​Η κυβέρνηση σε αστάθεια, οι δανειστές σε "κόντρα", το πρόγραμμα δεν "βγαίνει"

Τα υπο­τι­θέ­με­να «μέ­τω­πα αντί­στα­σης» και «σύ­γκρου­σης» όπως η «κό­ντρα» του υπουρ­γού Παι­δεί­ας με την Εκ­κλη­σία ή η «πά­τα­ξη της δια­πλο­κής» με τη δια­δι­κα­σία αδειο­δό­τη­σης των κα­να­λιών κα­τέρ­ρευ­σαν μέσα στη γε­νι­κή χλεύη. Το «πρό­ταγ­μα» της πα­ρα­μο­νής στην κυ­βέρ­νη­ση που ενέ­πνευ­σε τη μνη­μο­νια­κή στρο­φή το κα­λο­καί­ρι του 2015, με το επι­χεί­ρη­μα ότι «η Αρι­στε­ρά δεν μπο­ρεί να λι­πο­τα­κτή­σει», απο­δει­κνύ­ε­ται ότι οδη­γεί σε ολο­κλη­ρω­τι­κή λι­πο­τα­ξία από τις ιδέες και τα προ­τάγ­μα­τα της Αρι­στε­ράς και σε πλήρη προ­σχώ­ρη­ση όχι μόνο στις πο­λι­τι­κές της φι­λε­λεύ­θε­ρης σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας, αλλά και στον πο­λι­τι­κό χώρο του σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού κέ­ντρου.

Παρά το θε­α­μα­τι­κό της χα­ρα­κτή­ρα, ωστό­σο, η συ­στη­μι­κή προ­σαρ­μο­γή δεν απο­δει­κνύ­ε­ται αρ­κε­τή για να θω­ρα­κί­σει την κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ - ΑΝΕΛ απέ­να­ντι στον κίν­δυ­νο της πο­λι­τι­κής κα­τάρ­ρευ­σης, αντί­θε­τα τη φέρ­νει όλο και πιο κοντά. Ακόμη χει­ρό­τε­ρα, ενώ η μνη­μο­νια­κή στρο­φή έγινε στο όνομα της απο­φυ­γής της «κα­τα­στρο­φής» της εξό­δου από την Ευ­ρω­ζώ­νη, η συ­ζή­τη­ση ότι το ελ­λη­νι­κό πρό­γραμ­μα δεν «βγαί­νει» και ότι ίσως η μόνη ρε­α­λι­στι­κή λύση είναι η έξο­δος από την Ευ­ρω­ζώ­νη, ξα­νά­νοι­ξε διε­θνώς, στην Ουά­σινγ­κτον αλλά και στην ίδια τη Γερ­μα­νία.

«Ναι σε όλα», σε όλους!

Κυ­βερ­νη­τι­κές διαρ­ρο­ές με τη μορφή ρε­πορ­τάζ λένε ότι η κυ­βέρ­νη­ση έχει απο­φα­σί­σει ότι πρέ­πει η δεύ­τε­ρη αξιο­λό­γη­ση του ελ­λη­νι­κού προ­γράμ­μα­τος να ολο­κλη­ρω­θεί σύ­ντο­μα - η έκ­φρα­ση είναι fast track αξιο­λό­γη­ση. Η εξή­γη­ση γι’ αυτή τη… μνη­μο­νια­κή θέρμη είναι απλή:

Πρώτο, η κυ­βέρ­νη­ση γνω­ρί­ζει πολύ καλά ότι με τους «λο­γα­ρια­σμούς» που άνοι­ξε με τμή­μα­τα του βα­θέ­ος κρά­τους και του εγ­χώ­ριου συ­στή­μα­τος και έχο­ντας κα­τα­φέ­ρει να ανα­δεί­ξει τον Κυ­ριά­κο Μη­τσο­τά­κη σε πραγ­μα­τι­κή απει­λή, η πα­ρα­μο­νή της στην εξου­σία στη­ρί­ζε­ται πλέον κατά κύριο λόγο στους… δα­νει­στές! Οι οποί­οι τη θε­ω­ρούν «κα­ταλ­λη­λό­τε­ρη» να επι­βά­λει και να δια­χει­ρι­στεί το τρίτο μνη­μό­νιο όχι μόνο χωρίς με­γά­λες κοι­νω­νι­κές αντι­δρά­σεις αλλά και χρε­ώ­νο­ντάς το στην Αρι­στε­ρά. Επι­πλέ­ον, σε μια συ­γκυ­ρία επερ­χό­με­νων πολ­λα­πλών και κρί­σι­μων εκλο­γι­κών ανα­με­τρή­σε­ων στην Ευ­ρώ­πη και «εκ­φυ­λι­στι­κής στα­σι­μό­τη­τας» για την Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, οι δα­νει­στές απο­ποιού­νται το ρίσκο άμε­σων πο­λι­τι­κών ανα­τρο­πών στην Ελ­λά­δα. Δεύ­τε­ρο, η γε­νι­κή συ­στη­μι­κή προ­σαρ­μο­γή οδη­γεί ανα­πό­φευ­κτα και σε υιο­θέ­τη­ση του συ­στη­μι­κού success story που ενέ­πνευ­σε και τον Αντώ­νη Σα­μα­ρά: η πιστή εφαρ­μο­γή του μνη­μο­νια­κού προ­γράμ­μα­τος θα φέρει υπο­τί­θε­ται… ανά­πτυ­ξη και μεί­ω­ση της ανερ­γί­ας, συμ­με­το­χή στο πρό­γραμ­μα «πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­σης» (QE) της Ευ­ρω­παϊ­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας (ΕΚΤ) και -κυ­ρί­ως- ελά­φρυν­ση του χρέ­ους, που με τη σειρά του θα κάνει την Ελ­λά­δα ελ­κυ­στι­κό προ­ο­ρι­σμό για τις ξένες επεν­δύ­σεις. Ένα τέ­τοιο success story, προ­ϋ­πο­θέ­τει το «Ναι σε όλα» στις απαι­τή­σεις των δα­νει­στών.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: τα έντο­να ση­μά­δια κυ­βερ­νη­τι­κού εκ­φυ­λι­σμού και αστά­θειας υπο­χρε­ώ­νουν και σε διαρ­κείς συμ­βι­βα­σμούς στο εσω­τε­ρι­κό. Η ντρο­πια­στι­κή ανα­δί­πλω­ση και συμ­βι­βα­σμός με την Εκ­κλη­σία, ύστε­ρα από την πρό­σκαι­ρη «ανταρ­σία» του Φίλη, είναι απο­λύ­τως εν­δει­κτι­κή. 

Η κυ­βέρ­νη­ση κάνει ό,τι μπο­ρεί - για το κε­φά­λαιο!

Ενώ όλα τα υπο­τι­θέ­με­να «φι­λο­λαϊ­κά» δια­βή­μα­τα της κυ­βέρ­νη­σης κα­ταρ­ρέ­ουν και συρ­ρι­κνώ­νο­νται στα… γε­μι­στά της κ. Θε­α­νώς Φω­τί­ου, δεν μπο­ρεί κα­νείς να την κα­τη­γο­ρή­σει ότι δεν κάνει ό,τι μπο­ρεί για τα συμ­φέ­ρο­ντα της αστι­κής τάξης. Δύο ζη­τή­μα­τα είναι εδώ εντε­λώς χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά: 

α. Η ντρο­πια­στι­κή και άκρως υπο­νο­μευ­τι­κή για τα έσοδα, ίσως και για την ίδια της την επι­βί­ω­ση, «προ­γραμ­μα­τι­κή συμ­φω­νία» της ΔΕΗ με τον όμιλο Μυ­τι­λη­ναί­ου. Η συμ­φω­νία προ­βλέ­πει έκ­πτω­ση πε­ρί­που 40% στα τι­μο­λό­για πα­ρο­χής ρεύ­μα­τος υψη­λής τάσης από τη ΔΕΗ στην Αλου­μί­νιον της Ελ­λά­δος για μία δε­κα­ε­τία. Σε ερώ­τη­ση της Επι­τρο­πής Κε­φα­λαια­γο­ράς, η ΔΕΗ απά­ντη­σε για τη χρο­νι­κή πε­ρί­ο­δο 1.1.2014 - 30.6.2016 οι απώ­λειες για τη ΔΕΗ από την πα­λαιά ρύθμ­μι­ση με την Αλου­μί­νιον ανήλ­θαν στο ποσό των 54,4 εκατ. ευρώ. Αν αυτές ήταν οι απώ­λειες για διάρ­κεια 2,5 χρό­νων, μπο­ρού­με να αντι­λη­φθού­με πόσες θα είναι για τη διάρ­κειας μίας δε­κα­ε­τί­ας νέα συμ­φω­νία. Και φυ­σι­κά δεν είναι μόνο η Αλου­μί­νιον της Ελ­λά­δος, αλλά και όλες οι άλλες βιο­μη­χα­νί­ες υψη­λής ενερ­γεια­κής έντα­σης, που εντε­λώς ανα­με­νό­με­να θα ζη­τή­σουν ανά­λο­γη με­τα­χεί­ρι­ση. Οι απλή­ρω­τες οφει­λές προς τη ΔΕΗ ανέρ­χο­νται ήδη σε πάνω από 1 δισ. ευρώ, πολ­λοί εκτι­μούν ότι η επι­χεί­ρη­ση θα αντι­με­τω­πί­σει άμεσα προ­βλή­μα­τα ρευ­στό­τη­τας στους επό­με­νους μήνες, η ίδια η ΔΕΗ για τα λαϊκά νοι­κο­κυ­ριά προ­βλέ­πει μόνο διευ­κο­λύν­σεις πλη­ρω­μής σε δό­σεις και κόβει το ρεύμα, αλλά για τους με­γά­λους κα­πι­τα­λι­στι­κούς ομί­λους η «με­τα­χεί­ρι­ση» είναι φι­λι­κή…  
β. Οι προ­τά­σεις που προ­ω­θεί ο υπουρ­γός Ανά­πτυ­ξης κ. Στα­θά­κης για τη δια­χεί­ρι­ση των «κόκ­κι­νων» επι­χει­ρη­μα­τι­κών δα­νεί­ων. Η πώ­λη­ση τρα­πε­ζι­κών δα­νεί­ων στα distress funds, ένα αντι­λαϊ­κό μέτρο και «μη­χα­νά­κι» πλει­στη­ρια­σμών πρώ­της κα­τοι­κί­ας, απο­δει­κνύ­ε­ται ένα μέτρο εξαι­ρε­τι­κά ωφέ­λι­μο για τους επι­χει­ρη­μα­τί­ες. Η πρό­τα­ση του Στα­θά­κη -που ισχυ­ρί­ζε­ται ότι βλέ­πουν θε­τι­κά ή και έχουν απο­δε­χτεί οι δα­νει­στές- είναι η εξής: αφού τα distress funds θα μπο­ρούν να αγο­ρά­ζουν τα «κόκ­κι­να» επι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια στο 15-20% της ονο­μα­στι­κής τους αξίας, να έχουν το δι­καί­ω­μα να κά­νουν το ίδιο και οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες, δη­λα­δή να «αγο­ρά­ζουν»-εξο­φλούν τα δά­νειό τους στο 15-20% της συ­νο­λι­κής οφει­λής. Ακόμη και αν η πρό­τα­ση προ­βλέ­πει μια μι­κρό­τε­ρη «έκ­πτω­ση» (αντί για 85-90%, ας πούμε 70%), πρό­κει­ται για μια γεν­ναία σει­σά­χθεια και «βαθύ κού­ρε­μα» των επι­χει­ρη­μα­τι­κών χρεών. Στην οποία το πι­θα­νό­τε­ρο είναι ότι θα συ­ναι­νέ­σουν και οι δα­νει­στές… Είναι το «δι­καί­ω­μα στη δεύ­τε­ρη ευ­και­ρία» που υπο­σχέ­θη­κε στους επι­χει­ρη­μα­τί­ες ο Κυ­ριά­κος Μη­τσο­τά­κης στη ΔΕΘ…

Το πρό­γραμ­μα «δεν βγαί­νει»…

Ενώ το πλιά­τσι­κο του τρί­του μνη­μο­νί­ου συ­νε­χί­ζε­ται, με το εγ­χώ­ριο και διε­θνές κε­φά­λαιο να απο­λαμ­βά­νουν ελ­κυ­στι­κά «με­ρί­σμα­τα» απ’ αυτό, στην Ουά­σινγ­κτον και το Βε­ρο­λί­νο επα­νήλ­θε η δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση για πι­θα­νή έξοδο της Ελ­λά­δας από την Ευ­ρω­ζώ­νη. Στα πρω­το­σέ­λι­δα των ση­με­ρι­νών γερ­μα­νι­κών εφη­με­ρί­δων το «ρε­ζου­μέ» είναι το εξής: το ελ­λη­νι­κό πρό­γραμ­μα «δεν βγαί­νει», η Ελ­λά­δα «βα­σα­νί­ζε­ται και μας βα­σα­νί­ζει» εντός Ευ­ρω­ζώ­νης, η μόνη λύση είναι ο συν­δυα­σμός δια­γρα­φής χρέ­ους και εξό­δου από την Ευ­ρω­ζώ­νη.

Το «μπα­ράζ» αυτό των γερ­μα­νι­κών εφη­με­ρί­δων «εμπνέ­ε­ται» από τις διερ­γα­σί­ες και τις «κό­ντρες» με­τα­ξύ ΔΝΤ και Ευ­ρω­παί­ων δα­νει­στών αλλά και με­τα­ξύ ΗΠΑ και Γερ­μα­νί­ας, που πήραν τη μορφή χτυ­πη­μά­των «κάτω από τη ζώνη» και ιμπε­ρια­λι­στι­κού «εμ­φυ­λί­ου», στο πλαί­σιο των ερ­γα­σιών της ετή­σιας συ­νό­δου του ΔΝΤ και της Πα­γκό­σμιας Τρά­πε­ζας.  

Στη συ­ζή­τη­ση για το ελ­λη­νι­κό πρό­γραμ­μα, το ΔΝΤ έθεσε τη γνω­στή του άποψη, ότι τα υψηλά πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα δεν είναι εφι­κτά ούτε πο­λι­τι­κά δια­χει­ρί­σι­μα, ότι ρε­α­λι­στι­κά είναι πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα 1,5%, γι’ αυτό απαι­τεί­ται δια­γρα­φή του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους. Η ευ­ρω­παϊ­κή και ιδιαί­τε­ρα η γερ­μα­νι­κή πλευ­ρά απα­ντούν ότι δια­γρα­φή χρέ­ους εντός της Ευ­ρω­ζώ­νης δεν είναι εφι­κτή, και «αντι­κα­θι­στούν» τη δια­γρα­φή χρέ­ους με υψηλά πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα.

Επει­δή η ευ­ρω­παϊ­κή και διε­θνής συ­γκυ­ρία «απαι­τούν» τη συμ­με­το­χή του ΔΝΤ στο ελ­λη­νι­κό πρό­γραμ­μα, αλλά επει­δή ταυ­τό­χρο­να οι γερ­μα­νι­κές εκλο­γές «απαι­τούν» του­λά­χι­στον την ανα­βο­λή της ανα­διάρ­θρω­σης του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους, το αδιέ­ξο­δο είναι πλή­ρες.

Αν προ­σέ­ξει όμως κα­νείς κα­λύ­τε­ρα, υπάρ­χει κοι­νός πα­ρο­νο­μα­στής ανά­με­σα στην άποψη του ΔΝΤ και τη γερ­μα­νι­κή άποψη: η δια­γρα­φή χρέ­ους, αλλά εκτός Ευ­ρω­ζώ­νης! Εξάλ­λου, ο Σόι­μπλε δεν έχει γε­νι­κώς απο­κλεί­σει τη δια­γρα­φή χρέ­ους, αλλά ει­δι­κώς τη δια­γρα­φή χρέ­ους εντός Ευ­ρω­ζώ­νης… Σε δη­μο­σιεύ­μα­τα του αγ­γλο­σα­ξο­νι­κού Τύπου, η ελ­λη­νι­κή «διά­σω­ση» αντι­με­τω­πί­ζε­ται εδώ και καιρό, αλλά ιδιαί­τε­ρα αυτές τις μέρες, σαν ένα «βα­σα­νι­στή­ριο άνευ νο­ή­μα­τος και άνευ απο­τε­λέ­σμα­τος». 

Όλα αυτά απο­δει­κνύ­ουν ότι ο μνη­μο­νια­κός κα­τή­φο­ρος δεν έχει «πάτο», όπως και η μνη­μο­νια­κή και γε­νι­κό­τε­ρα συ­στη­μι­κή προ­σαρ­μο­γή της κυ­βέρ­νη­σης. Που όσο προ­σαρ­μό­ζε­ται, τόσο βου­λιά­ζει στο μνη­μο­νια­κό βούρ­κο, στον εκ­φυ­λι­σμό και την αστά­θεια.

*Δμηο­σιεύ­τη­κε στην "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φύλλο 369 (12/10).