευτές εκλέγονται με ένα σύστημα όπου «ο πρώτος κερδίζει την έδρα» στις 577 μονοεδρικές περιφέρειες της χώρας. Βασικά, αν στον πρώτο γύρο καμία υποψηφιότητα δεν συγκεντρώσει το 50% των ψήφων, ακολουθεί δεύτερος γύρος την επόμενη Κυριακή. Σε αυτόν δικαιούνται να συμμετέχουν οι υποψηφιότητες που κέρδισαν πάνω από 12,5% στον πρώτο γύρο. Οι υποψήφιοι-ες έχουν την δυνατότητα να αποσυρθούν στις πρώτες 2 μέρες μετά τον πρώτο γύρο.

Στον πρώτο γύρο εξελέγησαν 76 βουλευτές. Από τις άλλες 501 εκλογικές περιφέρειες, μόνο σε 191 προέκυψε αυτομάτως μονομαχία μεταξύ δύο υποψηφιοτήτων καθώς όλες οι άλλες υποψηφιότητες δεν έπιασαν το όριο του 12,5%. Στις υπόλοιπες 310 περιφέρειες παρέμεναν στην κούρσα 3 ή και 4 υποψηφιότητες. Η RN και οι σύμμαχοί της από τους Ρεπουμπλικάνους (το τμήμα που συσπειρώθηκε γύρω από τον Ερίκ Σιοτί, πρόεδρο του κόμματος) κέρδισαν 39 έδρες στον πρώτο γύρο ενώ βρέθηκαν στην πρώτη θέση σε 260 ακόμα περιφέρειες.

Ήταν συνεπώς πολύ πιθανό, σε περίπτωση κούρσας μεταξύ τριών, να κερδίσει το RN τη μεγάλη πλειοψηφία αυτών των εδρών. Από το βράδυ της Κυριακής, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο ανακοίνωσε ομόφωνα ότι αποσύρει τις υποψηφιότητές του σε όσες περιφέρειες βρέθηκε στην τρίτη θέση, για να εμποδίσει την εκλογή ακροδεξιών υποψηφίων. Σε όλη τη διάρκεια της Κυριακής και της Δευτέρας, το Μακρονικό στρατόπεδο δίσταζε, αρνούμενο να καλέσει ρητά να φραχτεί ο δρόμος ενάντια στην Εθνική Συσπείρωση. Υπήρξαν από το εσωτερικό του αρκετές φωνές, όπως του πρώην πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ και της προέδρου της Βουλής Γιαέλ Μπρον Πιβέ, που επέμεναν σε μια ταυτόχρονη απόρριψη της RN και της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI). Τελικά, το βράδυ της Τρίτης, υπό την πίεση που δέχονταν, αποσύρθηκαν οι 81 από τους 95 υποψήφιους του Ensemble που βρίσκονταν στην τρίτη θέση. Έτσι, ο συνολικός αριθμός των αποσύρσεων ενάντια στην RN έφτασε τις 221.

Πάνω απ’ όλα, τις μέρες που ακολούθησαν μετά τον πρώτο γύρο, υπήρξε μια ξεκάθαρη ορμητική άνοδος των ακτιβιστικών δυνάμεων, των συνδικάτων, των ενώσεων του εργατικού και του δημοκρατικού κινήματος, με στόχο να βάλουν μπλόκο στην RN και να την εμποδίσουν να πάρει την εξουσία. Αυτό εκφράστηκε σε εκκλήσεις, σε διαδηλώσεις και ιδιαίτερα στα κοινωνικά δίκτυα: μια εντυπωσιακή καταγγελία της πραγματικότητας για την RN, ως μια ακροδεξιά δύναμη που έχει τις ρίζες της στα ρεύματα του γαλλικού φασισμού και που -όπως και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί της στην ευρωπαϊκή ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία»- αναπτύσσει μια ρατσιστική πολιτική που υπονομεύει τα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα.

Τα μέλη και τα στελέχη της RN, γεμάτα σιγουριά για τη νίκη τους,  βιάστηκαν κάπως να εκδηλωθούν ελεύθερα ανάμεσα στους δύο γύρους και η βιτρίνα της «αξιοσέβαστης» δύναμης που είχαν φιλοτεχνήσει επί μήνες στα ΜΜΕ άρχιζε να ραγίζει. Τα ρατσιστικά σχόλια και οι επιθέσεις αυξήθηκαν σε πόλεις και γειτονιές, ενώ η RN διακήρυξε ότι η πρώτη της μάχη θα δινόταν ενάντια στους Γάλλους πολίτες διπλής εθνικότητας, δηλώνοντας ότι δεν έχουν το δικαίωμα να κατέχουν αξιώματα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την αντίληψή τους, η πρώην υπουργός Παιδείας του Ολάντ, η Ναζάτ Βαλό-Μπελκασέμ δεν θα έπρεπε ποτέ να αναλάβει αυτήν τη θέση γιατί είναι Γαλλο-Μαροκινή. Αντίστοιχα, οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων και τα ανεξάρτητα ΜΜΕ αποκάλυψαν την αλήθεια για δεκάδες υποψηφίους της RN που έφεραν ναζιστικά σύμβολα, είχαν την ευθύνη για βίαιες ενέργειες ή έκαναν ανοιχτά ρατσιστικά σχόλια.

Μέσα σε λίγες μέρες, ο Γκαμπριέλ Ατάλ, ο απερχόμενος πρωθυπουργός, υποχρεώθηκε σε στροφή 180 μοιρών. Αφού αρχικά στιγμάτισε το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, ποινικοποίησε την Ανυπότακτη Γαλλία ως «αντισημίτες που αρνούνται να αποκαλέσουν την Χαμάς τρομοκρατική» και κάλεσε σε απόρριψη «των άκρων», υποχρεώθηκε να καλέσει ξεκάθαρα να ηττηθεί παντού η RN και «η ακροδεξιά απειλή».

Έγινε καθαρή η αλήθεια για την RN, ως μια δύναμη που αποτελεί κίνδυνο όχι μόνο για τα δικαιώματα και την ασφάλεια των φυλετικοποιημένων εργαζόμενων τάξεων, αλλά και για τα δικαιώματα και την ασφάλεια των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, για τις δημοκρατικές ελευθερίες και όλα τα κοινωνικά δικαιώματα. Ο βαθιά αντισημιτικός και αντικοινωνικός χαρακτήρας της RN καταγγέλθηκε με σθένος, διαρρηγνύοντας ένα κλίμα παραίτησης και φιλικής αντιμετώπισης που είχαν καλλιεργήσει κυρίως τα καθημερινά ενημερωτικά Μέσα που ανήκουν σε λίγους Γάλλους δισεκατομμυριούχους.

Αν παρουσιαζόταν ο Μακρόν και οι υποψήφιοί του ως η μόνη εναλλακτική απέναντι στην RN, αυτή η πλημμυρίδα δεν θα είχε συμβεί ποτέ. Επιπλέον, ο Μακρόν είχε ήδη παρουσιάσει τον εαυτό του ως τον «ηρωικό» πρόεδρο που αντιστέκεται σε μια κυβέρνηση της RN αφού πρώτα ο ίδιος δημιούργησε την δυνατότητα της ανόδου της στην εξουσία. Η δυναμική της απόρριψης της ακροδεξιάς έγινε εφικτή λόγω της ύπαρξης του Νέου Λαϊκού Μετώπου, που αναδύθηκε ως μια εναλλακτική στην RN, ενώ η ίδια η συγκρότηση του Νέου Λαϊκού Μετώπου είχε γίνει με τη σειρά της εφικτή λόγω της δυναμικής του κοινωνικού κινήματος και ιδιαίτερα της συνδικαλιστικής ομοσπονδίας  CGT. Το βράδυ της ανακοίνωσης των πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών, η Σοφί Μπινέ, Γραμματέας της CGT, κάλεσε για τη δημιουργία ενός λαϊκού μετώπου ενάντια στην ακροδεξιά. Η κοινωνική κινητοποίηση βρήκε την αντανάκλασή της σε μια κοινή δια-συνδικαλιστική έκκληση των CGT, CFDT, FSU, Solidaires και UNSA που καλούσε τον κόσμο να ψηφίσει ενάντια στην ακροδεξιά.

Το κίνημα για ψήφο ενάντια στις υποψηφιότητες της RN στις 7 Ιούλη ξεπέρασε όλα τα προγνωστικά και τις δημοσκοπήσεις, με τις αποχωρήσεις από την κούρσα να μην οδηγούν σε μείωση της συμμετοχής αλλά σε μετακινήσεις ψηφοφόρων κυρίως εις βάρος της RN. Η ακροδεξιά εξακολουθεί να απορρίπτεται μαζικά στη χώρα και μια πλειοψηφία των ψηφοφόρων δεν ήταν έτοιμη να την αφήσει να ανέβει στην πολιτική εξουσία.  

Αλλά παρότι «ψαλιδίστηκε» στις 143 έδρες, αυτός ο αριθμός παραμένει μια πολύ σημαντική αύξηση για αυτό το κόμμα, που ενισχύθηκε κατά πάνω από 50 επιπλέον έδρες. Κι αυτό με τη σειρά του είναι μικρότερο από το εκλογικό του βάρους, καθώς έχει μόνο το 25% των εδρών ενώ κέρδισε το 33% της ψήφου.

Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο είναι η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα στην Εθνοσυνέλευση και μαζί με διάφορα αριστερά κόμματα συγκεντρώνει περίπου 190 έδρες. Όμως τίποτα δεν έχει τελειώσει.  

Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο δικαιούται να διεκδικεί τη θέση της πρωθυπουργίας, καθώς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να διορίσει εκπρόσωπο της κοινοβουλευτικής ομάδας που βγήκε πρώτη στις νομοθετικές εκλογές, σύμφωνα με τη θεσμική πρακτική που ισχύει από το 1958. Αυτό δεν θα έπρεπε να παραμένει ανοιχτό σε αμφισβητήσεις αλλά, όπως πάντα, ο Μακρόν δεν θέλει να παραδεχτεί τις πολιτικές του αποτυχίες, ισχυριζόμενος ότι το Νέο Λαϊκό Μέτωπο δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, καθώς η Αριστερά έχει μόνο 190 έδρες. Κι όμως ο ίδιος κυβερνά από τον Ιούνη του 2022 με μια σχετική πλειοψηφία 250 εδρών, επιβάλλοντας τις πολιτικές του με διατάγματα και με το άρθρο 49.3 για να αποφεύγει ψηφοφορίες στη Βουλή.

Οι Μακρονικοί θα ήθελαν να μπουν εμπόδιο στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο, λειτουργώντας σαν να έχουν αυτοί την πλειοψηφία κι επιδιώκοντας να χτίσουν έναν κακοραμμένο πλασματικό συνασπισμό από το μηδέν. Αυτός μπορεί να έχει διάφορες γεωμετρίες, ανάλογα τις διαφορετικές υποθέσεις που καταθέτουν διάφορα ηγετικά στελέχη του Mακρονικού κόμματος Ensemble. Είτε μια συμμαχία του Ensemble (163 έδρες) με τη μικρή ομάδα των Ρεπουμπλικανών (66 έδρες), είτε ένα μέτωπο κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς χωρίς την Ανυπότακτη Γαλλία, όπου Σοσιαλιστές και Πράσινοι συμμαχούν με τους Μακρονικούς.    

Είναι προφανές ότι αυτός που σήμερα είναι μπλοκαρισμένος στη Βουλή είναι ο Μακρόν. Αλλά το πρόβλημα είναι επίσης ευρύτερο, λόγω της θεσμικής λειτουργίας της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, που δημιουργήθηκε για να αποφεύγονται οι κοινοβουλευτικοί συνασπισμοί κομμάτων και να συγκροτούνται πλειοψηφικά στρατόπεδα γύρω από τον πρόεδρο, με βάση το σύστημα των μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών.

Από το 1958, το Γκολικό σύστημα απέρριπτε τις κοινοβουλευτικές συμμαχίες με τις οποίες λειτουργούσε η Τέταρτη Δημοκρατία, επιβάλλοντας συμπαγείς πλειοψηφίες γύρω από το κόμμα του προέδρου. Στη συνέχεια, από το 1986 και μετά, το σύστημα υποχρεώθηκε να εξελιχθεί, αποδεχόμενο τις «συγκατοικήσεις» ενός αριστερού ή δεξιού προέδρου με κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες των αντιπάλων του.

Αλλά το σύστημα αυτό δεν είχε επιτρέψει ποτέ τη δημιουργία εκλογικών συνασπισμών από διαφορετικά κόμματα πάνω στη κοινή βάση ενός κυβερνητικού προγράμματος, κάτι που υποβαθμίζει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε δεύτερο ρόλο.

Επιπλέον, ο Μακρόν εξακολουθεί να φαντάζεται την οργάνωση μιας ψευδο-πλειοψηφίας στην οποία ο ίδιος παραμένει ο μαέστρος της ορχήστρας. Το πρωί της Δευτέρας, διόρισε εκ νέου ως πρωθυπουργό τον Γκαμπριέλ Ατάλ. Έχοντας χάσει σχεδόν 100 έδρες, μια απώλεια που θα ήταν πολύ μεγαλύτερη χωρίς τις ψήφους της Αριστεράς στο δεύτερο γύρο, ο Μακρόν θα ήθελε να φανεί ως ο νικητής των εκλογών και να μην παραδεχτεί την ήττα του. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η διελκυστίνδα τις επόμενες μέρες.

Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο αντιστέκεται

Μέχρι τώρα, τα κόμματα του Νέου Λαϊκού Μετώπου έχουν αντισταθεί στις φυγόκεντρες δυνάμεις που πριν ένα χρόνο είχαν οδηγήσει στη διάλυση της συμμαχίας NUPES. Αυτό είναι αποτέλεσμα της πίεσης του κοινωνικού κινήματος και της απειλής που αποτελεί η RN. Παρόλες τις προσπάθειες των -αφοσιωμένων στο καθεστώς Μακρόν- ΜΜΕ, οι εκπρόσωποι των τεσσάρων κομμάτων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του συνασπισμού εκφράζονται ενιαία τις τελευταίες 2 εβδομάδες και αποφεύγουν πρωτοβουλίες που θα προκαλέσουν δυσαρμονίες. Είναι προφανές ότι τις ερχόμενες μέρες θα ασκηθεί η μέγιστη πίεση πάνω στις ηγεσίες του Σοσιαλιστικού Κόμματος, των Πρασίνων, ακόμα και του ΚΚΓ, και σε προσωπικότητες της LFI όπως ο Φρανσουά Ρουφέν, για να διασπάσουν αυτό το μέτωπο.

Μέχρι στιγμής, οι ηγεσίες και των Σοσιαλιστών και των Πρασίνων έχουν κατανοήσει ότι αν υποκύψουν στις σειρήνες του σοσιαλφιλελευθερισμού ή μιας αμφίβολης συμφωνίας με τον Μακρόν, αυτό θα σήμαινε μια επιστροφή στις ατραπούς που έκαναν την ακροδεξιά να ανθίσει και οδήγησαν στην κρίση κάποιων Πράσινων κομμάτων στην Ευρώπη.  

Η παρουσία του Φρανσουά Ολάντ ως βουλευτή του Νέου Λαϊκού Μετώπου δεν έχει αλλάξει αυτόν τον χαρακτήρα του. Χωρίς να αποτελεί πρόγραμμα ρήξης με τον καπιταλισμό, το πρόγραμμα του Νέου Λαϊκού Μετώπου επικεντρώνει ιδιαίτερα στα κοινωνικά αιτήματα που αφορούν τους μισθούς, τις τιμές και τις δημόσιες υπηρεσίες, που αποτελούν προέκταση των κινητοποιήσεων των τελευταίων χρόνων και ανταποκρίνονται στα αιτήματα του κοινωνικού κινήματος και τις ανάγκες των λαϊκών τάξεων απέναντι στην ζημιά που προκάλεσε ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός. Αυτό ακριβώς έχει η κατανοήσει η συντριπτική πλειοψηφία των συνιστωσών του κοινωνικού και του συνδικαλιστικού κινήματος, ακόμα και τα πλέον ριζοσπαστικά του τμήματα. Αυτό είναι επίσης το νόημα που δίνει το ΝΡΑ στη συμμετοχή του στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο, με την υποψηφιότητα του Φιλίπ Πουτού στην Οντ.

Για λόγους ταυτότητας, οργανώσεις όπως η Lutte ouvrière, η POID, η Révolution permanente και το NPA-Revolutionnaires στάθηκαν στα περιθώρια του κινήματος τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά αυτή η γραμμή δεν ανταποκρινόταν στη στάση που ήταν διάχυτη στους κύκλους των αγωνιστών-στριών, ακόμα και στους πιο ριζοσπαστικούς κύκλους, που κατανοούσαν ότι αντιμετωπίζουμε μια κατεπείγουσα κατάσταση και δεν μπέρδευαν τις διάφορες φάσεις μεταξύ τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η στάση της Union communiste libertaire (Ένωση Ελευθεριακών Κομμουνιστών).

Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο δήλωσε ότι αν μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση, οι πρώτες του αποφάσεις θα είναι η αύξηση του κατώτερου μισθού από τα 1.400 στα 1.600 ευρώ καθαρά, η αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 10%, η αναπροσαρμογή των μισθών στο ύψος των τιμών, η κατάργηση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης και της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 64 που επέβαλε πέρσι ο Μακρόν, η εισαγωγή παγώματος στις τιμές ειδών πρώτης ανάγκης και η αύξηση των επιδοτήσεων στέγασης κατά 10%. Αυτά θα ήταν προφανώς ένα θετικό βήμα.  

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα φέρουν οι επόμενες εβδομάδες όσον αφορά το σχηματισμό κυβέρνησης ή νέες στροφές κι ανατροπές.

Από την άλλη, κάποια συγκεκριμένα σημεία είναι σημαντικά. Καταρχήν, να διατηρηθεί το Λαϊκό Μέτωπο ως ενιαίος πολιτικός συνασπισμός γύρω από ένα πολιτικό σχέδιο και πρόγραμμα ρήξεων με το σύστημα, ακόμα κι αν αυτό το πρόγραμμα είναι περιορισμένο ως προς τις προτάσεις που αμφισβητούν το σύστημα (μεταξύ άλλων, ούτε λέξη για δημόσια ιδιοκτησία των κρίσιμων κλάδων της οικονομίας).  

Αντίστοιχα, δεν θα υπάρξει καμιά κοινωνική πρόοδος και καμιά αντίσταση σε όλα τα φρένα που θα βάζουν οι νεοφιλελεύθερες δυνάμεις, αν το Νέο Λαϊκό Μέτωπο δεν επεκταθεί πέρα από το εκλογικό πλαίσιο, ως μια συσπείρωση, ένα πολιτικό μέτωπο στις πόλεις και στις γειτονιές, ιδιαίτερα εκεί όπου η RN κατόρθωσε να εξαπατήσει λαϊκά στρώματα ισχυριζόμενη ότι υπερασπίζεται τις συνθήκες ζωής τους.

Τα κοινωνικά κινήματα επίσης θα πρέπει να συνεχίσουν να παίζουν έναν άμεσο πολιτικό ρόλο και να συμβάλουν στην οικοδόμηση ενός κοινού μετώπου πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που θα είναι ικανό να ανακόψει την προέλαση της RN. Φυσικά η προέλαση της RN ανακόπηκε στη Βουλή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μειώθηκε η επιρροή της στην κοινωνία. Η αντιφασιστική δράση, η αντιρατσιστική κινητοποίηση και η καταγγελία του πραγματικού χαρακτήρα της RN είναι ζωτικής σημασίας στους ερχόμενους μήνες, αλλά το ξερίζωμα της RN από τη λαϊκή της βάση θα απαιτήσει ένα πολιτικό και κοινωνικό σχέδιο στηριγμένο στις κοινωνικές ανάγκες, που πρέπει να χτιστεί, να ακουστεί και να οργανωθεί για να πολεμήσει τις ιδέες του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και τις νεοφιλελεύθερες, επικεντρωμένες στην ασφάλεια, ρατσιστικές πολιτικές οι οποίες οδηγούν στην άνθηση της ακροδεξιάς στη Γαλλία και την Ευρώπη. Αν μια αντινεοφιλελεύθερη, αντικαπιταλιστική εναλλακτική δεν καταφέρει να ακουστεί ανάμεσα στις λαϊκές τάξεις, δεν θα υπάρξει μόνιμος φραγμός απέναντι στην Εθνική Συσπείρωση.

*Στέλεχος του NPA - L' Anticapitaliste

**To άρθρο γράφτηκε στις 9 Ιούλη, δημοσιεύτηκε στα γαλλικά στο alencontre.gr και στα αγγλικά στο internationalviewpoint.org. H μετάφραση έγινε από την αγγλική εκδοχή. 

https://internationalviewpoint.org/spip.php?article8590

https://alencontre.org/laune/france-une-victoire-surprise-et-un-sursis-f...