Οι εκλογές στην κεντροαριστερά

Πέρα από την επι­βε­βαί­ω­ση της γε­νι­κής αλή­θειας ότι στην πο­λι­τι­κή δεν υπάρ­χουν παρ­θε­νο­γεν­νέ­σεις, τα μι­κρό­τε­ρα, άχρω­μα και άοσμα, εξω-ιστο­ρι­κά μορ­φώ­μα­τα όπως η ΔΗΜΑΡ και το Πο­τά­μι δε θα μπο­ρού­σαν να απει­λή­σουν σε επί­πε­δο εκλο­γής ηγε­σί­ας την πα­σο­κι­κή πα­ρά­δο­ση.
Τα ονό­μα­τα στο επι­τε­λείο της Φ. Γεν­νη­μα­τά (Κ. Λα­λιώ­της, Μιλτ. Πα­παϊ­ω­άν­νου, Θ. Τσού­ρας κ.ά.) δεί­χνουν ότι το «κέ­ντρο» της πα­σο­κι­κής πα­ρά­δο­σης τά­χθη­κε «με τη Φώφη». Και από τη σκο­πιά τους, σωστά έπρα­ξαν: η ανα­συ­γκρό­τη­ση του χώρου του ΠΑΣΟΚ –γιατί περί αυτού πρό­κει­ται– δε θα μπο­ρού­σε να «περ­πα­τή­σει» με την πα­ραί­τη­ση από μια κά­ποια «συ­νέ­χεια» της ιστο­ρί­ας του κόμ­μα­τος του Α. Πα­παν­δρέ­ου και των με­γά­λων γε­γο­νό­των στις δε­κα­ε­τί­ες του 1970-80.

Αυτό το «υλικό» κου­βα­λά­ει μέσα του πο­λι­τι­κή ισχύ: ομά­δες στε­λε­χών, εμπει­ρία δια­κυ­βέρ­νη­σης, σχέ­σεις με τμή­μα­τα των μη­χα­νι­σμών του κρά­τους κ.ο.κ. Αυτά είναι κατά πολύ ου­σια­στι­κό­τε­ρα «ση­μεία στή­ρι­ξης» για μια πο­ρεία πο­λι­τι­κής οι­κο­δό­μη­σης από τα με­τα­μο­ντέρ­να σκέτα επι­κοι­νω­νια­κά «ατού» των αντα­γω­νι­στών της Φ. Γεν­νη­μα­τά στην πάλη για την ηγε­σία στο «νέο φορέα».

Πρό­κει­ται, λοι­πόν, για την πρώτη σο­βα­ρή από­πει­ρα ανα­σύ­ντα­ξης του χώρου της σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρης κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς μετά τη δια­λυ­τι­κή κρίση που ξε­κί­νη­σε στο ΠΑΣΟΚ με την κα­τάρ­ρευ­ση του Γ. Πα­παν­δρέ­ου κάτω από το βάρος των ευ­θυ­νών για τη μνη­μο­νια­κή κα­τα­στρο­φή και την από­φα­ση του Β. Βε­νι­ζέ­λου να συ­γκυ­βερ­νή­σει μαζί με τον Α. Σα­μα­ρά, με μια πο­λι­τι­κή μνη­μο­νια­κής πυγ­μής. 

Μνη­μο­νια­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση

Όμως, ακρι­βώς αυτά τα με­γά­λα πο­λι­τι­κά γε­γο­νό­τα (τα μνη­μό­νια και οι ευ­θύ­νες της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας στην επι­βο­λή τους) πε­ριο­ρί­ζουν ταυ­τό­χρο­να και τη δυ­να­μι­κή αυτού του «νέου ξε­κι­νή­μα­τος». Ο Κ. Λα­λιώ­της μπο­ρεί να αι­σθά­νε­ται «μάγος» και μέγας χει­ρα­γω­γός, όμως τα «θαύ­μα­τα» που πέ­τυ­χε στο (μα­κρι­νό) πα­ρελ­θόν είχαν τη βάση τους στη με­γά­λη πε­ρί­ο­δο της ερ­γα­τι­κής Με­τα­πο­λί­τευ­σης και στην πρώτη ανα­τρο­πή της Δε­ξιάς μετά τον Εμ­φύ­λιο, στα 1981. Σή­με­ρα η ανα­συ­γκρό­τη­ση της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας περ­νά­ει υπο­χρε­ω­τι­κά μέσα από τη δια­χεί­ρι­ση της μνη­μο­νια­κής κα­τα­στρο­φής, μέσα από την απο­δο­χή των «συμ­φω­νιών» με τους δα­νει­στές, σε συν­θή­κες πρω­το­φα­νούς και πα­ρα­τε­τα­μέ­νης κοι­νω­νι­κο-οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης. Γι’ αυτό και ο «νέος φο­ρέ­ας» ση­μα­δεύ­ε­ται εκ γε­νε­τής με τα όρια μιας συ­μπλη­ρω­μα­τι­κής πο­λι­τι­κής δύ­να­μης. Δεν είναι τυ­χαίο ότι το δί­λημ­μα που κυ­ριάρ­χη­σε στις πο­λι­τι­κές συ­ζη­τή­σεις των ημε­ρών ήταν: με τη ΝΔ ή με το ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ;

Όμως δεν είναι, επί­σης, τυ­χαίο ότι δε δό­θη­κε σαφής απά­ντη­ση σε αυτό το κρί­σι­μο ερώ­τη­μα. Ο πα­σο­κι­κός χώρος έχει υπάρ­ξει επί δε­κα­ε­τί­ες ως κα­θε­στω­τι­κή δύ­να­μη. Γνω­ρί­ζει καλά ότι μπο­ρεί να χρεια­στεί να κυ­βερ­νή­σει… και με τους δύο. 

Το πρό­γραμ­μα και οι κοι­νω­νι­κές ανα­φο­ρές στή­ρι­ξης, δη­λα­δή οι πα­ρά­γο­ντες που πα­λιό­τε­ρα θα κα­θό­ρι­ζαν την απά­ντη­ση στο ζή­τη­μα των πο­λι­τι­κών συμ­μα­χιών, είναι σή­με­ρα τα πεδία όπου η σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία έχει υπο­στεί τη βα­θύ­τε­ρη με­τάλ­λα­ξη. Ας δούμε πώς απά­ντη­σε στα ζη­τή­μα­τα αυτά ο επα­νεμ­φα­νι­ζό­με­νος Γ.Α. Πα­παν­δρέ­ου σε δι­σέ­λι­δη συ­νέ­ντευ­ξή του στην «Εφ.Συν.»: «Διαρ­κείς αλ­λα­γές απέ­να­ντι στο πε­λα­τεια­κό σύ­στη­μα… ρη­ξι­κέ­λευ­θες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις… πο­λι­τι­κός φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός και πο­λι­τι­κή οι­κο­λο­γία… (να εκ­φρά­σου­με) κάθε δη­μο­κρά­τη πο­λί­τη… να πα­λεύ­ου­με στην Ελ­λά­δα και να δια­μορ­φώ­νου­με συμ­μα­χί­ες… πα­γκο­σμί­ως». Είναι ένα πρό­γραμ­μα πα­σπαρ­τού, που θα μπο­ρού­σε να στη­ρί­ζε­ται είτε στη Φ. Γεν­νη­μα­τά, είτε στον Στ. Θε­ο­δω­ρά­κη, ενώ θα μπο­ρού­σε να οδη­γεί σε συμ­μα­χία είτε με τον Τσί­πρα είτε με τον Μη­τσο­τά­κη, είτε και με τους δύο μαζί! Γιατί δεν πε­ρι­λαμ­βά­νει λέξη, δεν έχει καμιά επι­λο­γή, στα κρί­σι­μα επί­δι­κα της συ­γκυ­ρί­ας: μνη­μό­νια, λι­τό­τη­τα, νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός, χρέος, τρά­πε­ζες, ευρώ, ΝΑΤΟ κ.ο.κ.

Έχο­ντας επί­γνω­ση αυτής της «αμ­φι­ση­μί­ας», ο ΓΑΠ άφησε ανοι­χτό το εν­δε­χό­με­νο της στή­ρι­ξης όποιας κυ­βέρ­νη­σης, δια της ανο­χής: «Μπο­ρείς να είσαι χρή­σι­μος για τη χώρα, στη­ρί­ζο­ντας και ελέγ­χο­ντας μια κυ­βέρ­νη­ση κα­θη­με­ρι­νά στη Βουλή. Δεν είναι ανά­γκη να φοράς υπουρ­γι­κό κου­στού­μι». 

Κόμμα «πα­σπαρ­τού»

Η δια­δι­κα­σία συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­σης θα συ­νε­χι­στεί, λέει, στο προ­α­ναγ­γελ­θέν συ­νέ­δριο του «νέου φορέα». Όμως στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα επα­φί­ε­ται στις κα­θε­στω­τι­κές ανά­γκες που θα προ­κύ­ψουν μέσα στα επερ­χό­με­να επει­σό­δια της πο­λι­τι­κής κρί­σης. Η Φ. Γεν­νη­μα­τά είναι πλέον η επι­κε­φα­λής ενός «χώρου» που μπο­ρεί να χρη­σι­μεύ­σει ως το ανα­γκαίο συ­μπλή­ρω­μα μιας κυ­βέρ­νη­σης Μη­τσο­τά­κη, ή ως σα­νί­δα σω­τη­ρί­ας της ηγε­σί­ας Τσί­πρα, ή ως πόλος πρω­το­βου­λί­ας για μια «ευ­ρύ­τε­ρη» κυ­βέρ­νη­ση εθνι­κής συ­νεν­νό­η­σης, αν οι συν­θή­κες το κα­θι­στούν ανα­γκαίο για την κυ­ρί­αρ­χη τάξη και τους δα­νει­στές.

Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό το πώς υπο­δέ­χθη­καν την εξέ­λι­ξη τα στε­λέ­χη του κυ­βερ­νη­τι­κού στρα­το­πέ­δου. Ο πέριξ του Μα­ξί­μου «ανα­λυ­τής» Χρι­στό­φο­ρος Βερ­ναρ­δά­κης είχε κα­λω­σο­ρί­σει πρό­σφα­τα την αρ­θρο­γρα­φία του Κ. Λα­λιώ­τη για την «ιστο­ρι­κό­τη­τα» του Αν­δρέα Πα­παν­δρέ­ου και του ΠΑΣΟΚ, ανοί­γο­ντας τη συ­ζή­τη­ση για μια «φυ­σιο­λο­γι­κή συμ­μα­χία» με­τα­ξύ ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΠΑ­ΣΟΚ. Ο Αλ. Φλα­μπου­ρά­ρης έθεσε, ως συ­νή­θως, τα πράγ­μα­τα πιο ωμά: ξε­κόψ­τε τις σχέ­σεις με τη ΝΔ και εδώ εί­μα­στε για να συ­ζη­τή­σου­με. Το εντυ­πω­σια­κό είναι ότι η εμ­φα­νι­ζό­με­νη ως «αρι­στε­ρή ευαι­σθη­σία» μέσα στις γραμ­μές των στε­λε­χών του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, θε­ω­ρεί ότι μια συμ­μα­χία με την σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή κε­ντρο­α­ρι­στε­ρά θα ήταν μια αξιο­πρε­πής διέ­ξο­δος, που θα επέ­τρε­πε να ξε­φορ­τω­θούν τη ντρο­πή της συμ­μα­χί­ας με τον Κα­μέ­νο! Και όλα αυτά σε ένα κόμμα που ανα­πτύ­χθη­κε έχο­ντας ως ιδρυ­τι­κή αρχή την απόρ­ρι­ψη κάθε σχέ­σης με τη σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρη κε­ντρο­α­ρι­στε­ρά!

Η μνη­μο­νια­κή με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και η προ­σπά­θεια ανα­συ­γκρό­τη­σης της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας μέσα από τα απο­κα­ΐ­δια του ΠΑΣΟΚ, δη­μιουρ­γούν αντι­κει­με­νι­κά το πο­λι­τι­κό έδα­φος για τη «σύ­γκλι­ση» των δύο χώρων. Ανε­ξάρ­τη­τα από το εάν και πότε οι πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις θα επι­τρέ­ψουν ή θα ακυ­ρώ­σουν αυτήν τη «φυ­σιο­λο­γι­κή συμ­μα­χία», οι ερ­γα­ζό­με­νοι και οι λαϊ­κές δυ­νά­μεις δεν έχουν τί­πο­τα θε­τι­κό να πε­ρι­μέ­νουν από αυτήν. Θα είναι μια συμ­μα­χία για την εμπέ­δω­ση της μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής, για τη δια­χεί­ρι­ση των προ­βλη­μά­των αστά­θειας που αυτή η πο­λι­τι­κή δη­μιουρ­γεί, με στόχο να απο­τρα­πεί το εν­δε­χό­με­νο μιας ανε­ξέ­λεγ­κτης πα­ρέμ­βα­σης του λαϊ­κού πα­ρά­γο­ντα με ανα­τρε­πτι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα. 

Γι’ αυτό, όλες οι ανα­ζη­τή­σεις και οι προ­γραμ­μα­τι­σμοί πρέ­πει να συ­γκε­ντρω­θούν στο ζή­τη­μα του αντί­πα­λου πόλου: στο ζή­τη­μα της πο­λι­τι­κής έκ­φρα­σης του χώρου της αντι­μνη­μο­νια­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. 

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά