Κάποιοι νόμιζαν ότι ξόφλησαν οριστικά με τη μαζική κινητοποίηση του κόσμου από τα κάτω. Ότι ο κυβερνητικός τους θώκος είναι ατράνταχτος και το στόμα τους ανέλεγκτο. Δυστυχώς για εκείνους, ευτυχώς για εμάς, διαψεύστηκαν πανηγυρικά στις 28/02.
Πλέον και επίσημα αυτή η ημερομηνία καταχωρήθηκε στη συλλογική μνήμη όχι ως μια μέρα βουβού πένθους, αλλά μια μέρα ηχηρής διεκδίκησης και αγώνα. Αυτό που συνέβη την τελευταία μέρα του Φλεβάρη δεν έχει προηγούμενο στα εγχώρια χρονικά με πάνω από ένα εκατομμύριο κόσμο να διαδηλώνει σε όλη την Ελλάδα και δεκάδες χιλιάδες σε πόλεις του εξωτερικού. Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει χάσει κάθε νομιμοποίηση.
Παντού και πάντες
Οι αριθμοί των συγκεντρώσεων και των συγκεντρωμένων ζαλίζουν. Μόνο στην Ελλάδα υπήρξαν πάνω από 260 καλέσματα σε πόλεις και χωριά. Οι μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλο και Ηράκλειο είναι ικανές να προκαλέσουν πανικό στην κυβέρνηση, όμως αυτές που επίσης προκάλεσαν πολιτικό σεισμό ήταν οι συγκεντρώσεις στην περιφέρεια. Από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, σε κάθε πόλη, κωμόπολη ή μικρό χωριό σηκώθηκαν πανό και πλακάτ που απαιτούσαν δικαίωση και τιμωρία των ενόχων. Σωματεία, φοιτητικοί σύλλογοι, μαθητικές κοινότητες, τοπικοί φορείς, όλοι βγήκαν στους δρόμους απ’ άκρη σ’ άκρη σε ολόκληρη την επικράτεια. Η αγορά νέκρωσε, τα μαγαζιά είχαν λουκέτο και μια ενημέρωση στην πόρτα τους ότι δεν λειτουργούν σε ένδειξη συμπαράστασης στις οικογένειες των θυμάτων των Τεμπών. Μικρά παιδάκια με τους γονείς τους μέχρι ηλικιωμένοι με τα μπαστούνια τους βούλιαξαν κυριολεκτικά τους δρόμους και τις πλατείες της χώρας καθιστώντας το αίτημα για δικαιοσύνη πάνδημο με όλη τη σημασία της λέξης.
Αντίστοιχες εικόνες έρχονταν την ίδια στιγμή και από το εξωτερικό. Σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη σημειώθηκαν κινητοποιήσεις. Από το Τόκιο μέχρι τη Νέα Υόρκη και από το Ακουρέιρι της Ισλανδίας μέχρι το Μπουένος Άιρες. Πάνω από 120 συγκεντρώσεις σε πόλεις του εξωτερικού πραγματοποιήθηκαν με πρωτοφανή μαζικότητα και παλμό. Σε όλη την Ευρώπη, φοιτητές, εργαζόμενοι και παιδιά Ελλήνων μεταναστών διαδήλωσαν στις κεντρικές πλατείες είτε έξω από τις ελληνικές πρεσβείες «εκθέτοντας» τη χώρα μας στους ξένους όπως φοβόντουσαν ο Άδωνις Γεωργιάδης, η Αφροδίτη Λατινοπούλου και ο Άρης Πορτοσάλτε. Μέσα παγκόσμιας εμβέλειας όπως το CNN, το BBC, το Reuters και ο Guardian είχαν στα πρώτα τους θέματα τις κινητοποιήσεις στην Ελλάδα για το έγκλημα που συντελέστηκε στα Τέμπη δύο χρόνια πριν. Την ίδια στιγμή τα πρωτοκλασάτα ακροδεξιά στελέχη της κυβέρνησης που επί μέρες προκαλούσαν τον κόσμο, εκσφενδόνιζαν ανήθικες επιθέσεις στους συγγενείς και έκαναν πλάτες στις πολιτικές του κέρδους και του αίματος ήταν κρυμμένα σε κάποια τρύπα χωρίς μιλιά.
Παλμός και ζωντάνια
Όσοι/ες βρεθήκαμε στις συγκεντρώσεις δεν πρόκειται να ξεχάσουμε εύκολα αυτή την ημέρα γιατί αποτέλεσε μια τομή σε μια περίοδο πολιτικής και κινηματικής ύφεσης. Ο κόσμος ξαναβγήκε μαζικά στους δρόμους με μια πρωτοφανή ομοθυμία. Στην Αθήνα η αστυνομία έκανε τη φαιδρή εκτίμηση για 170.000 κόσμο τη στιγμή που η συγκέντρωση εκτεινόταν από τη Συγγρού μέχρι τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και από το Χίλτον μέχρι το Μοναστηράκι. Δεν υπάρχει καμία υπερβολή στην πραγματική εκτίμηση ότι οι συγκεντρώσεις μόνο στην Αθήνα άγγιξαν το ένα εκατομμύριο ανθρώπους στο δρόμο σε όλο το εύρος της ημέρας. Χρειαζόσουν περίπου μία ώρα για να φτάσεις από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη μέχρι τη Μητροπόλεως. Τέτοια ήταν η πυκνότητα του κόσμου και αντικατοπτρίζει τη θέλησή του να δηλώσει την παρουσία του στο Σύνταγμα την ώρα που έπρεπε. Όμως ήμασταν τόσοι πολλοί που δεν χωρούσαμε όλοι. Παρά την απαγόρευση των αρχών να πετάξουν drones που θα κατέγραφαν τη λαοθάλασσα, οι χειριστές τους τα σήκωσαν στον αέρα και οι εικόνες που μας έδωσαν είναι συγκλονιστικές. Ακόμη και στις πιο μακροσκοπικές εικόνες δεν μπορεί να καταγραφεί στο σύνολό του το πλήθος.
Εκατοντάδες πανό εργατικών σωματείων, φοιτητικών συλλόγων και πολιτικών οργανώσεων γέμιζαν το χώρο. Παιδάκια με χαρτόνια που ζητούσαν δικαιοσύνη, γονείς με πλακάτ που κατηγορούσαν την κυβέρνηση, πολίτες με φωνή που ζητούσαν την παραίτηση Μητσοτάκη δημιούργησαν ένα δυναμικό κλίμα που διέφερε από το αντίστοιχο των συγκεντρώσεων του Γενάρη. Πλέον ο κόσμος δεν συμπαραστεκόταν απλώς στους συγγενείς, πλέον διεκδικούσε ενεργά απέναντι στην κυβέρνηση του εγκλήματος και της συγκάλυψης. Παρά τις προσπάθειες αποπολιτικοποίησης της συγκέντρωσης για ένα βαθιά πολιτικό έγκλημα, κάτι τέτοιο δεν επιτεύχθηκε. Δεκάδες σημαίες της Παλαιστίνης, πανό φεμινιστικών οργανώσεων, αντιφασιστικά συνθήματα και πλακάτ για το έγκλημα της Πύλου πλαισίωναν τα βασικά αιτήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι στην εκδήλωση εκτός από τους συγγενείς, παρευρέθηκε η Μάγδα Φύσσα και η μητέρα της Κυριακής Γρίβα. Ένα γαϊτανάκι αλληλεγγύης, συλλογικής έκφρασης και αγώνα ξετυλίχθηκε μπροστά από το κοινοβούλιο.
Μαζικότητα και επιμονή
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η αγορά νέκρωσε εκείνη την ημέρα και η κοινωνία ξαναζωντάνεψε. Κλειστά έμειναν από μεγάλα νυχτερινά κέντρα της παραλιακής μέχρι μικρά μαγαζάκια μεταναστών στην Αχαρνών. Την ίδια στιγμή εθελοντές οδηγοί ταξί μετέφεραν αγόγγυστα τους διαδηλωτές στο κέντρο γιατί στις πλατφόρμες των σταθμών του ηλεκτρικού γινόταν πανικός και ο κόσμος έπρεπε να περιμένει να περάσουν τρεις και τέσσερις συρμοί προκειμένου να επιβιβαστεί. Ακόμη και τα πιο σκληρά αφεντικά ή πολυεθνικές εταιρείες αναγκάστηκαν υπό το βάρος της κοινωνικής πίεσης να προβούν σε συμβολικές κινήσεις «συμπαράστασης», την ίδια στιγμή που τα ποσοστά των εργαζομένων που είχαν δηλώσει ότι θα απεργήσουν ξεπερνούσαν κάθε προηγούμενο. Είναι σαφές πως η προπαγάνδα των Γεωργιάδη-Βορίδη περί επικείμενων επεισοδίων και αποσταθεροποίησης της χώρας δεν κατάφεραν να φοβίσουν τον κόσμο που έσπευσε μαζικά προς τις συγκεντρώσεις χωρίς καμία δεύτερη σκέψη. Αν ένα συμπέρασμα βγαίνει από την καταγραφή αυτής της εικόνας είναι πως πλέον ο φόβος άλλαξε οριστικά στρατόπεδο.
Αυτός είναι και ο λόγος που όταν δεν πιάνει το καρότο αρχίζει το μαστίγιο. Μετά το πέρας των ομιλιών, η αστυνομία επιδόθηκε και πάλι σε αισχρές βιαιότητες προκειμένου να διαλύσει και να αμαυρώσει το μήνυμα της ημέρας. Ρίψεις χημικών και κρότου λάμψης μέσα στον κόσμο και πάνω από εκατό συλλήψεις και προσαγωγές απλών πολιτών στο σωρό. Τραυματισμοί δημοσιογράφων και παρακρατικές πρακτικές των δελτάδων στα στενά θύμισαν άλλες εποχές που το σύστημα έτρεμε τη λαϊκή οργή. Παρά τους τραμπουκισμούς και τις αλητείες των ΜΑΤ του Χρυσοχοΐδη, όμως, το πλήθος δεν έκανε πίσω και επέστρεφε στην πλατεία Συντάγματος που θύμιζε πεδίο μάχης. Αποκορύφωμα της αναίτιας και προκλητικής καταστολής ήταν η χρησιμοποίηση της αύρας απέναντι σε ειρηνικούς διαδηλωτές μπροστά στο μνημείο του αγνώστου στρατιώτη που έκανε μέχρι και το Νίκο Ευαγγελάτο να αναρωτιέται σε ζωντανή σύνδεση γιατί συμβαίνει αυτό. Ο κόσμος στις 28/02 έδωσε τις καλύτερες απαντήσεις απέναντι σε όλους. Κατάφερε και έμεινε στην πλατεία μέχρι τις έντεκα και είκοσι το βράδυ, την ώρα που σημειώθηκε η σύγκρουση των τρένων. Ήταν η κατακλείδα μιας ημέρας που άλλαξε οριστικά την πολιτική συζήτηση στη χώρα.
Ανάγκη συνέχειας
Είναι πολύ κομβικό η 28/02 να μην εξαντλήσει τα όριά της στην εκτόνωση μιας ημέρας αλλά να αποκτήσει συνειδητή συνέχεια οργάνωσης και αγώνα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και πληρώνει ετεροχρονισμένα έναν μακρύ λογαριασμό εγκλημάτων, ανικανότητας και ανελέητων νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Η επίπλαστη εικόνα της ευημερούσας Ελλάδας του 41% που ξεπέρασε τις «αριστερές παθογένειες» του παρελθόντος κατέρρευσε σαν έναν πύργο από τραπουλόχαρτα. Ο Μητσοτάκης πλέον είναι εγκλωβισμένος στις δικές του αντιφάσεις.
Το πόρισμα του ΕΔΟΑΣΑΑΜ έπεισε και τον πιο άπιστο σχετικά με τις επιδόσεις του στο ψεύδος ως πολιτικό εργαλείο. Η Επιτροπή κατέστησε σαφές με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι οι μνημονιακές πολιτικές ήταν εκείνες που αποψίλωσαν από προσωπικό το σιδηρόδρομο, που υποτίμησαν το ζήτημα της ασφάλειας, που οδήγησαν στην υποχρηματοδότηση και στην εγκατάλειψη των υποδομών και που επέφεραν τελικά το αιματηρό έγκλημα. Οι υπέρμαχοι των πολιτικών λιτότητας και η Hellenic Train φέρουν φαρδιά πλατιά την υπογραφή τους στη σύγκρουση των τρένων. Τα στοιχεία σοκάρουν τόσο στο κομμάτι της απαρχαιωμένης λειτουργίας των σιδηροδρόμων εδώ και δεκαετίες όσο και στην επιβεβαίωση της ύπαρξης παράνομης εύφλεκτης ουσίας στην εμπορική αμαξοστοιχία. Οι θεωρίες «συνωμοσίας» για τις οποίες βοούσε ο πρωθυπουργός έγιναν επίσημο πόρισμα δίχως αμφισβήτηση. Αυτός είναι και ο λόγος που η διαχείριση των αποκαλύψεων έγινε βραχνάς για την κυβέρνηση. Τα μπρος πίσω ανάμεσα στο τεθλιμμένο ύφος των υπουργών της από τη μία και τα ουρλιαχτά των ακροδεξιών στελεχών της από την άλλη αντικατοπτρίζει τον πανικό της ΝΔ. Την ίδια στιγμή η κοινοβουλευτική αντιπολίτευση δείχνει αναντίστοιχη των μεγαλειωδών συγκεντρώσεων σε όλο τον κόσμο και αδυνατεί με το συστημισμό της να εκφράσει τον κόσμο. Πρόκειται για ένα πολιτικό θέατρο σκιών που δεν πείθει κανέναν.
Είναι ζωτικής σημασίας ανάγκη οι κοινωνικές διεργασίες από τα κάτω να παράξουν πολιτικό περιεχόμενο. Να εμπλέξουν κόσμο που αναζητά πολιτική έκφραση, να αναζωογονήσουν το πολιτικό σκηνικό σε αριστερή ριζοσπαστική κατεύθυνση. Στην Ελλάδα υπάρχει πολύ σημαντική εμπειρία τέτοιας διαδικασίας. Το σύνθημα «δεν έχω οξυγόνο» που ακούστηκε μέσα στα βαγόνια της φρίκης έχει μεταφερθεί σε κάθε σπίτι σε κάθε γωνιά της χώρας. Η κοινωνία αναζητά απεγνωσμένα μια ανάσα ελευθερίας και ελπίδας μέσα σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο νεοφιλελεύθερων πολιτικών και σκληρής καταστολής. Είναι χρέος της ριζοσπαστικής Αριστεράς να ακούσει, να μιλήσει και συνδεθεί με τους ανθρώπους που βγήκαν στους δρόμους μαζικά στις 28/02. Είναι χρέος δικό μας να ξαναπιάσουμε το νήμα του αγώνα, της αλήθειας και της δικαίωσης.