Η δίψα για κέρδη, θα φέρει «νέα Τέµπη»

Το παράδειγµα των σιδηροδρόµων στην Ελλάδα όπως διαµορφώθηκε µέσα από τη λογική της αγοράς, τις προκλητικές συµβάσεις µε τους ιδιώτες, τις εκπτώσεις στα ζητήµατα ασφάλειας και τις περικοπές προσωπικού, δυστυχώς έχει επεκταθεί σε κάθε δηµόσιο αγαθό. Ακόµα και σε περιοχές φυσικού κάλους, που αντί για απαγόρευση κάθε εµπορευµατικής χρήσης, γίνονται αντικείµενο εκµετάλλευσης από επενδυτές, όπως πχ στο Σαρακήνικο της Μήλου. Αυτή η ακόρεστη δίψα για κέρδη όµως, είναι βέβαιο ότι θα φέρει «νέα Τέµπη». Ειδικά στον κρίσιµο τοµέα των µεταφορών.

Σιδηρόδροµος

Η κυβέρνηση, πολλά καθεστωτικά ΜΜΕ και γνωστοί δηµοσιολογούντες-απολογητές του συστήµατος, διαβάζουν όπως τους βολεύει το πόρισµα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για το έγκληµα στα Τέµπη, που δηµοσιοποιήθηκε µια µέρα πριν τις ιστορικές απεργιακές συγκεντρώσεις της 28ης Φλεβάρη.

«Το πόρισµα αποκάλυψε µια κατάσταση πολύ µακριά από αυτό που θέλουµε. Οι υποδοµές µας οφείλουν να γίνουν σύγχρονες και ασφαλείς. Γιατί όσα έγιναν τα τελευταία χρόνια δεν είναι αρκετά. Και το ξέρουµε (….) Το νέο σύµβολο αυτής της µάχης πρέπει να γίνουν οι Ελληνικοί Σιδηρόδροµοι. Με σωστές υποδοµές, νέους συρµούς, αυστηρούς κανόνες ασφαλείας που θα τηρούνται ευλαβικά. Θα χρειαστεί κάποιος χρόνος µέχρι το κυβερνητικό σχέδιο που ήδη ξεκίνησε να ολοκληρωθεί», µας ενηµέρωσε ο Μητσοτάκης σε σχόλιο του για το πόρισµα, στο fb. Προφανώς για να µετριάσει τις σοβαρές πολιτικές και ποινικές ευθύνες της δικής του κυβέρνησης και υποσχόµενος καλύτερο σιδηρόδροµο στο µέλλον. Όταν  έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε που δύο τρένα βρέθηκαν να κινούνται στην ίδια γραµµή και τίποτα δεν έχει αλλάξει.

Η ουσία όµως του πορίσµατος βρίσκεται στην επιβεβαίωση της διαχρονικότητας του εγκλήµατος και συγκεκριµένα σε δυο σηµεία: Στην έλλειψη πόρων συντήρησης και λειτουργίας και στην απαξίωση των σιδηροδρόµων µε στόχο την ιδιωτικοποίησή τους. Η έλλειψη προσωπικού, η µη κατάλληλη εκπαίδευση, η κακή συντήρηση δικτύου, τα προβλήµατα στις υποδοµές και η µη υλοποίηση της Σύµβασης 717 ήταν οι βασικές αιτίες που οδήγησαν στο έγκληµα. Το µόνο που αρκούσε για να σωθούν 57 άνθρωποι, θα ήταν να λειτουργούσε ένα σύστηµα ασφαλείας.

Αρκεί να διαβάσει κανείς την περιγραφή στο πόρισµα που δείχνει τι σηµαίνει ένας ΟΣΕ τραγικά υποστελεχωµένος (µε 117 σταθµάρχες αντί για τους 409 του οργανογράµµατός του το 2023), µε µεθόδους επικοινωνίας άλλων δεκαετιών, χωρίς όχι απλώς τηλεδιοίκηση, που θα εξασφάλιζε ότι τα τρένα δεν θα κινούνταν µε βάση το «πάµε και όπου βγει», αλλά ούτε καν επαρκή σήµανση. Με όλα αυτά η απορία δεν είναι γιατί έγιναν τα Τέµπη, αλλά πώς -καθαρά από τύχη- δεν συνέβησαν νωρίτερα. Όπως φαίνεται από τις επανειληµµένες περιπτώσεις παρολίγον ατυχηµάτων που σηµειώθηκαν µετά τα Τέµπη, όλο αυτό είναι ένα έγκληµα που συνεχίζεται.

Σε µια χώρα που έχει το χαµηλότερο αριθµό εργαζοµένων στη διαχείριση της υποδοµής ανά χιλιόµετρο σιδηροδρόµων στην Ευρώπη και τη χαµηλότερη δαπάνη στη συντήρηση και τις υποδοµές στην Ευρώπη, οι εργαζόµενοι στο σιδηρόδροµο είχαν προειδοποιήσει για τα προβλήµατα ασφάλειας και την πιθανότητα ενός ατυχήµατος. Αλλά η πολυδιάσπαση του σιδηροδροµικού έργου και οι ληστρικές συµβάσεις, προς όφελος των εργολάβων, που επιταχύνθηκαν στα χρόνια των µνηµονίων, ήταν η βασική πολιτική επιλογή. Και όχι η ασφάλεια επιβατών και εργαζοµένων, που θεωρήθηκαν «περιττά κόστη».

Μετά από όλα αυτά, κάποιος θα περίµενε µια κάποια αλλαγή κατεύθυνσης. Αντίθετα η νεοφιλελεύθερη εµµονή της κυβέρνησης, έχει µεταφέρει τα ζητήµατα ασφάλειας και αλλού. 

Μετρό

Τα ευτράπελα στο ολοκαίνουριο µετρό της Θεσσαλονίκης, δεν έχουν τέλος. Κάθε εβδοµάδα συρµοί σταµατάνε, µε αποκορύφωµα το πρόσφατο περιστατικό όπου επιβάτες περπατούσαν µέσα στις σήραγγες.  Σταθµοί και εκδοτήρια υπολειτουργούν ή κλείνουν ξαφνικά χωρίς την παραµικρή εξήγηση.

Για να προλάβουν το «µπάζωµα» των ευθυνών και τη θεωρία του «ανθρώπινου λάθους» και στο Μετρό της Αθήνας, δύο εργαζόµενοι έστειλαν εξώδικο προς τη ΣΤΑΣΥ, το υπουργείο Υποδοµών-Μεταφορών, το υπερταµείο και τον ΟΑΣΑ µε αφορµή τα αλλεπάλληλα περιστατικά σοβαρών βλαβών σε συρµούς του ΗΣΑΠ. Τα συνεχή συµβάντα µε φωτιές, αποσύρσεις συρµών (ηλικίας έως 42 ετών) και ιδιαίτερα το περιστατικό που συνέβη ανήµερα Πρωτοχρονιάς, όταν άνοιξαν ξαφνικά οι πόρτες σε ένα τρένο εν κινήσει, δεν αφορά µόνο την ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού. Στη γραµµή που χρησιµοποιούν καθηµερινά εκατοµµύρια κόσµου στην Αθήνα, δεν νιώθει κανείς/µια ασφαλής.

Υπενθυµίζεται ότι η σηµερινή κυβέρνηση αποφάσισε λίγο πριν από τα Τέµπη, το 2022, να δώσει 70 εκατοµµύρια ευρώ όχι για να αγοράσει νέα τρένα, αλλά για να ανακατασκευάσει αυτά που πρωτοκυκλοφόρησαν τη δεκαετία του ‘80. Το χειρότερο είναι ότι ο εργολάβος αδυνατεί να ανταποκριθεί και το πρώτο ανακατασκευασµένο τρένο δεν παραδόθηκε πέρυσι, όπως είχε αρχικά συµφωνηθεί. Έτσι, 9 από τα 14 τρένα αυτής της παραλαβής συνεχίζουν να κυκλοφορούν γιατί αλλιώς τα δροµολόγια θα γίνονταν µε ακόµη µεγαλύτερες καθυστερήσεις από αυτές που σήµερα παρατηρούνται.

Στο Μετρό, ο διαγωνισµός που προκηρύχτηκε µόλις πέρυσι για την αποκατάσταση των σοβαρών φθορών και ρωγµών στις σιδηροτροχιές των γραµµών 2 και 3 της Αθήνας, αν και είχαν εντοπιστεί από το 2021, κηρύχτηκε άγονος, µε συνέπεια νέα καθυστέρηση στα απαραίτητα έργα αποκατάστασης. Εξέλιξη που θέτει ζήτηµα ασφαλούς κυκλοφορίας των συρµών. Το θέµα αφορά ευθέως την καθηµερινότητα εκατοµµυρίων επιβατών αφού, λόγω των φθορών στις σιδηροτροχιές, επιβάλλεται βραδυπορία σε µεγάλα τµήµατα του δικτύου. Άρα ακόµα πιο αραιά δροµολόγια και µεγαλύτερος συνωστισµός στις αποβάθρες.

Σύµφωνα µε δηµοσιογραφικές πληροφορίες, οι εργολάβοι αρνήθηκαν να υποβάλουν προσφορές, παρά την προβλεπόµενη αµοιβή των 6 εκατοµµυρίων ευρώ, διότι στην προκήρυξη έµπαινε όρος που δεν τους επέτρεπε να εργάζονται παρά µόνο στη διάρκεια της νύχτας. Έτσι στο νέο διαγωνισµό, θα προβλέπεται η δυνατότητα εργασιών και τη µέρα. Δηλαδή, σε ένα δίκτυο που ήδη λειτουργεί οριακά και µε καθυστερήσεις, θα προστεθούν τώρα και διακοπές κυκλοφορίας κατά τµήµατα, χάριν των εργασιών αντικατάστασης και της εξυπηρέτησης των εργολάβων.

Αεροπλάνα

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν -συνεχώς τον τελευταίο καιρό- οι Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας, στον απόηχο και της πολύνεκρης αεροπορικής τραγωδίας στην Ουάσιγκτον. Συγκεκριµένα, µε ανακοίνωσή της η Ένωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΕΚΕ) επισηµαίνει τις δυσλειτουργίες στο σύστηµα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, τόσο λόγω της υποστελέχωσης της εν λόγω υπηρεσίας όσο και λόγω του απαρχαιωµένου εξοπλισµού επιτήρησης και επικοινωνίας. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά καταγγέλλεται στην ανακοίνωση της Ένωσης, «στην Τερµατική Περιοχή της Αθήνας, εξαιτίας του παρωχηµένου εξοπλισµού, υφίσταται σύστηµα προειδοποίησης εµπλοκών µη επιχειρησιακό και ο Ελεγκτής που εργάζεται δεν λαµβάνει καµία ειδοποίηση από το σύστηµα ότι αεροσκάφη βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης, εποµένως η αποφυγή συµβάντων εξαρτάται αποκλειστικά από την επιχειρησιακή δεινότητα και ετοιµότητα του Ελεγκτή». Οι επιδοτήσεις στο ιδιωτικό µονοπώλιο της Aegean βέβαια «πήγαν καλά», µε το Δηµόσιο (άρα τους φορολογούµενους) να χάνει σχεδόν 35 από τα 120 εκατ. του ποσού που χορήγησε στον αεροµεταφορέα για να καλυφθούν οι ζηµιές της πανδηµίας.

Ανάλογα θέµατα ασφαλείας υπάρχουν και στην ακτοπλοΐα (των επιδοτούµενων γραµµών και των πανάκριβων εισιτηρίων). Τα περιστατικά που έλαβαν χώρα τον προηγούµενο χρόνο, αλλά και οι διαρκείς διαµαρτυρίες των σωµατείων των ναυτεργατών (παραβιάσεις του ορίου χρόνου εργασίας και ανάπαυσης των ναυτικών), δεν αποκλείουν «νέα Τέµπη» στο Αιγαίο.

Δηµόσιο

Το νεοφιλελεύθερο µίσος για το κράτος, έφερε χάος, απώλειες ζωών και εκατοµµυρίων ευρώ δηµόσιου χρήµατος. Το οικονοµικό µοντέλο «περικοπές και ιδιωτικοποίηση» αποδείχτηκε καταστροφικό. Για αυτό και έχει µεγάλη σηµασία, µαζί µε τα αιτήµατα του κόσµου που διαδηλώνει πανελλαδικά ενάντια στη συγκάλυψη, για δικαίωση και δικαιοσύνη, να γίνει κυρίαρχο το αίτηµα να περάσουν οι σιδηρόδροµοι στο δηµόσιο τώρα.

Να εθνικοποιηθούν χωρίς αποζηµίωση στην Hellenic Train, µε στόχο ασφαλείς, σύγχρονες και οικονοµικά προσιτές µεταφορές. Με µαζικές προσλήψεις, καλύτερους µισθούς και όρους εργασίας. Γιατί σήµερα η µεγάλη κοινωνική πλειοψηφία αντιλαµβάνεται σιγά-σιγά ότι η ιδιωτικοποίηση και το κέρδος δολοφονούν. Ασφαλείς και σύγχρονοι σιδηρόδροµοι σηµαίνει δηµόσια και ενιαία επιχείρηση που θα κινείται µε γνώµονα τις κοινωνικές ανάγκες. Και όχι µε σκοπό το κέρδος που αντιµετωπίζει την ασφάλεια ως περιττό κόστος.

Ξεκινώντας από τους σιδηρόδροµους, µπορούµε και πρέπει να επιβάλουµε δηµόσιες και ασφαλείς υποδοµές παντού (µεταφορές, ενέργεια, νερό, παιδεία υγεία), επαρκώς στελεχωµένες, αντιστρέφοντας τα πλήγµατα της νεοφιλελεύθερης επίθεσης ετών. Αυτή η µάχη µπορεί να γίνει η αρχή για την ανατροπή της πολιτικής που δολοφονεί και στερεί ζωτικά κονδύλια από το κοινωνικό κράτος.

Το ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, να συνδεθεί µε τα αιτήµατα ενάντια στην ακρίβεια, για αυξήσεις σε µισθούς και συντάξεις, για stop στους πολεµικούς εξοπλισµούς και την προστασία του περιβάλλοντος. Και για αυτές τις απαραίτητες συνδέσεις, για την αντεπίθεση των εργαζοµένων και της νεολαίας, ο ρόλος της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής αριστεράς είναι καθοριστικός. Εξάλλου είναι ο µονός δρόµος που µπορεί να βαδίσει, για την αναγκαία ανασύνταξή της. Ειδικά τώρα, που το «πεζοδρόµιο» επέστρεψε και καθορίζει την κεντρική πολιτική ατζέντα.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά