Η οριστική κατεδάφιση της κοινωνικής ασφάλισης

Αιχμή του δό­ρα­τος στα ισο­πε­δω­τι­κά μέτρα που προ­βλέ­πει το Μνη­μό­νιο 3 και ήδη έχουν μπει σε εφαρ­μο­γή είναι η αντι­με­ταρ­ρύθ­μι­ση του ασφα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος. Οι πε­ρι­κο­πές που θα αφο­ρούν στις ήδη κα­τα­βαλ­λό­με­νες συ­ντά­ξεις θα είναι με­γά­λες, καθώς η κυ­βέρ­νη­ση έχει δε­σμευ­θεί για με­γά­λη μεί­ω­ση δα­πα­νών που αφο­ρούν την κοι­νω­νι­κή ασφά­λι­ση (0,25% του ΑΕΠ φέτος και 1% του ΑΕΠ το 2016, δη­λα­δή πάνω από 2,2 δισ. ευρώ τη διε­τία). Πα­ράλ­λη­λα, στο νέο ασφα­λι­στι­κό μο­ντέ­λο που σχε­διά­ζουν κυ­βέρ­νη­ση-δα­νει­στές για τον Οκτώ­βριο, η πρό­ω­ρη σύ­ντα­ξη με­τα­τρέ­πε­ται σε «άπια­στο όνει­ρο», ενώ δη­μιουρ­γού­νται οι όροι για συ­ντά­ξεις-φι­λο­δω­ρή­μα­τα ύψους 200 ευρώ το μήνα. 

Μειώ­σεις 

Μέσα στο κα­λο­καί­ρι εφαρ­μό­στη­καν ήδη δύο πρώ­τες μνη­μο­νια­κές πα­ρεμ­βά­σεις που μειώ­νουν τις συ­ντά­ξεις, πέραν των πε­ρι­κο­πών της τάξης του 45% την πε­ρί­ο­δο 2010-15. Στα 392,7 ευρώ (-19,2%) αντί των 486 ευρώ μειώ­νε­ται η κα­τώ­τα­τη σύ­ντα­ξη που θα χο­ρη­γεί­ται σε όσους συ­ντα­ξιο­δο­τη­θούν με δε­κα­πε­ντα­ε­τία, ή λόγω ανα­πη­ρί­ας 80%, ή εξαι­τί­ας ερ­γα­τι­κού ατυ­χή­μα­τος από 1/1/15, καθώς με εγκύ­κλιο του Π. Χαϊ­κά­λη, η οποία υπε­γρά­φη στις 14 Αυ­γού­στου, ενερ­γο­ποιεί­ται διά­τα­ξη του δια­βό­η­του νόμου Κου­τρου­μά­νη-Λο­βέρ­δου (Ν. 3863/2010). Πρό­κει­ται για ισχυ­ρό­τα­το πλήγ­μα κατά των χα­μη­λο­συ­ντα­ξιού­χων και αν­θρώ­πων που δεν μπο­ρούν πλέον να ερ­γα­στούν οπότε ανα­γκα­στι­κά συ­ντα­ξιο­δο­τού­νται. Η πα­ρα­πά­νω κυ­βερ­νη­τι­κή από­φα­ση είναι η πρώτη μιας σει­ράς αντια­σφα­λι­στι­κών πα­ρεμ­βά­σε­ων που επι­χει­ρούν να με­τα­τρέ­ψουν τις συ­ντά­ξεις σε προ­νοια­κό επί­δο­μα. 
Είχε προη­γη­θεί (από τις 30/7) εγκύ­κλιος προς όλους τους ασφα­λι­στι­κούς ορ­γα­νι­σμούς που μειώ­νει τις κύ­ριες συ­ντά­ξεις, μέσω της αύ­ξη­σης των ει­σφο­ρών Υγεί­ας, από 4% σε 6%, ενώ από την ίδια ημε­ρο­μη­νία τί­θε­ται για πρώτη φορά πα­ρα­κρά­τη­ση ύψους 6% επί του κα­τα­βαλ­λό­με­νου ποσού στην επι­κου­ρι­κή σύ­ντα­ξη, όπως άλ­λω­στε προ­έ­βλε­παν τα «προ­α­παι­τού­με­να» του Ιούλη. «Τσά­μπα» η κα­τάρ­γη­ση του 5ευ­ρου στα νο­σο­κο­μεία δη­λα­δή. 

Αλ­λα­γές

Ει­δι­κό­τε­ρα, στο κεί­με­νο του μνη­μο­νί­ου με­τα­ξύ άλλων προ­βλέ­πε­ται:

-Στα­δια­κή αύ­ξη­ση των ορίων ηλι­κί­ας συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης με στόχο την κα­τάρ­γη­ση των συ­ντα­ξιο­δο­τή­σε­ων πριν από τα 67 ή τα 62, με 40 έτη ασφά­λι­σης, από την 1η Ια­νουα­ρί­ου 2022. Κα­νέ­νας ασφα­λι­σμέ­νος, στον ιδιω­τι­κό ή τον δη­μό­σιο τομέα, δεν θα μπο­ρεί να συ­ντα­ξιο­δο­τεί­ται πριν από το 67ο έτος της ηλι­κί­ας του. Ήδη δε­κά­δες χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νοι που μπο­ρού­σαν να συ­ντα­ξιο­δο­τη­θούν τους επό­με­νους μήνες του 2015 από την ηλι­κία των 50 ετών θα πρέ­πει να ερ­γα­στούν άλλα 5 χρό­νια. Αύ­ξη­ση κατά 10% του πέ­ναλ­τι για την πρό­ω­ρη έξοδο (που ση­μαί­νει ότι όσοι επι­λέ­ξουν την έξοδο θα πά­ρουν σύ­ντα­ξη πολύ χα­μη­λή). 

-Κα­τα­βο­λή μόνο του ποσού που αντι­στοι­χεί στις ει­σφο­ρές που έχουν πλη­ρώ­σει για όσους έχουν κα­τα­θέ­σει αί­τη­ση πρό­ω­ρης συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης μετά την 30ή Ιου­νί­ου 2015 και μέχρι τη συ­μπλή­ρω­ση των 67, πράγ­μα το οποίο φέρ­νει συ­ντά­ξεις που μπο­ρεί να κυ­μαί­νο­νται και κάτω από τα 200 ευρώ. Ακόμα και όταν κά­ποιος συ­μπλη­ρώ­σει το 67ο έτος δεν θα του δί­νε­ται αυ­τό­μα­τα η υπό­λοι­πη σύ­ντα­ξη που αντι­στοι­χεί στα κα­τώ­τε­ρα όρια, αλλά θα εξε­τά­ζε­ται σε συ­νάρ­τη­ση με ει­σο­δη­μα­τι­κά και πε­ριου­σια­κά στοι­χεία. Μέχρι τώρα τα Τα­μεία προ­σέ­θε­ταν αυ­τό­μα­τα την αύ­ξη­ση μέχρι να φτά­σει το ποσό της κα­τώ­τα­της σύ­ντα­ξης (ΙΚΑ 486 ευρώ, ΟΑΕΕ 417 ευρώ κ.λπ.). Η συμ­με­το­χή του κρά­τους στα­δια­κά πε­ριο­ρί­ζε­ται στην κα­τα­βο­λή της βα­σι­κής σύ­ντα­ξης, που το 2010 εκτι­μή­θη­κε ότι θα είναι στα 360 ευρώ. Για τους οπα­δούς της ΤΙΝΑ, άλ­λω­στε, οι λε­γό­με­νες «πρό­ω­ρες» συ­ντά­ξεις απο­τε­λούν τρο­χο­πέ­δη για την «αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα» και οφεί­λουν να εκλεί­ψουν.

-Μέ­χρι την 31η Οκτώ­βρη 2015 θα κα­ταρ­γη­θούν όλοι οι κοι­νω­νι­κοί πόροι (φόροι υπέρ τρί­των σε σύ­ντα­ξη συμ­βο­λαί­ων, ει­σι­τή­ρια θε­α­μά­των κ.ά.) που έφερ­ναν χρή­μα­τα στα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι από αυ­τούς τους κοι­νω­νι­κούς πό­ρους ενι­σχυό­ταν με περί το 1,8 δισ. ευρώ τον χρόνο το Σύ­στη­μα Κοι­νω­νι­κής Ασφά­λι­σης.

-Η προ­βλε­πό­με­νη στο νέο μνη­μό­νιο στα­δια­κή κα­τάρ­γη­ση του ΕΚΑΣ μέχρι το 2019, και ει­δι­κά η άμεση κα­τάρ­γη­ση του ΕΚΑΣ για το 20% των δι­καιού­χων με τα ανα­λο­γι­κά με­γα­λύ­τε­ρα ει­σο­δή­μα­τα, συ­νε­πά­γε­ται επι­πλέ­ον μεί­ω­ση συ­ντά­ξε­ων 193 ευρώ κατά μέσο όρο μη­νιαία. Άμεσα πλήτ­το­νται πε­ρί­που 60.000 συ­ντα­ξιού­χοι. 

-Πά­γω­μα των κα­τώ­τα­των συ­ντά­ξε­ων μέχρι το 2021 πα­ντού (καμία αύ­ξη­ση στις συ­ντά­ξεις πεί­νας για του­λά­χι­στον 6 χρό­νια!). 

-Έως τον Οκτώ­βριο όλα τα επι­κου­ρι­κά τα­μεία θα πρέ­πει να εν­σω­μα­τω­θούν στο ΕΤΕΑ ή να με­τα­τρα­πούν σε επαγ­γελ­μα­τι­κά τα­μεία. Η κα­τα­βο­λή των επι­κου­ρι­κών συ­ντά­ξε­ων θα γί­νε­ται μόνο από τα έσοδα του ΕΤΕΑ που δεν θα επι­χο­ρη­γεί­ται πια από το κρά­τος, εφαρ­μό­ζο­ντας τη ρήτρα μη­δε­νι­κού ελ­λείμ­μα­τος, η οποία θα επι­φέ­ρει νέες μειώ­σεις, του­λά­χι­στον 6% στις επι­κου­ρι­κές.

Νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο μο­ντέ­λο

Είναι φα­νε­ρό ότι η κυ­βέρ­νη­ση προ­χω­ρά στη δη­μιουρ­γία ενός νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου μο­ντέ­λου κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης που συν­δέ­ει στε­νό­τε­ρα ει­σφο­ρές και πα­ρο­χές, σύμ­φω­να με το οποίο ο ερ­γα­ζό­με­νος, ύστε­ρα από 40 χρό­νια ερ­γα­σί­ας ή μετά τη συ­μπλή­ρω­ση του 67ου έτους της ηλι­κί­ας του, θα λαμ­βά­νει κύρια σύ­ντα­ξη μι­κρό­τε­ρη από το μισό του μέσου μι­σθού του, όπως ορί­ζει ο Ν. 3863/10 που η κυ­βέρ­νη­ση δε­σμεύ­τη­κε να εφαρ­μό­σει. Αυτό το μο­ντέ­λο ασφά­λι­σης έρ­χε­ται πλέον να ολο­κλη­ρω­θεί με το νέο μνη­μό­νιο, το οποίο ορί­ζει ότι εντός του 2016 θα υλο­ποι­η­θεί όχι μόνο η διοι­κη­τι­κή ενο­ποί­η­ση όλων των Τα­μεί­ων σε ένα, αλλά και η ου­σια­στι­κή ενο­ποί­η­ση των όρων και προ­ϋ­πο­θέ­σε­ων ασφά­λι­σης και λήψης σύ­ντα­ξης, προ­φα­νώς «προς τα κάτω». 

Με όλο αυτό το αντι­δρα­στι­κό πλέγ­μα νόμων υλο­ποιεί­ται ένας στρα­τη­γι­κός στό­χος του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Το «νέο Ασφα­λι­στι­κό» θα είναι έτσι δο­μη­μέ­νο ώστε με την πα­ρού­σα αγορά ερ­γα­σί­ας να δίνει εξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λές συ­ντά­ξεις. Οι ερ­γα­ζό­με­νοι είναι αδύ­να­το να εξα­σφα­λί­σουν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τις μειω­μέ­νες συ­ντά­ξεις που προ­βλέ­πο­νται, αφού είναι αδύ­να­το για τη συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των ερ­γα­ζο­μέ­νων να δια­σφα­λί­σουν 40 έτη πλή­ρους ασφά­λι­σης, ιδιαί­τε­ρα σε πε­ρι­βάλ­λον υψη­λής ανερ­γί­ας και με δε­δο­μέ­νο ότι πριν από την κρίση του 2009 ο μέσος όρος ασφά­λι­σης στην Ελ­λά­δα έφτα­νε τα 20 μόλις έτη.

Ρι­ζο­σπα­στι­κά μέτρα

Όλα τα αντιερ­γα­τι­κά νο­μο­θε­τή­μα­τα των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων -όπως και οι εφαρ­μο­στι­κοί νόμοι του μνη­μο­νί­ου Τσί­πρα- που αφο­ρούν το σύ­στη­μα κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης επι­διώ­κουν τον δρα­στι­κό πε­ριο­ρι­σμό του δη­μό­σιου-κοι­νω­νι­κού χα­ρα­κτή­ρα του και τη με­τα­τρο­πή του σε ιδιω­τι­κό-κε­φα­λαιο­ποι­η­τι­κό. Το ανα­τρι­χια­στι­κό είναι ότι μια κυ­βέρ­νη­ση με «πυ­ρή­να την Αρι­στε­ρά» (όπως ευαγ­γε­λί­ζε­ται) έχει προ­σχω­ρή­σει στην πα­ρα­πά­νω λο­γι­κή. Και δεν αρκεί να δη­λώ­νεις αρι­στε­ρός/ή. Η πο­λι­τι­κή σου πρα­κτι­κή οφεί­λει να είναι πρώτα και κύρια αρι­στε­ρή. Τα Τα­μεία που έχα­σαν 13 δισ. ευρώ με το πε­ρί­φη­μο PSI, που χά­νουν δε­κά­δες δισ. το χρόνο από τα πο­σο­στά ανερ­γί­ας, από την αδή­λω­τη και ευ­έ­λι­κτη ερ­γα­σία, από την ει­σφο­ρο­δια­φυ­γή και την ει­σφο­ρο­κλο­πή, επι­χει­ρεί­ται να πρι­μο­δο­τη­θούν, για άλλη μια φορά, από το «αίμα» των συ­ντα­ξιού­χων και των ερ­γα­ζο­μέ­νων. 

Για μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς, μο­νό­δρο­μος θα ήταν μια σειρά ρι­ζο­σπα­στι­κών μέ­τρων, στο πλαί­σιο μιας γε­νι­κό­τε­ρης πο­λι­τι­κής αντι­στρο­φής των πληγ­μά­των που έχουν δε­χτεί τα Τα­μεία από τη δια­χρο­νι­κή τους λη­στεία: Μέ­τρα-ερ­γα­λεία άντλη­σης πόρων για τη χρη­μα­το­δό­τη­ση του συ­στή­μα­τος κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης, που δεν μπο­ρούν παρά να πλήτ­τουν τον τα­ξι­κό αντί­πα­λο (επα­να­φο­ρά των ερ­γο­δο­τι­κών ει­σφο­ρών, έκτα­κτη φο­ρο­λό­γη­ση σε κά­ποιας μορ­φής δρα­στη­ριό­τη­τα του κε­φα­λαί­ου) και να προ­στα­τεύ­ουν τον κόσμο της ερ­γα­σί­ας (καμία μεί­ω­ση στις κύ­ριες και επι­κου­ρι­κές συ­ντά­ξεις, μεί­ω­ση των προ­ϋ­πο­θέ­σε­ων συ­ντα­ξιο­δό­τη­σης στα πριν από την κρίση επί­πε­δα: 35ε­τία στα 60 ή 37ε­τία χωρίς όριο ηλι­κί­ας), ενι­σχύ­ο­ντας έτσι τον υπο­χρε­ω­τι­κό, κα­θο­λι­κό και ανα­δια­νε­μη­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα της κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης. Γι’ αυτή την προ­ο­πτι­κή έχου­με άμεσο κα­θή­κον να πα­λέ­ψου­με, ξε­κι­νώ­ντας από την απο­τρο­πή ψή­φι­σης του «νέου ασφα­λι­στι­κού οδο­στρω­τή­ρα» μέσα στον Οκτώ­βρη.