Γυναικοκτονίες: Το δικαίωμα στη ζωή μάς κινητοποιεί

Η γυ­ναι­κο­κτο­νία της Κυ­ρια­κής έξω από το αστυ­νο­μι­κό τμήμα των Αγίων Αναρ­γύ­ρων δεν έμει­νε πολύ καιρό η «τε­λευ­ταία» στη χώρα μας, καθώς σύ­ντο­μα ακο­λού­θη­σε αυτή της Εν­κε­λέι­ντα. Μέσα σε αυτή τη ζο­φε­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μια ακτίδ ααι­σιο­δο­ξί­ας είναι η στάση της κοι­νω­νί­ας απέ­ντα­ντι στις συ­νε­χι­ζό­με­νες γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες καθώς τα τρα­γι­κά αυτά πε­ρι­στα­τι­κά δεν κα­νο­νι­κο­ποιού­νται, δεν συ­νη­θί­ζο­νται, αντί­θε­τα η αντί­δρα­ση της κοι­νω­νί­ας περνά από τη συ­ναι­σθη­μα­τι­κή φόρ­τι­ση στον προ­βλη­μα­τι­σμό, από την οργή στην ανά­γκη για δράση.

Από την κα­θη­με­ρι­νή μας εμπει­ρία, δια­πι­στώ­νου­με ότι συχνά στις πα­ρέ­ες, στους χώ­ρους δου­λειάς αλλά ακόμη και σε τυ­χαί­ες συ­να­ντή­σεις στα ΜΜΜ, γί­νε­ται θέμα συ­ζή­τη­σης κάθε γυ­ναι­κο­κτο­νία, ως τέ­τοια δη­λα­δή με την έμ­φυ­λη διά­στα­σή της και κα­τα­γρά­φε­ται ως κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα που απαι­τεί λύση.  Επί­σης τα τε­λευ­ταία χρό­νια πα­ρά­γο­νται και προ­βάλ­λο­νται σε ώρες υψη­λής τη­λε­θέ­α­σης τη­λε­ο­πτι­κές σει­ρές όπου θέ­μα­τα έμ­φυ­λης βίας και γυ­ναι­κο­κτο­νιών είναι ση­μα­ντι­κά στοι­χεία του σε­να­ρί­ου τους. Θα μπο­ρού­σα­με σε δια­φο­ρε­τι­κό άρθρο να ανα­λύ­σου­με το πώς εμ­φα­νί­ζο­νται σε αυτά τα έργα οι χα­ρα­κτή­ρες, τα στε­ρε­ό­τυ­πα, το ιστο­ρι­κό πλαί­σιο, οι κοι­νω­νι­κές τά­ξεις, οι θε­σμοί κ.ά. Προς το παρόν ας κρα­τή­σου­με ότι η επι­λο­γή αυτή των εται­ρειών πα­ρα­γω­γής και των κα­να­λιών έχει σχέση με το αυ­ξη­μέ­νο εν­δια­φέ­ρον του κοι­νού με τη δική του ορο­λο­γία για το θέμα.

Οι γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες -μαζί με το έγκλη­μα των Τε­μπών- είναι από τις  πε­ρι­πτώ­σεις που το δι­καί­ω­μα στη ζωή προ­κα­λεί κι­νη­το­ποι­ή­σεις. Θα μπο­ρέ­σου­με να εκτι­μή­σου­με κα­λύ­τε­ρα τη ση­μα­σία του αν συ­γκρί­νου­με την έντα­ση των κοι­νω­νι­κών αντι­δρά­σε­ων με αυτή μετά από κά­ποιο ερ­γα­τι­κό «ατύ­χη­μα».

Το ει­δι­κό βάρος που έχουν απο­κτή­σει στην κοι­νω­νι­κή συ­νεί­δη­ση οι γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες είναι πια πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο από το επί­τευγ­μα της ορα­τό­τη­τας του εγκλή­μα­τος.

Δεν θε­ω­ρού­νται απλά ως η κο­ρυ­φή του πα­γό­βου­νου της έμ­φυ­λης βίας και των ανι­σο­τή­των και των κυ­ριο­λε­κτι­κά δο­λο­φο­νι­κών δια­κρί­σε­ων λόγω φύλου, αλλά ανα­δει­κνύ­ο­νται ως το χει­ρο­πια­στό πα­ρά­δειγ­μα της κοι­νω­νι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας όπου τα κέρδη τους είναι πάνω από τις ζωές μας.

Γί­νο­νται η αφε­τη­ρία για να τε­θούν καί­ρια ερω­τή­μα­τα -από την αμ­φι­σβή­τη­ση του ρόλου της αστυ­νο­μί­ας έως και την ανα­γκαιό­τη­τα της συλ­λο­γι­κής δρά­σης-  και να προ­βλη­μα­τι­στούν ευ­ρύ­τε­ρα από τα συ­νή­θη κοι­νω­νι­κά υπο­κεί­με­να, άτομα και συλ­λο­γι­κό­τη­τες που δεν είχαν καμία επαφή και ιδε­ο­λο­γι­κή επιρ­ροή από το ρι­ζο­σπα­στι­κό φε­μι­νι­σμό του 99%

Κυ­ριο­λε­κτι­κά με το αίμα και τον πόνο θυ­μά­των και επι­ζω­σών έμ­φυ­λης βίας απο­δο­μεί­ται το κυ­ρί­αρ­χο αφή­γη­μα της ατο­μι­κής ευ­θύ­νης. Ακόμη και συ­στη­μι­κά μέσα ενη­μέ­ρω­σης και εκ­πρό­σω­ποι θε­σμι­κού φε­μι­νι­σμού ανα­γκά­ζο­νται του­λά­χι­στον να πα­ρα­δε­χτούν την απου­σία πραγ­μα­τι­κής κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας των γυ­ναι­κών και των θη­λυ­κο­τή­των.

Καθώς ξανά και ξανά απο­κα­λύ­πτε­ται ότι οι γυ­ναί­κες που δο­λο­φο­νή­θη­καν «είχαν σπά­σει τη σιωπή τους» αλλά το κρά­τος που με τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή, μνη­μο­νια­κή και με­τα­μνη­μο­νια­κή, δεν δια­θέ­τει πό­ρους για την ου­σια­στι­κή αντι­με­τώ­πι­ση της έμ­φυ­λη­ςβιας που υπο­κρι­τι­κά κα­τα­δι­κά­ζει.

Οι εκ­στρα­τεί­ες ενη­μέ­ρω­σης και ευαι­σθη­το­ποί­η­σης απο­δει­κνύ­ο­νται κού­φια λόγια, όπως και η ψη­φιο­ποι­η­μέ­νη προ­στα­σία του panicbutton.

Αι­τή­μα­τα και τρό­ποι διεκ­δί­κη­σης

Ως Σ8Μ δεν αι­σθα­νό­μα­στε πια την ίδια μο­να­ξιά, όπως όταν, με αφορ­μή την 25η Νο­έμ­βρη 2022, απο­μυ­θο­ποιού­σα­με με στοι­χεία το «κα­λύ­τε­ρο» δί­κτυο δομών στη χώρα μας σύμ­φω­να με την κυ­βερ­νη­τι­κή προ­πα­γάν­δα και δί­να­με έμ­φα­ση στο ότι καμία ασφά­λεια και προ­στα­σία δεν προ­σφέ­ρουν τα αστυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα όσο και αν ενι­σχυ­θούν με γυ­ναι­κείο προ­σω­πι­κό και αυ­ξη­θούν οι επι­μορ­φώ­σεις.

Από την άλλη πλευ­ρά  η πολύ θε­τι­κή αυτή δυ­να­μι­κή της κοι­νω­νι­κής συ­νει­δη­το­ποί­η­σης  του ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας ζη­τή­μα­τος της έμ­φυ­λης βίας για μας ση­μαί­νει πολ­λα­πλά και σύν­θε­τα κα­θή­κο­ντα  σε πιο δύ­σκο­λες «πί­στες».

Με την εμπει­ρία και των σχε­τι­κών συ­ζη­τή­σε­ων στα δύο πρώτα Φε­μι­νι­στι­κά Φε­στι­βάλ κα­τα­νο­ού­με την ευ­θύ­νη να ανα­δεί­ξου­με πτυ­χές όπως η πρό­λη­ψη, η επι­στη­μο­νι­κή ανά­λυ­ση της έμ­φυ­λης βίας και πο­λι­τι­κών που εφαρ­μό­ζο­νται για την αντι­με­τώ­πι­σή της, αλλά και να ανα­με­τρη­θού­με με κρί­σι­μα προ­βλή­μα­τα όπως συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­ση αι­τη­μά­των και τρό­πων διεκ­δί­κη­σης τους που θα οδη­γή­σουν σε μι­κρές και με­γα­λύ­τε­ρες νίκες.

Για πα­ρά­δειγ­μα στον τομέα της πρό­λη­ψης ση­μα­ντι­κή θα μπο­ρού­σε να είναι η διεκ­δί­κη­ση να εντα­χθούν στα σχο­λι­κά ανα­λυ­τι­κά προ­γράμ­μα­τα πο­ρί­σμα­τα των σπου­δών φύλου για τα στε­ρε­ό­τυ­πα και το σε­ξι­σμό  ώστε τα κα­νο­νι­κά μα­θή­μα­τα και βι­βλία να δια­πνέ­ο­νται από τις αρχές της ισό­τη­τας των φύλων αντί  να ορ­γα­νώ­νο­νται  μόνο απο­σπα­σμα­τι­κές επε­τεια­κές δρ­στη­ριο­τή­τες στο πε­ρι­θώ­ριο της σχο­λι­κής ζωής.

Όπως γί­νε­ται εύ­κο­λα αντι­λη­πτό και από αυτό το πα­ρά­δειγ­μα, η διεκ­δί­κη­ση αυτή συν­δέ­ει στενά το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα ει­δι­κό­τε­ρα με το εκ­παι­δευ­τι­κό που αγω­νί­ζε­ται για σχο­λειά σύμ­φω­να με τις ανά­γκες και τα συμ­φέ­ρο­ντα της  κοι­νω­νι­κής πλειο­νό­τη­τας  ενά­ντια στην ανα­πα­ρω­γή και ενί­σχυ­ση των κάθε εί­δους κοι­νω­νι­κών ανι­σο­τή­των. Επί­σης συν­δέ­ε­ται με τα κι­νή­μα­τα των φοι­τη­τών και των ερευ­νη­τών  για κρα­τι­κή χρη­μα­το­δό­τη­ση διε­πι­στη­μο­νι­κών κοι­νω­νι­κών ερευ­νών σε πα­νε­πι­στή­μια και ερευ­νη­τι­κά κέ­ντρα για την έμ­φυ­λη βία στη χώρα μας, ώστε να απο­τυ­πω­θεί η πραγ­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση, να προ­τα­θούν λύ­σεις, να αξιο­λο­γεί­ται η απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα των πο­λι­τι­κών, και να ανα­δει­χθούν οι αντιε­πι­στη­μο­νι­κές προ­σεγ­γί­σεις που δια­τη­ρούν και εν­δυ­να­μώ­νουν στε­ρε­ό­τυ­πα.

Φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα και ερ­γα­τι­κά σω­μα­τεία

Γε­νι­κό­τε­ρα κρί­σι­μης ση­μα­σί­ας είναι η μάχη που δί­νουν συν­δι­κα­λί­στριες-φε­μι­νί­στριες, για την ενερ­γή και πρα­κτι­κή ενα­σχό­λη­ση των σω­μα­τεί­ων και των ερ­γα­τι­κών συλ­λο­γι­κο­τή­των στους χώ­ρους δου­λειάς, με το θέμα της έμ­φυ­λης βίας και της πιο ακραί­ας έκ­φρα­σής της, τις γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες.

Χωρίς αμ­φι­βο­λία η σύν­δε­ση ερ­γα­τι­κού και φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος δε θα είναι απλή, γραμ­μι­κά ανο­δι­κή, δια­δι­κα­σία αλλά ήδη εμ­φα­νί­ζο­νται όλο και πιο συχνά εν­θαρ­ρυ­ντι­κά ση­μά­δια.

Με δε­δο­µέ­νες τις ιδιαι­τε­ρό­τη­τες των ερ­γα­σια­κών χώρων (πυ­κνό­τη­τα των γυ­ναι­κών ερ­γα­ζο­µέ­νων, συν­θή­κες δου­λειάς, αγω­νι­στι­κές πα­ρα­δό­σεις των σω­µα­τεί­ων) είναι εν­θαρ­ρυ­ντι­κό ότι στα­δια­κά ανοί­γει η συ­ζή­τη­ση στον κόσµο της δου­λειάς, τα σω­µα­τεία, τις ίδιες τις πα­ρα­τά­ξεις µας.

Πρω­το­βου­λί­ες όπως αυτή του σω­μα­τεί­ου ερ­γα­ζο­μέ­νων του Δήμου Αγ. Πα­ρα­σκευ­ής, όπου συ­στά­θη­κε επι­τρο­πή του σω­μα­τεί­ου για την αντι­με­τώ­πι­ση κα­ταγ­γε­λιών για έμ­φυ­λη βία και ανα­κοι­νώ­σεις  όπως αυτές του Συν­δι­κά­του Φαρ­μά­κου και του Σω­μα­τεί­ου Ερ­γα­ζο­μέ­νων Demo (ο χώρος δου­λειάς της Εν­κε­λέι­ντα) μας δεί­χνουν ότι έγι­ναν κά­ποια βή­μα­τα.

Η γε­νί­κευ­ση πρω­το­βου­λιών στή­ρι­ξης επι­ζω­σών έμ­φυ­λης βίας ση­μαί­νει τα συν­δι­κά­τα να ανα­λά­βουν πρω­το­βου­λί­ες δη­μιουρ­γί­ας εσω­τε­ρι­κών δια­δι­κα­σιών και ση­μεί­ων επα­φής όπου θα κα­τα­φεύ­γουν οι ερ­γα­ζό­με­νες για να κα­ταγ­γεί­λουν πε­ρι­στα­τι­κά κα­κο­ποί­η­σης, είτε αυτά συμ­βαί­νουν στο χώρο ερ­γα­σί­ας είτε εκτός αυτού, με βάση το πνεύ­μα αλ­λη­λεγ­γύ­ης και με επι­δί­ω­ξη να κερ­δί­σουν την εμπι­στο­σύ­νη των θυ­μά­των και να ευαι­σθη­το­ποι­η­θούν τα μέλη τους σε θέ­μα­τα ισό­τη­τας των φύλων. Στο πλαί­σιο αυτό ιδιαί­τε­ρης ση­μα­σί­ας είναι ο ρόλος σω­μα­τεί­ων ερ­γα­ζο­μέ­νων σε δομές αντι­με­τώ­πι­σης της έμ­φυ­λης βίας που θα μπο­ρούν να προ­σφέ­ρουν πο­λύ­τι­μη «τε­χνο­γνω­σία» στη συ­γκέ­ντρω­ση και ανταλ­λα­γή υλι­κού για θε­σµι­κές εξε­λί­ξεις, επι­στη­µο­νι­κές έρευ­νες, εκ­θέ­σεις µε στα­τι­στι­κά στοι­χεία και τε­κµη­ρί­ω­ση, ώστε να αξιο­ποιού­νται -µε αγω­νι­στι­κή λο­γι­κή­και να διορ­γα­νώ­σου­µε­σε­µι­νά­ρια­ε­πι­µόρ­φω­σης. Για πα­ρά­δειγ­μα ο σύλ­λο­γος ερ­γα­ζο­µέ­νων στη Γε­νι­κή Γραμ­μα­τεία Ισό­τη­τας των Φύλων έχει προ­χω­ρή­σει στη δια­µόρ­φω­ση κώ­δι­κα δε­ο­ντο­λο­γί­ας για θέ­μα­τα σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης και βίας στον κόσμο της δου­λειάς που θα μπο­ρού­σε να απο­τε­λέ­σει μια βάση και για άλλα σω­μα­τεία.

Η ση­μα­σία των Φε­στι­βάλ

Ση­μα­ντι­κοί σταθ­μοί στην υλο­ποί­η­ση όσων εν­δει­κτι­κά ανα­φέ­ρα­με πιο πάνω μπο­ρεί και πρέ­πει να ανα­δει­χτούν τόσο το Φε­μι­νι­στι­κό Φε­στι­βάλ της Σ8Μ στο τέλος Σε­πτέμ­βρη όσο και το 25ο Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ (5-7 Ιου­λί­ου).

Στις συ­ζη­τή­σεις των φε­στι­βάλ αυτών για τις γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες και το φε­μι­νι­σμό του 99% ελ­πί­ζου­με να αξιο­ποι­η­θεί η θε­τι­κή πα­ρά­δο­ση ζω­ντα­νής ανταλ­λα­γής από­ψε­ων, αγω­νι­στι­κών βιω­μά­των και εμπει­ριών.

Η δου­λειά που γί­νε­ται -και χρειά­ζε­ται να εντα­θεί και να βα­θύ­νει- για την προ­ε­τοι­μα­σία αυτών των συ­ζη­τή­σε­ων και για την προ­πα­γάν­δι­ση για των ίδιων αυτών των κι­νη­μα­τι­κών γε­γο­νό­των έχει κα­θο­ρι­στι­κή ση­μα­σία τόσο για το ίδιο το πε­ριε­χό­με­νο των συ­ζη­τή­σε­ων όσο και για το εύρος της απεύ­θυν­σης,  της συμ­με­το­χής όχι μόνο στις μέρες των επερ­χό­με­νων φε­στι­βάλ αλλά και μέχρι τα αντί­στοι­χα του 2025.

Οι συ­ζη­τή­σεις αυτές έχουν στόχο να δοθεί φωνή στην κα­τα­πί­ε­ση και τη βία κάθε εί­δους (σω­μα­τι­κή ψυ­χο­λο­γι­κή οι­κο­νο­μι­κή) που βιώ­νει κάθε μη προ­νο­μιού­χα γυ­ναί­κα ντό­πια, με­τα­νά­στρια, προ­σφύ­γισ­σα, να κα­τα­γρα­φούν εμπει­ρί­ες, να ανταλ­λά­γουν ιδέες, να δια­μορ­φω­θούν διεκ­δι­κή­σεις.

Κάθε γυ­ναί­κα, κάθε ΛΟ­ΑΤ­ΚΙΑ+ άτομο, κάθε άτομο αλ­λη­λέγ­γυο στις φε­μι­νι­στι­κές διεκ­δι­κή­σεις κα­λεί­ται να συμ­με­τά­σχει.

Είναι ανα­γκαίο να εστιά­σου­με το εν­δια­φέ­ρον, να ακού­σου­με τις με­τα­να­στευ­τι­κές και προ­σφυ­γι­κές κοι­νό­τη­τες και να εξει­δι­κεύ­σου­με τα αι­τή­μα­τα για τον με­τα­νευ­στι­κό/προ­σφυ­γι­κό πλη­θυ­σμό που γί­νε­ται θέμα πολ­λα­πών δια­κρί­σε­ων σε­ξι­στι­κών και ρα­τσι­στι­κών. Χωρίς αμ­φι­βο­λία η δη­μιουρ­γία χώρων για την φι­λο­ξε­νία τους είναι άμε­σης προ­τε­ραιό­τη­τας, δε­δο­μέ­νων των συν­θη­κών δια­βί­ω­σής τους. Επί­σης είναι απα­ραί­τη­τη η εκ­παί­δευ­ση του προ­σω­πι­κού των υπαρ­χου­σών δομών σε δια­πο­λι­τι­σμι­κά θέ­μα­τα και η πα­ρο­χή διερ­μη­νεί­ας, ώστε να διευ­κο­λύ­νε­ται η φι­λο­ξε­νία του προ­σφυ­γι­κού πλη­θυ­σμού στις υφι­στά­με­νες δομές μαζί με τον εγ­χώ­ριο πλη­θυ­σμό και να εν­δυ­να­μώ­νο­νται οι δε­σμοί αλ­λη­λεγ­γύ­ης  με­τα­ξύ τους.

Η ση­μα­ντι­κή κα­τα­γρα­φή της πραγ­μα­τι­κής κα­τά­στα­σης των δια­κρί­σε­ων, η ανά­λυ­ση της προ­έ­λευ­σης της εκ­με­τάλ­λευ­σης και της κα­τα­πί­ε­σης από φε­μι­νι­στι­κή και αντι­ρα­τσι­στι­κή οπτι­κή όπως θα φω­τι­σθεί στις συ­ζη­τή­σεις έχει να προ­σφέ­ρει πολλά στο θέμα των γυ­ναι­κο­κτο­νιών που έχει ανοί­ξει πλα­τιά στην κοι­νω­νία.

Καθώς στο Αντι­ρα­τσι­στι­κό και στο Φε­μι­νι­στι­κό Φε­στι­βάλ συμ­με­τέ­χουν και στη­ρί­ζουν πολ­λές και δια­φο­ρε­τι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες καθώς και καλ­λι­τέ­χνι­δες και καλ­λι­τέ­χνες με κοι­νω­νι­κή ευαι­σθη­σία εκ­πέμ­πτε­ται ισχυ­ρό μή­νυ­μα ενά­ντια στο σε­ξι­σμό, τη βία, τις δια­κρί­σεις, τον κάθε εί­δους ρα­τσι­σμό.

Το πνεύ­μα κοι­νω­νι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης αλλά και πα­ναν­θρώ­πι­νης γιορ­τής που χα­ρα­κτη­ρί­ζει το Αντι­ρα­τσι­στι­κό και το Φε­μι­νι­στι­κό Φε­στι­βάλ, μπο­ρεί να μας δώσει την αι­σιο­δο­ξία που χρεια­ζό­μα­στε για να συ­νε­χί­σου­με τον αγώνα για αυτόν τον άλλο κόσμο, θα το­νώ­σει την πε­ποί­θη­ση ότι αυτός ο κό­σμος είναι όχι μόνο επι­θυ­μη­τός αλλα και εφι­κτός.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά