Χάδια και χαστούκια, μέχρι τελευταίου προαπαιτούμενου

Έχει δίκιο η κυβέρνηση να θεωρεί το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης σημείο στροφής. Όχι σημείο «στροφής στην ανάπτυξη». Αλλά σημείο μη επιστροφής για την ίδια. Εγκαταλείποντας ακόμη και την ανέξοδη ρητορική των «κόκκινων γραμμών», με τη νομοθέτηση των προαπαιτούμενων της πρώτης αξιολόγησης, κατέκτησε επάξια την «ιδιοκτησία» του τρίτου Μνημονίου. Ενστερνίστηκε την πεμπτουσία του, το τρίπτυχο λιτότητα- ιδιωτικοποιήσεις- απορρύθμιση.

Η «παιδαγωγική τακτική» των δανειστών αποδεικνύεται αλάνθαστη. Χάδια και χαστούκια. Επίπληξη και επιβράβευση. Και αντιστρόφως. Επί δύο μήνες η κυβέρνηση φτάνει στην πηγή, μα νερό δεν πίνει. Μπορεί οι Ευρωπαίοι δανειστές και το ΔΝΤ να χρειάστηκε να βρουν τον μεταξύ τους συμβιβασμό, ώστε να κλείσει η αξιολόγηση χωρίς δραματικές παρενέργειες στο βρετανικό δημοψήφισμα, ωστόσο δεν χαρίστηκαν καθόλου στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Οι τελευταίες ψυχρολουσίες, η μη επαναφορά του waiver από την ΕΚΤ και η νέα, 24ωρη προθεσμία του EuroWorking Group για εκπλήρωση και του τελευταίου προαπαιτούμενου πριν εγκριθεί η υποδόση των 7,5 δισ., αποδεικνύουν ότι η εξευτελιστική τελετουργία των αξιολογήσεων θα σέρνεται μέχρι το παρά πέντε των προγραμματισμένων εξοφλήσεων χρέους. Άλλωστε, αυτός είναι ο βασικός προορισμός των δανειακών δόσεων.

Ο εφοπλισμός ως παράδειγμα

Η τακτική της εξουθένωσης καθιστά εξαιρετικά αγχωτικό τον χρόνο σχετικής σταθεροποίησης που κερδίζει η κυβέρνηση. Κι αυτό φάνηκε από τις πληροφορίες που ήδη διέρρευσαν για τις απαιτήσεις των δανειστών ενόψει της δεύτερης αξιολόγησης, τον Σεπτέμβρη. Παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες των κυβερνητικών στελεχών να τις διαψεύσουν, οι διαρροές αποδίδουν πλήρως τη γνώριμη, νεοφιλελεύθερη αντίληψη των δανειστών για την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και όχι μόνο «ιδεοληψίες του ΔΝΤ».

Το χειρότερο είναι ότι αποδίδουν και την αντίληψη που έχει διαμορφωθεί στον ηγετικό πυρήνα της κυβέρνησης περί «ανάπτυξης πάση θυσία». Είναι αποκαλυπτική μια αποστροφή από τον χαιρετισμό του πρωθυπουργού στη γιορτή του ελληνικού εφοπλισμού, στα «Ποσειδώνια»: «Ο τρόπος που οι Έλληνες απέκτησαν συγκριτικό πλεονέκτημα στη ναυτιλία αποτελεί παράδειγμα για μας», είπε ο Α. Τσίπρας. Ο καθένας γνωρίζει ότι αυτό το «συγκριτικό πλεονέκτημα» είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της προκλητικής φορολογικής ασυλίας των εφοπλιστών, αλλά και της συστηματικής απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων στον κλάδο εδώ και μια εικοσαετία, πολύ προ Μνημονίων.

«Το ελάχιστο που έχουμε να κάνουμε…»

Το τρίπτυχο συλλογικές συμβάσεις-ομαδικές απολύσεις-συνδικαλιστικός νόμος, που είναι το κορυφαίο θέμα της επόμενης αξιολόγησης, δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να υπολογίζει σε ήρεμο καλοκαίρι. Το πεδίο είναι ναρκοθετημένο από το ίδιο το Μνημόνιο που αναφέρει ότι «οι αλλαγές στις πολιτικές για την αγορά εργασίας δεν θα πρέπει να συνεπάγονται την επιστροφή σε παλαιότερα πλαίσια πολιτικής, ασύμβατα με τους στόχους της προώθησης μιας βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης».

Η κυβέρνηση έχει επενδύσει στις λεγόμενες «βέλτιστες ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές», που επίσης αναφέρει το Μνημόνιο και τις οποίες υποτίθεται ότι μελετά οκταμελής επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Ωστόσο, είναι μάταιο να ελπίζει ότι οι 8 «σοφοί» θα καταλήξουν σε κάτι καλύτερο από τον εργασιακό νόμο που εδώ και τρεις μήνες έχει ξεσηκώσει συνδικάτα και νεολαία στη Γαλλία, στην πιο δυναμική κινητοποίηση από τα χρόνια του Σαρκοζί. Κι αυτό γιατί ο νόμος «Ελ Κομρί» θεωρείται πρότυπο για τους δανειστές, ακόμη και για τους κατά τεκμήριο πιο «φιλικούς» στην κυβέρνηση, όπως η Κομισιόν.

Ο Γιούνκερ εξέφρασε αποκαλυπτικά τη «συμπαράστασή» του στην Αθήνα, σε μια κρίσιμη φάση του θρίλερ της αξιολόγησης: «Δεν μπορώ να φανταστώ ποια θα ήταν η αντίδραση σε Παρίσι και Μασσαλία, εάν η Γαλλία έπρεπε να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις σαν αυτές που επιβλήθηκαν στους Έλληνες. Τη στιγμή μάλιστα που η εργασιακή μεταρρύθμιση που επιθυμεί να επιβάλει η κυβέρνηση είναι το ελάχιστο που έχουμε να κάνουμε» (συνέντευξη στη «Le Monde», 20/6).

Ευρωπαϊκός «πυλώνας» απορρύθμισης

Η αναφορά Γιούνκερ μόνο τυχαία δεν είναι. Ο γαλλικός εργασιακός νόμος αποτελεί ευθεία αντανάκλαση του αντίστοιχου κοινού πλαισίου απορρύθμισης που προωθεί η Κομισιόν για όλη την Ευρωζώνη. Ο –κατ’ ευφημισμόν– «Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων» που έχει δώσει στη δημοσιότητα, με φιλοδοξία να υιοθετηθεί μέχρι τέλος του έτους, βάζει σε πανευρωπαϊκό γύψο τις εργασιακές σχέσεις και την κοινωνική προστασία. Ο συγχρονισμός γαλλικού νόμου, ευρωπαϊκού «Πυλώνα» και ελληνικής δεύτερης αξιολόγησης αποκλείουν να γίνει η τελευταία υγιεινός περίπατος για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ. Ενδέχεται δε να αποτελέσει το ισχυρό δέλεαρ για να παραμείνει το «ιδεοληπτικό» ΔΝΤ στο Μνημόνιο, πράγμα που πρέπει να αποφασίσει μέχρι το τέλος του έτους.